དེ་རིང་། ཀྲུང་དབྱང་ཆབ་སྲིད་ཅུས་ཀྱིས་ཐུན་མོང་སློབ་སྦྱོང་ཐེངས་སོ་དགུ་པ་སྤེལ་ཞིང་། དེའི་ནང་དོན་ནི་ཀྲུང་ཧྭའི་ཤེས་དཔལ་འབྱུང་ཁུངས་འཚོལ་ཞིབ་ལས་གྲྭ་གཏིང་ཟབ་ཏུ་སྤེལ་བ་དེ་ཡིན། ཐེངས་འདིའི་སློབ་སྦྱོང་བཀོད་སྒྲིག་བྱེད་པའི་དམིགས་ཡུལ་ནི། ཀྲུང་ཧྭའི་ཤེས་དཔལ་གྱི་ལོ་ངོ་ལྔ་སྟོང་ལྷག་ཙམ་གྱི་འཕེལ་རྒྱས་ལོ་རྒྱུས་ཤེས་རྟོགས་གཏིང་ཟབ་བྱས་ནས་ཀྲུང་གོའི་ཤེས་དཔལ་གྱི་ལོ་རྒྱུས་ཞིབ་འཇུག་གཏིང་ཟབ་ཀྱི་ཕྱོགས་སུ་ཁྲིད་སྟོན་བྱ་རྒྱུར་སྐུལ་འདེད་གཏོང་བ་དང་། ཏང་ཡོངས་དང་སྤྱི་ཚོགས་ཡོངས་ཀྱིས་ལོ་རྒྱུས་ཀྱི་རང་རྟོགས་ཆེ་རུ་གཏོང་བ། རིག་གནས་ཀྱི་གདེང་ཚོད་བརྟན་དུ་གཏོང་རྒྱུར་སྐུལ་འདེད་གཏོང་བ། བློ་བརྟན་འགྱུར་མེད་ངང་ཀྲུང་གོའི་ཁྱད་ཆོས་ལྡན་པའི་སྤྱི་ཚོགས་རིང་ལུགས་ཀྱི་འགྲོ་ལམ་ཐོག་སྐྱོད་པ་བཅས་བྱས་ནས་ཕྱོགས་ཡོངས་ནས་སྤྱི་ཚོགས་རིང་ལུགས་ཀྱི་དེང་རབས་ཅན་གྱི་རྒྱལ་ཁབ་འཛུགས་སྐྲུན་དང་ཀྲུང་ཧྭ་མི་རིགས་ཀྱི་བསྐྱར་དར་རླབས་པོ་ཆེ་མངོན་འགྱུར་ཡོང་ཆེད་མཐུན་སྒྲིལ་འབད་འཐབ་བྱ་རྒྱུ་དེ་རེད།
“ལོ་རྒྱུས་ཞེས་པ་ནི། གནམ་འོག་སྐྱོང་ལུགས་གསལ་བར་བསྟན་པ་ལའོ། །”ཏང་གི་ཚོགས་ཆེན་བཅོ་བརྒྱད་པ་འཚོགས་ཚུན། ངས་ལོ་རྒྱུས་ལ་བརྩི་འཇོག་དང་། ལོ་རྒྱུས་ལ་ཞིབ་འཇུག ། ལོ་རྒྱུས་ཀྱི་བསམ་གཞིག་གཏན་འཁེལ། ཀྲུང་ཧྭའི་ཕུལ་བྱུང་གི་སྲོལ་རྒྱུན་རིག་གནས་རྒྱུན་འཛིན་བཅས་བྱེད་དགོས་ཞེས་ནན་བཤད་ཡང་ཡང་བྱེད་ཀྱི་ཡོད། ཀྲུང་དབྱང་ཆབ་སྲིད་ཅུས་ཀྱིས་ཀྲུང་གོའི་ལོ་རྒྱུས་དང་རིག་གནས་དང་འབྲེལ་ཡོད་ཀྱི་ཐུན་མོང་སློབ་སྦྱོང་ཐེངས་མང་བཀོད་སྒྲིག་བྱས་པ་དང་། 2020ལོའི་ཟླ་9པར་རང་རྒྱལ་གྱི་གནའ་རྫས་རྟོག་ཞིབ་གསར་རྙེད་དང་དེའི་དོན་སྙིང་སྐོར་གྱི་ཁ་བྱང་བཀོད་སྒྲིག་བྱས་ཡོད་ལ། དེ་རིང་སླར་ཡང་ཀྲུང་ཧྭའི་ཤེས་དཔལ་འབྱུང་ཁུངས་འཚོལ་ཞིབ་ལས་གྲྭའི་ཁ་བྱང་བཀོད་སྒྲིག་བྱས་ཡོད།
ཀྲུང་ཧྭའི་ཤེས་དཔལ་ལ་ལོ་རྒྱུས་ཡུན་རིང་ལྡན་པ་མ་ཟད་རྒྱ་ཆེ་ཞིང་གཏིང་ཟབ་པ་ཡིན། དེ་ནི་ཀྲུང་ཧྭ་མི་རིགས་ཀྱི་ཐུན་མོང་མ་ཡིན་པའི་བསམ་པའི་མཚོན་རྟགས་དང་། དེང་རབས་ཀྲུང་གོའི་རིག་གནས་ཀྱི་རྨང་གཞི། འཛམ་གླིང་ཡོངས་ཀྱི་ཀྲུང་གོ་བའི་བསམ་པའི་འབྲེལ་ཐག་བཅས་ཡིན་ལ་ཀྲུང་གོའི་རིག་གནས་གསར་གཏོད་ཀྱི་ནོར་བུ་ལྟ་བུ་ཞིག་ཀྱང་ཡིན། མར་ཁེ་སིས་གསུངས་དོན། “མི་རིགས་ཡིན་ཕྱིན་མི་རིགས་ཀྱི་ངོས་ནས་སྒྲུབ་པའི་བྱ་བ་ཚང་མ་ནི་ཁོ་ཚོས་མིའི་རིགས་ཀྱི་སྤྱི་ཚོགས་ཀྱི་ཆེད་དུ་སྒྲུབ་པའི་བྱ་བ་རེད།” ལོ་རྒྱུས་ཀྱི་འཕེལ་རིམ་རིང་པོའི་ནང་ཀྲུང་ཧྭ་མི་རིགས་ཀྱིས་འབད་བརྩོན་ལྷོད་མེད་བྱེད་པའི་ཆོད་སེམས་དང་སྙིང་སྟོབས་ལ་བརྟེན་ནས་དཀའ་སྤྱད་ལས་སྒྲུབ་དང་ལ་བརྒྱབ་ཆུ་བརྒལ་གྱིས་འཛམ་གླིང་གི་ཤེས་དཔལ་གཞན་དག་དང་མི་འདྲ་བའི་འཕེལ་རྒྱས་ཀྱི་ལམ་བུ་བརྒྱུད་མྱོང་ཡོད།
“ལོ་རྒྱུས་རིག་པ་གཞིར་བཟུང་སྟེ། །ལམ་པོ་ཆེ་ལ་ཞུགས་བསམས་ན། །ལོ་རྒྱུས་ཁོང་དུ་ཆུད་འགྱུར་ཞིང་། །སྔ་མོའི་གནས་ཚུལ་རྟོགས་པར་བྱ། །” ང་ཚོའི་ཏང་གིས་སྔར་ནས་བཟུང་ལོ་རྒྱུས་དངོས་གཙོ་རིང་ལུགས་ཀྱི་ལངས་ཕྱོགས་དང་ལྟ་བ། ཐབས་ལམ་བཅས་ལ་བརྟེན་ནས་ཀྲུང་ཧྭ་མི་རིགས་ཀྱི་ལོ་རྒྱུས་ལ་ལྟ་སྟངས་འཛིན་པ་དང་། ཀྲུང་ཧྭའི་ཕུལ་བྱུང་གི་སྲོལ་རྒྱུན་རིག་གནས་རྒྱུན་འཛིན་དང་དར་སྤེལ་གཏོང་གི་ཡོད། 1938ལོར། བློ་མཐུན་མའོ་ཙེ་ཏུང་གིས་“ང་ཚོའི་མི་རིགས་ལ་ལོ་ངོ་སྟོང་ཕྲག་གི་ལོ་རྒྱུས་ཡོད་ལ། དེར་རང་རང་གི་ཁྱད་ཆོས་དང་། རང་རང་གི་རྩ་ཆེའི་ཐོན་རྫས་མང་པོ་ཡོད། དེ་ཚོའི་ཐད་ལ་ང་ཚོ་ད་དུང་སློབ་ཆུང་སློབ་མ་ཞིག་རེད། ད་ལྟའི་ཀྲུང་གོ་ནི་ལོ་རྒྱུས་ཀྱི་ཀྲུང་གོའི་འཕེལ་རྒྱས་ཤིག་ཡིན། ང་ཚོ་ནི་མར་ཁེ་སིའི་རིང་ལུགས་ཀྱི་ལོ་རྒྱུས་རིང་ལུགས་པ་ཡིན་པས་ང་ཚོས་ལོ་རྒྱུས་ཀྱི་རྒྱུན་གཅོད་མི་རུང་། ང་ཚོས་ཁུང་ཧྥུ་ཙི་ནས་སུན་ཀྲུང་ཧྲན་བར་གྱི་ལོ་རྒྱུས་ཕྱོགས་བསྡོམས་བྱས་ཏེ་རིན་ཐང་བྲལ་བའི་ཤུལ་བཞག་འདི་རྒྱུན་འཛིན་བྱེད་དགོས། དེས་མིག་སྔའི་ལས་འགུལ་རླབས་པོ་ཆེ་ལ་སློབ་སྟོན་བྱེད་པར་ཕན་ཐོགས་ཆེན་པོ་ཡོད་ཀྱི་རེད་”ཅེས་གསུངས་ཡོད།
ཀྲུང་ཧྭའི་ཤེས་དཔལ་གྱི་འབྱུང་ཁུངས་ནི་རང་རྒྱལ་གྱི་མཁས་དབང་གིས་བློ་རྩེ་གཅིག་སྒྲིམ་གྱིས་ཞིབ་འཇུག་བྱ་གཞི་གལ་ཆེན་ཞིག་ཡིན་པ་མ་ཟད། རྒྱལ་སྤྱིའི་རིག་གཞུང་ལས་རིགས་ཀྱིས་རྒྱུན་མཐུད་ངང་དོ་སྣང་བྱེད་པའི་ཞིབ་འཇུག་བྱ་གཞི་ཞིག་ཀྱང་རེད། མཁས་དབང་མི་རབས་འགའ་ཤས་ཀྱིས་རྒྱུན་མཐུད་འབད་བརྩོན་བྱས་པ་བརྒྱུད། ཀྲུང་ཧྭའི་ཤེས་དཔལ་འབྱུང་ཁུངས་འཚོལ་ཞིབ་ལས་གྲྭ་སོགས་ལས་གྲྭ་གལ་ཆེན་ལ་ཞིབ་འཇུག་བྱས་པའི་གྲུབ་འབྲས་ཀྱི་ཐོག་ནས། རང་རྒྱལ་གྱི་ལོ་ངོ་ས་ཡ་ཙམ་གྱི་མིའི་རིགས་ལོ་རྒྱུས་དང་། ལོ་ངོ་ཁྲི་གཅིག་གི་རིག་གནས་ལོ་རྒྱུས། ལོ་ངོ་ལྔ་སྟོང་ལྷག་ཙམ་གྱི་ཤེས་དཔལ་ལོ་རྒྱུས་བཅས་ལྡན་པ་དོན་དངོས་ཐོག་ནས་ར་འཕྲོད་བྱུང་ཡོད།
ཀྲུང་ཧྭའི་ཤེས་དཔལ་འབྱུང་ཁུངས་འཚོལ་ཞིབ་ལས་གྲྭར་གྲུབ་འབྲས་མངོན་གསལ་དོད་པོ་ཐོབ་ཡོད་མོད། འོན་ཀྱང་སྔར་བཞིན་ལས་འགན་ལྕི་ལ་ལམ་ཐག་རིང་པོ་ཡོད་པས་ངེས་པར་དུ་མུ་མཐུད་སྐུལ་སྤེལ་དང་རྒྱུན་ཆད་མེད་པར་གཏིང་ཟབ་ཏུ་གཏོང་དགོས། གཤམ་གྱི་ལས་དོན་འགའ་གཙོ་གནད་དུ་བཟུང་ནས་དམ་འཛིན་བྱེད་དགོས།
དང་པོ། རིག་ཚན་མང་པོའི་མཉམ་འབྲེལ་འགག་སྒྲོལ་ལ་ཤུགས་སྣོན་བརྒྱབ་ནས་ཀྲུང་ཧྭའི་ཤེས་དཔལ་འབྱུང་ཁུངས་འཚོལ་ཞིབ་ལས་གྲྭར་གྲུབ་འབྲས་དེ་བས་མང་པོ་ཐོབ་རྒྱུར་སྐུལ་འདེད་གཏོང་དགོས། ཀྲུང་ཧྭའི་ཤེས་དཔལ་འབྱུང་ཁུངས་འཚོལ་ཞིབ་ལས་གྲྭས་ཀྲུང་ཧྭའི་ཤེས་དཔལ་གྱི་འབྱུང་ཁུངས་དང་། གྲུབ་སྟངས། འཕེལ་རྒྱས་བཅས་ཀྱི་ལོ་རྒྱུས་བརྒྱུད་རིམ་དང་། ཀྲུང་ཧྭའི་ཤེས་དཔལ་གྱི་རྒྱུ་མང་གཞི་གཅིག་གི་ཆགས་ཚུལ་དང་འཕེལ་རིམ། ཀྲུང་ཧྭའི་ཤེས་དཔལ་གྱི་ཁྱད་ཆོས་དང་དེའི་འབྱུང་རྐྱེན་སོགས་ལ་ངོས་འཛིན་ཅུང་གསལ་པོ་བྱུང་ཡོད། དུས་མཚུངས་སུ། ལས་གྲྭ་ལ་ཐོབ་པའི་གྲུབ་འབྲས་ནི་ཐོག་མ་དང་དུས་རིམ་རང་བཞིན་ལྡན་པ་ཞིག་ཡིན་ཞིང་། ད་དུང་ལོ་རྒྱུས་ཀྱི་གསང་དོན་མང་པོ་ཞིག་སེལ་རྒྱུ་ཡོད་ལ། གནད་དོན་གལ་ཆེན་མང་པོ་ཞིག་དོན་དངོས་ཁུངས་སྐྱེལ་དང་ཞིབ་འཇུག་བྱས་པ་བརྒྱུད་ངོས་འཛིན་གཅིག་མཐུན་ཡོང་བར་བྱེད་དགོས། ལྷག་པར་དུ་ཞ་རྒྱལ་རབས་ཀྱི་ལོ་རྒྱུས་ཆ་ཚང་བ་མངོན་པར་བྱ་རྒྱུར་ད་དུང་ལས་ཀ་འབོར་ཆེན་བསྒྲུབ་དགོས།
ད་ལྟ་ང་ཚོས་སྐྱེ་དངོས་རིག་པ་དང་། འདུས་རྡུལ་སྐྱེ་དངོས་རིག་པ། རྫས་འགྱུར་རིག་པ། ས་གཤིས་རིག་པ། དངོས་ཁམས་རིག་པ་སོགས་མདུན་གྲལ་རིག་ཚན་གྱི་ལག་རྩལ་གསར་ཤོས་སྤྱད་དེ་རང་རྒྱལ་གནའ་རབས་ཀྱི་ཤུལ་བཞག་ལ་དབྱེ་ཞིབ་བྱས་པས། ཀྲུང་ཧྭའི་ཤེས་དཔལ་འབྱུང་ཁུངས་འཚོལ་ཞིབ་ལ་ཚན་རྩལ་དབྱེ་ཞིབ་ཀྱི་གཞི་འཛིན་ས་བརྟན་པོ་ཡོད་པ་དང་། ང་ཚོས་ཀྲུང་གོའི་ལོ་ངོ་ལྔ་སྟོང་ལྷག་གི་ཤེས་དཔལ་ལོ་རྒྱུས་ལ་ངོས་འཛིན་བྱེད་ཚད་རྒྱ་ཆེར་བཏང་ཡོད། ཤེས་དཔལ་གྱི་འབྱུང་ཁུངས་དང་ཆགས་ཚུལ་ལ་ཞིབ་དཔྱད་བྱ་རྒྱུ་ནི་རྙོག་འཛིང་ཆེ་ཞིང་དུས་ཡུན་རིང་བའི་མ་ལག་ལྡན་པའི་ལས་གྲྭ་ཞིག་ཡིན་པས། གནའ་རྫས་རྟོག་ཞིབ་འཚོལ་ཞིབ་དང་ཚད་ལྡན་ཡིག་ཆ་ཞིབ་འཇུག་བྱ་རྒྱུ་གཉིས་རང་བྱུང་ཚན་རིག་གི་ལག་རྩལ་བྱེད་ཐབས་དང་ཟུང་འབྲེལ་དམ་ཚགས་བྱེད་དགོས་པ་དང་། དངོས་པོ་དང་བསམ་པ་དང་། སྤྱི་ཚོགས་ཀྱི་འབྲེལ་བའི་རྣམ་པ་སོགས་རྒྱུ་རྐྱེན་ཕྱོགས་བསྡུས་ཀྱིས་ཁོང་དུ་ཆུད་པར་བྱས་ཏེ་ཤེས་དཔལ་དེ་ཆུ་ཕྲན་ཆུང་ཆུང་ནས་གཙང་པོར་འདྲེས་ནས་སྐྱོད་པའི་འཕེལ་རིམ་རིམ་བཞིན་སླར་གསོ་བྱེད་དགོས། གཅིག་གྱུར་གྱིས་འཆར་འགོད་དང་ཚན་རིག་དང་མཐུན་པར་བཀོད་སྒྲིག་བྱེད་པར་ཤུགས་སྣོན་རྒྱག་དགོས་ལ། རིག་ཚན་མང་བ་དང་། ཟུར་ཚད་མང་བ། རིམ་པ་མང་བ། ཕྱོགས་ཐམས་ཅད་བཅས་རྒྱུན་འཁྱོངས་དང་། གནའ་རྫས་རྟོག་ཞིབ་རིག་པ་དང་ལོ་རྒྱུས་རིག་པ། སྤྱི་ཚོགས་ཚན་རིག་དང་རང་བྱུང་ཚན་རིག་བཅས་མཉམ་འབྲེལ་འགག་སྒྲོལ་དམ་ཟབ་བྱེད་པ། ཞིབ་འཇུག་གི་ཡུལ་དུས་ཁྱབ་ཁོངས་རྒྱ་སྐྱེད་བྱེད་པ་དང་། ཀྲུང་ཧྭའི་ཤེས་དཔལ་གྱི་འབྱུང་ཁུངས་དང་། ཆགས་སྟངས། འཕེལ་རྒྱས་གཏོང་བའི་གཞི་རྩའི་ལྗོངས་རིས། ནང་གནས་ལམ་སྲོལ། དེ་བཞིན་ས་ཁོངས་ཁག་གི་ཤེས་དཔལ་འཕེལ་འགྱུར་ཐབས་ལམ་སོགས་གནད་དོན་གལ་ཆེན་ལ་ལན་སྔར་བས་ལེགས་པོ་འདེབས་དགོས།
དུས་ཡུན་རིང་པོའི་ནང་ནུབ་ཕྱོགས་སུ་ཤེས་དཔལ་གྱི་རིགས་པའི་གཞུང་ལུགས་ཆ་ཚང་ཞིག་ཆགས་ཡོད་པས་ང་ཚོས་དཔྱད་གཞིར་འཛིན་དགོས་མོད། འོན་ཀྱང་འདྲ་སྤོ་འདྲ་བཤུས་བྱེད་མི་རུང་། ཀྲུང་ཧྭའི་ཤེས་དཔལ་གྱི་འབྱུང་ཁུངས་འཚོལ་ཞིབ་ལས་གྲྭས་ཤེས་དཔལ་གྱི་མཚན་ཉིད་དང་། ཤེས་དཔལ་སྤྱི་ཚོགས་སུ་འཇུག་པར་ངོས་འཛིན་བྱེད་ལུགས་ཀྱི་ཀྲུང་གོའི་ཇུས་གཞི་བཏོན་ནས། འཛམ་གླིང་ཤེས་དཔལ་འབྱུང་ཁུངས་ཞིབ་འཇུག་ཐད་ཐོག་མའི་གསར་གཏོད་རང་བཞིན་གྱི་ལེགས་སྐྱེས་ཕུལ་ཡོད། རང་རྒྱལ་གྱི་“གནའ་བོའི་ཤེས་དཔལ་གྱི་རིགས་པའི་གཞུང་ལུགས་”དང་ཀྲུང་ཧྭའི་ཤེས་དཔལ་འབྱུང་ཁུངས་འཚོལ་ཞིབ་ལས་གྲྭའི་ཞིབ་འཇུག་གྲུབ་འབྲས་དྲིལ་བསྒྲགས་དང་། ཁྱབ་གདལ། གཞན་སྒྱུར་བཅས་ཀྱི་ལས་དོན་དུས་མཉམ་དུ་ཡག་པོ་སྒྲུབ་པ་དང་། ས་འོག་ནས་བཏོན་པའི་རིག་དངོས་དང་རྗེས་ཤུལ་ལ་ཞིབ་འཇུག་འཆད་འགྲེལ་དང་འགྲེམས་སྟོན་དང་བརྒྱུད་བསྒྲགས་བྱ་རྒྱུར་ཤུགས་སྣོན་བརྒྱབ་སྟེ་ཀྲུང་ཧྭའི་ཤེས་དཔལ་གྱི་ཤུགས་རྐྱེན་ཐེབས་ནུས་དང་འབོད་སྐུལ་ནུས་པ་ཆེ་རུ་གཏོང་དགོས།
གཉིས་པ། ཀྲུང་ཧྭའི་ཤེས་དཔལ་གྱི་ཁྱད་ཆོས་དང་རྣམ་པར་ཞིབ་འཇུག་གཏིང་ཟབ་བྱས་ནས་མིའི་རིགས་ཀྱི་ཤེས་དཔལ་གྱི་རྣམ་པ་གསར་པ་གཏོད་རྒྱུར་རིགས་པའི་གཞུང་ལུགས་ཀྱི་འདེགས་སྐྱོར་མཁོ་འདོན་བྱེད་དགོས། ལོ་ངོ་ལྔ་སྟོང་ལྷག་གི་དུས་ཡུན་རིང་པོའི་ཤེས་དཔལ་འཕེལ་རྒྱས་འགྲོ་བའི་ལོ་རྒྱུས་ནང་ཀྲུང་གོའི་མི་དམངས་ཀྱིས་མིག་དབང་རབ་ཏུ་འཕྲོག་པའི་ཀྲུང་ཧྭའི་ཤེས་དཔལ་གསར་སྐྲུན་བྱས་ཏེ། མིའི་རིགས་ཀྱི་ཤེས་དཔལ་ཡར་ཐོན་ཡོང་བའི་བྱ་གཞག་ལ་བྱས་རྗེས་གལ་ཆེན་བཞག་ཡོད། ནུབ་ཕྱོགས་ཀྱི་མི་མང་པོ་ཞིག་གིས་ཀྲུང་གོ་འདི་ཉིད་ནུབ་ཕྱོགས་དེང་རབས་ཅན་གྱི་རིགས་པའི་གཞུང་ལུགས་ཀྱི་མིག་རྒྱང་ནང་གི་ཉེ་རབས་དང་དེང་རབས་ཀྱི་མི་རིགས་རྒྱལ་ཁབ་ཅིག་ཏུ་བརྩི་རྒྱུར་གོམས་གཤིས་ཆགས་ནས་ལོ་ངོ་ལྔ་སྟོང་ལྷག་ཙམ་གྱི་ཤེས་དཔལ་ལོ་རྒྱུས་ཀྱི་ཟུར་ཚད་ཐོག་ནས་ཀྲུང་གོར་བལྟ་གི་མེད། དེ་ལྟར་བྱས་ཚེ་ཀྲུང་གོའི་འདས་པ་དང་། ད་ལྟ་བ། མ་འོངས་པ་བཅས་ལ་དངོས་གནས་བསམ་ཤེས་བྱེད་དཀའ་བ་ཞིག་རེད། ཀྲུང་ཧྭའི་ཤེས་དཔལ་འབྱུང་ཁུངས་ཞིབ་འཇུག་བྱ་རྒྱུ་དེ་ཀྲུང་ཧྭའི་ཤེས་དཔལ་གྱི་ཁྱད་ཆོས་དང་རྣམ་པ་སོགས་ཀྱི་གནད་དོན་གལ་ཆེན་ལ་ཞིབ་འཇུག་བྱ་རྒྱུ་དང་ཟུང་འབྲེལ་དམ་པོ་བྱས་ཤིང་། ཀྲུང་ཧྭའི་ཤེས་དཔལ་འབྱུང་ཁུངས་ཀྱིས་ཁྱབ་བསྒྲགས་བྱས་པའི་ཀྲུང་ཧྭ་མི་རིགས་གཅིག་མཐུན་ཚོགས་པའི་འཕེལ་རྒྱས་འགྲོ་ཕྱོགས་དང་ཀྲུང་ཧྭ་མི་རིགས་ཀྱི་སྣེ་མང་གཞི་གཅིག་རིམ་འགྱུར་གྱི་རྣམ་པར་ཞིབ་འཇུག་དང་འཆད་འགྲེལ་གཏིང་ཟབ་བྱེད་པ་དང་། ཀྲུང་ཧྭའི་ཤེས་དཔལ་གྱིས་བྱམས་བརྩེ་ལ་དང་དོད། དམངས་རྩ་ལ་སྣང་ཆེན། ཁ་དན་ཚིག་གནས། དྲང་བདེན་ལ་བརྩི་བཀུར། འཆམ་མཐུན་དར་སྤེལ། སྤྱི་སྙོམས་ཆེན་པོ་དོན་གཉེར་བཅས་ཀྱི་བསམ་པའི་ཁྱད་ཆོས་དང་འཕེལ་རྒྱས་ཀྱི་རྣམ་པར་ཞིབ་འཇུག་དང་འགྲེལ་བཤད་བརྒྱབ་སྟེ། ཀྲུང་གོའི་འགྲོ་ལམ་གྱི་གཏིང་ཟབ་པའི་རིག་གནས་ཀྱི་ནང་དོན་གསལ་བཤད་བྱེད་དགོས། ཀྲུང་ཧྭའི་སྲོལ་རྒྱུན་རིག་གནས་ལ་མཐའ་གཅིག་ཏུ་ཁས་མི་ལེན་པ་བྱེད་མི་རུང་བར། གནའ་བཟང་དེང་སྤྱོད་དང་རྙིང་དོར་གསར་ལེན་རྒྱུན་འཁྱོངས་བྱས་ཏེ། དེའི་ཁྲོད་ཀྱི་ཕུལ་བྱུང་གྲུབ་ཆ་རྒྱུན་འཛིན་དང་དར་སྤེལ་གཏོང་དགོས། བློ་མཐུན་མའོ་ཙེ་ཏུང་གིས་“ཁུང་ཧྥུ་ཙི་འཕགས་པ་ཞིག་ཏུ་འགྱུར་བའི་རྒྱུ་མཚན་ནི་ཁོང་གསར་བརྗེའི་ཏང་ཞིག་ཡིན་པས་གང་ས་གང་དུ་གྱེན་ལོག་བྱེད་པར་ཞུགས་པས་རེད། ཁུང་ཧྥུ་ཙིས་ཁྲུན་ཆིའུ་བརྩམས་པས་‘ལུགས་དཀྲུག་བློན་ངན་སྐྲག་’ཅེས་མེང་ཙིས་གསུངས་པ་རེད། དོན་དམ་དུ་སྐབས་དེར་ཁུང་ཧྥུ་ཙིས་རྒྱལ་ཁབ་ཁག་ལ་ཡུལ་སྐོར་བྱས་ནས་གང་དུ་གྱེན་ལོག་བྱས་ན་དེ་གར་འགྲོ་ཞིང་། གང་དུ་གསར་བརྗེ་བྱེད་འདོད་ན་དེ་ལའང་འགྲོ་གི་ཡོད། དེར་བརྟེན་མི་དེ་རྦད་དེ་ཁས་མི་ལེན་པ་བྱེད་མི་རུང་ལ་སྟབས་བདེའི་སྒོ་ནས་‘ཁུང་ཚང་གཏོར་’མི་རུང་།” ང་ཚོས་ཀྲུང་གོའི་ཁྱད་ཆོས་དང་། ཀྲུང་གོའི་ཉམས་འགྱུར། ཀྲུང་གོའི་ཉམས་བཟང་བཅས་ལྡན་པའི་ཤེས་དཔལ་ཞིབ་འཇུག་གི་རིག་ཚན་མ་ལག་དང་། རིག་གཞུང་མ་ལག །སྐད་བརྡའི་མ་ལག་བཅས་བཙུགས་ནས་མིའི་རིགས་ཀྱི་ཤེས་དཔལ་གྱི་རྣམ་པ་གསར་པའི་ལག་ལེན་ལ་རིགས་པའི་གཞུང་ལུགས་ཀྱི་འདེགས་སྐྱོར་ནུས་ལྡན་མཁོ་འདོན་བྱེད་དགོས།
གསུམ་པ། ཀྲུང་ཧྭའི་ཕུལ་བྱུང་གི་སྲོལ་རྒྱུན་རིག་གནས་གསར་སྐྲུན་རང་བཞིན་གྱི་སྤོ་སྒྱུར་དང་གསར་གཏོད་རང་བཞིན་གྱི་འཕེལ་རྒྱས་ལ་སྐུལ་འདེད་བཏང་ནས་མི་རིགས་བསྐྱར་དར་ཡོང་ཆེད་རྩ་བ་བརྟན་པོ་འཛུགས་དགོས། “མཁས་པས་དཔེ་ཆའི་གནས་ལུགས་རྣམས། །ལེགས་པར་བརྟགས་ནས་བདེན་རྫུན་འབྱེད། ། སྔར་གྱི་ལོ་རྒྱུས་དངོས་རྣམས་ཀྱང་། ། དྲངས་ཏེ་གནའ་དེང་རྒྱལ་ཕམ་བལྟ། །” ངས་རྒྱུན་དུ་ཀྲུང་ཧྭའི་ཕུལ་བྱུང་གི་སྲོལ་རྒྱུན་རིག་གནས་ནི་ཀྲུང་ཧྭའི་ཤེས་དཔལ་གྱི་བློ་གྲོས་ཀྱི་སྙིང་བཅུད་དང་ཉིང་ཁུ་གནས་ས་དང་། ཀྲུང་ཧྭ་མི་རིགས་ཀྱི་རྩ་བ་དང་བླ་སྲོག །ང་ཚོ་འཛམ་གླིང་རིག་གནས་ཀྱི་རླུང་རླབས་ཁྲོད་རྐང་པ་བརྟན་པོ་འཛུགས་ཐུབ་པའི་རྨང་གཞི་བཅས་ཡིན་ཞེས་ནན་བཤད་ཡང་ཡང་བྱེད་ཀྱི་ཡོད། ང་ཚོས་མར་ཁེ་སིའི་རིང་ལུགས་ཀྱི་གཞི་རྩའི་རྩ་བའི་རིགས་པ་དེ་ཀྲུང་གོའི་བྱེ་བྲག་གི་དོན་དངོས་དང་ཟུང་འབྲེལ་དང་། ཀྲུང་ཧྭའི་ཕུལ་བྱུང་གི་སྲོལ་རྒྱུན་རིག་གནས་དང་ཟུང་འབྲེལ་བྱ་རྒྱུ་རྒྱུན་འཁྱོངས་བྱས་ཏེ། མར་ཁེ་སིའི་རིང་ལུགས་ཀྲུང་གོ་ཅན་དང་དུས་རབས་ཅན་དུ་འགྱུར་བར་རྒྱུན་ཆད་མེད་པར་སྐུལ་སྤེལ་གཏོང་བ་དང་། ཀྲུང་ཧྭའི་ཕུལ་བྱུང་གི་སྲོལ་རྒྱུན་རིག་གནས་གསར་སྐྲུན་རང་བཞིན་གྱི་སྤོ་སྒྱུར་དང་གསར་གཏོད་རང་བཞིན་གྱི་འཕེལ་རྒྱས་ཡོང་བར་སྐུལ་འདེད་བཏང་ཡོད། བདེན་སྲུང་གསར་གཏོད་རྒྱུན་འཁྱོངས་ཀྱིས་ཀྲུང་ཧྭའི་ཕུལ་བྱུང་གི་སྲོལ་རྒྱུན་རིག་གནས་དེ་སྤྱི་ཚོགས་རིང་ལུགས་ཀྱི་སྤྱི་ཚོགས་དང་འཚམ་མཐུན་ཡོང་བར་སྐུལ་འདེད་གཏོང་བ་དང་། ཀྲུང་ཧྭ་མི་རིགས་ཀྱི་ཐུན་མོང་མ་ཡིན་པའི་བསམ་པའི་མཚོན་རྟགས་མངོན་པར་བྱས་ནས་ཀྲུང་གོའི་སྙིང་སྟོབས་དང་། ཀྲུང་གོའི་རིན་ཐང་། ཀྲུང་གོའི་སྟོབས་ཤུགས་བཅས་དེ་བས་ལེགས་པའི་སྒོ་ནས་གཏོད་དགོས།
ཀྲུང་ཧྭའི་ཕུལ་བྱུང་གི་སྲོལ་རྒྱུན་རིག་གནས་གསར་སྐྲུན་རང་བཞིན་གྱི་སྤོ་སྒྱུར་དང་གསར་གཏོད་རང་བཞིན་གྱི་འཕེལ་རྒྱས་ལ་སྐུལ་འདེད་གཏོང་བའི་བརྒྱུད་རིམ་ནང་། ང་ཚོས་མར་ཁེ་སིའི་རིང་ལུགས་ཀྱི་རྩ་བའི་སློབ་སྟོན་བསམ་བློ་རྒྱུན་འཁྱོངས་དང་། གསར་བརྗེའི་རིག་གནས་རྒྱུན་འཛིན་དང་དར་སྤེལ། སྤྱི་ཚོགས་རིང་ལུགས་ཀྱི་སྔོན་ཐོན་རིག་གནས་འཕེལ་རྒྱས་གཏོང་བ་བཅས་བྱས་ནས་ཀྲུང་ཧྭའི་ཕུལ་བྱུང་གི་སྲོལ་རྒྱུན་རིག་གནས་ཁྲོད་ནས་འབྱུངས་ཁུངས་ཀྱི་ཆུ་འགོ་འཚོལ་དགོས། ཀྲུང་ཧྭའི་ཤེས་དཔལ་འབྱུང་ཁུངས་འཚོལ་ཞིབ་ལས་གྲྭ་སོགས་ཀྱི་ཞིབ་འཇུག་གྲུབ་འབྲས་གང་ལེགས་སྤྱད་དེ་ཀྲུང་གོའི་གནའ་རབས་ཀྱི་ལོ་རྒྱུས་སྔར་བས་ཆ་ཚང་ལ་གནད་ལ་འཁེལ་བའི་སྒོ་ནས་བཤད་དེ་ལོ་རྒྱུས་ལ་བརྟེན་ནས་མི་སྣ་གསོ་སྐྱོང་བྱེད་པའི་ནུས་པ་དེ་བས་ལེགས་པའི་སྒོ་ནས་འདོན་སྤེལ་བྱེད་དགོས།
བཞི་པ། ཤེས་དཔལ་སྤེལ་རེས་དང་ཕན་ཚུན་དཔྱད་གཞིར་འཛིན་རྒྱུར་སྐུལ་འདེད་བཏང་ནས་མིའི་རིགས་ཀྱི་ལས་དབང་གཅིག་མཐུན་ཚོགས་པ་གཏོད་རྒྱུར་སྐུལ་འདེད་གཏོང་དགོས། ཀྲུང་ཧྭའི་ཤེས་དཔལ་ནི་གནའ་སྔ་མོ་ནས་བཟུང་སྒོ་འབྱེད་ཁོང་ཡངས་ཀྱི་ཐོག་ནས་སྐད་གྲགས་ཆོད་ཡོད་ལ། ཤེས་དཔལ་གཞན་དང་སྤེལ་རེས་དང་ཕན་ཚུན་དཔྱད་གཞིར་འཛིན་པའི་ཁྲོད་སྐྱེ་སྟོབས་གསར་པ་ཟམ་མི་འཆད་པར་འཕེལ་བཞིན་ཡོད། ཀྲུང་ཧྭའི་ཤེས་དཔལ་ལོ་ངོ་ལྔ་སྟོང་ལྷག་ཙམ་འཕེལ་རྒྱས་བྱུང་བའི་ལོ་རྒྱུས་ཐོག་ནས་དངོས་རིགས་དང་ལག་རྩལ། ཡང་ན་ཐོན་ཁུངས་དང་མི་ཚོགས། ཐ་ན་བསམ་བློ་དང་རིག་གནས་གང་ཡིན་རུང་ཚང་མ་རྒྱུན་ཆད་མེད་པར་ཁྱབ་སྤེལ་དང་། སྤེལ་རེས། སྐུལ་འདེད་བཅས་བྱེད་རིང་འཕེལ་རྒྱས་བྱུང་བ་དང་ཡར་ཐོན་བྱུང་བ་གསལ་བཤད་གང་ལེགས་བྱས་ཡོད། ང་ཚོས་ཤེས་དཔལ་སྤེལ་རེས་དང་མཉམ་འདྲེས་ཀྱི་རྣམ་པར་བརྟེན་ནས་“ཤེས་དཔལ་གྱི་འགལ་རྐྱེན་གླེང་བ་”མེད་པར་བཟོ་དགོས།
ངས་ཨེ་ཤ་ཡའི་ཤེས་དཔལ་བགྲོ་གླེང་ཚོགས་ཆེན་གྱི་འགོ་ཚུགས་མཛད་སྒོའི་ཐོག་“མིའི་རིགས་ལ་ཤ་མདོག་དང་སྐད་ཡིག་གི་ཁྱད་པར་ཙམ་དང་། ཤེས་དཔལ་ལ་མཛེས་སྡུག་རྣམ་པར་བཀྲ་ལུགས་མི་འདྲ་བའི་ཁྱད་པར་ཙམ་ལས། མཐོ་དམན་དང་བཟང་ངན་གྱི་དབྱེ་བ་གཏན་ནས་མེད་”ཅེས་བཤད་ཡོད། ང་ཚོས་འདྲ་མཉམ་དང་། ཕན་ཚུན་དཔྱད་གཞིར་འཛིན་པ། བགྲོ་གླེང་། ཁོང་ཡངས་བཅས་ཀྱི་ཤེས་དཔལ་ལྟ་བ་དར་སྤེལ་གཏོང་རྒྱུ་རྒྱུན་འཁྱོངས་བྱེད་དགོས་པ་དང་། ཡངས་ཤིང་རྒྱ་ཆེ་བའི་བློ་རྒྱ་ལ་བརྟེན་ནས་ཤེས་དཔལ་མི་འདྲ་བས་རིན་ཐང་གི་གོ་དོན་ལ་ངོས་འཛིན་བྱེད་པར་བསམ་ཤེས་དང་། རྒྱལ་ཁབ་མི་འདྲ་བའི་མི་དམངས་ཀྱིས་རང་ངོས་འཕེལ་རྒྱས་ཀྱི་ལམ་བུ་འཚོལ་ཞིབ་བྱེད་པར་བརྩི་འཇོག །ཤེས་དཔལ་སྤེལ་རེས་ལ་བརྟེན་ནས་ཤེས་དཔལ་གྱི་འགལ་ཟླ་ལས་སྒྲོལ་བ། ཤེས་དཔལ་དཔྱད་གཞིར་འཛིན་པ་ལ་བརྟེན་ནས་ཤེས་དཔལ་གྱི་གདོང་ཐུག་ལས་སྒྲོལ་བ། ཤེས་དཔལ་མཉམ་གནས་ལ་བརྟེན་ནས་ཤེས་དཔལ་མཆོག་འཛིན་ལས་སྒྲོལ་བ། ཀྲུང་ཧྭའི་ཤེས་དཔལ་ལ་ལྡན་པའི་མིའི་རིགས་ཀྱི་ཐུན་མོང་རིན་ཐང་དར་སྤེལ་གཏོང་བ་བཅས་བྱེད་དགོས།
ང་ཚོས་ཀྲུང་གོའི་ས་གཞི་ཆེན་མོར་གཞི་བཙུགས་ཏེ་ཀྲུང་ཧྭའི་ཤེས་དཔལ་གྱི་གཏམ་རྒྱུད་ཡག་པོ་བཤད་ནས་འཛམ་གླིང་ལ་བློས་འགེལ་ཆོག་པ་དང་། གཅེས་སུ་འོས་པ། གུས་བཀུར་ཞུ་འོས་པ་བཅས་ཀྱི་ཀྲུང་གོའི་སྣང་བརྙན་གཏོད་དགོས། ཀྲུང་གོ་ནི་ཤེས་དཔལ་ཅི་འདྲ་ཞིག་ཡིན་པ་དང་རྒྱལ་ཁབ་ཅི་འདྲ་ཞིག་ཡིན་པ་གསལ་པོར་བཤད་དགོས་པ་དང་། ཀྲུང་གོ་བའི་འཇིག་རྟེན་ལྟ་བ་དང་། གནམ་འོག་གི་ལྟ་བ། སྤྱི་ཚོགས་ཀྱི་ལྟ་བ། ཀུན་སྤྱོད་ཀྱི་ལྟ་བ་བཅས་གསལ་པོར་བཤད་དགོས། ཀྲུང་ཧྭའི་ཤེས་དཔལ་གྱི་ལོ་རྒྱུས་རིང་པོ་དང་སྤྱི་ཚོགས་ཀྱི་རིག་གནས་སྣང་ཚུལ་སྣ་ཚོགས་ཀྱི་རྨང་གཞི་གསལ་པོར་བསྟན་ནས་འཛམ་གླིང་གིས་ཀྲུང་གོ་རྟོགས་པ་དང་། ཀྲུང་གོའི་མི་དམངས་རྟོགས་པ། ཀྲུང་གོའི་གུང་ཁྲན་ཏང་རྟོགས་པ། ཀྲུང་ཧྭ་མི་རིགས་རྟོགས་པ་བཅས་ཡོང་བར་སྐུལ་འདེད་གཏོང་དགོས།
ལྔ་པ། རིག་དངོས་དང་རིག་གནས་ཤུལ་བཞག་སྔར་བས་མང་པོ་འཚོ་ཐུབ་པ་བྱས་ནས་ཀྲུང་ཧྭའི་ཤེས་དཔལ་རྒྱུན་འཛིན་བྱེད་པའི་སྤྱི་ཚོགས་ཀྱི་རྣམ་པ་ཟབ་མོ་གཏོད་དགོས། རིག་དངོས་དང་རིག་གནས་ཤུལ་བཞག་ནང་ཀྲུང་ཧྭ་མི་རིགས་ཀྱི་གཞི་རྒྱུ་དང་ཁྲག་རྒྱུན་འདུས་ཡོད་པས། དེ་ནི་བསྐྱར་སྐྱེས་མི་ཐུབ་ལ་ཚབ་བྱེད་ཐབས་བྲལ་བའི་ཀྲུང་ཧྭའི་ཕུལ་དུ་བྱུང་བའི་ཤེས་དཔལ་ཐོན་ཁུངས་ཤིག་རེད། ང་ཚོས་རིག་དངོས་སྲུང་སྐྱོབ་བེད་སྤྱོད་དང་རིག་གནས་ཤུལ་བཞག་སྲུང་སྐྱོབ་རྒྱུན་འཛིན་ལ་སྐུལ་འདེད་ཧུར་ཐག་གཏོང་བ་དང་། རིག་དངོས་དང་རིག་གནས་ཤུལ་བཞག་གི་རིན་ཐང་སྣ་མང་སྔོག་འདོན་བྱེད་པ། ཀྲུང་ཧྭའི་རིག་གནས་དང་ཀྲུང་གོའི་སྙིང་སྟོབས་ཀྱི་རིན་ཐང་མཚོན་རྟགས་དང་རིག་གནས་ཐོན་རྫས་དེ་བས་མང་པོ་ཁྱབ་སྤེལ་བཅས་བྱེད་དགོས།
ཀྲུང་གོའི་གུང་ཁྲན་ཏང་མི་ནི་ལོ་རྒྱུས་དོན་སྟོང་རིང་ལུགས་པ་དང་རིག་གནས་དོན་སྟོང་རིང་ལུགས་པ་ཞིག་མིན་པས་འབྱུང་རྩ་བརྗེད་མི་རུང་ལ་རང་གཉའ་རང་གཅོག་ཀྱང་བྱེད་མི་རུང་། རིམ་པ་སོ་སོའི་འགོ་ཁྲིད་ལས་བྱེད་པ་ཚང་མས་ལོ་རྒྱུས་ལ་བཀུར་ཞིང་སྐྲག་པ་དང་ཕུལ་བྱུང་གི་སྲོལ་རྒྱུན་རིག་གནས་ལ་བཀུར་ཞིང་སྐྲག་པ། རིག་དངོས་སྲུང་སྐྱོབ་བེད་སྤྱོད་དང་རིག་གནས་ཤུལ་བཞག་སྲུང་སྐྱོབ་རྒྱུན་འཛིན་ལས་དོན་ལ་མཐོང་ཆེན་བྱས་ཏེ་ལོ་རྒྱུས་དང་གནའ་རྫས་རྟོག་ཞིབ་ལས་དོན་པས་ཞིབ་འཇུག་དང་། སློབ་སྦྱོང་ཟབ་སྦྱོང་། ཞིབ་སྦྱོང་སྤེལ་རེས་བཅས་ཀྱི་ཐད་སྲིད་ཇུས་ཀྱི་རྒྱབ་སྐྱོར་དེ་བས་མང་པོ་བྱེད་དགོས། ཀྲུང་ཧྭའི་ཤེས་དཔལ་རྒྱུན་འཛིན་བྱེད་པའི་སྤྱི་ཚོགས་ཀྱི་རྣམ་པ་ཟབ་མོ་ཞིག་བཏོད་དེ་ཀྲུང་ཧྭའི་ཤེས་དཔལ་འབྱུང་ཁུངས་འཚོལ་ཞིབ་ལས་གྲྭ་སོགས་ཀྱི་ཞིབ་འཇུག་གྲུབ་འབྲས་རྒྱ་ཁྱབ་ངང་དྲིལ་བསྒྲགས་བྱེད་པ་དང་། མང་ཚོགས་དང་ལྷག་པར་དུ་གཞོན་ནུ་ལོ་ཆུང་ཚོར་ཀྲུང་ཧྭའི་ཤེས་དཔལ་ལ་ངོས་འཛིན་དང་མོས་མཐུན་དེ་བས་ལེགས་པོ་བྱ་རྒྱུའི་སློབ་གསོ་ཁྲིད་སྟོན་བྱས་ནས་ཀྲུང་གོ་བའི་བློ་སྟོབས་དང་། ལ་རྒྱ། གཏིང་ཤུགས་བཅས་ཆེ་རུ་གཏོང་དགོས།
ལྷག་པ་ཚེ་རིང་གིས་བསྒྱུར།