བོད་ཀྱི་རི་མོ་བ་གྲགས་ཅན་ལྕགས་བྱམས་རྒྱལ་ལགས་ནི་འཇོན་ཐང་སྣ་མང་ལྡན་པའི་སྒྱུ་རྩལ་པ་ཞིག་ཡིན་ཞིང་ལ། ཁོང་ནི་1950ལོར་མཚོ་སྔོན་ཞིང་ཆེན་མཚོ་ལྷོ་བོད་རིགས་རང་སྐྱོང་ཁུལ་ཞིན་ཧེ་རྫོང་དུ་འཁྲུངས་ལ། 1972ལོར་མཚོ་སྔོན་མི་རིགས་སློབ་གླིང་གི་བོད་ཀྱི་སྐད་ཡིག་དང་རྩོམ་རིག་ཆེད་ལས་སློབ་ཐོན་བྱུང་རྗེས་མཚོ་ལྷོ་བོད་རིགས་རང་སྐྱོང་ཁུལ་མི་རིགས་དགེ་ཐོན་སློབ་གྲྭ་ནང་བོད་ཡིག་དང་རི་མོའི་དགེ་རྒན་གྱི་འགན་གཅིག་ལྕོགས་སུ་བཞེས། ཁོང་ནི་རི་མོར་དགའ་ཞེན་ཆེན་པོ་ཡོད་པ་དང་ཤར་ནུབ་གྲུབ་མཐའ་སྣ་ཚོགས་ཀྱི་རི་མོའི་སྒྱུ་རྩལ་གྱི་ཉིང་བཅུད་ལ་སློབ་སྦྱོང་བྱེད་པར་གཙིགས་ཆེན་ཡོད་མཁན་ཞིག་ཡིན་ལ། 1982ལོར་མུ་མཐུད་དུ་ནུབ་བྱང་མི་རིགས་སློབ་གྲྭ་ཆེན་མོའི་སྒྱུ་རྩལ་སྡེ་ཁག་རུ་སྣུམ་ཚོན་རི་མོའི་གཞུང་ལུགས་དང་ལག་ལེན་ལ་སློབ་གཉེར་ལེགས་པོར་གནང་། 1984ལོར་མཚོ་སྔོན་བརྙན་འཕྲིན་ཁང་དུ་ལས་གནས་སྤར་རྗེས་བརྙན་འཕྲིན་གསར་འགྱུར་གྱི་ལོ་ཙཱ་བའི་ཕྱག་ལས་གནང་ཞིང་། དེ་ནས་མཚོ་སྔོན་བརྙན་འཕྲིན་ཁང་གི་བོད་སྐད་སྡེ་ཁག་གི་འགོ་ཁྲིད་ཀྱི་ལས་འགན་བཞེས་རྗེས། བོད་སྐད་བརྙན་འཕྲིན་གྱི་བྱ་གཞག་གཉེར་བའི་བརྙན་འཕྲིན་པའི་ཕྱག་ལས་གནང་སྟེ། སྔ་རྗེས་སུ་བོད་སྐད་ཆེད་སྒྲིག་དང་། དངོས་བྲིས། མུ་འབྲེལ་བརྙན་འཕྲིན་སོགས་བརྩམས་ཆོས་མང་པོ་གསར་རྩོམ་གནང་བར་རྒྱལ་ཡོངས་ཀྱི་མེ་ཏོག་སྣ་བརྒྱ་རྟགས་ཅན་གྱི་བྱ་དགའ་དང་། སྐར་མའི་འོད་རྟགས་ཅན་གྱི་བྱ་དགའ་དང་། རྟ་མཆོག་རྟགས་ཅན་གྱི་བྱ་དགའ་སོགས་རྒྱལ་ཁབ་རིམ་པའི་བྱ་དགའ་མང་པོ་ཐོབ་མྱོང་ཡོད།
དབུས་གཙང་ས་ཁུལ་གྱི་ཕོ་བྲང་འཛུགས་སྐྲུན
སྤྱི་ལོ་1996ལོར་བོད་ལྗོངས་སུ་ལས་གནས་སྤར་རྗེས། བོད་རང་སྐྱོང་ལྗོངས་རྒྱང་སྒྲོགས་བརྙན་འཕྲིན་ཅུའུ་ཡི་སྤྱི་ཁྱབ་རྩོམ་སྒྲིག་ཁང་གི་ཀྲུའུ་རེན་སྐུ་གཞོན་གྱི་ལས་འགན་བཞེས། རྗེས་སུ་བོད་ལྗོངས་བརྙན་ལས་ཁུངས་ཀྱི་སྤྱི་ཁྱབ་རྩོམ་སྒྲིག་པ་སྐུ་གཞོན་གྱི་ལས་འགན་བཞེས་རྗེས། མུ་འབྲེལ་བརྙན་འཕྲིན་《ལྷ་ས་དྲན་གླུ》དང་མུ་འབྲེལ་བརྙན་འཕྲིན་ཆེན་མོ་《བོད་ཀྱི་དུས་འགྱུར།》སོགས་ཀྱི་མཛེས་རྩལ་སྤྱི་ཁྱབ་འཆར་འགོད་པ་དང་། རི་མོ་བ། སྒྱུ་རྩལ་བློ་འདྲི་ས་བཅས་ཀྱི་འགན་བཞེས་མྱོང་ཡོད།
ཨ་མདོ་ས་ཁུལ་གྱི་དགོན་པའི་འཛུགས་སྐྲུན།
སྐུ་ཞབས་ལྕགས་བྱམས་རྒྱལ་བརྙན་འཕྲིན་ལས་ཀ་ལས་ཞོར་དུ་ཁོང་རང་ཉིད་ཀྱི་དགའ་ཞེན་རྒྱུན་འཁྱོངས་ཏེ་མུ་མཐུད་དུ་སྣུམ་ཚོན་རི་མོ་བྲིས། ཡིན་ནའང་ཕྱིར་དུ་བཅར་འདྲི་ཐེངས་མང་བྱས་དུས་ཁོང་བོད་ཁུལ་གྱི་གྲོང་རྡལ་དང་དགོན་པ་སོགས་ཀྱི་འཛུགས་སྐྲུན་ལ་འགྱུར་ལྡོག་ཆེན་པོ་བྱུང་པ་དང་མི་རིགས་གཞན་གྱི་རིག་གནས་ཀྱིས་ཤུགས་རྐྱེན་ཆེན་པོ་ཐེབས་པ་མཐོང་། རི་མོ་བ་ཞིག་གི་ཆ་ནས་བཤད་ན་འདི་ལྟར་བུ་དུས་རབས་ཀྱི་འཕོ་འགྱུར་ལ་ཐེ་གཏོགས་བྱས་ཐབས་མེད་ཀྱང་ཚེགས་ཆེ་ཞིང་ཕྲ་ཞིབ་དང་ལྡན་པའི་རི་མོའི་ལམ་ནས་འཚོ་བ་ཟིན་ཐོར་བཀོད་ཡོད་པ་དེ་ནི་ཁོང་གིས་སྒྲུབ་འདོད་ཅིང་སྒྲུབ་ཡང་ནུས་པ་ཞིག་ཏུ་བསམས་ཏེ། ཁོང་གིས་སྣག་སྨྱུག་གིས་བོད་ཤོག་སྟེང་བཟོ་སྐྲུན་གྱི་བཀོད་པ་གཅིག་ལ་ཐིག་རིས་གྲངས་མེད་ཀྱིས་མཚོན་པར་བྱེད་པའི་ཐབས་ཀྱིས། བོད་ཀྱི་སྲོལ་རྒྱུན་བཟོ་སྐྲུན་ལོ་རྒྱུས་གྱི་དྲན་ཐོར་གྱུར་བའི་རི་མོ་130ལྷག་བརྩམས་གནང་ཡོད་པ་རེད། སྤྱི་ལོ་1998ལོ་ནས་བཟུང་། ཁོང་ལས་ཀའི་ཞོར་དུ་བོད་ལྗོངས་དང་ཟི་ཁྲོན། མཚོ་སྔོན། ཀན་སུའུ། ཡུན་ནན་སོགས་བོད་ཁུལ་དུ་བསྐྱོད་ཅིང་། རྟག་པར་གྲོང་ཁྱེར་དང་གྲོང་གསེབ་ཉུལ་ཞིང་། གངས་རི་དང་གཙང་པོ་བརྒལ་ཏེ་ལོ་མང་པོར་འཚོལ་རྟོགས་བྱས་མཐར། གཞི་ནས་རང་ཉིད་ལ་དབང་བའི་ཐུན་མོང་མ་ཡིན་པའི་སྒྱུ་རྩལ་གྱི་ལམ་བུ་ཞིག་རྙེད་པ་རེད།
ཁམས་ཁུལ་གྱི་སྡོད་ཁང་འཛུགས་སྐྲུན
སྐྱ་བྲིས་ཀྱིས་བཟོ་དབྱིབས་ལ་དང་འདོད་བྱེད་པ་ནི་བྲིས་ཀྱི་རྩ་བ་ཡིན་ཏེ། གྲུབ་ཚུལ་དང་རྣམ་པ་གཙིགས་སུ་འཛིན་པ་དང་། ཚོས་སྣ་གཅིག་ལ་བརྟེན་ནས་མངོན་པར་མཚོན་པས། སེམས་རྟོག་གིས་ཚོད་འཛིན་དང་རིགས་ཤེས་ཀྱིས་སྙོམས་སྒྲིག་བྱེད་དགོས་མོད་ཀྱི་འོན་ཏེ་མཁྲེགས་པིར་གྱིས་སྐྱ་རིས་འབྲི་རྩལ་དེ་བཟོ་སྐྲུན་གྱི་བཀོད་པ་མཚོན་པར་སྤྱོད་སྐབས་བརྟན་བརླིང་གི་ངང་གཤིས་དང་ཞུམ་མེད་ཀྱི་སེམས་ཤུགས་འཛོམས་དགོས་པ་ཞིག་ཡིན། ཁོ་བོས་ལོ་མང་པོའི་ནང་དུ་དཀའ་སྤྱད་འབད་བརྩོན་བྱས་ནས་བོད་ཀྱི་ཐུན་མོང་མ་ཡིན་པའི་འཛུགས་སྐྲུན་སྒྱུ་རྩལ་གྱི་ཞིབ་འཇུག་ཐད་ལ་བྱས་རྗེས་བླ་ན་མེད་པ་བཞག་ཡོད། ཆེད་མཁས་པ་མང་པོ་ཞིག་གིས་ཁོང་གིས་བོད་ཤོག་སྟེང་དངོས་བྲིས་འབྲི་ཐབས་ནས་བོད་ཀྱི་སྲོལ་རྒྱུན་བཟོ་སྐྲུན་གྱི་བཀོད་པ་མཚོན་པར་བྱས་པ་དེ། མཚོན་བྱ་དང་མཚོན་བྱེད་གང་ཐད་ནས་དོན་སྙིང་ལྡན་པའི་ཚོད་ལྟ་ཞིག་ཡིན་པས། ཁོང་གི་བརྩམས་ཆོས་འདི་དག་རྗེས་སུ་བོད་ཀྱི་འཛུགས་སྐྲུན་བཟོ་བཀོད་ཞིབ་འཇུག་བྱ་བའི་ཐད་ལོ་རྒྱུས་དང་། རིག་གཞུང་གི་རིན་ཐང་ཧ་ཅང་ཆེ་བར་མ་ཟད། མི་རབས་རྗེས་མར་རིན་བྲལ་གྱི་ཚེ་ནོམ་བཞག་ཡོད་ཅེས་གདེང་འཇོག་ཚད་མཐོན་པོ་མཛད། །
ལ་དྭགས་ས་ཁུལ་གྱི་དགོན་པའི་འཛུགས་སྐྲུན
དབུས་གཙང་ས་ཁུལ་གྱི་དགོན་པའི་འཛུགས་སྐྲུན