འཕགས་པ་སྤྱན་རས་གཟིགས་ཀྱི་དགོན་པ།

བཤད་སྲོལ་དུ་གནའ་བོའི་དུས་སུ་པེ་ཅིང་ནི་ཆོས་ར་ཞིག་སྟེ། བསྡོམས་རྩིས་ལྟར་ན་1750ལོ་ནས་1950ལོའི་བར་གྱི་ལོ་ངོ་ཉིས་བརྒྱའི་རིང་། མིང་རྒྱལ་རབས་ཀྱི་གོང་མ་ཡུང་ལིའི་རྒྱལ་ས་གནས་སྤོས་བྱས་པའི་གྲོང་ཁྱེར་གྱི་མངའ་ཁོངས་ཏེ་སྤྱི་ལེ་གྲུ་བཞི་མ་40ཡི་ས་ཐོག་མ་མཐའ་ཡང་དགོན་པ་1500བཏབ་མྱོང་འདུག །འོ་ན་དགོན་པ་འདི་དག་གི་ནུས་པ་ཅི་ཡིན་ཞེ་ན། ཆེད་མཁས་པ་ཧོའུ་མུའུ་སི·ཝེར་ཆི་ཡི་དགོངས་པར། ཀྲུང་གོའི་དགོན་པ་ལས་སྤྱི་ཕན་གྱི་ནུས་པ་རིགས་གསུམ་འདོན་བཞིན་ཡོད་དེ། སྤྱི་གླིང་དང་འགྲུལ་ཁང་། དེ་མིན་ལུས་གསོ་ཁང་ངམ་ངལ་གསོ་ཁང་བཅས་ཀྱི་ནུས་པ་ཐོན་གྱི་ཡོད་པ་དང་། ནུབ་གླིང་དུ་འཇིག་རྟེན་པའི་སྒྲིག་གཞི་ལས་མཁོ་འདོན་བྱེད་ཀྱི་ཡོད་སྙམ། དེ་བཞིན་དུ་དགོན་པའི་མཐའ་སྐོར་ན་སྤྱི་གླིང་ཆགས་པ་དང་། མི་རྣམས་ནམ་རྒྱུན་སྤྲོ་གསེང་གཏོང་དུ་འགྲོ་བར་དགོན་པ་དང་ཁ་བྲལ་ཐབས་མེད་པར་གྱུར།

ད་ལོའི་དཔྱིད་ཟླ་འབྲིང་པོའི་དུས་སུ་གུས་མོ་པེ་ཅིང་དུ་སློབ་སྦྱོང་བྱེད་པའི་གོ་སྐབས་ལྡན་ཞིང་། བདུན་ཕྲག་གཅིག་རིང་གི་སློབ་སྦྱོང་མཇུག་སྒྲིལ་རྗེས་གྲོགས་མོ་དང་ལྷན་དུ་པེ་ཅིང་གྲོང་ཁྱེར་ཧུའེ་རུའུ་ཆུས་གཙང་ཆབ་རི་བོའི་ལྗོངས་རྒྱུ་ཁུལ་དུ་སོང་བ་ཡིན། གཙང་ཆབ་རི་བོ་ནི་ནང་བསྟན་གྱི་གནས་མཆོག་ཡིན་ཞིང་སྤྱན་རས་གཟིགས་ཀྱི་དགོན་པ་དང་ཅོང་ཁང་། སྐུ་གདུང་མཆོད་རྟེན་སོགས་ཀྱི་དབེན་གནས་ཡོད་པར་མ་ཟད། སྤྱན་རས་གཟིགས་ཀྱི་དགོན་པ་ལྟེ་བ་བྱས་ཤིང་མཐའ་འཁོར་དུ་མི་ཆོས་ཀྱི་ལྗོངས་ཁུལ་དང་རང་བྱུང་གི་ལྗོངས་ཁུལ་དུ་མ་གྲུབ་པར། དེ་ལས་མིའི་རིགས་རིག་གནས་ཀྱི་རྗེས་ཤུལ་ཁྲོད་དུ་གསང་བའང་མང་པོ་ཡོད་སྐད།

ངེད་གཉིས་ལྗོངས་ཁུལ་གྱི་གྱེན་ལམ་རྒྱ་ཆེན་དེ་ལས་ལམ་ལ་ཆས་ཤིང་། འཕྱང་ཟམ་དང་ཅོང་ཁང་། ཞིང་ཆས་འགྲེམ་གནས་སོགས་བརྒྱུད་རྗེས་རི་རྐེད་ཀྱི་སྤྱན་རས་གཟིགས་ཀྱི་དགོན་པར་སླེབས། དགོན་པའི་རྡོ་རིང་དུ་དགོན་པ་དེ་ཐང་རྒྱལ་རབས་སུ་ཕྱག་བཏབ་ཅིང་། མིང་རྒྱལ་རབས་ཀྱི་ཁྲེང་ཧྭ་ཁྲི་ལོའི་དུས་སུ་སླར་གསོ་བྱས་ཏེ། ད་ལྟའི་བར་དུ་ལོ་ངོ་བདུན་བརྒྱ་ལྷག་གི་ལོ་རྒྱུས་ལྡན་པར་གསལ། ཡིན་ཡང་ལོ་ཟླའི་འཕེལ་རིམ་དང་ཆར་རླུང་གིས་བསླད་སྐྱོན་ཁྲོད་བཟོ་སྐྲུན་གྱི་ཁྱད་ཆོས་སོར་བཞག་དེ་ཙམ་ཐུབ་མེད་པ་འདྲ། དགོན་པའི་འདུ་ཁང་མདུན་ཕྱོགས་ཀྱི་ནུབ་ངོས་དང་རིག་བྱེད་ལྷ་ཁང་གི་ཤར་ལྷོའི་ཟུར་སྣེ་ན་ཚངས་ཐིག་ལ་སྨི་གཅིག་ལྷག་ཅན་གྱི་ཚོས་སེར་སྡོང་རྒན་གཉིས་ཀྱི་རྩ་བ་ཡོད་པ་དེ་ཐང་རྒྱལ་རབས་ནས་ཤུལ་ལུས་ཡིན་སྐད། དེ་མིན་ཉེ་བའི་ལོ་ཤས་རིང་། ལྗོངས་ཁུལ་གྱི་རྡོ་རིང་མང་པོ་ཞིག་གསོ་བྱས་པ་དང་ནང་བསྟན་ལྡེབས་རིས་དང་། དེ་མིན་མྱང་གོས་ཉེར་བཞི་ཡི་གཏམ་རྒྱུད་ཀྱི་འབུར་བརྐོས་སོགས་ཞིག་གསོ་གང་མང་བྱས་འདུག །དགོན་པའི་མཐའ་འཁོར་གྱི་རང་བྱུང་ལྗོངས་ཁུལ་ཀྱང་ཤིན་ཏུ་ཕུན་སུམ་ཚོགས་པོ་ཆགས་ཡོད་དེ། དབྱིབས་མི་འདྲ་བའི་རྡོ་ཕ་བོང་དང་ཤིང་སྡོང་སྣ་ཚོགས་ཀྱིས་བརྒྱན་པར་གསལ།

དེ་ཡང་དགོན་པ་འདིའི་སྐོར་ནས་དམངས་ཁྲོད་ཀྱི་ངག་རྒྱུན་ཞིག་ཡོད་དེ། ཐང་རྒྱལ་རབས་ཀྱི་བུད་མེད་དམག་སྤྱི་གྲགས་ཅན་ཧྥང་ལི་ཧྭ་ཡིའུ་ཀྲུའུ་ཡི་བྱང་རྒྱུད་ཀྱི་མངའ་ཁོངས་སུ་བཅའ་སྲུང་གནང་སྐབས། ཐེངས་ཤིག་ལ་བྱང་ཕྱོགས་ཀྱི་རྒྱལ་ཁབ་དང་དམག་འཁྲུག་བྱུང་ཞིང་གཡུ་འབྲུག་དགུའི་རི་བོ་སྟེ་ད་ལྟའི་གཙང་ཆབ་རི་བོའི་འདབས་སུ་ལུས། ཚེ་སྲོག་ཤོར་ཉེན་ཆེ་བའི་སྐབས་སུ་ཧྥན་ལི་ཧྭ་ཡིས་སྙིང་ཁར་ཐལ་མོ་སྦྱར་ཏེ་སྐད་གདངས་མཐོན་པོའི་སྒོས“འཕགས་པ་སྤྱན་རས་གཟིགས་ཀྱིས་མཁྱེན། ང་ལ་མགོན་སྐྱབས་མཛོད་ཅིག”ཅེས་བོས་པ་ན། སྤྱན་རས་གཟིགས་ཀྱིས་འཕྲལ་མར་གཡུ་འབྲུག་དགུ་པོར་སྲོག་སྐྱོབ་ཀྱི་བཀའ་བསྩལ་བ་ན། གཡུ་འབྲུག་དགུ་པོས་མཁའ་ནས་ཆར་རླུང་དྲག་པོ་བཏང་ཞིང་མཐར་ཧྥན་ལི་ཧྭས་དམག་དཔུང་ཁྲིད་དེ་སྲོག་ཉེན་ལས་ཐར་ཐུབ་པར་བྱུང་བ་དང་རྟེན་འབྲེལ་འདི་འདྲའི་འོག །ཧྥན་ལི་ཧྭ་ཡིས་སྤྱན་རས་གཟིགས་ཀྱི་བཀའ་དྲིན་བརྗེད་མེད་མཚོན་ཆེད་དགོན་པ་བཏབ་ཅིང་ལྷ་སྐུ་བཞེངས་ཏེ། དུས་དང་རྣམ་པ་ཀུན་ཏུ་མཆོད་འབུལ་བསྙེན་བཀུར་རྒྱ་ཆེར་བྱས་པ་རེད།

ཡང་ངག་རྒྱུན་གཞན་ཞིག་ནི་དགོན་པའི་ཁྲོན་པ་དེ་དང་འབྲེལ་བ་ཡོད་ཅིང་། དགོན་པ་ཐོག་མར་ཕྱག་འདེབས་ཀྱི་སྐབས་སུ་ཉེ་འཁོར་ན་ཆུ་ཁུངས་མེད་པས། འཐུང་ཆུ་སོགས་ཀྱི་དགོས་མཁོ་ཡོད་ཚད་གྲྭ་པས་རི་འདབས་ནས་ཁུར་ཡོང་དགོས་པས་དཀའ་ཁག་ཤིན་ཏུ་ཆེ། འོན་ཀྱང་གྲྭ་པ་རྣམས་ཀྱིས་དཀའ་བ་མྱངས་ཏེ་ཆུ་ལེན་རྒྱུན་མ་ཆད། རི་ནང་གི་འཚོ་བའི་ཆ་རྐྱེན་ཡག་པོ་མེད་སྟབས། མཆོད་རྫས་མེད་པའི་གནས་ཚུལ་འོག་གྲྭ་པ་རྣམས་ཀྱིས་ལྷ་ལ་ཆུ་ཡིས་མཆོད་པ་ཕུལ། དེར་བརྟེན་རྒྱལ་བ་རིག་བྱེད་ཀྱིས་མི་རྣམས་ཀྱི་འཐུང་ཆུའི་གནད་དོན་ཐག་གཅོད་བྱ་རྒྱུའི་སེམས་བསྐྱེད་གནང་བ་དང་། ཉིན་ཞིག །སྤྱན་རས་གཟིགས་སྐུ་དངོས་སུ་བྱོན་ཞིང་ལྷ་ཚོགས་ཀྱི་འཁོར་དང་བཅས་པས་དགོན་པར་གུས་པས་ཞལ་འདོན་གནང་སྐབས། རིག་བྱེད་ཀྱིས་ཁོམ་པའི་སྐབས་དེ་དང་བསྟུན་འཐུང་ཆུའི་གནད་དོན་དེ་ཐག་གཅོད་བྱེད་པར་ཕྱིན། རིག་བྱེད་ས་གནས་མང་པོར་ཕྱིན་ཞིང་མཐར་ཧུའེ་རུའུ་རྫོང་མཁར་གྱི་ཤར་སྒོའི་ཕྱི་རོལ་གྱི་ཞཱ་ཡོན་གྲོང་ཚོ་ནས་ཁྲོན་པ་ཞིག་རྙེད་ཅིང་། ཁྲོན་པ་དེའི་ཆུ་སྤུས་ཤིན་ཏུ་ལེགས། དེར་བརྟེན་བསོད་སྙོམས་ཞུས་ཏེ་མཚན་གུང་གི་དུས་སུ་ཁྲོན་པ་དགོན་པར་ཁུར། ཡིན་ཡང་དུས་ཚོད་ཀྱི་དབང་གིས་ནམ་མ་ལངས་སྔོན་དུ་ཁྲོན་པ་དྲང་མོར་འཇོག་མ་ཐུབ་པས་ད་ལྟར་ཁྲོན་པ་དེ་གསལ་པོར་མཐོང་བ་རེད།

ལོ་རྒྱུས་རྒྱུན་རིང་བའི་ནང་བསྟན་ཆོས་ལུགས་ཀྱི་རིག་གནས་དང་ཁུངས་དག་པའི་ནང་པ་སངས་རྒྱས་ལ་གུས་པའི་སྲོལ་རྒྱུན་ནི་ལྗོངས་ཁུལ་འདིའི་ཡུལ་སྐོར་གྱི་ཁྱད་ཆོས་གཙོ་བོ་ཡིན་ཞིང་། 2006ལོར་བསྐྱར་གསོ་སྒོ་འབྱེད་བྱས་རྗེས། དམངས་སྲོལ་གྲོང་ཚོ་དང་མཉམ་དུ་ཡུལ་སྐོར་གྱི་གཙོ་གཟུགས་སུ་གྲུབ་འདུག །ཉི་མ་ནུབ་ལ་ཉེ། རི་མགོར་འཛེག་པའི་དུས་ཚོད་མེད་པ་འདྲ། རྒྱང་རིང་དུ་བལྟས་ཙ་ན། མུ་མེད་ཀྱི་ནགས་རི་མཁའ་མཐའི་བར་དུ་བསྲིང་ཞིང་སྤྲིན་སྨུག་གི་ཀློང་ན་དག་ཞིང་ཞིག་གི་ཚུལ་དུ་ལྷན་ནེར་ཆགས་འདུག །