ནུབ་ཕྱོགས་ཉེ་རབས་ལོ་ཙཱའི་གཞུང་ལུགས་ཀྱིས་ད་ལྟའི་རྒྱ་བོད་ལོ་ཙཱར་ཐོན་པའི་བློ་སྐྱེད།

[གནད་བསྡུས] དེ་ཡང་ལྟོས་བཅས་ཀྱིས་བརྗོད་ཚེ་ནུབ་ཕྱོགས་ཉེ་རབས་ལོ་ཙཱ་ལ་མཚོན་ན་དུས་རིམ་སྔོན་མ་དག་ལས་ལྡབ་འགྱུར་གྱིས་འཕེལ་རྒྱས་བྱུང་སྟེ། རྩ་ལག་གྲུབ་རིམ་ཚང་ཞིང་མ་ལག་ལྡན་པའི་ལོ་ཙཱའི་གཞུང་ལུགས་ཤིག་ཆགས་ཡོད། རང་རེའི་བོད་ལ་མཚོན་ན་ཡང་མི་ལོ་ཆིག་སྟོང་ལྷག་གི་ཡར་སྔོན་ནས་ལོ་ཙཱའི་ལས་སྒོ་གཞི་རྒྱ་ཅུང་ཆེ་བ་ཞིག་དར་ཏེ་སྐབས་དེའི་སྲིད་འབྱོར་རིག་གསུམ་འཕེལ་རྒྱས་ཐད་ལ་སྐུལ་འདེད་ངེས་ཅན་ཞིག་ཐེབས་ཡོད་ཀྱང་། ལོ་ཙཱ་ལོ་རྒྱུས་རིག་པའི་གཤིབ་བསྡུར་བྱ་ཐབས（翻译史学比较法）མཐོང་སྣེ་སྤྱད་དེ་ནུབ་ཕྱོགས་ཉེ་རབས་ལོ་ཙཱའི་གཞུང་ལུགས་ལ་གཤིབ་བསྡུར་རེ་བྱས་ན། ད་ལྟའི་རྒྱ་བོད་ལོ་ཙཱའི་ལས་སྒོ་ལ་ཆད་ལྷག་གང་མང་མཆིས། རྩོམ་པ་པོའི་བསམ་ཚུལ་ལ། གཅིག་ནས་གཞུང་ལུགས་འཛུགས་སྐྲུན་ཤུགས་སྣོན་ལ་འབད་དགོས་པ་དང་། གཉིས་ནས་བཞེད་དགོངས་སྣ་ཚོགས་ཀྲིག་ཆགས་སུ་གདོན་དགོས་པ། གསུམ་ནས་རྩ་དོན་སྣ་ཚོགས་ཞིབ་རྒྱས་སུ་དགོད་དགོས་པ། བཞི་ནས་བརྩམས་ཆོས་གཙོ་བོ་བསྐྱར་སྒྱུར་ལ་གཞོལ་དགོས་པ། ལྔ་ནས་རིག་ཚན་སྣ་མང་སྣོལ་སྡེབ་སྒོས་ཞིབ་འཇུག་གནང་དགོས་པ་སོགས་ལ་ཤུགས་བསྣན་ཚེ། ད་གཟོད་རྒྱ་བོད་ལོ་ཙཱའི་ལས་སྒོ་ནི་རྩ་ལག་གྲུབ་རིམ་ཚང་ཞིང་འཕེལ་སྐྱེད་ཆེ་བ། ཐུན་མིན་ཁྱད་ཆོས་ལྡན་པ་ཞིག་ཏུ་འགྱུར་ཐུབ་ལ། རང་རྒྱལ་གྱི་དམིགས་བསལ་ལོ་ཙཱའི་གཞུང་ལུགས་འཐུས་ཚང་ཡོང་བ་ལའང་ཕྱར་བ་གྲུ་འདེགས་ཀྱི་ནུས་པ་ཐོན་ཐུབ་བོ། །

[གནད་ཚིག] ནུབ་ཕྱོགས་ཉེ་རབས། ལོ་ཙཱའི་གཞུང་ལུགས། རྒྱ་བོད་ལོ་ཙཱ། བློ་སྐྱེད།

གླེང་གཞི

“ལོ་ཙཱ་ནི་ཕྱི་ཡུལ་རིག་གནས་ཀྱི་གྲུབ་འབྲས་ཐད་ཀར་སྡུད་ལེན་བྱེད་པའི་བྱེད་ཐབས་ནུས་ལྡན་ཞིག་ཡིན་ཞིང་། ལོ་ཙཱ་བརྒྱུད་དེ་འཛམ་གླིང་སྟེང་གི་སྔོན་ཐོན་གྲུབ་འབྲས་མིག་དཔེར་འཛིན་པ་དང་གཞན་གྱི་ཐུན་མིན་ལེགས་ཆ་རང་ཆོས་སུ་བླངས་ཆོག”①ཅེས་པ་ལྟར།ལོ་ཙཱ་ལ་བརྟེན་ནས་ང་ཚོས་གཞན་གྱི་རྒྱུན་རིང་བའི་རིག་གནས་ཀྱི་ཉིང་བཅུད་ཚུར་ལེན་དང་གསར་དར་རིག་གནས་ཀྱི་ལེགས་ཆར་སློབ་སྦྱོང་བྱས་ཆོག་པ་ཡིན། དེ་ཡང་རྒྱལ་ཁབ་དང་མི་རིགས་སོ་སོའི་ཤེས་རིག་འཕེལ་རྒྱས་ཀྱི་བརྒྱུད་རིམ་ཁྲོད་དུ་སོ་སོའི་ཁྱད་ཆོས་ལྡན་པའི་ལོ་ཙཱའི་གཞུང་ལུགས་ཕྲན་བུ་རེ་ཆགས་ཡོད་ཀྱང་། ནུབ་ཕྱོགས་ལོ་ཙཱའི་གཞུང་ལུགས་ནི་ཞིབ་འཇུག་ཁྱབ་ཁོངས་ཀྱི་རྒྱ་ཆེ་ཚུལ་དང་མཐོང་སྣེ་ཡི་ཟུར་མང་ཚུལ། ལོ་ཙཱ་པའི་གྲངས་མང་ཚུལ། ཤེས་བྱའི་རྒྱབ་ལྗོངས་ཀྱི་རིགས་མི་གཅིག་ཚུལ་སོགས་ཕྱོགས་གང་གི་ཆ་ལ་མཚོན་ནའང། རྒྱལ་ཁབ་གཞན་དང་མི་རིགས་གཞན་ལས་ཁྱད་ཆོས་དུ་མ་ལྡན་པ་མ་ཟད། ད་དུང་གཞུང་ལུགས་དེ་ཡང་མི་རིགས་གཞན་ལ་ཤུགས་རྐྱེན་ཆེ་ཞིང་དེང་རབས་ལོ་ཙཱའི་གཞུང་ལུགས་འགྲུབ་པ་ལ་མེད་དུ་མི་རུང་བའི་གྲུབ་ཆ་བསྙོན་མེད་ཅིག་ཏུ་གྱུར་ཡོད། ནུབ་ཕྱོགས་ཉེ་རབས་ལོ་ཙཱའི་གཞུང་ལུགས་ལ་མཚོན་ན་ཤེས་བྱའི་རྒྱབ་ལྗོངས་མི་གཅིག་པའི་མཁས་དབང་དུ་མས་ཐུན་མོང་གིས་ཞིབ་འཇུག་དང་དཔྱད་གླེང་མཛད་དེ། མ་ལག་ཅུང་ཚང་ཞིང་གཞི་རྒྱ་ཅུང་ཆེ་བ། ལྟ་བ་གསར་བ་ཐོན་པ། བྱེ་བྲག་ཞིབ་ཆ་ལྡན་པའི་ལོ་ཙཱའི་གཞུང་ལུགས་ཤིག་ཆགས་པ་དེས། སྐབས་ཐོག་དེའི་ལོ་ཙཱ་པ་རྣམས་ལ་བློ་སྐྱེད་ཐོབ་སྟེ་ལོ་ཙཱའི་བྱ་གཞག་སྐྱོན་བྲལ་ངང་འཕེལ་རྒྱས་འབྱུང་བ་ལ་ཤུགས་རྐྱེན་དང་སྐུལ་འདེད་ཀྱི་ནུས་པ་ཐོན་པ་མ་ཟད། ད་ལྟའི་དུས་ལ་མཚོན་ནའང་ལོ་ཙཱའི་གཞུང་ལུགས་ཐད་ལ་མཛུབ་སྟོན་དང་བློ་སྐྱེད་ཀྱི་རིན་ཐང་ཤིན་ཏུ་ཆེ། ཡིན་ནའང་རང་རེའི་བོད་ཀྱི་ལོ་ཙཱའི་སྡེ་ལ་མཚོན་ན་མི་རིགས་གཞན་གྱི་གཞུང་ལུགས་སྣ་ཚོགས་སྒྱུར་སྤྲོད（译介）བྱེད་ཚད་ཉུང་བ་དང་། ནང་སྒོས་སུ་ལོ་ཙཱའི་གཞུང་ལུགས་སྐོར་ནས་སྒྱུར་སྤེལ་བྱེད་མཁན་ཧ་ཅང་དཀོན་སྟབས། ཁོ་བོས་འདིར་ད་ལྟའི་རྒྱལ་ནང་དུ་གྲགས་ཆེ་བའི་ནུབ་ཕྱོགས་ཉེ་རབས་ལོ་ཙཱའི་གཞུང་ལུགས་སྐོར་གྱི་བསྟན་བཅོས་ཀྱི་སྙིང་བོ་གཅིག་བསྡུས་ཀྱི་ཚུལ་དུ་ངོ་སྤྲོད་མདོ་ཙམ་དང་དེས་ད་ལྟའི་རྒྱ་བོད་ལོ་ཙཱ་ལ་ཐོབ་པའི་བློ་སྐྱེད་རིགས་ལྔ་གདོན་པ་ལ།

དང་པོ། གཞུང་ལུགས་འཛུགས་སྐྲུན་ཤུགས་སྣོན་ལ་འབད་དགོས་པ།

 ལོ་ཙཱ་ཞེས་པ་ནི་ལག་ལེན་ཤིན་ཏུ་གཙོ་བའི་རིག་ཚན་ཞིག་ཡིན་ཡང་ལག་ལེན་ཁྲོད་ནས་ཐོབ་པའི་ལྟ་བ་གསར་བ་དང་མ་དཔེ་གསར་བ་རྣམས་ངེས་པར་དུ་ཕྱོགས་སྡོམ་གྱི་སྒོ་ནས་ཕྱི་རབས་པའི་ཡིད་འཇོག་བྱ་ཡུལ་དུ་འཇོག་དགོས་པ་དེ་ཡིན། དེ་ཡང་རིག་གཞུང་ཞིབ་འཇུག་གི་མཐོང་སྣེ་དང་ཐབས་ལམ་མི་འདྲ་བ་སྤྱད་དེ་དབྱེ་སྒོ་མང་དུ་འབྱེད་པ་དང་ཐབས་ལམ་གསར་བ་འདོན་པ་སོགས་བྱས་ཚེ་རིག་ཚན་གང་ཞིག་རྩ་ལག་གྲུབ་རིམ་ཚང་བའི་སྒོ་ནས་འཕེལ་རྒྱས་འབྱུང་ཐུབ་པ་དང་། ནང་སྒོས་སུ་རིགས་པའི་གཞུང་ལུགས་ལ་སྔར་མེད་ཀྱི་འཕེལ་རྒྱས་ཡོང་རྒྱུ་ནི་བསྙོན་དུ་མེད། ནུབ་ཕྱོགས་ལོ་ཙཱའི་གཞུང་ལུགས་ཞིབ་འཇུག་གི་སྡེ་རུ་ལག་ལེན་ཉམས་མྱོང་གི་རྨང་གཞི་ལ་གཞིགས་ཏེ་ཐབས་རྩལ་ཅི་མང་བཏོན་ཅིང་ལོ་ཙཱ་ཁོ་ནར་ཡང་དབྱེ་བ་མང་དུ་མཛད་འདུག་སྟེ། ཀོ་ཏེ（歌德）

ཡིས་ལོ་ཙཱ་ནི་བརྡ་འཕྲིན་ལོ་ཙཱ་དང་གསར་རྩོམ་ལ་ཉེར་མཚུངས་ཀྱི་འཆོས་སྒྱུར། ཡིག་ནག་འབྲུ་འདེད་ཀྱི་ལོ་ཙཱ་བཅས་ཕན་ཚུན་འབྲེལ་བའི་རིགས་གསུམ་དུ་དབྱེ་བ་མཛད་ཅིང་། དེ་ལས་རིགས་གསུམ་པ་ནི་ཆེས་མཐར་ཐུག་དང་ཆེས་རྩེ་ཕུད་ཀྱི་ལོ་ཙཱ་ཡིན་པས་མ་རྩོམ་དང་ཆ་འདྲ་བའི་འགྱུར་ལེགས་པོ་ཞིག་འབྱུང་ཐུབ་པར་དགོངས་ཡོད།

 ཧྲི་ལའེ་ཨེར་མ་ཧོ（施莱尔马赫）ཡིས་ཆེས་ཐོག་མའི་ཡང་ཐོག་མར་ལོ་ཙཱ་ནི་ངག་སྒྱུར་དང་ཡིག་སྒྱུར་ཞེས་རིགས་གཉིས་ཡོད་པའི་དབྱེ་བ་མཛད་དེ། ངེས་པ་དོན་གྱི་ལོ་ཙཱ་དང་འཕྲུལ་ཆས་ལྟ་བུའི་ལོ་ཙཱ། མ་རྩོམ་ལ་བསྟུན་པའི་ལོ་ཙཱ། འགྱུར་རྩོམ་ལ་བསྟུན་པའི་ལོ་ཙཱ་སོགས་རིགས་དབྱེ་དུ་མ་མཛད་ཡོད། ཏེ་ལའེ་ཏུན(德莱顿)གྱིས་ལོ་ཙཱ་ནི་ཆེ་ཕྱོགས་ནས་འབྲུ་འདེད་ལོ་ཙཱ་དང་དོན་སྒྱུར། ལད་ཟློས་བཅས་དབྱེ་སྒོ་གསུམ་དུ་མཛད་པས་ཐད་སྒྱུར་དང་དོན་སྒྱུར་ཞེས་པའི་སྲོལ་རྒྱུན་གྱི་དབྱེ་སྒོ་རིགས་གཉིས་ལས་ཡོངས་སུ་འདའ་ཡོད་པ་ཞིག་ཡིན། དེ་ལྟར“ལོ་ཙཱ་པ་དེ་དག་གིས་ཁོང་ཅག་གི་དཔྱད་རྩོམ་དང་ཆེད་རྩོམ་རྒྱ་ཆེན་པོ་ལ་བརྟེན་ཏེ། ཟུར་ཚད་མི་འདྲ་བ་ནས་ལོ་ཙཱའི་རྩ་དོན་དང་རིགས་དབྱེ། ལོ་ཙཱའི་ཐབས་ཤེས་དང་ཐབས་རྩལ་སོགས་ཀྱི་གནད་དོན་ལ་གཞུང་ལུགས་ཀྱི་ངོས་ནས། མ་ལག་ཅུང་ཚང་བའི་ཞིབ་བརྗོད་བྱས་ཏེ་ནུབ་ཕྱོགས་ལོ་ཙཱའི་གཞུང་ལུགས་ལ་ཕུན་སུམ་ཚོགས་པའི་གྲུབ་འབྲས་དང་ཤུལ་བཞག་གནང་ཡོད།”①

  དེ་འདྲའི་ཕུན་སུམ་ཚོགས་པའི་གཞུང་ལུགས་ཀྱི་ངོས་ནས་རང་རེའི་བོད་ཀྱི་ལོ་ཙཱའི་གཞུང་ལུགས་ལ་ཞིབ་ཀྱིས་བལྟས་ན། གཞུང་ལུགས་འཛུགས་སྐྲུན་གྱི་ཕྱོགས་སུ་ཤུགས་སྣོན་བརྒྱབ་པ་ལྟ་ཅི། ཐ་ན་ཆེས་རྩ་བར་གྱུར་པའི་ཡིག་སྒྱུར་དང་ངག་སྒྱུར་གཉིས་ཀའི་དབྱེ་སྒོ་ཡང་གསལ་ཁ་ཐོན་པ་ཞིག་འབྱེད་ཐུབ་མེད། དེ་ཡང་ལོ་རྒྱུས་སུ་ཡི་གེ་མ་བྱུང་བའི་ཡར་སྔོན་དུ་མཐའ་བཞིའི་རྒྱལ་ཁབ་དང་རྒྱལ་ཕྲན་དག་ལ་འགྲོ་འོང་གི་འབྲེལ་བ་འཛུགས་པའི་སྐབས་ཐོག་དེར། ངག་སྒྱུར་གྱི་བྱ་འགུལ་བྱུང་ཡོད་པ་བསྙོན་དུ་མེད་མོད། འོན་ཀྱང་ངག་སྒྱུར་ཡིན་ཞེས་གསལ་ཁ་ཅི་ཡང་ཐོན་མེད་པས། ཆོས་ཕྱོགས་ལས་རིག་ཚན་གཞན་དག་གི་ཐད་དུ་དོ་སྣང་ཆུང་བ་དང་ཞིབ་ཆ་འབྱེད་རྒྱུ་བཏང་སྙོམས་སུ་བཞག་འདུག་པ་གསལ་བོར་རྟོགས་ཐུབ། དེ་ན་རང་ཅག་གིས་སྔོན་བྱུང་ལོ་རྒྱུས་ལས་ཤེས་རྟོགས་བྱུང་བའི་མི་འདང་ས་གཙིགས་ཆེན་དུ་བཟུང་སྟེ་དེང་གི་དུས་འདིར་རྒྱ་བོད་ལོ་ཙཱའི་ལག་ལེན་ལ་འཇུག་དུས་སུ། རང་གི་ཉམས་མྱོང་གཙོར་བཟུང་ནས་ལྟ་བ་གསར་བའི་གནད་ཟིན་ཅིང་གཞུང་ལུགས་གསར་བའི་བཅུད་འདུས་པའི་ལོ་ཙཱའི་རིགས་དབྱེ་དང་ཐབས་ལམ་སྣ་ཚོགས་གདོན་རྒྱུ་དང་།ནང་སྒོས་སུ་རང་རེའི་སྔོན་བྱོན་ལོ་པཎ་དག་གི་ལོ་ཙཱའི་ཕྱག་ལེན་ཁྲོད་དུ་གནས་ཚུལ་དངོས་སུ་སྣང་ན་ཡང་ཕྱོགས་སྡོམ་མཛད་ཐུབ་མེད་པའི་ལོ་ཙཱའི་རིགས་རྣམས་སྤྱི་སྡོམ་བྱ་རྒྱུ། དེ་བཞིན་མི་རིགས་གཞན་གྱི་གཞུང་ལུགས་ལེགས་ཆ་ནང་འདྲེན་གྱི་སྒོ་ནས་ལྟ་བ་གསར་བ་དང་མ་དཔེ་གསར་བ་ཆགས་མེད་དུ་གདོན་ཐུབ་ཚེ། ད་གཟོད་དེང་རབས་བོད་ཀྱི་ལོ་ཙཱའི་གཞུང་ལུགས་འཕེལ་རྒྱས་འགྲོ་བ་ལ་ཕན་བསྐྱེད་རྒྱ་ཆེན་པོ་ལྡན་པ་ཡིན་ནོ། །

གཉིས་པ། བཞེད་དགོངས་སྣ་ཚོགས་ཀྲིག་ཆགས་སུ་གདོན་དགོས་པ།

ནུབ་ཕྱོགས་ལོ་ཙཱའི་བྱུང་འཕེལ་ཁྲོད་ཕུལ་དུ་བྱུང་བའི་ལོ་ཙཱའི་གཞུང་ལུགས་མཁན་སྐོར་ཞིག་བྱུང་ཞིང་།ཁོང་ཚོས་དུས་སྐབས་མི་འདྲ་བ་དང་ཟུར་ངོས་མི་འདྲ་བ་ནས་གཞུང་ལུགས་དང་ལྟ་བ་མི་འདྲ་བ་སྣ་ཚོགས་བཏོན་ཡོད། དེ་ཡང་དབྱི་ལ་སི་མོ(伊拉斯谟)ཡི་ལྷ་རིག་དབང་ཟིལ་ལ་མགོ་མི་སྒུར་བའི་ལྟ་བ་དང་། 《ཡེ་ཤུའི་གསུང་རབ》ཀྱི་ལོ་ཙཱ་ནི་ལོ་ཙཱ་པའི་སྐད་བརྡའི་ཤེས་བྱར་བརྟེན་དགོས་པའི་ལྟ་བ། མ་ཏིང་ལུའུ་ཏེ（马丁路德）ཡི་ལོ་ཙཱ་བྱེད་སྐབས་ངེས་པར་དུ་དམངས་བྱིངས་ཀྱི་སྐད་ཆ་སྤྱོད་དགོས་པའི་མི་ཆོས་རིང་ལུགས་ཀྱི་ལྟ་བ། ཀོ་ཏེ་ཡི་སྙན་ངག་བསྒྱུར་མི་རུང་བའི་ལྟ་བ། ཧྲི་ལའེ་ཨེར་མ་ཧོ་ཡི་ལོ་ཙཱའི་ཐད་ཀྱི་དབྱེ་སྒོ། ཧུང་པའོ（洪堡）ཡི་སྐད་ཆ་ཡིས་འཇིག་རྟེན་ལྟ་བ་ཐག་གཅོད་ཅེས་སྒྱུར་ཐུབ་པའམ་མི་ཐུབ་པའི་ཐད་ཀྱི་གཞུང་ལུགས། ཏེ●ཨ་པུའུ་ལང་ཀུའུ་ཨེར（德●阿布朗古尔）གྱི་ལོ་ཙཱ་ལ་རང་མོས་ལྡན་དགོས་པའི་ལྟ་བ། ཏུའོ་ལའེ（多雷）ཡི་ལོ་ཙཱ་པས་བརྩི་སྲུང་བྱ་དགོས་པའི་རྩ་དོན་རིགས་ལྔ། པ་ཐུའོ(巴托)ཡི་རྩོམ་པ་པོ་ནི་བདག་པོ་ཡིན་པ་དང་ལོ་ཙཱ་པ་ནི་གཡོག་པོ་ཡིན་ལ། འགྱུར་ཡིག་གཏན་ནས་སྣོན་འཕྲི་མི་འཆོས་པའི་གནད་ཁེལ་ལོ་ཙཱ་བཅས་ཀྱི་གཞུང་ལུགས། དེ་བཞིན་ཏེ་ལའེ་ཏུན་གྱི་འབྲུ་སྒྱུར་དང་འགྲེལ་སྒྱུར། ལད་སྒྱུར་བཅས་ཀྱི་ལོ་ཙཱའི་ཐབས་གསུམ་དང་། ལོ་ཙཱ་ནི་སྒྱུ་རྩལ་ཡིན་པའི་ལྟ་བ། ལུའོ་སི་ཁང་མོན（罗斯康门）གྱིས་མཉམ་འཚོ་འབྲེལ་བའི་ལྟ་བ། ཐའེ་ཐེ་ལེ(泰特勒)ཡི་འགྱུར་ཆོས་རྩེ་ཕུད་ཀྱི་ཚད་གཞི་དང་འགྱུར་ཡིག་གིས་མ་ཡིག་བསྐྱར་འབྲི་ཐུབ་པའི་ལྟ་བ་དང་ལོ་ཙཱའི་རྩ་དོན་རྣམ་གསུམ། ཨ་ནུ་ཏེ(阿诺德)ཡི་འགྱུར་ཆོས་ཀྱི་བཟང་ངན་འབྱེད་པར་ཆེད་མཁས་པའི་དཔྱད་འཇོག་ལ་བལྟ་དགོས་པའི་ལྟ་བ། ཉིའུ་མན(纽曼)གྱིས་བཏོན་པའི་ཤན་འབྱེད་ཚད་གཞི་ནི་སྤྱིར་བཏང་ཀློག་པ་པོ་ཡིན་པ་ལས་ཆེད་མཁས་པ་མ་ཡིན་པའི་ལྟ་བ་སོགས་ལོ་ཙཱའི་ལྟ་དགོངས་ནི་གཅིག་འཇགས་གཉིས་ལངས་སུ་བྱུང་བས།“རྣམ་པ་སྣ་ཚོགས་པའི་བསམ་བློ་དང་ལྟ་བ་དེ་དག་ཡོད་ཚད་ནི་ནུབ་ཕྱོགས་ཧྲིལ་བོའི་ལོ་ཙཱའི་གཞུང་ལུགས་ཀྱི་རྩ་ལག་གཏོས་ཆེན་པོ་ཞིག་འགྲུབ་པའི་གྲུབ་ཆ་འགངས་ཆེན་ཞིག་ཡིན།”①རང་རེ་ལ་མཚོན་ན་སྔོན་བྱུང་གོང་མ་རྣམས་ཀྱིས་ལོ་ཙཱའི་ལག་ལེན་ཁྲོད་ཤེས་རྟོགས་བྱུང་བའི་ལྟ་དགོངས་རེ་འགའ་མཐོང་དུ་ཡོད་ཀྱང་། དེ་དག་ཐམས་ཅད་ནི་ཁོང་ཅག་གི་དྲན་ཚོད་ཙམ་དང་ཉམས་མྱོང་ཕྱོགས་རེ་བ་ཙམ། མ་ལག་མི་ལྡན་པ་ཞིག་ཏུ་གྱུར་ཡོད་པ་ལས། དེང་སང་ཁ་ཅིག་གིས་བཤད་པ་ནང་བཞིན། གཞུང་ལུགས་ཉུང་ངུ་དེ་དག་ནི་འཛམ་བུ་གླིང་གི་མི་རིགས་གཞན་གྱི་ལོ་ཙཱའི་གཞུང་ལུགས་ཀྱི་ཆུ་ཚད་ལ་ཐོན་འདུག་ཟེར་བ་ནི་ལོང་བས་གླང་ཆེན་ལ་རེག་པ་ལྟ་བུར་གྱུར་པ་ཡིན་སྟབས། རང་ཅག་རྣམས་བློ་ཡིད་ཡོངས་སུ་ཚིམ་སྟེ་སྡོད་པའི་གནས་ནི་གཏན་ནས་མ་ཡིན་ནོ། ། གསལ་བོར་བརྗོད་ན། ནུབ་ཕྱོགས་པ་དག་གི་ཉེ་རབས་ལོ་ཙཱའི་གཞུང་ལུགས་ཁོ་ན་ལ་བལྟས་ན་ཡང་རང་ཅག་ལ་མི་འདང་ས་དང་སྐྱོན་གྱི་ཆ།བློ་སྐྱེད་སྟེར་ཐུབ་པའི་ཆ་མང་དུ་མཆིས་པ་ན། རང་ཅག་གིས་ངའི་ཨ་ཕའི་ཕོར་བ་གཙང་མ་ཡིན་པའི་ཞེན་བློ་ཙམ་ལ་མི་འཁོར་བར། ད་ནས་བཟུང་སྟེ་རྩ་ལག་ཚང་ཞིང་ཞིབ་ཆ་གསལ་བ། གོ་རིམ་ལྡན་པ། རང་ཆོས་ཅན་གྱི་གཞུང་ལུགས་ཤིག་ཆགས་པར་མཐའ་གཅིག་ཏུ་འབད་ན། རང་རེའི་རིག་གནས་འདི་ཆ་མི་སྙོམས་པ་དང་འཐུས་མི་ཚང་བ་སོགས་ཀྱི་སྐྱོན་ཆ་མེད་པར། འཛམ་གླིང་གཙོ་རྒྱུགས་རིག་གནས་ཀྱི་འཕེལ་རྒྱས་ཁ་ཕྱོགས་དང་མཐུན་པ་ཡིན་ནོ། །

གསུམ་པ། རྩ་དོན་སྣ་ཚོགས་ཞིབ་རྒྱས་སུ་དགོད་དགོས་པ།

ནུབ་ཕྱོགས་ཉེ་རབས་ལོ་ཙཱ་པ་དག་གིས་རང་རང་གི་ལག་ལེན་ཉམས་མྱོང་ལས་ཐོབ་པའི་དོ་སྣང་བྱ་དགོས་ས་དང་བརྩི་སྲུང་བྱ་དགོས་པའི་གནད་རྣམས་ཕྱོགས་སྡོམ་དང་གསར་འདོན་གནང་ཡོད་པ་ནི་ལོ་ཙཱའི་ཞིབ་འཇུག་གི་སྡེ་ལ་མཚོན་ན་མེད་དུ་མི་རུང་བའི་གྲུབ་ཆ་འགངས་ཆེན་ཞིག་ཡིན་པར་མཐོང་། དེ་ཡང་ལོ་ཆེན་ལུའུ་ཏེ་ལགས་ཀྱིས་ལོ་ཙཱའི་སྐབས་སུ་བརྩི་སྲུང་བྱ་དགོས་པའི་རྩ་དོན་བདུན་བཏོན་ཡོད་དེ། མ་རྩོམ་གྱི་ཚིག་རིས་བཅོས་ཆོག་པ་དང་གཅིག ཚིག་གྲོགས་སྦྱར་ཆོག་པ་དང་གཉིས། ཚིག་ཕྲད་སྦྱར་ཆོག་པ་དང་གསུམ། ཚིག་སྡུད་བརྒྱབ་ཆོག་པ་དང་བཞི། མིང་གི་ཚོགས་པས་མིང་རྐྱང་གི་ཚབ་བྱས་ཆོག་པ་དང་ལྔ། དཔེ་འཇོག་ལ་དཔེ་མ་བཀོད་ན་ཆོག་པ་དང་དྲུག ཡི་གེའི་འགྱུར་བ་དང་ལོ་ཙཱ་བྱས་པ་གནད་ལ་འཁེལ་མིན་ལ་ཡིད་འཇོག་བྱ་དགོས་པ་དང་བདུན་བཅས་སོ། ། ཏུའོ་ལའེ་ཡིས་ལོ་ཙཱའི་རྩ་དོན་རིགས་ལྔ་བཏོན་ཡོད་དེ།གཅིག་ནི་ལོ་ཙཱ་པས་ངེས་པར་དུ་རྩོམ་པ་པོའི་བསམ་བློ་དང་གཤིས་ཉམས་ལ་ཡོངས་སུ་གོ་བ་ལོན་དགོས་པ་དང་།གཉིས་ནི་ལོ་ཙཱ་པ་ངེས་པར་དུ་ཁུངས་སྐད་དང་སྒྱུར་བྱེད་སྐད་ལ་བྱང་དགོས་པ། གསུམ་ནི་ལོ་ཙཱ་པ་ཁུངས་སྐད་ལ་གཉའ་ཆག་ནས་ཡིག་ནག་འབྲུ་འདེད་བྱ་མི་རུང་བ། བཞི་ནི་ལོ་ཙཱ་པས་ངེས་པར་དུ་གོ་བདེའི་སྐད་ཆ་སྤྱོད་དགོས་པ། ལྔ་ནི་ལོ་ཙཱ་པས་ཀློག་པ་པོའི་ཡིད་ཀྱི་དགོས་མཁོ་ཚིམ་པར་བྱ་དགོས་པའི་ཁར་ཀློག་པ་པོར་མཛེས་པ་ལོངས་སུ་སྤྱོད་དུ་འཇུག་དགོས་པ་བཅས་སོ། ། དེ་བཞིན་ཐའེ་ཐེ་ལེ་ཡིས་མིང་དུ་གྲགས་པའི་ལོ་ཙཱའི་རྩ་དོན་རྣམ་གསུམ་བཏོན་ཡོད་དེ། གཅིག་ནས་ལོ་ཙཱ་པ་ནི་མ་རྩོམ་གྱི་སྐད་རིགས་དང་བརྗོད་བྱ་ལ་ནང་བྱན་ཆུད་ནས་མ་རྩོམ་གྱི་བསམ་བློ་ཡོངས་སུ་སླར་མཚོན་བྱ་དགོས་པ་དང་། ལོ་ཙཱའི་གོ་རིམ་ཁྲོད་ལོ་ཙཱ་པ་ལ་མ་རྩོམ་སྣོན་འཕྲི་བྱེད་པའི་རང་དབང་ཉུང་ཙམ་ལོངས་སུ་སྤྱོད་དབང་ཡོད་པ། གཉིས་ནས་ལོ་ཙཱ་པར་མ་རྩོམ་གྱི་གཤིས་ཉམས་དང་ཐབས་ཤེས་ལ་བརྡར་གཅོད་དང་དབྱེ་འབྱེད་གནད་དུ་འཁེལ་བའི་ནུས་པ་ལྡན་པ། གསུམ་ནས་འགྱུར་རྩོམ་ནི་མ་རྩོམ་ནང་བཞིན་ཚིག་སྦྱོར་བདེ་དགོས་པ་བཅས་ཡིན། གཞན་ཡང་ལུའོ་སི་ཁང་མིན་གྱིས་ཀྱང་ལོ་ཙཱའི་རྩ་དོན་ཐད་ལ་དཔྱད་གླེང་མཛད་ཡོད།

དེ་ལྟར་ནུབ་ཕྱོགས་ལོ་ཆེན་དག་གིས་རང་གི་ཡུན་རིང་གི་ཕྱག་ལེན་ལས་ཐོབ་པའི་ཉམས་མྱོང་དག་གནད་འདུས་པའི་སྒོ་ནས་རྩ་དོན་དང་ཆིངས་ལྟ་བུར་བསྒྲིགས་ཡོད་ནའང་། རང་རེའི་སྔོན་བྱོན་ལོ་པཎ་དག་གིས་ལོ་ཙཱའི་ཕྱག་ལེན་རྩོམ་དུས་ཀྱང་བརྩི་སྲུང་བྱ་འོས་པའི་རྩ་དོན་ཞིག་ཅིས་ཀྱང་ཡོད་ངེས་ནའང་གཅིག་གཅིག་གཉིས་གཉིས་བྱས་ནས་ཡི་གེའི་ཕྲེང་བར་བཀོད་པ་ཉིན་མོའི་སྐར་མ་བཞིན་མཐོང་ཆོས་སུ་གྱུར་པ་དཀོན་ཏེ། 《སྒྲ་སྦྱོར་བམ་གཉིས》ལས“སྐད་ཀྱི་ལུགས་འདི་ལྟར་བཀས་བཅད་པ་ལས་སོ་སོ་ནས་སུ་ཡང་འཆོས་ཤིང་འོག་ཏུ་མིང་གསར་དུ་འདོགས་སུ་མི་གནང་གིས”①ཞེས་པ་ལྟ་བུ་ཕྱོགས་རེ་བ་ཙམ་དང་། གཞན་ཡང་བོད་སོག་ཧོར་གསུམ་གྱི་སྐད་ལ་ཐོགས་པ་མེད་པའི་མཁས་དབང་ལྕང་སྐྱ་རོལ་པའི་རྡོ་རྗེ་ཡིས་བསྟན་འགྱུར་ཧོར་སྐད་དུ་སྒྱུར་སྐབས་བརྩམས་པའི《དག་ཡིག་མཁས་པའི་འབྱུང་གནས》སུ་གསལ་བའི་ལོ་ཙཱའི་ཆིངས་བཅུ་དྲུག་སོགས་ཉུང་ཙམ་ལས་གསལ་བོ་ཞིག་མེད་ན། ལོ་རྒྱུས་ལས་ཐོབ་པའི་བསླབ་བྱ་སྙིང་ལ་བཅངས་ནས་ལོ་ཙཱར་འབྲེལ་བའི་ལས་ཁུངས་ཏེ། ཀྲུང་གོ་མི་རིགས་སྐད་ཡིག་ཡིག་སྒྱུར་ཅུས་དང་གཞི་རིམ་གྱི་སྐད་ཡིག་གཞུང་ལས་ཁང་སོགས་ཀྱིས་གཙིགས་མཐོང་ཡོད་པའི་སྒོ་ནས་ལོ་ཙཱའི་ལས་སུ་འཇུག་དུས་མི་ཀུན་གྱིས་གཅིག་མཐུན་དུ་བརྩི་སྲུང་བྱ་འོས་པའི་ལོ་ཙཱའི་རྩ་དོན་ནམ་ཆིངས་ལྟ་བུ་རེ་བསྒྲིགས་ཚེ། མིང་བརྡ་གཅིག་གྱུར་དང་བརྡ་སྤྲོད་ཆོས་ཉིད་སྤྱི་མཐུན། རྩ་བའི་སྒྱུར་ལུགས་ཀུན་མཐུན་སོགས་ཡོངས་ཐུབ་པས། ལོ་ཙཱའི་བྱ་གཞག་གེགས་མེད་སྐྱོན་བྲལ་ངང་འཕེལ་རྒྱས་ཡོང་བར་ཕན་པ་དཔེ་མེད་འབྱུང་ངོ་། །

བཞི་པ། བརྩམས་ཆོས་གཙོ་བོ་བསྐྱར་སྒྱུར་ལ་གཞོལ་དགོས་པ།

ནུབ་ཕྱོགས་ཉེ་རབས་ལོ་ཙཱའི་གཞུང་ལུགས་ལས་ཤེས་གསལ་ལྟར། ནུབ་ཕྱོགས་ལོ་ཙཱའི་སྡེ་རུ་ལག་ལེན་ཐད་ད་ཡོད་གནས་སྟངས་ལ་བློ་ཡིད་ཚིམ་སྟེ་འཕེལ་མེད་གོག་ནུར་བྱས་མེད་པར།“རིག་རྩལ་བསྐྱར་དར་གྱི་དུས་སྐབས་དང་དེའི་རྗེས་སུ། ཡོ་རོབ་གླིང་ནུབ་མའི་མི་རིགས་སྐད་ཡིག་སོ་སོས་རྩོམ་རིག་སྐད་ཆའི་གོ་གནས་ཟིན་ཏེ། ཧོ་མའི་བྱུང་བརྗོད་སྙན་ངག་ནི་མི་རིགས་སོ་སོའི་སྐད་ཀྱི་ཁྲོད་ནས་ཆིག་འགྱུར་དེབ་དང་བསྐྱར་འགྱུར་དེབ་ཆར་རྗེས་ཀྱི་ཤ་མོ་ལྟར་བརྡོལ་བར་གྱུར”②ཅིང་།དེ་ཡང་སྤྱི་ལྡོག་ནས་བརྗོད་ན། ནུབ་ཕྱོགས་ལོ་ཙཱའི་བྱུང་རིམ་ཧྲིལ་བོར་བརྩམས་ཆོས་གཙོ་བོ་དག་བསྐྱར་སྒྱུར（重译）གྱི་ལས་ཀ་ནི་ནམ་ཡང་མཚམས་བཞག་མྱོང་མེད་པར།བརྩམས་ཆོས་གཅིག་ཉིད་དུས་རིམ་མི་འདྲ་བ་སོ་སོར་འགྱུར་དེབ་གསར་བ་རེ་འབྱུང་ངེས་ཤིང་། དུས་རིམ་གཅིག་ཏུ་ཡང་དམིགས་ཡུལ་མི་འདྲ་བའི་འགྱུར་དེབ་སྣ་ཚོགས་རྒྱུན་པར་འབྱུང་བཞིན་མཆིས་པ《ཡེ་ཤུའི་གསུང་རབ》ལྟ་བུ་ཡིན། གཞན་ཡང་ཤིག་སེ་ཕེར་གྱི་ཟློས་གར་འཁྲབ་གཞུང་ཁོ་ནའི་ངོས་ནས་དཔེ་དྲངས་ན་ཡང་།སྔ་གཞུག་ཏུ་འགྱུར་དེབ་མི་འདྲ་བ་བདུན་བརྒྱད་ལྷག་བྱུང་ནས་ཤིག་སེ་ཕེར་གྱི་ཟློས་གར་བསྒྱུར་བའི་ཚ་རླབས་འཕྱུར་བ་ལྟ་བུ་ཡིན།

སྤྱིར་བསྐྱར་སྒྱུར་མང་དུ་བྱ་བ་ནི་མི་ཤུགས་དངོས་ཤུགས་ཐད་ཀྱི་ཆུད་ཟོས་ཤིག་ཡིན་ཀྱང་སྲིད་མོད། འོན་ཀྱང་རྒྱུན་ལྡན་གནས་ཚུལ་འོག་ཏུ་འགྱུར་དེབ་ཀྱི་གསར་སྒྱུར་ནི་ལོ་ཙཱའི་བྱ་གཞག་གོང་དུ་འཕེལ་བའི་རྟགས་མཚན་གལ་ཆེན་ཞིག་ཏུ་འཁུམས། དོན་སྙིང་ངེས་ཅན་ཞིག་གི་སྟེང་ནས་བརྗོད་ན། ཉམས་མེད་ཀྱི་བརྩམས་ཆོས་བླ་མེད་ཅིག་ཡོད་སྲིད་ཀྱང་ཉམས་མེད་ཀྱི་འགྱུར་ཆོས་རྨད་དུ་བྱུང་བ་ཞིག་ཅིས་ཀྱང་ཡོད་དཀའ་བ་བཞིན་དུ། གོ་བ་མི་འདྲ་བ་ལས་འགྱུར་ཆོས་མི་འདྲ་བ་འབྱུང་ངེས①ཤིང་དུས་རབས་མི་འདྲ་བ་ལས་འགྱུར་ཆོས་མི་འདྲ་བ་འབྱུང་སྲིད། དེ་ན་གསར་སྒྱུར་མཚམས་མི་ཆད་པར་འགྱུར་དེབ་གསར་བ་བྱུང་བ་དང་འགྱུར་དེབ་མི་འདྲ་བ་མཉམ་དུ་གནས་ཚེ། གཞི་ནས་གསོན་ཤུགས་ཀྱིས་ཁེངས་པའི་འགྱུར་དེབ་ཕུལ་དུ་བྱུང་བ་ཞིག་འབྱུང་བ་དང་།

ཐ་ན་མ་རྩོམ་དང་ཆ་འདྲ་བའི་གཟི་མདངས་ཡོངས་སུ་སྤྲོ་ཐུབ་པ་ཡིན་པས། དུས་རབས་མི་འདྲ་བ་དང་སྒྱུར་མཁན་མི་འདྲ་བས་འགྱུར་དེབ་ཅི་མང་གསར་དུ་བསྒྱུར་བ་དང་བསྐྱར་དུ་བསྒྱུར་བར་བརྩོན་རྒྱུ་ནི་ཁ་ཚ་དགོས་གཏུགས་སུ་གྱུར་འདུག། དེ་བཞིན་དུ་རྒྱལ་ནང་ལ་ཆ་མཚོན་ནས་བཤད་ན་ཡང་། ནུབ་ཕྱོགས་རྩོམ་རིག་གི་བསྟན་བཅོས་ཕལ་མོ་ཆེ་རྣམས་བསྒྱུར་ཚར་བ་མ་ཟད་མ་ཡིག་གཅིག་ལ་ཡང་འགྱུར་མི་འདྲ་བ་འདྲ་མིན་སྣ་ཚོགས་མཆིས་པ་ཡིན། དེ་ཡང་བྱིས་པ་རྣམས་ལ་གོ་བདེ་བར་དམིགས་པའི་འགྱུར་གོ་བདེ་དང་ཀློག་པ་པོས་བཀླག་བདེ་བར་དམིགས་པའི་འགྱུར་བསྡུས་མ། བརྩམས་ཆོས་ཀྱི་རོ་བྲོ་ཇི་བཞིན་དུ་ཐོན་པར་དམིགས་པའི་འགྱུར་ཚད་ལྡན་སོགས་ཅི་མང་མཆིས། རང་རེ་ལ་མི་ཤུགས་དང་དངོས་ཤུགས་གང་གི་ཐད་ནས་ཀྱང་ཤིན་ཏུ་དཀོན་པ་རྒྱུ་རྐྱེན་གཙོ་བོ་ཞིག་ཡིན་ཡང། འགྱུར་གཅིག་ཐོན་མ་ཐག་ཏུ་དེ་ཉིད་ནི་བླའམ་མཆོག་གམ་གཙིགས་ཆེ་བ་དེ་ཡིན་པར་རློམ་ནས་བསྐྱར་སྒྱུར་དང་ཟློས་སྒྱུར（复译）①གྱི་ལས་སུ་གཞོལ་མཁན་རྩ་བ་ནས་མེད་པ་དེ་རྗེས་ཕྱོགས་སྟོང་ཆ་གསབ་དགོས་པའི་གནས་ཡིན་ནོ། །

ལྔ་པ། རིག་ཚན་སྣ་མང་སྣོལ་སྡེབ་སྒོས་ཞིབ་འཇུག་གནང་དགོས་པ།

གོང་གསལ་གཞུང་ལུགས་སྤྱི་བཤད་ལས་ཤེས་གསལ་ལྟར་ནུབ་ཕྱོགས་ལོ་ཙཱའི་ཞིབ་འཇུག་ལ་གཞོལ་མཁན་དང་ལྟ་བ་འདོན་མཁན་ཕལ་མོ་ཆེ་ཞིག་ལ་མཚོན་ན། ཤེས་བྱའི་སྒྲིག་གཞི་དང་ལས་རིགས་ཀྱི་རྒྱབ་ལྗོངས་མི་གཅིག་ཅིང་དེའི་སྐད་ཡིག་དང་བསམ་བློ། ཐབས་ཤེས་སོགས་ཀྱང་རྩ་བ་ནས་མི་གཅིག་པ་ཡིན། དེ་ཡང་དབྱི་ལ་སི་མོ་ནི་སྐད་བརྡ་ལ་ཞིབ་འཇུག་གནང་མཁན་ཞིག་དང་རྩོམ་རིག་ལ་མཁས་པ་ཞིག་ཡིན་པ་དང་། ལུའུ་ཏེ་ནི་ཆོས་པ་དང་སྤྱི་ཚོགས་ལས་འགུལ་པ་ཞིག་ཡིན། ཀོ་ཏེ་ནི་སྙན་ངག་པ་ཞིག་ཡིན་པ་དང་ཧྲི་ལའེ་ཨེར་མ་ཧོ་ནི“ཤུགས་རྐྱེན་ཆེན་པོ་ལྡན་པའི་འཇར་མན་གྱི་ཡེ་ཤུའི་ཆོས་ལུགས་གསར་མའི་མཚན་ཉིད་རིག་པ་དང་ལྷ་རིག་སྨྲ་བ། གནའ་གཞུང་སྐད་བརྡ་རིག་པ་བ་བཅས་ཡིན།”② ཧུང་པའོ་ནི་སྐད་བརྡ་རིག་པ་བ་དང་མཚན་ཉིད་རིག་པ་བ། ཆོས་ལུགས་གསར་སྒྱུར་པ་སོགས་ཡིན་ལ། ཏེ●ཨ་པུའུ་ལང་ཀུའུ་ཨེར་ནི་སྐད་རིགས་གང་མང་ལ་ནང་བྱན་ཆུད་པའི་སྐད་བརྡའི་མཁས་ཆེན་ཞིག་ཡིན། ཏུའོ་ལའེ་ནི་ཧྥ་རན་སེའི་ལི་ཨང་གི་སྐད་བརྡ་རིག་པ་བ་དང་གནའ་གཞུང་ཞིབ་འཇུག་པ། པར་འདེབས་ཚོང་པ་སོགས་ཡིན་པ་དང་།པ་ཐུའོ་ནི་མཚན་ཉིད་རིག་པའི་སློབ་དཔོན་ཆེན་མོ་དང་རྩོམ་རིག་གཞུང་ལུགས་པ་ཞིག་ཡིན། ཏེ་ལའེ་ཏུན་དང་ལུའོ་སི་ཁང་མོན་གཉིས་ནི་སྙན་ངག་པ་ཞིག་ཡིན་ལ། ཐའེ་ཐེ་ལེ་ནི“ལོ་རྒྱུས་རིག་པའི་སློབ་དཔོན་ཆེན་མོ་ཞིག་དང་རྩོམ་རིག་དང་ལོ་ཙཱ་ལ་མོས་པ་ཆེ།”③ ཕུའུ་ཞི་ཅིན（普希金）ནི་རླབས་ཆེ་བའི་རྩོམ་རིག་མཁན་ཞིག་ཡིན་པ་སོགས་ལས་རིགས་ཀྱི་རྒྱབ་ལྗོངས་མི་གཅིག་ཀྱང་དགའ་ཕྱོགས་གཅིག་ཏུ་གྱུར་པའི་མཁས་པའི་དབང་པོ་དུ་མས་ཐུན་མོང་ཐོག་ཞིབ་འཇུག་གནང་སྟེ། ཕན་ཚུན་དཔྱད་གླེང་དང་བགྲོ་གླེང་སྣ་མང་མཛད་པས་གཞི་ནས་བསམ་བློ་སྣ་མང་གི་འབྱུང་རྩ་དང་རིག་ཚན་འཕེལ་རྒྱས་ཀྱི་སྒུལ་ཤུགས་སུ་གྱུར་ཡོད། དེ་ཡང་ད་ལྟའི་ཆ་ལ་རིག་ཚན་སྣ་མང་སྣོལ་སྡེབ（多学科交叉）དང་མཉམ་འདྲེས་བྱེད་པ་ནི་ཚན་རིག་ཞིབ་འཇུག་གི་ཐབས་མཆོག་ཅིག་ཏུ་གྱུར་ཏེ་གཞན་གྱིས་ཚབ་བྱེད་མི་བྲ་བའི་ཞིབ་འཇུག་གི་དཔེ་ཚུལ་ཞིག་ཏུ་གྱུར་རྐྱེན། རིག་ཚན་གཞན་དག་གི་ཟུར་ངོས་ནས་ལོ་ཙཱ་རིག་པར་ཞིབ་འཇུག་གནང་རྒྱུ་གལ་ཆེན་ཡིན་ཏེ། ཚན་རིག་ཐད་ཀྱི་གསར་གཏོད་ཆེན་པོ་དང་གསར་རྙེད་ཀྱི་གྲུབ་འབྲས་ཕལ་མོ་ཆེ་ཞིག་ནི་རིག་ཚན་མི་འདྲ་བ་ཕན་ཚུན་སྣོལ་སྡེབ་དང་སིམ་འདྲེས་བྱས་པ་ལས་བྱུང་བ་ཡིན། དེ་ན་རིག་ཚན་ཅི་མང་ཕན་ཚུན་སྣོལ་སྡེབ་བྱས་པ་དེ་ནི་ལག་རྩལ་གསར་བ་དང་སྔོན་མེད་གསར་གཏོད་ཀྱི་རྩ་བ་དང་སྒུལ་ཤུགས་སུ་གྱུར་ཡོད་པ་གསལ་ལེར་རྟོགས་ཡོང་།

གོང་ནས་ཤེས་གསལ་ལྟར་ནུབ་ཕྱོགས་ལོ་ཙཱའི་གཞུང་ལུགས་ནི་རིག་ཚན་གཞན་དག་གི་ཉིང་བཅུད་གང་མང་སྡུད་ལེན་བྱས་པ་ལས་བྱུང་བ་ཞིག་ཡིན་ཞིང་། ལོ་ཙཱའི་གཞུང་ལུགས་དང་རིག་ཚན་གཞན་དག་གི་བར་དུ་སྡོམ་རྒྱ་ལྟ་བུའི་འབྲེལ་བ་ཡོད་ལ། སྐབས་མང་ཤོས་སུ་ཕན་ཚུན་རྐྱ་བཀར་མི་ཐུབ་པ་ཞིག་ཏུ་གྱུར་ཡོད་ན། རང་ཅག་གིས་ཀྱང་རིག་ཚན་སྣོལ་སྡེབ་ཀྱི་ངོས་ནས་ཞིབ་འཇུག་གནང་རྒྱུ་ནི་ཐབས་ཚུལ་མཆོག་ཏུ་གྱུར་པ་ཞིག་ཡིན། དེ་ཡང་སྐད་ཡིག་རིག་པ་དང་སྐད་བརྡ་རིག་པ། རྩོམ་རིག བྱེད་ནུས་རིག་པ། ཡིད་བྱེད་རིག་པ། ཞིབ་འབྲི་རིག་པ། རིག་གནས་རིག་པ། མཚན་ཉིད་རིག་པ། མཛེས་སྡུག་རིག་པ། མིའི་རིགས་རིག་པ། སྤྱི་ཚོགས་རིག་པ། བརྡ་རྟགས་རིག་པ། སེམས་ཁམས་རིག་པ། སྐྱེ་ཁམས་རིག་པ། དཔལ་འབྱོར་རིག་པ། གྲངས་རིག་པ། ས་ཁམས་རིག་པ། རིག་གནས་བརྒལ་བའི་འབྲེལ་འདྲེས། བརྡ་འཕྲིན་ལག་རྩལ་སོགས་མཐོང་སྣེ་གསར་བ་ནས་ཞིབ་འཇུག་བྱ་རྒྱུ་གཞིར་བཞག་གི་སྟེང་།བོད་རང་གི་རིག་གནས་ཀྱི་བཅུད་འདུས་ཤིང་ཁྱད་ཆོས་ལྡན་པའི་བཅུ་ཕྲག་རིག་གནས་ཀྱི་གྲས་ནས་འབྱུང་ཁམས་བདེ་བར་གསོ་བའི་རིག་པ་སྟེ་གསོ་རིག ལོག་སྨྲ་ཚར་གཅོད་ཀྱི་རིག་པ་སྟེ་ཚད་མ། དེ་བཞིན་སྙན་ངག་རིག་པ་དང་སྡེབ་སྦྱོར་རིག་པ་སོགས་རིག་ཚན་སྣ་སྒོ་མོ་ཡི་ངོས་ནས་ལོ་ཙཱ་ལ་ཞིབ་འཇུག་དང་དཔྱད་བསྡུར་མཛད་ཐུབ་ཚེ། ད་གཟོད་ཁྱད་ཆོས་རང་མཚན་དུ་མངའ་བའི་གཞུང་ལུགས་དུ་མ་འགྲུབ་ཐུབ་པ་གདོན་མི་ཟ་བ་མ་ཟད། ད་དུང་ལོ་ཙཱའི་གཞུང་ལུགས་འཕེལ་རྒྱས་ལ་ཡང་གྲུབ་འབྲས་ཕོན་ཆེ་བ་ལོན་སྲིད་དོ། །

མཇུག་བསྡུ་བ།

 མདོར་ན།“འགྲོ་བ་མིའི་རིགས་ཀྱི་ཤེས་རིག་འཕེལ་རིམ་གྱི་ལོ་རྒྱུས་ནི་དོན་དུ་ལོ་ཙཱ་འཕེལ་རྒྱས་ཀྱི་ལོ་རྒྱུས་ཤིག་ཡིན་ཞེས་བཤད་ཆོག”①ཅིང་། ལོ་ཙཱ་འཕེལ་རྒྱས་བླ་ལྷག་ཕྱིན་པ་དང་བསྟུན་ཏེ་སྲིད་འབྱོར་རིག་གསུམ་ཡང་དེ་བསྟུན་གྱིས་འཕེལ་རྒྱས་འབྱུང་བཞིན་ཡོད། འགྲོ་བ་མིའི་རིགས་ཀྱི་དཔལ་ཡོན་འཕེལ་རིམ་ལས་ནུབ་ཕྱོགས་ཉེ་རབས་ལོ་ཙཱའི་གཞུང་ལུགས་ནི་ལྟོས་བཅས་ཀྱིས་དུས་རིམ་སྔོན་མ་གང་གི་ཆ་ནས་ཀྱང་འབུར་དུ་ཐོན་པའི་ཁྱད་ཆོས་གང་མང་རང་མཚན་དུ་མངའ་སྟེ། རིག་རྩལ་བསྐྱར་དར་གྱི་ཚུན་དུ་བྱོན་པའི་ལོ་ཙཱ་པ་དེ་དག་གིས་མཐོང་སྣེ་མི་འདྲ་བ་ནས་ལོ་ཙཱ་ལ་རིགས་དབྱེ་སྣ་ཚོགས་མཛད་ཅིང་།རྩ་དོན་ཅི་མང་གསར་འདོན་གནང་བ་སོགས་རྩ་ལག་གྲུབ་རིམ་ཚང་བའི་ལོ་ཙཱའི་གཞུང་ལུགས་སྣ་མང་དང་གྲུབ་མཐའ་སྣ་མང་འབྱུང་བར་རྨང་གཞི་བཏིངས་ཤིང་།

“སྔ་མའི་དུས་ཀྱི་གཞུང་ལུགས་གྲ་སྒྲིག་གི་དུས་རིམ་བརྒྱུད་རྗེས། ཉེ་རབས་ནུབ་ཕྱོགས་ལོ་ཙཱའི་གཞུང་ལུགས་ལ་སྔར་བྱུང་མ་མྱོང་བའི་དར་རྒྱས་བྱུང་བ་སྟེ། གཞུང་ལུགས་ཀྱི་མཐོང་སྣེ་སྔར་ལས་རྒྱ་ཆེ་བ་དང་བརྗོད་དོན་མཚམས་མ་ཆད་པར་གཏིང་ཟབ་ཏུ་གྱུར་པ། གཞུང་ལུགས་སྔར་ལས་མ་ལག་ལྡན་པ་དང་སྣ་མང་བར་གྱུར”②པས། དེང་གི་དུས་སུ་གཞོན་སྐྱེས་མཐའ་དག་རྒྱ་བོད་ལོ་ཙཱའི་ལས་སྒོ་རུ་འཇུག་དུས་ཀྱང་། ལོ་ཙཱའི་གཞུང་ལུགས་འཛུགས་སྐྲུན་ལ་རྩེ་གཅིག་ཏུ་འབད་པ་དང་ལྟ་བ་གསར་བ་སྔོན་དུ་འདོན་ཕོད་པ། སྐབས་དོན་མི་འདྲ་བའི་རྩ་དོན་སྣ་ཚོགས་ཞིབ་ཏུ་འགོད་པ། དུས་རབས་ལ་མཁོ་བའི་གསུང་རྩོམ་གཙོ་བོ་བསྐྱར་དུ་བསྒྱུར་བ། སྣ་མང་རིག་ཚན་སྣོལ་སྡེབ་དང་མཉམ་འདྲེས་ཀྱི་སྒོ་ནས་ཞིབ་འཇུག་བྱས་ཚེ། ད་གཟོད་སྔར་མེད་ཀྱི་བློ་སྐྱེད་གསར་བ་ཤིན་ཏུ་མང་པོ་ཐོབ་ཐུབ་སྙམ་མོ། །

* རུ་མང་ཀླུ་མཁར་རྒྱལ། མཚོ་སྔོན་མི་རིགས་སློབ་ཆེན་བོད་རིག་པའི་སློབ་གླིང2020ལོའི་རབ་འབྱམས་ཞིབ་འཇུག་སློབ་མ་ཡིན།

① 谭载喜. 西方翻译简史[M].商务印书馆，2018:12.

① 谭载喜. 西方翻译简史 [M]. 商务印书馆，2018:6.

① བོད་ལྗོངས་རྟེན་རྫས་བཤམས་སྟོན་ཁང་ནས་བསྒྲིགས། དཀར་ཆག་འཕང་ཐང་མ། [M] མི་རིགས་དཔེ་སྐྲུན་ཁང་། 2005:72.

② 谭载喜. 西方翻译简史 [M]. 商务印书馆，2018:11.

① དེ་ཡང་ཆའོ་ཀྲི●སི་ཐན་ན(乔治●斯坦纳)ཡིས་ཁོང་གི་གསུང་རྩོམ《མཁའ་སོན་མཆོད་རྟེན་ཏེ་སྐད་བརྡ་དང་ལོ་ཙཱ་ལ་ཕྱོགས་ཀུན་ནས་ལྟ་བ》ཞེས་པ་རུ། གོ་བ་ལེན་པའང་ལོ་ཙཱ་ཡིན་པའི་ལྟ་བ་བཏོན་ཏེ། ལོ་ཙཱ་ནི་ཐོག་མར་འགྲེལ་བཤད་ཀྱི་ཚུལ་དུ་མངོན་བཞིན་ཡོད་ཅིང་། སྐད་ཆ་དུམ་བུ་ཞིག་ལ་ཞིབ་ཏུ་ཉན་པའམ་ལྟ་ཀློག་བྱེད་པ་གང་ཡིན་ཡང་ལོ་ཙཱ་བྱེད་པ་ཡིན། ལོ་རྒྱུས་དུས་སྐབས་མི་འདྲ་བ་དང་སྤྱི་ཚོགས་གྲལ་རིམ་མམ་ས་ཁུལ་མི་འདྲ་བ་གང་ཞིག་ཡིན་ཡང་སྐད་ཆས་ཡོངས་སུ་ཆ་མཚུངས་པའི་དངོས་པོ་ཞིག་མཚོན་བཞིན་ཡོད་ལ། མི་ཞིག་གིས་མི་གཞན་ཞིག་ལས་བརྡ་འཕྲིན་དང་ལེན་བྱེད་དུས་སུ་དེ་ཡང་ལོ་ཙཱར་གཏོགས་པ་ཡིན། དུས་ཚོད་དང་བར་ཐག འཇིག་རྟེན་ལྟ་བ། དཔྱད་གཞི་སོགས་ཀྱི་འགལ་བའི་དབང་གིས་ལོ་ཙཱའི་བྱ་འགུལ་ལ་མང་ཉུང་ཇི་ལྟར་ཡང་དཀའ་ཁག་ལྡན་པར་འགྱུར། ལོ་ཙཱའི་དཀའ་གནད་ཇེ་ཆེར་འགྱུར་དུས་སུ་ལོ་ཙཱ་ནི་རང་བཞིན་གྱི་སྦྱོར་བ་ཞིག་ནས་འདུ་ཤེས་ལྡན་པའི་ཐབས་རྩལ་དུ་བརྗེ་འགྱུར་འབྱུང་བ་དང་། སྐད་བར་ལོ་ཙཱའི་ཁྲོད་འཕྲད་སྲིད་པའི་དཀའ་གནད་ནི་སྐད་ནང་ལོ་ཙཱའི་ཁྲོད་དུ་ཡང་གཅིག་མཚུངས་སུ་འཕྲད་པར་འགྱུར་བ་དང་། གོ་བ་ལོག་ལེན་དང་འཁྲུལ་སྒྱུར་བྱས་པའི་རྒྱུ་རྐྱེན་ཡང་ཤིན་ཏུ་འདྲ་མཚུངས་ཡིན་པས། སྐད་ནང་དང་སྐད་བར་གང་གི་འབྲེལ་འདྲེས་ཡིན་ནའང་དོན་གྱིས་ལོ་ཙཱ་ཡིན་ཚུལ་གསལ་བས། འདུ་ཤེས་འཛིན་སྟངས་མི་འདྲ་བ་དང་གོ་བ་ལེན་སྟངས་མི་འདྲ་བ་ལས་འགྱུར་ཆོས་མི་འདྲ་བ་འབྱུང་བ་ཡིན།

① འདིར་བསྐྱར་སྒྱུར（重译）དང་ཟློས་སྒྱུར（复译）ཞེས་པ་གཉིས་ལ་ད་ལྟའི་ལོ་ཙཱའི་སྡེ་རུ་ཁྱད་པར་འབྱེད་བཞིན་མཆིས་ཏེ། བསྐྱར་སྒྱུར་ནི་ལོ་ཙཱ་པ་རང་ཉིད་ཀྱིས་འགྱུར་རྙིང་ལ་ཞུ་དག་ཚིག་ཞུས་གཏོང་བ་ལ་ཆེད་དུ་བསྟན་པ་ཞིག་དང་། ཟློས་སྒྱུར་ནི་འགྱུར་དེབ་བྱུང་རྗེས་སུ་ལོ་ཙཱ་པ་མི་གཅིག་པ་ཞིག་གིས་སླར་ཡང་བསྒྱུར་བའི་འགྱུར་དེབ་ལ་ཆེད་དུ་བསྟན་པ་ཞིག་ཡིན། (林煌天，1997)

② 谭载喜.西方翻译简史 [M].商务印书馆，2018:106.

③ 许均、穆雷主编. 翻译学概论 [M].译林出版社，2009:74.

① 赵秀明.西方翻译理论史纲[M].天津教育出版社，2014:1.

② 蓝红军.译学方法论研究[M].外语教学与研究出版社，2019:25.

① 刘军平.西方翻译理论通史[M].武汉大学出版社，2019:1.