སྡེ་དགེའི་ཐུན་མོང་མ་ཡིན་པའི་བོད་ཤོག་བཟོ་རྩལ།

    སྤྱིར་བོད་ལ་ཤོག་བུ་ལས་རྒྱུན་དར་ནས་ཡུན་རིང་ཡིན་ཀྱང་། ཡོངས་སུ་གྲགས་པའི་ཤོག་བུའི་བསྟན་བཅོས་རྒྱས་འགྲེལ་ཞིག་ད་བར་ཁོ་བོས་མཐོང་མ་མྱོང་། ཡུལ་ལུང་སོ་སོ་ནས་ཐོན་པའི་ཤོག་བུའི་མིང་། དཔེར་ན། དབུས་ཤོག་དང་། གཙང་ཤོག །

རེ་ལྕག་གི་རྩ་བ། 

        འབྲུག་ཤོག ། མཐིང་ཤོག་སོགས་མང་པོ་ཡོད་པ་གནའ་དཔེ་རྙིང་པ་ལས་གསལ། ཐོན་ཁུངས་ཀྱི་རྒྱུ་རྫས་སྣ་ཚོགས་དང་། ལག་ལེན་གྱི་བྱེ་བྲག་མི་འདྲ་བས་ཐོན་རྫས་ཤོག་བུ་ལའང་བཟང་ངན་མི་འདྲ་བ་ཡོད་པ་གོང་ལྟར་གནའ་དཔེ་རྙིང་པ་དག་ལས་ཤེས།

        སྡེ་དགེ་པར་ཁང་གིས་རྒྱུན་སྤྱོད་སྣག་ཤོག་ནི་སྔོན་སྡེ་དགེའི་རྒྱལ་རབས་རིམ་བྱོན་གྱི་སྐབས་སུ་སྡེ་དགེའི་ལས་ཤོག་དང་བཅས་མངའ་འོག་སྡེ་འཁོར་ཏེ་ཨ་ལོ་ནང་པ་དང་། ཚེ་ཚ་ཤོག་ར་ཆེན་སྒང་པ་བཅས་གྲོང་སྡེ་གསུམ་ནས་ལོ་ལྟར་ཤོག་ཁྲལ་འབོར་ཆེན་བསྡུ་སྲོལ་ཡོད། ཨ་ལོ་ནང་པས་བཟོས་པའི་ཤོག་བུ་ཡག་ཤོས་ཡིན་པས་ཨ་ལོའི་གན་ཤོག་ཟེར། ཉེ་བའི་ལོ་ཤས་ནས་བཟུང་སྡེ་དགེ་པར་ཁང་དང་ཁེར་གཉེར་སྡེ་ཁག་འགས་བོད་ཤོག་བཟོ་བཞིན་པས་ཐུན་མིན་ལག་ཤེས་ཉམས་གསོ་དང་དར་སྤེལ་གཏོང་བ། སྔོན་གྱི་ཤོག་བཟོ་རྒན་གྲས་ནས་མཐོང་བ་བརྒྱུད་པའི་ལག་རྗེས་བརྒྱུད་སྤེལ་དང་སྲུང་སྐྱོབ་བྱས་པ་ནི་ཉིང་དགོས་སོ། །

རེ་ལྕག་རྐོ་བ།

        བོད་དུ་ཤོག་བུ་ལས་བྱེད་ཀྱི་རྒྱུ་ཆ་གཙོ་བོ་ནི་ཤིང་ཤུན་དང་། ལྡུམ་བུའི་རྩ་བ་སོགས་ཡིན། ཤོག་བུ་བཟང་ངན་ནི་རྒྱུ་རྫས་ཆ་ཚང་མིན་དང་། བརྒྱུད་རིམ་སོ་སོའི་ལས་སྣེ་བཙོ་བརྡུང་དཀྲུག་བླུག་སོགས་ཞིབ་ཆ་ཆེ་ཆུང་ལ་ཐུག་ཡོད། དཔེར་ན། ཤོག་རྫས་ཚོས་རྗེས་གཏུན་རྡོའམ་མཆིག་མ་ལོ་སྟེང་དུ་རྡུང་སྐབས་ལ་ལས་སྒྲོལ་མ་ཉེར་གཅིག་ཚར་བརྒྱ་རེ་ཙམ་འདོན་ཡུན་ལ་རྡུང་བ་དང་། ལ་ལས་ཚར་ལྔ་བཅུ་དྲུག་བཅུ་ཙམ་འདོན་ཡུན་ལས་མི་རྡུང་བས། ཤོག་འདམ་གྱི་སྣག་ཞན་ལ་ཁྱད་པར་ཆེན་པོ་ཡོད། དེ་ནས་ཤོག་འདམ་ཤོག་ཟོམ་དུ་བླུགས་ནས་དཀྲུག་སྐབས་ཀྱང་གོང་ཞུས་ལྟར་དཀྲུག་ཡུན་རིང་ཐུང་ལས་དྭངས་སྙིགས་སེལ་མིན་གྱི་ཁྱད་པར་ཡོད། ཡང་། ཤོག་ལྡུམ་ནང་བསྲེ་རྒྱུ་ཤིང་ཐལ་ཁུ་བ་ནི་ཤིང་ཁོ་ནར་བསྲེགས་པའི་ཐལ་བ་ཁུ་བར་ཕབ་དགོས་པ་ལས་ལྕི་ཐལ་འདྲེས་མི་རུང་། ཡམ་ཤིང་དང་ཨ་ནག་ཤིང་གང་རུང་ཞིག་མ་བསྲེས་ན་ཤོག་མདོག་ཡག་པོ་མི་ཐོན་ལ་ཤོག་བུ་ལ་གས་ཆག་སླ་བའོ། །ཆུ་གཞོང་ནང་དུ་ཤོག་བྲེ་འཇོག་དུས་ཡ་ཡོ་དང་ཀྱག་ཀྱོག་མེད་པ་དྲང་པོ་དགོས་ལ། གལ་སྲིད་དྲང་པོར་མ་བཞག་ན་ཤོག་བུ་སྲབ་མཐུག་བྱུང་བ། དེ་མིན་སོ་སོའི་དགོས་མཁོ་ཤོག་བུ་དང་བསྟུན་ནས་རྒྱུ་རྫས་བསྡུ་སྦྱོར་གྱི་ཆ་ཚད་སྙོམས་པོ་བྱ་དགོས་པ་སྟེ། ཤོག་བུ་མདོག་དྭངས་མིན་དང་། ལྕི་ཡང་། སྲ་མཁྲེགས། འཇམ་མཉེན། སྲབ་མཐུག་སོགས་བཟང་ངན་གང་ཐོན་ལ་རག་ལས་པས། ཚོད་ལྟ་བྱས་ཤིང་ཉམས་མྱོང་སྤེལ་རེས་བྱ་དགོས།

        སྡེ་དགེའི་ཤོག་བུ་ནི་ཨ་ལྕག་རུའུ་ལྕག་ཅེས་པའི་མེ་ཏོག་གི་རྩ་བས་བཟོས་པ་ཡིན། འདི་རྒྱ་མཚོའི་ངོས་ལས་སྨི་སུམ་སྟོང་ཡན་གྱི་ནགས་སྤང་མཚམས་སུ་སྐྱེས་ལ་རྩི་ཤིང་དུག་རིགས་ཅན་དང་ཐང་སྨན་རིགས་ཡིན། འདིས་བཟོས་པའི་ཤོག་བུ་ལ་དུག་ཡོད་པས་འབུ་སྲིན་དང་བྱི་བ་སོགས་ཀྱི་གནོད་པ་མི་འབྱུང་། ཡིག་བསྐུར་འབྲི་བའི་སྲབ་ཤོག་དང་། གླེགས་བམ་གྱི་པར་ཤོག་དང་ཡུན་རིང་ཉར་ཚགས་བྱ་བ་ལ་དགེ་མཚན་ཆེ་ཡང་། ལས་བཟོ་བས་དུག་འདོན་ཆང་རག་དང་ཨ་རུ་ར་སོགས་གང་འཚམས་ཞིག་འཐུང་དགོས་ལ། ཤོག་ལྡུམ་བཙོ་སྐབས་དུག་འདོན་ཨ་རུ་ར་ཉུང་ཙམ་ཡང་གདབ་དགོས། མིང་གི་རྣམ་གྲངས་ལ་རེ་ལྕག་དང་། ཤོག་ལྡུམ་ཟེར།

རེ་ལྕག་རྩ་བའི་ཤོག་བུའི་རྒྱུ་ཆ་གཤག་པ། 

        སྡེ་དགེའི་ཤོག་བུ་ལས་སྟངས་ཀྱི་བརྒྱུད་རིམ་ཕྱོགས་ཙམ་ཞུ་ན། དེའང་ཨ་ལྕག་རུའུ་ལྕག་གི་རྩ་བ་ནི་སྦོམ་ཞིང་རིང་བས། རྐོ་བྱེད་རུའུ་རྐོ་ཅེས་པ་ཁ་དཀྱེལ་ཆེ་ཞིང་རྐོ་མཆུ་རིང་པོ་ཅན་དགོས། རྐོ་མཁན་ཡང་མི་ཤུགས་ཅན་ཞིག་མེད་ན་ཉིན་རེ་མང་པོ་མི་ལོན།

རེ་ལྕག་རྩ་བ་བཙོ་བཞིན་པ། 

        རྩ་བ་བརྐོས་ནས་ས་རྡུལ་བཀྲུ་བཤལ་དང་ཕྱི་སྐོགས་དང་ནང་སྙིང་བསལ་བའི་བར་ཤུན་སྙིང་པོ་བླངས་པ་དེ་དང་། ཤོག་མདོག་ལེན་བྱེད་ཤིང་ཡམ་པའམ་ཨ་ནག་ཤིང་གང་རུང་དང་། ཚོས་བྱེད་ཤིང་ཐལ་ཁུ་བ་བཅས་མཉམ་དུ་བསྲེས་ནས་ལྕགས་ཁྲོ་གང་རུང་གི་སྣོད་ཆེན་པོའི་ནང་དུ་ཆུ་འཁྱག་གིས་ཚོས་ཐིམ་མ་ལོན་བར་དུ་བཙོ་བར་བྱ། དེ་ནས་ཚོས་ཐིམ་ལོན་པའི་འདམ་རྒྱུ་དེ་མཆིག་མ་ལོའམ་རྡོ་ལེབ་མཐུག་པོའི་སྟེང་དུ་ཤོག་ཐོས་ཡུན་རིང་ལ་བརྡུངས་ནས་གྲོ་ཟན་ལྟར་གྱུར་མཐར། ཆུ་དང་བཅས་ཤོག་ཟོམ་ནང་དུ་ཞོ་ལྟར་མ་གྱུར་བར་དུ་དཀྲུགས་པའི་སྐྱོམ་བུ་དེ་ཤོག་བུ་སྲབ་མཐུག་ལྟར་ཤོག་བྲེའི་ནང་ཤོག་གཟར་གང་ནས་དོ་བར་བླུགས། ཆུ་གཞོང་ངམ་ཆུ་འཁྱིལ་ཆེ་ལ་གཙང་བའི་ནང་དུ་ཤོག་བྲེ་ཡ་ཡོ་མེད་པར་བཞག་ནས་ཤོག་སྤུ་བསལ་ཞིང་གྲུམས་གཞུག་སྙིགས་མ་མེད་པའི་ཤོག་འདམ་ཆ་སྙོམས་པ་བཙག་དཀྲུག་བྱས་མཐར། ཤོག་གཞོང་ནས་ཤོག་བྲེ་མཐིལ་ལ་ཆགས་པའི་ཤོག་རྒྱུ་དང་བཅས་ཡར་བླངས་ནས་མི་ཡོ་བར་བཞག་ནས་ཉི་མར་བསྐམ་པར་བྱ། ཕྱེད་བསྐམས་ཙམ་བྱུང་རྗེས་ཤོག་བུ་དང་། ཤོག་བྲེ་སོ་སོ་ཕྱེ་སྐབས་གཟབ་དགོས་མ་གཏོགས་ཤོག་བུ་རལ་ཤོར་བའི་ཉེན་ཁ་ཡོད། བསྐམ་ཚད་རན་པོ་བྱུང་རྗེས་སྤུ་གཅོད་དང་དབུར་ནས་ངོས་འཇམ་པོ་བྱ་དགོས་ཏེ། སྐམ་པོ་ཅུང་ཟད་དབུར་དཀའ་ལ། །ནེམ་ཡོམ་ཙམ་དེ་སླ་ཞིང་ལེགས། །དབུར་གདན་མི་འགུལ་བརྟན་པོ་དགོས། །དུང་སྔོན་མཆང་ལ་རི་མོ་མང་། ། ཁྱད་འཕགས་གསེར་ཕྲའམ་གཟི་ཡིན་ལ། །མ་རྙེད་གཡག་རྒོད་རྭ་ཅོ་ནི། །གནག་ཅིང་སྣུམ་པ་དེས་ཀྱང་རུང་། །ཞེས་པ་ལྟའོ། །དེ་ལྟར་ཁོ་བོས་ལག་ལེན་དུ་བྱེད་པ་དིལ་ཆུང་དཔལ་ཆེན་དང་ནོར་བུ་བཟང་པོ་སོགས་ལས་བསྡུས་ཏེ་བཀོལ་ནས་ཕྱོགས་ཙམ་ཞུས་པའོ། །  

        德格印经院的印刷用纸完全是德格印经院采用传统手工方法自制出来的，其造纸原料却十分独特，采用一种叫“阿胶如交”的藏药材（瑞香狼毒草的根须），含微毒。制作技艺属于“浇纸法”系统。制成的德格纸，色微黄，较粗较厚，吸墨性能好，份量轻，久藏不坏，韧性好，不易碎，还可防虫蛀、鼠啮，有独特价值。

རེ་ལྕག་འཚེད་པ་འདུལ་བ། 

        传统的德格藏纸制作工艺一般有去皮、划捣、蒸煮、沤制、漂洗、捣料、打浆、抄造等环节。首先把阿胶如交的根刨出，用小刀剥根皮，去掉糙皮，撕划分类成细条并洗净；然后入锅熬煮三四个小时，待其煮软后，倒入石臼用木槌打烂；接着再倒入木制浆桶，把根须捣碎成浆；再将方形纸帘框放入盛有清水的木槽中，把纸浆倒入纸帘框中摇匀，使纸浆纤维均匀分布在纱布上；滤水后随即捞出，将湿纸帘翻扣在晒纸板上，将晒纸板拿到太阳下晒，待纸晒到半干时，用压纸棒在纸上反复用力碾压，使纸平整直至帘纹消失为止，晒干后用光滑的砑石、螺壳等研磨纸面，使其光滑平整后就可使用了。用浇纸法造的藏纸坚韧洁白，质地厚实，正适合藏族的硬笔书写。

        13世纪初，造纸得以大力推广与发展，在造纸中根据原料品质的差异，可以制成各种不同用途和等级的藏纸。2006年藏族造纸技艺被列入第一批国家级非物质文化遗产名录。

རེ་ལྕག་ཤོག་རའི་ནང་དཀྲུག་པ།