གནའ་བོའི་བཟོ་རྩལ་དེང་དུས་སྐྱེས་སྟོབས་འབར་། གཞན་ཡུལ་ལས་གཉེར་ཕུགས་བསམ་ཡིད་བཞིན་འགྲུབ་། བོད་ཀྱི་ལག་ཤེས་ཁེ་ལས་ཀྱིས་ནང་ལོགས་ནས་ལས་གཞི་གསར་གཏོད་བྱས་པའི་སྐོར།

མཐོ་སྒང་གི་ཕོ་རྒོད་ཁག་ཅིག་གིས་ནང་ལོགས་ས་ཁུལ་ནས་ལས་གཞི་གསར་གཏོད་བྱས་པའི་བགྲོད་ལམ།

བོད་མི་རིགས་ནི་ལོ་རྒྱུས་རིང་ཞིང་འོད་སྟོང་འཕྲོ་བའི་ཤེས་རིག་ལྡན་པའི་མི་རིགས་ཤིག་ཡིན། བོད་མིས་ལོ་ངོ་1400ལྷག་ཙམ་གྱི་གོང་ནས་རྩེར་སོན་གྱི་ལག་ཤེས་བཟོ་རྩལ་ཁོང་དུ་ཆུད་པ་དང་།

འཕེལ་རྒྱས་ཀྱི་བརྒྱུད་རིམ་རིང་པོའི་ནང་མགར་བཟོའི་ཐོན་རྫས་དང་། ཐང་ག །འཇིམ་བཟོ། ཡོ་བྱད། རྒྱན་ཆས། མཆོད་རྫས་སོགས་ཐོན་སྐྱེད་དང་འཚོ་བའི་དངོས་རྫས་སྣ་ཚོགས་སུ་བོད་རིགས་མི་དམངས་ཀྱི་ལས་ལ་བརྩོན་ཞིང་བློ་རིག་བཀྲ་བའི་ཉིང་བཅུད་འདུས་ཡོད་པར་མ་ཟད། ལོ་རྒྱུས་ཀྱི་ནང་དོན་ཟབ་མོ་དང་ཐུན་མོང་མ་ཡིན་པའི་རིག་གནས་ཀྱི་ཉམས་འགྱུར་ཡང་མངོན་ཡོད། ལོ་ངོ་སྟོང་ཕྲག་གི་རིང་ལ། ལོ་རྒྱུས་ཀྱི་བསྲེག་བཅད་བརྡར་གསུམ་བརྒྱུད་པའི་ལག་ཤེས་བཟོ་རྩལ་གྱི་གྲུབ་འབྲས་དེ་དག་ནི་འཛམ་གླིང་སྐྱེ་བོ་ཀུན་ཧ་ལས་དགོས་པའི་ཀྲུང་ཧྭའི་འོད་སྟོང་འཕྲོ་བའི་རིག་གནས་འགྲེམས་ཚོགས་ཁྲོད་རྨད་བྱུང་ངོ་མཚར་གྱི་གསེར་ཏོག་ལྟ་བུར་གྱུར་ཡོད།

ཉེ་བའི་ལོ་ངོ་30ལྷག་གི་རིང་ལ། བོད་རིགས་ཀྱི་ལག་ཤེས་བཟོ་རྩལ་ལ་བརྩེ་སེམས་བཅངས་མཁན་ཚོས་ཕུགས་འདུན་སྙིང་ལ་བཅངས་ཏེ་མཚོ་བོད་མཐོ་སྒང་ནས་ནང་ལོགས་ས་ཁུལ་དུ་ལས་གཞི་སྐྲུན་སར་ཕེབས་པ་དང་། ཁོང་ཚོས་འབད་བརྩོན་དང་ཤེས་རབ། བློ་རྒྱ། ལས་གཏོད་ཀྱི་སྤྲོ་སེམས་ལ་བརྟེན་ནས་འབད་འབུངས་ཀྱིས་གསར་འབྱེད་བྱས་ནས་ཁེ་ལས་རིམ་གྱིས་འཚར་ལོངས་བྱུང་བ་དང་ངོ་མཚར་ཆེ་བའི་གོང་འཕེལ་གྱི་རྣམ་པ་ཞིག་ཐོན་པ་དང་། རིམ་བཞིན་མི་རིགས་ས་ཁུལ་གྱི་རིག་གནས་ཐོན་ལས་ཀྱི་གྲུབ་ཆ་གལ་ཆེན་ཞིག་ཏུ་གྱུར་ཡོད། བསྡོམས་རྩིས་བྱས་པར་གཞིགས་ན། མིག་སྔར་ཁྲེེང་ཏུའུ་དང་ཉེ་འཁོར་གྱི་ས་གནས་སོ་སོར་གཞིས་ཆགས་པའི་བོད་རིགས་ལག་ཤེས་བཟོ་རྩལ་རིགས་ཀྱི་ཁེ་ལས་དང་ཚོང་དུད་200ཙམ་ཡོད་པ་དང་། ལས་གཉེར་མི་སྣ་7000ལྷག་ཡོད་ལ། ལོ་རེའི་ཐོན་འབོར་སྒོར་དུང་ཕྱུར་བཅུ་ཕྲག་ཁ་ཤས་ཟིན་པར་མ་ཟད། ལས་ཞུགས་དང་ཐོན་རྫས་རིན་ཐང་། ཁྲལ་འབབ་སོགས་ཀྱི་ཐད་ལ་ཐོབ་པའི་གྲུབ་འབྲས་དེ་བོད་རིགས་ཀྱི་རིག་གནས་ཐོན་ལས་ཁྱབ་ཁོངས་ནང་ཐུན་མོང་མ་ཡིན་པ་ཞིག་ཏུ་ཆགས་ཡོད། ཁོང་ཚོའི་ལས་གཏོད་ཀྱི་སྤྲོ་སྣང་དང་ཕན་འབྲས་སོགས་སྤོས་ལྡན་གྲོང་གི་ས་གཞི་ཆེན་མོར་ཁྱབ་ནས་གྲངས་ཉུང་མི་རིགས་ཀྱི་སྤུན་ཟླར་མཐོ་སྒང་ནས་ཆས་ཏེ། ལས་གཏོད་ཕྱུག་འགྱུར་དང་ཕུགས་འདུན་དོན་གཉེར་གྱི་ལམ་བུ་ཞིག་གསར་གཏོད་བྱས་ཡོད།

ཤིན་ཏུ་དགའ་འོས་པ་ཞིག་ལ། ལོ་ངོ་30ཡི་ནང་དུ། མཐོ་སྒང་ནས་ཆས་པའི་བཟོ་རྩལ་པ་འདི་དག་གིས་དཀའ་སྡུག་གི་མདུན་ནས་མགོ་བོ་སྒུར་མ་མྱོང་ལ། དཀའ་བ་ཁྱད་བསད་དང་ངལ་བ་དང་ལེན་བྱས་ཏེ་ཕུལ་དུ་བྱུང་བའི་མི་རིགས་རིག་གནས་ཐོན་ལས་ཀྱི་ཁེ་ལས་པ་རྩེ་གྲ་འབོར་ཆེན་ཞིག་ཐོན་ཡོད། དེ་ཚོ་ཚང་མས་གྲུབ་འབྲས་མི་དམན་པ་རེ་བླངས་ནས་ཀུན་གྱིས་བསྔགས་བརྗོད་ཐོབ་བཞིན་ཡོད། སྐབས་འདིར་ང་ཚོས་དེབ་འདིར་བཀོད་པའི་ཕུལ་བྱུང་ཁེ་ལས་པ་ཁ་ཤས་རགས་ཙམ་བརྗོད་འདོད་པ་གཤམ་གསལ་ལྟར།

སྡེ་དགེ་རྫོང་འཁོར་ལོ་མདོ་ཡུལ་ཤོག་ནས་ཡིན་པའི་དཀོན་མཆོག་བཀྲ་ཤིས་ནི་ལས་གཏོད་བྱེད་མཁན་ཚོའི་དཔེ་མཚོན་ཞིག་ཡིན་ལ། 1988ལོར་ཁོང་གིས་ཀརྨ་བི་ཤྭའི་བཟོ་རྩལ་རིག་གནས་འཕེལ་རྒྱས་ཚད་ཡོད་སྤྱི་གཉེར་ཁང་ཐོ་འགོད་བྱས་ནས་ལས་གཏོད་ཀྱི་ལམ་བུ་གསར་འབྱེད་བྱས། ཁོང་གིས་དཀའ་ངལ་ཁྲི་སྟོང་མང་པོ་ཁྱད་བསད་བྱས་ཏེ་སྤྱི་གཉེར་ཁང་འདི་ཉིད་སློབ་ཁྲིད་ཞིབ་འཇུག་དང་ལས་སྣོན་ཐོན་སྐྱེད། ཕྱིར་ཚོང་ཞབས་ཞུ་བཅས་གཞི་གནས་གཅིག་ཏུ་བསྡུས་ནས་ལས་གཏོད་ལ་གྲུབ་འབྲས་ཐོབ་པ་དང་ཐོན་རྫས་ལ་བླ་སྲོག་ཡོད་པ། ཁེ་ལས་ལ་སྟོབས་ཤུགས་ཡོད་ལ། རྒྱུ་ནོམ་སྒོར་དུང་ཕྱུར་མང་པོ་ཟིན་པའི་དཀར་མཛེས་ཁུལ་གྱི་རིག་གནས་ཐོན་ལས་ཀྱི་སྣེ་ཁྲིད་ཁེ་ལས་གྲས་སུ་ཚུད་ཡོད། དཀོན་མཆོག་བཀྲ་ཤིས་ཀྱིས་ཕུལ་བྱུང་གི་སྲོལ་རྒྱུན་རིག་གནས་དར་སྤེལ་དང་སྒྱུ་རྩལ་སྤུས་དག་བསྐྲུན་པའི་ཐོག་མའི་ཕུགས་འདུན་ཡིད་ལ་བཅངས་ནས་ལས་ཀ་གཉེར་བཞིན་ཡོད་ལ། སྤྱི་གཉེར་ཁང་དེས་བཟོས་པའི་རྒྱལ་ཁབ་གསུམ་གྱི་གཏམ་རྒྱུད་ཀྱི་དཔའ་བོའི་བྲིས་སྐུ་དང་། གེ་སར་སྟོང་ཐང་སོགས་བཞེངས་ཡོད། ཐོན་རྫས་ཁག་ཅིག་ཀྲུང་གོའི་བཟོ་རྩལ་མཛེས་རྩལ་ཁང་གིས་ཉར་ཚགས་བྱས་པ་དང་རྒྱལ་ཁབ་ཀྱི་ལེགས་སྐྱེས་ལ་བརྩིས་ནས་ཕྱི་རྒྱལ་གྱི་འགོ་ཁྲིད་སོགས་ལ་ཕུལ་ཡོད། དོན་སྙིང་གཞན་ཞིག་གི་ཐོག་ནས་བརྗོད་ན། ཁོང་གི་ལས་གཏོད་ལམ་བུར་བློ་སྒོ་འབྱེད་པའི་རང་བཞིན་དང་སྣེ་ཁྲིད་རང་བཞིན། སྐུལ་ཁྲིད་རང་བཞིན་སོགས་ཀྱི་ནུས་པ་གལ་ཆེན་ལྡན་པས་བསྔགས་བརྗོད་འོས་སོ། །

ཕ་ཡུལ་གསེར་རྟ་ནས་ཡིན་པའི་ལྷ་རིས་པ་གྲགས་ཅན་ལེགས་སྨོན་ལགས་ཀྱིས་ལོ་30ལྷག་ཙམ་གྱི་རིང་ལ་དོན་གཉེར་ལྷོད་མེད་བྱས་པར་བརྒྱུད། གངས་ལྗོངས་ས་མཐོའི་ཐང་ག་སྒྱུ་རྩལ་པ་མཁས་ཅན་ཞིག་ཏུ་གྱུར་པ་མ་ཟད་རྒྱལ་ཁབ་རིམ་པའི་མངོན་མིན་རིག་གནས་ཤུལ་བཞག་གི་རྒྱུད་འཛིན་པའི་ཚབ་མཚོན་གྱི་ལྷ་བཟོ་མཁས་ཆེན་ཞིག་ཏུ་གྱུར་ཡོད། 2004ལོ་ནས་བཟུང་ཁོང་གིས་ཁྲེང་ཏུའུ་གྲོང་ཁྱེར་ཝུའུ་ཧོའུ་ཆུས་ཅི་ཧྥུའུ་སྡོད་ཁུལ་གྱི་རི་མོའི་སྒྱུ་རྩལ་ལྟེ་གནས་བཙུགས་ནས། སྤྱི་ཚོགས་ཀྱི་སྤྱི་ཕན་བྱ་བཞག་ལ་གཞོལ་ནས་སློབ་མར་དཀའ་སྤྱད་སློབ་སྦྱོང་བྱ་རྒྱུའི་སློབ་གསོ་དང་སྐུལ་ལྕག་བྱས་པ་དང་། སྙིང་རུས་ཆེན་པོས་སྤྱི་ཚོགས་ལ་གཞི་བཙུགས་ནས་བོད་རྒྱ་ཕུལ་བྱུང་རིག་གནས་སྤེལ་རེས་མཉམ་འདྲེས་ཀྱི་འབྲེལ་ཟམ་བཙུགས་ཏེ། སི་ཁྲོན་དང་ཀན་སུའུ། མཚོ་སྔོན་བཅས་ཞིང་ཆེན་དང་བོད་རང་སྐྱོང་ལྗོངས་ནས་ཡོང་བའི་མི་སེར་གྱི་བུ་ཕྲུག་སྟོང་ལྷག་ཙམ་ལ་ཐང་ག་འབྲི་བའི་ལག་རྩལ་རིན་མེད་ངང་བརྒྱུད་སྤྲོད་བྱས། ཁོང་གི་སྤྱོད་བཟང་དེར་ཀྲུང་དབྱང་དང་ཞིང་ཆེན། གྲོང་ཁྱེར་གྱི་འབྲེལ་ཡོད་སྡེ་ཁག་གི་འགོ་ཁྲིད་ཀྱི་ཚད་མཐོའི་བསྔགས་བརྗོད་ཐོབ་པར་མ་ཟད། ད་དུང་རྒྱལ་ནང་གི་འཕྲིན་སྦྱོར་ཁག་ཏུ་ཐེངས་མང་པོ་མཐོང་ཐུབ། ཁོང་གི་ཐང་ག་སྒྱུ་རྩལ་ལྟེ་གནས་ལ་སི་ཁྲོན་ཞིང་ཆེན་རིག་གནས་ཐིང་གིས“དངོས་མིན་རིག་གནས་ཤུལ་བཞག་ཁྲིད་སྦྱོང་རྟེན་གཞི”ཞེས་མིང་རྟགས་སྤྲད་པ་དང་། རྒྱལ་ཡོངས་གེ་སར་གཞུང་ལས་ཁང་གིས“གེ་སར་མཛེས་རྩལ་ལྟེ་གནས”ཞེས་གཏན་འཁེལ་བྱས།

དཔལ་ཡུལ་རྫོང་ནས་ཡོང་བའི་ལག་ཤེས་བཟོ་རྩལ་གྱི་སྣེ་ཁྲིད་པ་རིག་རྡོ་ཡིས་ཁྲེང་ཏུའུ་རུ་གདོང་ཚ་བོད་རིགས་བཟོ་རྩལ་ཁྲིད་སྦྱོང་ཁང་བཙུགས་པ་དང་གནའ་བོའི་སྐུ་བརྙན་ཚད་མཐོ་འདྲ་བཟོ་དཔེ་མཚོན་བྱས་ནས་མེས་པོའི་ཕུལ་དུ་བྱུང་བའི་མགར་གྱི་ལག་རྩལ་རྒྱུད་འཛིན་བྱས་ཏེ། ལག་རྩལ་ཕུལ་བྱུང་གསར་གཏོད་དང་ཐུན་མོང་མ་ཡིན་པའི་ཁྱིམ་རྒྱུད་བཟོ་རྩལ་གྱི་ཉམས་འགྱུར་རྒྱུད་འཛིན་བྱས་ཏེ། མི་རིགས་ལག་ཤེས་བཟོ་རྩལ་ཐོན་རྫས་ངོ་མཚར་བ་གང་མང་མཐོང་རྒྱུ་ཡོད། ཤེས་རྟོགས་བྱུང་བར་གཞིགས་ན། སྤྱི་གཉེར་ཁང་དེས་ད་བར་སྔར་བཞིན་གནའ་བོའི་ལག་ཤེས་བཟོ་རྩལ་ལ་སྲུང་སྐྱོང་དང་། མགར་བཟོའི་ཁྱབ་ཁོངས་སུ་ཕུལ་དུ་བྱུང་བའི“གདོང་ཚའི”སྤུས་ལེགས་མིང་རྟགས་ཡར་བཏོད་བྱས་པས། ལག་ཤེས་བཟོ་རྩལ་ཁེ་ལས་མཁས་ཅན་གྱི་མཚན་སྙན་ཐོབ་ཡོད།

དགོན་སྡེ་ནས་ཐོན་པའི་སྡེ་དགེ་ཨ་ཆུང་གིས་ཀུན་རྫོབ་འདུ་ཤེས་ཀྱི་བཀག་རྒྱ་ལས་གྲོལ་བར་བྱས་ནས། ཕུལ་དུ་བྱུང་བའི་ལག་རྩལ་ཁོག་ཏུ་བཅངས་ཏེ་2002ལོར་སྡེ་དགེ་རྫོང་གི་རྫོགས་ཆེན་དགོན་ནས་ནང་ལོགས་ས་ཁུལ་གྱི་ཞིན་ཏུའུ་རུ་ལས་གཏོད་བྱེད་སར་ཕེབས་ཏེ། མཆོད་རྫས་སྣ་ཚོགས་ལས་སྣོན་བྱེད་ས་ཞིག་བཙུགས་ཤིང་། རིམ་བཞིན་འཕེལ་རྒྱས་ཕྱིན་པ་དང་ཕུལ་བྱུང་བརྩམས་ཆོས་རྒྱུན་ཆད་མེད་པར་ཐོན་ཡོད། དེའི་ཐོན་རྫས་དང་ཐོན་རྫས་རིན་ཐང་ལོ་རེ་བཞིན་ཆེས་ཆེར་འཕར་ནས་ལས་རིགས་ཀུན་གྱིས་ཁས་ལེན་པའི་རྩེར་སོན་ཐོན་རྫས་མཁོ་འདོན་བྱེད་མཁན་དུ་གྱུར་ཡོད། 2009ལོར་ཨ་ཆུང་ལགས་ཀྲུང་གོའི་རིག་གནས་ཡར་སྐུལ་ཚོགས་པས་གཙོ་གཉེར་བྱས་པའི་ཀྲུང་གོའི་མི་རིགས་དམངས་ཁྲོད་བཟོ་རྩལ་མཛེས་རྩལ་དངོས་མང་སྟོན་ཚོགས་སྐབས་བཞི་པར་ཞུགས་ནས། ཁོང་གི་བརྩམས་ཆོས་ལ་གསེར་གྱི་བྱ་དགའ་ཐོབ། ཁོང་གིས་ད་དུང་རང་གི་ཕ་ཡུལ་རྫོགས་ཆེན་ཡུལ་ཚོ་རུ་ཨ་ཆུང་ལག་ཤེས་སྤུས་ལེགས་སྒྱུ་རྩལ་འགྲེམ་སྟོན་ཁང་ཞིག་བཙུགས་བཞིན་ཡོད།
ད་དུང་ས་མཐོའི་ལས་གཏོད་པ་མི་ཉུང་བ་ཞིག་གིས་སྲོལ་རྒྱུན་མགར་བཟོ་དང་ཐང་ག །འཇིམ་བཟོ་དང་འབུར་བརྐོས་སོགས་སྲོལ་རྒྱུན་དང་དེང་རབས་ཀྱི་བཟོ་རྩལ་ཟུང་འབྲེལ་བྱེད་བཞིན་ཡོད་ལ། བཀོལ་སྤྱོད་དང་སྒྱུ་རྩལ། རིག་གནས་སོགས་རིན་ཐང་སྣ་ཚོགས་གཅིག་ཏུ་འདུས་པའི་བོད་བཟོའི་ཁྱིམ་ཆས་དང་ཡུལ་སྐོར་གྱི་བཟོ་རྩལ་ཐོན་རྫས་སོགས་འཕེལ་ཕྱོགས་གསར་པའི་རྗེས་སུ་བསྙེགས་པའི་ཐོན་རྫས་གང་མང་གསར་སྤེལ་བྱས་ནས། ཚད་ལྡན་ཅན་དང་ཐོན་ལས་ཅན། གཞི་ཁྱོན་ཅན་བཅས་ཀྱི་ཕྱོགས་སུ་རྒྱུན་ཆད་མེད་པར་འཕེལ་རྒྱས་བཏང་བས། ཁྲོམ་ར་དང་འཛད་སྤྱོད་པའི་དགའ་བསུ་ཇེ་ཆེར་ཐོབ་པར་མ་ཟད། མཚན་སྙན་ཡང་ཇེ་ཆེར་འགྲོ་བཞིན་ཡོད། དཀར་མཛེས་ཁུལ་གཅིག་པུར་ཡང་སྲོལ་རྒྱུན་ལག་རྩལ་དང་སྲོལ་རྒྱུན་རི་མོའི་ཐད་རྒྱལ་ཁབ་རིམ་པའི་མངོན་མིན་རིག་གནས་ཤུལ་བཞག་གི་རྒྱུད་འཛིན་པའི་མཚན་སྙན་ཐོབ་མཁན་2་དང་། ཞིང་ཆེན་རིམ་པའི་རྒྱུད་འཛིན་པ་41 ཁུལ་རིམ་པའི་རྒྱུད་འཛིན་པ་304ཡོད། དེ་མིན་རྒྱལ་ཁབ་ཀྱི་བཟོ་རྩལ་མཛེས་རྩལ་ཆེན་མོ་བའི་མཚན་སྙན་ཐོབ་མཁན་2 ཞིང་ཆེན་རིམ་པའི་བཟོ་རྩལ་མཛེས་རྩལ་ཆེན་མོ་བའི་མཚན་སྙན་ཐོབ་མཁན་8 དཀར་མཛེས་ཁུལ་བཟོ་རྩལ་མཛེས་རྩལ་གྲུབ་འབྲས་བྱ་དགའ་ཐོབ་མཁན་7་བཅས་ཡོད།

དེབ་འདིར་བཀོད་པའི་ལས་གཏོད་མཁན་ཚོར་ཐུན་མོང་གི་ཁྱད་ཆོས་ཤིག་ཡོད་པ་ནི། ཐང་ག་དང་།མགར་བཟོ། འཇིམ་བཟོ། རྡོ་བཟོ། ཤིང་བཟོ། ཁྱིམ་ཆས། མི་རིགས་ཀྱི་རྒྱན་གོས་སོགས་རིག་གནས་ཐོན་རྫས་རྨང་གཞི་བྱས་ནས། ཕ་ཡུལ་གྱི་ལག་ཤེས་མཁས་པ་དང་ལས་ཀ་མེད་པའི་གཞོན་ནུ་བསྡུ་རུབ་བྱས་ཏེ། ཚང་མའི་བློ་གྲོས་དང་སྙིང་རུས། སྤོབས་སེམས་བཅས་ཀྱི་ཐོག་ནས་ངོ་མཚར་ཆེ་བའི་མི་ཚེ་མཚོན་པར་བྱས་ཏེ། བོད་མི་རིགས་ཀྱི་སྲོལ་རྒྱུན་ལག་ཤེས་ཀྱི་ཕུལ་བྱུང་བཟོ་རྩལ་སླར་ཡང་མངོན་པར་བྱས་པར་མ་ཟད། ལོ་རེའི་ཐོན་འབོར་སྒོར་ཁྲི་བརྒྱ་ཕྲག་ཁ་ཤས་དང་ཁྲི་སྟོང་ཕྲག་ཁ་ཤས། དུང་ཕྱུར་ཁ་ཤས་ཟིན་པའི་ལག་ཤེས་བཟོ་རྩལ་ཐོན་རྫས་ཀྱི་ཁེ་ལས་མང་པོ་རིམ་བཞིན་སྟོབས་ཆེ་རུ་གྱུར་ནས། བོད་རིགས་དམངས་ཁྲོད་ཀྱི་ལག་ཤེས་བཟོ་རྩལ་ཐོན་ལས་དེ་ས་ཆ་གཞན་ནས་དར་རྒྱས་བཏང་ཡོད་ལ། ཁོང་ཚོའི་ཐོན་རྫས་ཀྱིས་བོད་འབྲེལ་ས་ཁུལ་གྱི་ཁྲོམ་རའི་དགོས་མཁོ་བསྐངས་ཐུབ་པ་མ་ཟད་ནང་ལོགས་ས་ཁུལ་གྱི་འཛད་སྤྱོད་པའི་ཁྱིམ་དུ་ཡང་སླེབས་ཐུབ་ཡོད། ད་དུང་ཨ་རི་དང་། རྒྱ་གར། བལ་ཡུལ། ཕ་ཁི་སི་ཐན། སུའེ་ཙེར་སོགས་རྒྱལ་ཁབ་དང་ཀྲུང་གོའི་ཞང་ཀང་སོགས་རྒྱལ་ཕྱི་ནང་ཀུན་ལ་བྲིན་ཚོང་བྱེད་བཞིན་ཡོད།

མི་རིགས་ལག་ཤེས་བཟོ་རྩལ་དེ་གཞན་ཡུལ་ནས་དར་བ།

ཚོད་ལྟ་བྱེད་ཕོད་པ་དང་ཕུགས་འདུན་ལྡན་པའི་བོད་རིགས་ཁེ་ལས་པ་འདི་ཚོས། རི་ཆུ་སྟོང་ཕྲག་བརྒལ་ནས་ས་ཆ་གཞན་དུ་ལས་གཏོད་བྱེད་པའི་ལམ་བུ་བདམས་ཕོད་ཅིང་། དཀའ་བ་ཚད་མེད་སྤྱད་དེ་རྒྱུན་ཆད་མེད་པའི་སྦྱོང་བརྡར་དང་། འབད་འཐབ། དོན་གཉེར་བྱེད་པའི་དུས་མཚུངས་སུ། ཁོང་ཚོས་དྲིན་ཚོར་གྱི་བསམ་པ་བཅངས་ནས་ཕྱུག་འགྱུར་གྱི་ལམ་བུའི་ཐོག་མེས་རྒྱལ་ལ་དྲིན་ལན་འཇལ་བ་དང་སྤྱི་ཚོགས་ལ་རང་འགུལ་ངང་དྲིན་ལན་འཇལ་ཏེ། སྔ་རྗེས་སུ་སྤྱི་ཚོགས་ཀྱི་སྤྱི་ཕན་བྱ་བཞག་ལ་ཞལ་འདེབས་སྒོར་ཁྲི་བརྒྱ་ཕྲག་ཕུལ་བ་དང་། ཁེ་ལས་ཀྱི་གཟུགས་བརྙན་དང་སྤྱི་ཚོགས་ཀྱི་བསྔགས་བརྗོད་བཟང་པོ་ཐོབ་ཡོད་པས་ཕྱུག་འགྱུར་ལས་བརྩོན་གྱི་དཔེ་མཚོན་ཞིག་ཡིན་པ་སྨོས་མེད་རེད།

ཀརྨ་བི་ཤྭའི་བཟོ་རྩལ་རིག་གནས་འཕེལ་རྒྱས་ཚད་ཡོད་སྤྱི་གཉེར་ཁང་གི་ལས་བཟོ་པས་ལྷ་སྐུ་བཞེངས་བཞིན་པ།
ལས་གཞི་གསར་གཏོད་ཀྱི་ལག་ལེན་ཁྲོད་དུ། ཁོ་ཚོས་རང་ཡུལ་གྱི་ཚོང་རྟགས་གྲགས་ཅན་ཕྱི་རུ་སྤེལ་བར་འབད་པ་ལྷོད་མེད་བྱས་ཤིང་། དེའི་ཕྱིར་རྒྱ་ཆེ་བའི་ཁྲོམ་རའི་ནང་རང་ཉིད་ཀྱི་དངོས་ཚན་ཁེ་ལས་ཀྱི་འཇོན་ཐང་མངོན་ཐུབ་པར་མ་ཟད། ད་དུང་ཕ་ཡུལ་གྱི་ལས་མེད་གཞོན་ནུ་ཚོར་རོགས་རམ་བྱས་ཏེ། སྤྱི་ཚོགས་ཐོག་ལག་རྩལ་ལ་བརྟེན་ནས་ཕྱུག་འགྱུར་ཡོང་ཐབས་བྱེད་པ་དང་། རིན་མེད་ངང་རྩལ་ནུས་གསོ་སྦྱོང་བྱེད་པ། གཞོན་ནུ་ཚོའི་ཕུགས་བསམ་དང་ཁེ་ལས་ཀྱི་རིག་གནས་མཉམ་འདྲེས་ཡོང་རྒྱུར་སྐུལ་འདེད་བཏང་བ་བཅས་བྱས་ནས་ཡོན་ཏན་སྣ་གཅིག་ལྡན་པའི་ངལ་རྩོལ་ཤེས་ལྡན་པ་སྟོང་ཕྲག་མང་པོ་གསོ་སྐྱོང་བྱས་ཡོད། དེའི་ནང་ཕུལ་བྱུང་གི་མི་རིགས་ལག་ཤེས་རྒྱུད་འཛིན་པ་དང་དོ་དམ་པ་ཁག་ཅིག་འབུར་དུ་ཐོན་ནས་མི་རིགས་ཀྱི་སྲོལ་རྒྱུན་ལག་ཤེས་བཟོ་རྩལ་ལ་ཁྲག་རྒྱུན་གསར་པ་བསྣན་ཏེ་སི་ཁྲོན་ཞིང་ཆེན་མི་རིགས་ས་ཁུལ་གྱི་དབུལ་གྲོལ་ཕྱུག་འགྱུར་དང་གྲོང་གསེབ་དར་རྒྱས་གཏོང་བའི་སྟོབས་ཤུགས་གལ་ཆེན་ཞིག་ཏུ་གྱུར་ཡོད།

འཚེམ་དྲུབ་ཐང་ག་བཞེངས་བཞིན་པ། 
དེ་མིན་ཤེས་རྟོགས་བྱུང་བ་ཞིག་ལ། གོང་དུ་བཀོད་པའི་དཔུང་སྡེ་དེ་ཡི་ནང་དུ་སྡེ་དགེ་དང་དཔལ་ཡུལ། ཆབ་མདོ། དར་མདོ། ཡུལ་ཤུལ་སོགས་གྲོང་ཁྱེར་དང་རྫོང་ནས་ཡོང་བའི་ལག་ཤེས་པ་མང་ཤོས་ཡིན་ལ། དེའི་ནང་ལག་རྩལ་ཡག་ཤོས་ཀྱི་ལག་ཤེས་པའི་ལོ་རེའི་ཡོང་འབབ་སྒོར་འབུམ་6ནས་འབུམ་7བར་ལོན་པ་དང་། ན་གཞོན་ལག་ཤེས་པ་ལའང་ཉུང་མཐར་ཡང་སྒོར་ཁྲི་6ཙམ་རག་གི་ཡོད་པ་རེད། ལས་བཟོ་པ་མང་པོ་ཞིག་གི་ལོ་རེའི་ཡོང་འབབ་སྒོར་འབུམ་1ཙམ་ཟིན་ནས་ས་གནས་དེ་གར་བསྔགས་བརྗོད་ཆེན་པོ་ཐོབ་པའི་ལས་བརྩོན་ཕྱུག་འགྱུར་གྱི་དཔེ་བཟང་མི་སྣར་གྱུར་ནས་ཁོང་ཚོས་ཕ་ཡུལ་གྱི་ལ་རྒྱ་བསྐྱངས་པར་མ་ཟད། དེ་ལས་མང་བའི་ཡུལ་མི་རྣམས་ལ་ཤུགས་རྐྱེན་ཆེན་པོ་ཐེབས་བཞིན་ཡོད།

གེ་སར་སྟོང་ཐང་ལ་མཐའ་ཤན་སྤྲས་བཞིན་པ། 
ཁོང་ཚོས་སྤྱི་གཉེར་ཁང་དང་ཞིང་དུད། དྲ་སྦྲེལ་བཅས་ཟུང་དུ་འབྲེལ་བའི་གཉེར་སྐྱོང་རྣམ་པ་དང་འཕེལ་རྒྱས་གཏོང་སྟངས་བེད་སྤྱད་དེ་རྒྱུད་འཛིན་དང་དར་སྤེལ་བཅས་མཉམ་སྤྱོད་མཐའ་འཁྱོངས་ཀྱིས་གངས་ལྗོངས་ཀྱི་མི་ཁྲི་ཕྲག་མང་པོར་མི་རིགས་ལག་ཤེས་བཟོ་སྐྲུན་ལས་རིགས་རྒྱུན་མཐུད་འཕེལ་རྒྱས་ཀྱི་ལམ་བུའི་ཐོག་བསྐྱོད་རྒྱུར་སྐུལ་ཁྲིད་བྱས་ཡོད་པར་མ་ཟད། མི་རིགས་གཞན་གྱི་ལས་ཞུགས་མི་སྣ་སྟོང་ཕྲག་ཡས་མས་བསྡུ་ལེན་བྱས་ཏེ་མི་རིགས་མཐུན་སྒྲིལ་དང་ཐུན་མོང་ཕྱུག་འགྱུར་ཡོང་བར་བྱས་རྗེས་མངོན་གསལ་དོད་པོ་བཞག་ཡོད།

ཡུན་ནན་བདེ་ཆེན་དུ་བཞུགས་པའི《དཀྱིལ་འཁོར》ཏེ། འཛམ་གླིང་ཅི་ཉི་སིའི་ཟིན་ཐོར་ཚུད
ཕར་བལྟས་ན་ཁེ་ལས་འདི་དག་དཔལ་འབྱོར་དང་འཚོ་བ་ཁོ་ནར་འབྲེལ་བ་འདྲ་མོད། དོན་དངོས་སུ་རིག་གནས་དང་སྤྱི་ཚོགས་ཀྱི་ངོས་ནས་བལྟས་ན། དེ་ནི་སྤྱིར་བཏང་གི་དཔལ་འབྱོར་བྱེད་སྒོ་ལས་བརྒལ་སྟེ་སྤྱིར་བཏང་གི་ཁེ་ལས་ཀྱི་བྱ་སྤྱོད་ཅིག་མ་ཡིན་པར་ཞི་མཐུན་ཡར་ཐོན་དང་འབད་བརྩོན་ལྷོད་མེད་ཀྱི་མི་རིགས་ཀྱི་སྙིང་སྟོབས་ཤིག་ཡིན་པ་དང་། བོད་རྒྱ་མི་རིགས་ཀྱིས་ལག་གདང་སྦྲེལ་ནས་འབྱོར་འབྲིང་ཕྱོགས་སུ་བསྐྱོད་དེ་གཟི་འོད་ལྡན་པའི་མཚོན་བྱེད་ཞིག་ཡིན་ལ། དྲང་བདེན་དང་ནུས་སྟོབས་ཀྱིས་ཁེངས་པའི་གསར་གཏོད་རང་བཞིན་གྱི་སྤྱི་ཚོགས་ཀྱི་མཛད་རྗེས་ཤིག་ཀྱང་རེད་འདུག །

རྒྱལ་ཁབ་ཆེན་མོའི་དངོས་མིན་ཤུལ་བཞག་རིག་གནས་ཀྱི་ལག་ཤེས་པའི་མཚན་སྙན་ཐོབ་པའི་ཨོ་རྒྱན་རྡོ་རྗེས་གཉེར་བའི་ཐང་གའི་རྟེན་གཞི

དེའི་ཐོག་ནས་གསལ་ཐུབ་པ་ཞིག་ནི། བོད་རིགས་ཀྱི་སྲོལ་རྒྱུན་ལག་ཤེས་བཟོ་རྩལ་ཐོན་རྫས་དང་ཁེ་ལས་ཀྱིས་རྒྱ་གྲོང་ཆེན་མོ་ཁྲེང་ཏུའུ་སོགས་ཡུལ་གཞན་དུ་ཕན་ཚུན་འགྲན་རྩོད་བྱེད་བཞིན་ཡོད། དུས་རབས་ཀྱི་ཕྱེད་ཀ་ཙམ་ལ་གཉིད་དུ་ཡུར་བའི་སྲོལ་རྒྱུན་བཟོ་རྩལ་ལ་སླར་ཡང་སྐྱེ་སྟོབས་ཀྱི་དཔལ་འབར་བ་དེས་མི་རིགས་ས་ཁུལ་གྱི་མི་རབས་གསར་པའི་ལས་གཏོད་པར་སྐུལ་ལྕག་དང་བློ་སྒོ་འབྱེད་པའི་ནུས་པ་གལ་ཆེན་ཐོན་པར་མ་ཟད། མི་རིགས་ས་ཁུལ་གྱི་འབྱུང་འགྱུར་དཔལ་འབྱོར་རྒྱུན་མཐུད་འཕེལ་རྒྱས་བཅས་ཀྱི་ཐད་ལ་དངོས་ཡོད་ཀྱི་དོན་སྙིང་གལ་ཆེན་ལྡན་ཡོད།
མཐོ་སྒང་གི་བུ་ཕྲུག་དག་གིས་ཚོང་རར་འགྲིམས་པ་ལས་བོད་ཀྱི་རིག་གནས་ཐོན་ལས་གོང་འཕེལ་བཏང།

རྨད་དུ་བྱུང་བའི་མི་རིགས་ཀྱི་ལག་ཤེས་བཟོ་རྩལ་གྱིས་མི་རིགས་ཤིག་གི་ལོ་རྒྱུས་རིག་གནས་འཕེལ་རྒྱས་ལ་ཚབ་བྱེད་མི་ཐུབ་པའི་ནུས་པ་ཆེན་པོ་ཐོན། མཐོ་སྒང་ནས་ཐོན་པའི་བོད་ཀྱི་ལག་ཤེས་བཟོ་རྩལ་སྐྲུན་མཁན་རྣམས་ཀྱིས་མི་རིགས་ཀྱི་རིག་གནས་ཐོན་ཁུངས་ཕུན་སུམ་ཚོགས་པོར་བརྟེན་ནས། ལོ་ངོ་30ཡི་རིང་ལ་འཚོ་གནས་འགྲན་རྩོད་ཀྱི་གྲུབ་འབྲས་མང་པོ་ཐོབ་ཅིང་། ཁོང་ཚོས་མེས་པོས་བཞག་པའི་ལག་རྩལ་རྩ་ཆེན་རྣམས་བསྡུ་ལེན་དང་གསར་གཏོད་ཁྲོད་དུ་རྒྱུད་འཛིན་ཐུབ་པར་མ་ཟད། ཡར་ཐོན་གྱི་རྩེ་ལ་གཏུག་པ་འདི་ནི་རླབས་ཆེན་གྱི་དུས་རབས་དང་ཁ་འབྲལ་ཐབས་མེད་ལ། རླབས་ཆེན་མེས་རྒྱལ་གྱི་སྲིད་ཇུས་བཟང་པོ་དང་ཁ་འབྲལ་ཐབས་མེད། མི་རིགས་མཐུན་སྒྲིལ་གྱི་ཉིང་བཅུད་ལ་ཡང་ཁ་འབྲལ་ཐབས་དེ་བས་ཀྱང་མེད་པའོ། །

བོད་ཀྱི་བཟོ་རྩལ་ཐོན་རྫས་འགྲེམ་ཚོང་གི་ཡུལ་དངོས།
ཁ་བའི་ལྗོངས་ནས་གཞན་ཡུལ་འགྲིམས་པའི་ལས་རིགས་གསར་གཏོད་པ་འདི་དག་གིས་ལོ་30ཡི་རིང་གི་ལས་གཞི་གསར་པའི་བགྲོད་ལམ་སྐོར་གླེང་སྐབས། རྟག་ཏུ་དོ་སྣང་བྱེད་པ་དང་སྐྱེ་བོ་ཀུན་ཧང་སངས་དགོས་པ་ཞིག་ནི། ཁོང་ཚོའི་ངོ་མཚར་ཆེ་བའི་གཏམ་རྒྱུད་ཀྱིས་མིག་སྔའི་ཕུགས་བསམ་ལྡན་པའི་སྤུན་ཟླ་ཁྲི་སྟོང་མང་པོའི་ཚབ་མཚོན་ལྟ་བུར་ཆགས་ཡོད་ལ། སྒྲུབ་ཕོད་པ་དང་ལམ་བུ་གསར་པ་གཏོད་ཕོད་པ། ཚད་བརྒལ་བྱེད་ཕོད་པའི་དཔའ་གདེང་དང་སྤོབས་པས་དུས་རབས་ཀྱི་སྙིང་སྟོབས་མཚོན་ཡོད་ཅིང་། ཁོང་ཚོས་དཀའ་བ་ཁྱད་བསད་དང་ངལ་བ་དང་ལེན་བྱས་པ་དེས་མཐོ་སྒང་གི་བུ་རབས་ཚ་རྒྱུད་ཚོར་རང་ཉིད་ལས་རྣམ་པར་རྒྱལ་ཏེ་ཞུམ་པ་མེད་པར་མདུན་སྐྱོད་བྱ་རྒྱུར་སྐུལ་ལྕག་ནུས་ལྡན་ཞིག་ཐེབས་ངེས་སོ།།

སི་ཁྲོན་ཞིང་ཆེན་རིག་གནས་ཐིང་གི་ཐིང་ཀྲང་གཞོན་པ་སྔོན་མ་ཚེ་པོ་སོགས་འགོ་ཁྲིད་ཀྱིས་དངོས་མིན་ཤུལ་བཞག་རིག་གནས་འགྲེམ་སྟོན་ལ་ལྟ་སྐོར་གནང་བཞིན་པ།
ཁོང་ཚོའི་གཏམ་རྒྱུད་ལས་ང་ཚོར་དུས་རབས་ཀྱིས་ལས་གཞི་གསར་གཏོད་པར་རྩ་ཆེའི་གོ་སྐབས་སྤྲོད་པ་མྱོང་ཚོར་ཐུབ་པ་དང་། ཁོ་ཚོས་དུས་རབས་ཀྱི་པར་རིས་ཁྲོད་དུ་རང་ཉིད་ལ་དབང་བའི་རྐང་རྗེས་གསལ་པོ་བཞག་ཡོད། དེ་དང་ཆབས་གཅིག་མེས་རྒྱལ་གྱི་ས་གཞི་ཆེན་མོ་ནི་མི་རིགས་ཁག་གི་ཐུན་མོང་གི་ཁྱིམ་གཞིས་ཡིན་པས། ས་ཆ་གང་དུ་གནས་ཀྱང་བདེ་གནས་ལས་གཉེར་བྱེད་ཐུབ་པ་ཡིན་ཕྱིར། རྒྱལ་ཁབ་ཀྱིས་ང་ཚོར་ཕུགས་འདུན་འགྲུབ་པར་བྱེད་པའི་གོ་སྐབས་ཚད་མེད་མཁོ་འདོན་བྱས་ཡོད་ལ། ལས་ལ་བརྩོན་པའི་མི་ཞིག་ཡིན་ན། གནས་མལ་གང་དུ་བཅས་ཀྱང་གྲུབ་འབྲས་བླ་ན་མེད་པ་ཐོབ་ཐུབ།

ལག་ལེན་དངོས་ཀྱིས་ར་སྤྲོད་བྱས་པ་ལྟར། ལས་གཞི་གསར་གཏོད་ཀྱི་ལམ་བུ་ནི་གེགས་མེད་བདེ་བགྲོད་ཀྱི་ལམ་བུ་ཞིག་གཏན་ནས་མིན་མོད། འོན་ཀྱང་ཐོག་མའི་བསམ་འདུན་དང་སྙིང་རུས་ཆེན་པོས་ལག་ལེན་བསྟར་ཚེ། འོད་སྟོང་འཕྲོ་བའི་འབྱུང་འགྱུར་གྱིས་ཁྱེད་རང་སྒུག་ཡོད་ངེས་ཡིན་པ་ར་སྤྲོད་བྱས་ཡོད། ཕུགས་འདུན་དོན་གཉེར་བྱེད་མཁན་གྱི་ལས་གཏོད་པ་ཚོ་སྔོན་ཆད་ནང་ལོགས་ས་ཁུལ་དུ་སླེབས་དུས་མང་ཆེ་བ་ནི་གཞི་ཁྱོན་ཆུང་བའི་ལས་སྣོན་ཚོང་ཁང་རེ་ལ་བརྟེན་ནས་ཁྲོམ་རར་ཞུགས་པ་ཡིན་ལ། ཁོང་ཚོས་རྒྱུན་མི་ཆད་པར་རང་ཉིད་ལ་འགྲན་སློང་བྱས་ནས། སྤྲོ་སེམས་དང་ལག་ལེན་ལ་བརྟེན་ནས་མི་ཚེའི་གྲུབ་འབྲས་ཐོབ་པའི་ལམ་བུ་གསོན་ཉམས་དོད་པོས་གསལ་འགྲེལ་བྱས་ཏེ། ཁེ་ལས་དར་ཞིང་རྒྱས་ལ། རྒྱུ་འབྱོར་ལོངས་སྤྱོད་འཛོམས་ཤིང་། མདུན་ལྗོངས་འོད་སྟོང་འབར་བའི་ཕྱོགས་སུ་བསྐྱོད་པ་རེད།

རེད་ཡ། གྲུབ་འབྲས་ནི་འབད་འབུངས་ཅན་ལ་ཐོབ་པ་ཡིན་ལ། དུས་རབས་ཀྱི་གཅེས་ཕྲུག་འདི་དག་གིས་མེས་པོའི་ཕུལ་དུ་བྱུང་བའི་རིག་གནས་རྒྱུད་འཛིན་བྱས་ནས། ལས་གཏོད་ཀྱི་དཔུང་ཚོགས་ལས་རང་ཉིད་རྣམ་པར་རྒྱལ་ཆེད་འབད་འཐབ་ལྷོད་མེད་བྱས་ཏེ་དཀའ་སྤྱད་སྡུག་རུས་ཀྱིས་རྔུལ་ཆུ་དང་ཤེས་རབ་ལ་བརྟེན་ནས་ལས་དབང་ལ་ཁ་ལོ་བསྒྱུར། ཁོ་ཚོའི་མདུན་སྐྱོད་ཀྱི་གོམ་པ་རེ་རེར་ཡིད་ཆེས་ཀྱིས་ཁེངས་ཡོད་ལ། སྤོབས་པ་དང་སྟོབས་ཤུགས་ཀྱིས་འོད་སྟོང་འབར་བའི་གྲུབ་འབྲས་འདི་དག་བླངས་པ་རེད།

དེང་དུས་སུ་ཁོ་ཚོ་ནི་མི་རིགས་ས་ཁུལ་གྱི་དཔལ་འབྱོར་དང་རིག་གནས་ཐོན་ལས་འཕེལ་རྒྱས་གཏོང་བའི་གྲུབ་ཆ་གལ་ཆེན་དུ་གྱུར་ཡོད་ལ། རེ་བའི་ས་ཆེན་གྱི་སྟེང་ནས་བོད་ཀྱི་ལག་རྩལ་གྱི་རྣམ་པ་གསར་པའི་དུས་རབས་ཞིག་གཏོད་བཞིན་ཡོད།

མ་འོངས་པར་ང་ཚོས་ཁྱེད་ཚོ་ལ་རེ་བ་ཡོད་ལ་ཡིད་ཆེས་ཀྱང་ཡོད། མུ་མཐུད་དེ་དུས་རབས་ཀྱི་འགྲོས་དང་བསྟུན་ནས་རྒྱུད་འཛིན་དང་གསར་གཏོད་བྱས་ཏེ། གནའ་བོའི་ཤུལ་བཞག་རིག་གནས་དེ་སྤྱིའི་འཕེལ་རྒྱས་ཀྱི་རླབས་ཕྲེང་ཁྲོད་ནས་གསོན་ཤུགས་ཡང་ཡང་རྒྱས་སུ་བཅུག་ན། དེ་ཡིས་གངས་ཅན་ལྗོངས་འདིར་དེ་བས་མཚར་སྡུག་ལྡན་པ་ཞིག་ཏུ་གཏོང་ཐུབ་བོ། །