སློབ་མའི་འཆད་རྩོད་རྩོམ་པའི་ནུས་པ་སྐྱེད་སྲིང་སྐོར་གྱི་བསམ་གཞིག —— ས་པཎ《མཁས་འཇུག》གཞིར་བཟུང་ནས་གླེང་བ།

[གནད་བསྡུས] དཔྱད་རྩོམ་འདིའི་ནང་ས་པཎ《མཁས་འཇུག》ཏུ་གསུངས་པའི་འཆད་རྩོད་རྩོམ་གསུམ་གྱི་རྣམ་གཞག་དང་། དེ་དག་གི་མཚན་ཉིད་དང་རྩ་དོན། དབྱེ་བ། དགེ་མཚན་བཅས་དང་འབྲེལ་ཏེ། 《མཁས་འཇུག》ལས་བསྟན་པའི་འཆད་རྩོད་རྩོམ་གསུམ་ལ་འཇུག་ཐབས་དཔེ་གཞིར་བཟུང་ནས་དེང་རབས་སློབ་གསོའི་ཁྲོད་སློབ་མའི་སྨྲ་བརྗོད་ནུས་པ་དང་། རྩོད་པའི་ནུས་པ། རྩོམ་འབྲིའི་ནུས་པ་བཅས་སྐྱེད་སྲིང་བྱེད་ཐབས་སྐོར་གླེང་སྟེ། དུས་རབས་དང་མཐུན་པའི་ཚད་ལྡན་སློབ་མ་སྐྱེད་སྲིང་ལ་བརྩོན་ལེན་བྱེད་དགོས་པའི་སྐོར་གྱི་བསམ་ཚུལ་བརྗོད་ཡོད།

[གནད་ཚིག] འཆད་པ། རྩོད་པ། རྩོམ་པ། དེང་རབས་སློབ་གསོ།

གླེང་གཞི།

《མཁས་འཇུག》ནི་ས་སྐྱ་པཎྜི་ཏ་ཀུན་དགའ་རྒྱལ་མཚན་ལགས་ཀྱིས་མཛད་པའི་འཆད་རྩོད་རྩོམ་གསུམ་གྱི་རྣམ་གཞག་གཏན་ལ་ཕབ་པའི་བསྟན་བཅོས་ཤིག་ཡིན་ལ། དེ་ནི་བོད་ཀྱི་སློབ་གསོ་སློབ་ཁྲིད་རིག་པའི་གཞུང་ལུགས་ཐོག་མ་ཡིན་ཞེས་བཤད་ཀྱང་ཆོག གཞུང་འདིར་ཚུལ་དང་ལྡན་པའི་སློབ་དཔོན་ནི་ཇི་ལྟ་བུ་ཞིག་ཡིན་དགོས་པ་དང་། དེར་ཡོན་ཏན་གང་དག་མངའ་དགོས་པ། འཆད་ཉན་གྱི་སྐབས་སུ་ཚུལ་ཇི་ལྟ་བུའི་སྒོ་ནས་འཆད་དགོས་པ། བསྟན་བཅོས་རྩོམ་པ་ལ་ཚང་དགོས་པའི་དགེ་མཚན་དང་སློབ་མ་ཇི་ལྟ་བུ་ཞིག་གསོ་སྐྱོང་བྱེད་དགོས་པ་སོགས་བསྟན་ཡོད། སྐབས་འགར་དེང་རབས་སློབ་གསོའི་ཐབས་ལམ་ཁྲོད་དུའང་བྱེད་ཐབས་འདི་ཉིད་དང་སྦྱར་ཏེ་བཤད་ན་སློབ་གསོ་རིག་པའི་གཞུང་ལུགས་ཀྱི་ནང་དོན་ཕུན་སུམ་ཚོགས་ཤིང་འཐུས་སྒོ་ཚང་བའི་གྲོགས་སུ་འགྱུར་བར་འདོད།

སྤྱིར་བཏང་འཆད་རྩོད་རྩོམ་གསུམ་ནི་དགེ་རྒན་གྱི་སློབ་ཁྲིད་ཐབས་ལམ་ཁྲོད། སློབ་མའི་སྐད་ཆ་བཤད་པའི་ནུས་པ་དང་། རིགས་ལམ་སྦྱོང་བརྡར་ལས་བྱུང་བའི་ཤེས་རབ་དང་ཤེས་རྟོགས་ཀྱི་ནུས་པ། རྩོམ་འབྲིའི་ནུས་པ་སོགས་སྐྱེད་སྲིང་བྱེད་པའི་སློབ་ཁྲིད་བྱེད་ཐབས་བཟང་བོ་ཞིག་དང་། དེ་བཞིན་དུ་སློབ་མ་རང་ངོས་ལ་མཚོན་ནའང་ནུས་པ་དེ་དག་སྦྱོང་བརྡར་བྱེད་པའི་སློབ་གཉེར་གྱི་བྱེད་ཐབས་གལ་ཆེན་ཞིག་ཀྱང་ཡིན། ཡིན་ན་ཡང་དུས་ཡུན་རིང་བོ་ཞིག་ལ་བོད་ཀྱི་དེང་རབས་སློབ་གསོའི་ལས་ལ་འཇུག་མཁན་ཚོས་མཁས་པའི་བྱ་བ་འཆད་རྩོད་རྩོམ་གསུམ་ནི་སློབ་མ་གསོ་སྐྱོང་བྱེད་པའི་ཐབས་ལམ་ཁྲོད་བེད་སྤྱོད་གཏོང་མཁན་ཅུང་ཉུང་བས་དེའི་སྐོར་ལ་དོ་སྣང་ཆེན་པོ་བྱས་མི་འདུག དེ་བས། འདིར་བོད་ཀྱི་དེང་རབས་སློབ་གསོའི་ཁྲོད་སློབ་མའི་འཆད་རྩོད་རྩོམ་གསུམ་གྱི་ནུས་པ་ཇི་ལྟར་གསོ་སྐྱོང་བྱེད་པར་ས་པཎ་མཆོག་གི 《མཁས་འཇུག》ལས་བསྟན་པའི་མཁས་པའི་བྱ་བ་འཆད་རྩོད་རྩོམ་གསུམ་གྱི་སྐོར་དཔེ་གཞིར་བཟུང་ནས་རགས་ཙམ་གླེང་བར་བྱ་བ་ལ།

དང་པོ། འཆད་པའི་སྨྲ་བརྗོད་ནུས་པ།

འཆད་པ་ནི་དགེ་རྒན་གྱིས་འཆད་བྱའི་གཞུང་གང་དེའི་དོན་རྣམས་འཆད་ཁྲིད་བྱེད་པར་གོ་དགོས་པ་དང་། ས་པཎ《མཁས་འཇུག》ཁྲོད་འཆད་པ་ལ་ཐོག་མར་འཆད་བྱེད་ཀྱི་དགེ་རྒན་དང་། འཆད་ཡུལ་གྱི་སློབ་མ། འཆད་པའི་ཡོན་ཏན། ཚུལ་ཇི་ལྟར་འཆད་པ་སོགས་གསུངས་ཏེ་དགེ་རྒན་གྱིས་སློབ་མའི་འཆད་པའི་ནུས་པ་དང་ཡོན་ཏན་ལ་མཐོང་ཆེན་བྱེད་དགོས་པ་གསལ་བོར་བསྟན་ཡོད། ཐོག་མར་འཆད་མཁན་གྱི་དགེ་རྒན་ནམ་སློབ་དཔོན་ལ་དགོས་པའི་ཡོན་ཏན་ནི། ཕྱིའི་ཀུན་སྤྱོད་དང་ནང་གི་ཀུན་སློང་གཙང་བ། རིག་པའི་གནས་ཀུན་ལ་མཁས་པ། ཕྱི་ནང་གི་གཞུང་ལུགས་ཀུན་ལ་ཐོས་བསམ་ཆེ་བ། རང་གི་གདུལ་བྱར་གྱུར་པའི་སློབ་མར་ཕན་སེམས་དང་ལྡན་པ་བཅས་ཀྱི་རྨང་གཞིའི་སྟེང་། དུས་སུ་འདོམས་པ། ང་རྒྱལ་མེད་པ། ཡང་ཡང་འཆད་པས་མི་སུན་པ།སློབ་མའི་བློ་ཁ་དང་མཐུན་པར་འཆད་མཁས་པ་བཅས་འཆད་པ་པོའི་ཡོན་ཏན་བརྒྱད་དང་ལྡན་པ་ཞིག་ཡིན་དགོས་པར་གསུངས་པ་དང་། མདོ་སྡེ་རྒྱན་ལས་མཚན་ཉིད་བཅུ་ལྡན་གྱི་བཤེས་གཉེན་བསྟེན་རྒྱུ་གལ་ཆེ་ཚུལ་གསུངས་པ་བཞིན། དེང་རབས་སློབ་གསོའི་ཁྲོད་ཀྱང་དགེ་རྒན་གྱི་ཚད་གཞི་ནི་ཤིན་ཏུ་གལ་ཆེ། དེ་བཞིན་དུ། འཆད་པར་བྱ་བའི་ཡུལ་སློབ་མ་ལ་ཡང་ལྷན་སྐྱེས་ཀྱི་དབང་བོ་གསལ་ཞིང་རིག་པ་རྣོ་བ། ཤེས་བྱ་རིག་པའི་གནས་ཀུན་ལ་འཇུག་འདོད་ཀྱི་སྤྲོ་བ་རྒྱ་ཆེན་པོ་ལྡན་པ་དང་།བརྩོན་པ་ཆེ་བ། རང་རྒྱུད་ལ་ཤེས་བྱ་ཅུང་ཙམ་འབྱོར་བ་ཙམ་གྱིས་ང་རྒྱལ་མི་སྐྱེས་པར་དགེ་བའི་བཤེས་གཉེན་ལ་ནད་པས་སྨན་པར་བསྟེན་པའི་འདུ་ཤེས་ལྟར་དུས་རྟག་ཏུ་གུས་པ་བྱེད་པ་ཞིག་ཡིན་འོས་ཏེ། 《མཁས་འཇུག》ལས“བློ་གསལ་ཤེས་འདོད་བླ་མར་གུས། །”① ཞེས་གསུངས་པ་ཇི་བཞིན། ཇི་ལྟར་འཆད་པའི་ཚུལ་ལ་ཡང་ཐོག་མར་འཆད་པ་པོའི་ཉེས་པ་དྲུག་སྟེ་ཉོན་མོངས་མང་བ། ཅི་ཡང་མི་ཤེས་པ། ལེ་ལོ་ཅན། སྙིང་རྗེ་མེད་པ། མི་བརྟན་པ། དུས་མཐའ་རིང་བར་འདོད་པ་བཅས་སྤངས་ཏེ་གཞུང་དོན་དངོས་འཆད་པའི་སྐབས་སུ་འགྲེལ་བཤད་རྒྱས་བསྡུས་འཚམ་ཞིང་དོན་འདུས་པ་དང་།ཚིག་གསལ་བ། བརྗོད་བདེ་བ། འཆད་པའི་སྔ་ཕྱི་མཚམས་ལེགས་པར་སྦྱར་བ། དཔེ་དོན་སྦྱར་ནས་གོ་བ་སྐྱེ་སླ་བ། དོགས་སློང་དང་དྲིས་ལན་ཅི་རིགས་ཀྱི་སྒོ་ནས་ཉན་པ་པོའི་བློ་སྒོ་འབྱེད་པ་དང་གང་སློབ་པ་དེ་ལ་འཇུག་འདོད་ཀྱི་སྤྲོ་བ་སྐྱེད་སྲིང་བྱེད་དགོས། 《མཁས་འཇུག》ཏུ་དགེ་རྒན་གྱིས་སློབ་མའི་འཆད་པའི་ཡོན་ཏན་ལ་མཐོང་ཆེན་དང་ཞིབ་ཏུ་གླེང་ཡོད་པ་དེས་སྐབས་དེར་བོད་དུ་དར་བའི་གཞུང་གི་འཆད་ཉན་བྱེད་ཐབས་མ་ལག་ཅན་དུ་གྱུར་ཏེ་ཐོག་མར་བོད་རང་གི་མཁས་པས་མཛད་པའི་སློབ་གསོ་སློབ་ཁྲིད་རིག་པའི་གཞུང་ལུགས་འཐུས་ཚང་ཞིག་ཡོད་པ་གསལ་བོར་མཚོན་ཡོད་པ་མ་ཟད། ད་དུང་འཆད་རྩོད་རྩོམ་གསུམ་གྱི་རྣམ་གཞག་གཏན་ལ་ཕབ་པ་དེས་དགེ་རྒན་དང་སློབ་མའི་འཆད་པའི་ནུས་པ་གསོ་སྐྱོང་དང་སྦྱོང་བརྡར་ཐོབ་པར་མཐོང་ཆེན་དང་།སྐབས་དེའི་སྤྱི་ཚོགས་ཁྲོད་ཤེས་ལྡན་པའི་སྡེ་ལ་བཏོན་པའི་སློབ་གསོའི་བླང་བྱ་དེ་ཡང་གསལ་བོར་བསྟན་ཡོད་པ་རེད།ལྷག་པར་དུ་འཆད་ནི་སློབ་ཁྲིད་ཀྱི་མགོ་མཇུག་བར་གསུམ་ཀུན་ཏུ་གནས་ཤིང་དགེ་སློབ་བར་གྱི་འབྲེལ་འདྲིས་ཀྱི་རྣམ་པ་བརྒྱུད་དེ་ཤེས་བྱ་སྦྱོང་བའི་ཐབས་ལམ་གལ་ཆེན་ཞིག་ཡིན་ཏེ། དགེ་རྒན་གྱི་འཆད་པའི་ཡོན་ཏན་ཁྱད་པར་བས་རང་གི་འཁྲིད་བྱ་གང་དེ་བདེ་ལེགས་ངང་སློབ་མའི་རྒྱུད་ལ་འཇོག་ཐུབ་པ་དང་སློབ་མའི་ཤེས་བྱ་གང་དེ་སློབ་འདོད་ཀྱི་སྤྲོ་བ་བསྐྱེད་ཐུབ་པར་མ་ཟད། ད་དུང་ཁ་གསལ་ཞིང་དོན་འདུས་པ།ཚིག་གི་སྦྱོར་བ་མཛེས་ཤིང་དཔེ་དོན་འཚམས་པ། སྨྲ་ལྕེ་བདེ་ཞིང་རིགས་ལམ་གསལ་བས་སློབ་མའི་སྐད་ཆའི་ནུས་པ་སྦྱོང་བརྡར་བྱེད་པའི་མིག་དཔེ་རུ་འགྱུར་ཐུབ་པ་སོགས་དགེ་མཚན་དུ་མས་ཕྱུག་པས་དགེ་རྒན་གྱི་འཆད་པའི་ཡོན་ཏན་ལ་བླང་བྱ་མཐོན་པོ་འདོན་པ་ནི་ཚན་རིག་དང་མཐུན་པའི་སློབ་ཁྲིད་ཀྱི་ལྟ་བ་ཞིག་རེད། འཆད་ཅེས་པ་དེ་དགེ་སློབ་ཕན་ཚུན་བར་གྱི་འབྲེལ་འདྲིས་ཀྱི་རྣམ་པ་ཞིག་ཡིན་པའི་ཆ་ནས་སློབ་ཁྲིད་ནི་སློབ་མའི་སྐད་ཆ་བཤད་པའི་ནུས་པ་དང་སྤོབས་པ་སྐྱེད་སྲིང་བྱེད་པའི་གནད་གཙོ་བོ་དང་། དགེ་རྒན་གྱི་འཆད་པའི་ཡོན་ཏན་གྱི་བཟང་ངན་དང་འཆད་པའི་ཡོན་ཏན་ལ་མཐོང་ཆེན་བྱེད་མིན་དེས་མངོན་ལྐོག་གང་རུང་ནས་སློབ་མའི་སྐད་ཆ་བཤད་པའི་ནུས་པ་དང་སྤོབས་པ་གསོ་སྐྱོང་ལེགས་པོ་བྱེད་ཐུབ་མིན་ལ་ཐག་གཅོད་རང་བཞིན་གྱི་ནུས་པ་འདོན་གྱིན་ཡོད་པ་རེད། དེང་སྐབས་སློབ་གྲྭ་ཆེ་འབྲིང་ཆུང་གསུམ་ནས་ཐོན་པའི་སློབ་མའི་ཁྲོད་རང་གིས་གང་ཤེས་བརྗོད་པའི་སྨྲ་བརྗོད་ཀྱི་ནུས་པ་ཞན་པ་མང་བ་དང་། སྨྲ་བརྗོད་ཀྱི་ནུས་པ་བཟང་ཡང་སྙིང་སྟོབས་དང་སྤོབས་པ་ཞན་པ་མང་བ་དེ་ནི་དོན་གྱིས་དགེ་རྒན་དག་གིས་སློབ་མ་རྣམས་ལ་ཆུང་དུས་ནས་སྐད་ཆ་བཤད་པའི་ནུས་པ་གསོ་སྐྱོང་བྱེད་པའི་གལ་ཆེན་རང་བཞིན་ཤེས་སུ་མ་བཅུག་པ་ལས་བྱུང་བའི་སྐྱོན་ཡིན་ལ། སློབ་ཅེས་པ་སློབ་མར་ཅི་ཞིག་སློབ་ཏུ་འཇུག་པ་དང་། གསོ་ཞེས་པ་སློབ་མའི་ཅི་ཞིག་གསོ་སྐྱོང་བྱེད་དགོས་པ། སློབ་མར་ཅི་ཞིག་ཁྲིད་དགོས་པ་སོགས་སློབ་གསོའི་ལྟ་བ་ཡང་དག་ཅིག་མེད་པ་དང་། སློབ་གསོའི་སྐོར་གྱི་ཤེས་བྱ་མི་འཛོམས་པ། སློབ་གསོ་དང་སློབ་ཁྲིད། སློབ་མ་སོགས་ལ་ངོས་འཛིན་གསལ་བོ་ཞིག་མེད་པ་སོགས་ཀྱི་རྒྱུ་རྐྱེན་དུ་མ་ལས་བསྐྱེད་པའི་འབྲས་བུ་ཞིག་ཀྱང་རེད། སློབ་གསོའི་གནད་དོན་འདི་དག་ཐག་གཅོད་བྱེད་པར་ཐོག་མར་སློབ་གསོའི་ལས་དོན་གཉེར་མཁན་དག་ལ་གནའ་དེང་སློབ་གསོའི་ཤེས་བྱ་དང་། སྔོན་ཐོན་རྒྱལ་ཁབ་དང་མི་རིགས་གཞན་གྱི་སློབ་གསོའི་གཞུང་ལུགས་དང་སློབ་གསོ། སེམས་ཁམས་རིག་པ་སོགས་ཐད་གསོ་སྦྱོང་བྱེད་པར་ཤུགས་བསྣན་ཏེ། དགེ་རྒན་གྱི་སློབ་གསོའི་ནུས་པ་དང་ཤེས་བྱ། འཇོན་ཐང་སོགས་མཐོར་འདེགས་གཏོང་དགོས། འབྲིང་རིམ་སློབ་གྲྭ་དང་ཆེད་ལས་སློབ་ཆེན་དག་གིས་ཀྱང་སློབ་གསོ་རིག་པའི་སྐོར་ལ་མཐོང་ཆེན་བྱས་ཏེ་མ་འོངས་པའི་རྐང་འཛིན་དགེ་རྒན་སྐྱེད་སྲིང་བྱེད་པར་སློབ་གསོའི་སྐོར་གྱི་ཤེས་བྱ་དང་སློབ་ཁྲིད་ནུས་རྩལ་གསོ་སྐྱོང་བྱེད་རྒྱུ་དེ་བས་ཀྱང་གལ་ཆེ། གཞན་སློབ་གསོར་རྒྱུས་མངའ་ཆེ་ཞིང་འཆད་པའི་ཡོན་ཏན་དང་ལྡན་པའི་དགེ་རྒན་མང་པོ་ཞིག་གསོ་སྐྱོང་བྱས་ན། ད་གཟོད་སློབ་མའི་སྨྲ་བརྗོད་ཀྱི་ནུས་པ་ཞན་ཞིང་སྤོབས་པ་ཆུང་བའི་གནད་དོན་དེ་ཐག་གཅོད་དང་སློབ་མའི་འཆད་པའི་སྨྲ་བརྗོད་ནུས་པ་གསོ་སྐྱོང་བྱེད་པར་རྨང་གཞི་ལེགས་པོ་བསྐྲུན་ཐུབ།

གཉིས་པ། རྩོད་པའི་རིགས་ལམ་ནུས་པ།

རྩོད་ཅེས་པ་ནི་རང་གཞན་གྱི་གཞུང་ལུགས་ལ་སློབ་སྦྱོང་བྱེད་མཁན་སོ་སོ་བ་གཉིས་ལས་གཅིག་གིས་གཞུང་གི་གནད་དོན་གང་རུང་ཞིག་ལ་དྲི་བ་བཏོན་ནས་གཅིག་གིས་ལན་འདེབས་པ། དེ་ལ་ཅིག་ཤོས་ཀྱིས་དགག་པ་གཏོང་བ་སོགས་བགྲོ་གླེང་བྱེད་པ་ལ་ཟེར། རང་རེའི་སྲོལ་རྒྱུན་སློབ་གསོའི་ཁྲོད། གཞུང་གང་ལ་སློབ་གཉེར་བྱེད་མཁན་རྣམས་ཀྱིས་གཞུང་གི་དཀའ་གནད་དག་ལ་རྩོད་པ་བྱེད་སྐབས་སྔ་རྒོལ་དང་། ཕྱི་རྒོལ། དཔང་པོ་བཅས་རྩོད་པ་སྨྲ་བ་བོ་གསུམ་ཚང་དགོས་ལ། དེ་ལྟར་རྩོད་པ་བྱེད་པར་གང་ལ་རྩོད་པའི་གནས་དང་། ཇི་ལྟར་རྩོད་པའི་ཚུལ། རྩོད་པའི་དགེ་མཚན་ནམ་འབྲས་བུ་བཅས་རྩོད་པའི་རྣམ་གཞག་གསུམ་གཞིར་བཟུང་སྟེ་རྩོད་དགོས་པ་དང་། ལྷག་པར་དུ་རྩོད་པར་མཛེས་པའི་རྒྱན་བདུན་ཚང་དགོས་ཏེ། བཞིན་མདངས་གསལ་བ། ངག་སྙན་ཞིང་འཇམ་པ། ཕ་རོལ་དམའ་འབེབས་ཀྱི་ཚིག་མདའ་མི་འཕེན་པ། ལུང་རིགས་གསལ་ལ་རྣོ་བ། སྒྱིད་ལུག་དང་ང་རྒྱལ་མེད་པ། རིགས་ལམ་འདོར་བའི་གཡོ་སྒྱུ་དང་ཆགས་སྡང་མེད་པ། རང་གཞན་གྱི་དོན་དང་བསྟན་པ་ལ་གཅེས་པར་འཛིན་པ་སོགས་ནི་མཁས་པའི་རྩོད་ལུགས་ཡང་དག་པ་ཞིག་ཡིན་ཏེ། 《མཁས་འཇུག》ལས།“ཆོས་དང་མཐུན་པའི་རྩོད་པ་ལ། ། ལོག་རྟོག་བཟློག་ཕྱིར་བརྩད་བྱ་ཡི། ། ཆགས་སྡང་དབང་གིས་རྒྱལ་འདོད་དང་། ། ཕ་རོལ་ཕམ་པ་བསྐྱེད་ཕྱིར་མིན། །”①ཞེས་དང་། ཡང《མཁས་འཇུག》ཏུ“གང་ཞིག་རྒྱལ་འདོད་འབའ་ཞིག་གིས། །རྩོད་སྨྲ་དམ་པ་མ་ཡིན་གྱི། ། དེ་ཉིད་སོམ་ཉི་ངེས་པར་བྱེད། །”ཅེས་སློབ་དཔོན་དབྱིག་གཉེན་གྱི་གསུང་ལུང་དུ་དྲངས་ཡོད་ཅིང་། དེ་འདྲའི་རྩོད་པའི་རྣམ་གཞག་གཏན་ལ་ཕབ་པ་དེས་རྩོད་པ་པོ་ཕན་ཚུན་བར་ངན་གཡོ་དང་། ཁྱད་གསོད། ཡིད་འཁྲུགས་སོགས་རྩོད་པའི་སྐྱོན་གསུམ་མི་འབྱུང་བར་གཞུང་གི་གནད་དོན་ལ་རྩོད་པ་བྱས་པར་བརྟེན་ནས་རྟོགས་པ་འཕེལ་བས་རང་རྒྱུད་ཚིམ་པ། སྙན་པའི་གྲགས་པ་ཕྱོགས་ཀུན་ཁྱབ་པ། འཁྲུལ་བ་བཟློག་ཅིང་མ་འཁྲུལ་བའི་དོན་གོ་བར་བྱ་བ་སོགས་ལ་ཕན་པ་ཆེན་པོ་ལྡན་ལ། འདི་ལྟ་བུའི་གནས་ལུགས་དོར་ནས་བབ་ཅོལ་གྱིས་ཕན་ཚུན་གྱི་ལྟ་བར་དགག་རེས་དང་།དམའ་འབེབས་དང་ཁྱད་གསོད་བྱེད་མཁན་དག་ལ་མཚོན་ན་འདི་ནི་ངེས་པར་ཤེས་དགོས་པའི་ལེགས་བཤད་ཅིག་ལས་མ་འདས། དེ་ལས་གཞན་གནད་དོན་ལ་དབྱེ་ཞིབ་དང་གྲོས་བསྡུར། བགྲོ་གླེང་སོགས་བྱེད་པ་ནི་དེང་རབས་སློབ་ཁྲིད་བྱེད་ཐབས་གཙོ་བོ་ཞིག་ཡིན་པའི་ཆ་ནས། སློབ་གསོའི་ལས་ལ་འཇུག་བཞིན་པའི་དགེ་རྒན་ཚོས《མཁས་འཇུག》ལས་བསྟན་པའི་རྩོད་པའི་ཚུལ་འདི་ལ་མཐོང་ཆེན་བྱེད་དགོས་ལ། དེང་སྐབས་བོད་ཀྱི་ས་ཆ་སོ་སོ་ན་རྩོད་པའི་སྨྲ་ལྕེ་མི་ལྡན་ཞིང་ཐོས་བསམ་ཇི་ལྟར་བྱས་ཀྱང་དོན་ལ་ངེས་པ་རྙེད་དཀའ་བའི་སློབ་གཉེར་པ་མང་པོ་བྱུང་དང་འབྱུང་བཞིན་ཡོད་པ་དེ་ཡང་སློབ་ཁྲིད་ཀྱི་སྐབས་སུ་རྩོད་པའི་ཆ་དེ་སྣང་མེད་དུ་བཞག་པ་དང་། སློབ་མའི་རིགས་ལམ་ལ་སྦྱོང་བརྡར་ལེགས་པོ་མ་ཐོབ་པ་ལས་བྱུང་བ་ཞིག་རེད་སྙམ། དེ་བས་དེང་རབས་སློབ་གསོའི་ལས་དོན་གཉེར་མཁན་ཚོས《མཁས་འཇུག》ལས་བསྟན་པའི་མིའི་ཤེས་རབ་དང་རྟོགས་པ་འཕེལ་བར་སྨན་པའི་རྩོད་པ་རང་བཞིན་ཅན་གྱི་སློབ་ཁྲིད་བྱེད་ཐབས་རིན་ཐང་ལྡན་པ་རྣམས་ལ་སློབ་སྦྱོང་བྱས་ཏེ་སྤྱི་ཚོགས་ཀྱི་དགོས་མཁོ་དང་འཚམ་པའི་ཤེས་ལྡན་མི་སྣ་འབོར་ཆེན་གསོ་སྐྱོང་བྱེད་རྒྱུ་ཧ་ཅང་གལ་ཆེའོ། །

གསུམ་པ། རྩོམ་འབྲིའི་ནུས་པ།

རྩོམ་པ་ནི་རྩོམ་པ་པོ་གང་དེས་རྩོམ་པའི་རྒྱུ་གསུམ་ལ་བརྟེན་ཏེ་བོད་ཀྱི་རྩོམ་ལུགས་ལྟར་ཚིགས་བཅད་དང་ཚིག་ལྷུག བཅད་ལྷུག་སྤེལ་མ་བཅས་རིགས་གསུམ་གྱི་སྒོ་ནས་བརྗོད་བྱ་སྣ་ཚོགས་ཏེ་སྙན་ངག་དང་། ལོ་རྒྱུས། སྒྲུང་།ཁྲིད་ཡིག གཞུང་འགྲེལ། བསྡུས་དོན། ལེགས་བཤད། རྩོད་ཡིག ཟློས་གར། མོ་རྩིས། མགུར་མ་བཅས་གཙོ་ཆེ་བའི་རྩོམ་ཚུལ་རིགས་མི་འདྲ་བའི་བརྩམས་ཆོས་རྩོམ་པར་གོ་དགོས། སྤྱིར་བཏང་བོད་ཀྱི་རྩོམ་ཚུལ་ལ། བསྟན་བཅོས་རྩོམ་པ་ལ་མཆོད་བརྗོད་དང་ཕྱག་བྱ་བ། རྩོམ་པར་དམ་བཅའ་བ། གཞུང་དངོས་ལ་འཇུག་པ་སོགས་གོ་རིམ་དང་ལྡན་པ་ཞིག་ཡིན་དགོས་ཏེ། ས་པཎ《མཁས་འཇུག》ལས།“མང་དུ་ཐོས་ཤིང་མཐོང་ནས་གོམས་པ་དང་། ། མན་ངག་དབང་གིས་དཔལ་ལྡན་ཀུན་དགའ་ཡི། ། རྒྱལ་མཚན་འདི་ན་འགའ་ཙམ་འཆད་པ་དང་། །མཁས་པ་རྣམས་ཀྱིས་དགའ་བ་སྐྱེད་དེ་ཉོན། །”②ཞེས་བསྟན་བཅོས་རྩོམ་པའི་ཚེ་ན་རྩོམ་པ་པོ་དང་མཁས་པ་རྣམས་ལ་ཡོན་ཏན་གྱི་ཁྱད་པར་གང་དང་གང་ལྡན་དགོས་པ་གསལ་བོར་བརྗོད་ཡོད་པ་དང་། དེང་རབས་ཀྱི་རྩོམ་པ་པོ་ཁ་ཅིག་དང་འདྲ་བར་གཞུང་ལ་སྦྱང་བ་མི་བྱེད་པར་མཁས་པ་དང་སྙན་ངག་མཁན་དུ་འགྱུར་འདོད་པ་ནི་མི་སྲིད་པའི་ཆོས་ཉིད་ཡིན་པའང་ཤུགས་ནས་བསྟན་ཡོད་པ་རེད། སྤྱིར་ཀུན་ལ་ཕན་པའི་བརྩམས་ཆོས་ལེགས་པོ་ཞིག་རྩོམ་པར་རང་རང་གི་སློབ་དཔོན་ནམ་དགེ་རྒན་ལས་བརྒྱུད་པའི་མན་ངག་དང་།ཕྱི་ནང་གི་གཞུང་ཀུན་ལ་ཐོས་བསམ་ཆེ་བ། བསྟན་བཅོས་རྩོམ་པའི་དགོས་པར་བློ་སྦྱོང་ལྡན་པ། སྐྱེས་སྦྱངས་ཀྱི་ཡོན་ཏན་མངའ་བ། ཆ་རྐྱེན་དེ་དག་འཛོམས་པའི་སྟེང་བརྩམས་པའི་བསྟན་བཅོས་དེས་མིའི་རིགས་ལ་ཕྱིའི་དངོས་པོ་དང་ནང་བསམ་པའི་བདེ་བ་གང་ལེགས་ཤིག་སྩོལ་ཐུབ་ལ། དེ་ལས་ལྡོག་སྟེ་རྩོམ་མཁན་རང་གི་སྙན་གྲགས་དང་། དངོས་པོའི་ཁེ་ཕན་ཆེད་དུ་ངལ་བ་ལྷུར་ལེན་བྱས་ཏེ་བསྟན་བཅོས་རྩོམ་པ་ནི་སྣང་ཚུལ་ལེགས་པོ་ཞིག་མ་ཡིན་ནོ། ། བོད་ཀྱི་ལོ་རྒྱུས་ཐོག་ཏུ་དགུང་ལོ་ཆུང་དུས་ནས་བསྟན་བཅོས་རྩོམ་པའི་ལས་ལ་ཞུགས་པའི་མཁས་པ་ཇི་སྙེད་ཅིག་བྱུང་ཡོད་པ་ནི་སྐབས་དེའི་སློབ་གསོས་སློབ་མའི་རྩོམ་འབྲིའི་ནུས་པར་མཐོང་ཆེན་བྱས་པའི་འབྲས་བུ་ཡིན་པས། དེང་རབས་སློབ་གསོའི་ཁྲོད་དུའང་ངེས་པ་དོན་གྱི་མཁས་པ་དང་རྩོམ་པ་པོ་གང་མང་ཞིག་གསོ་སྐྱོང་བྱེད་པར་ཆུང་དུས་ནས་བཟུང་རྩོམ་འབྲིའི་ནུས་པ་གསོ་སྐྱོང་བྱེད་པར་མཐོང་ཆེན་བྱ་དགོས། འཆད་རྩོད་རྩོམ་གསུམ་གྱི་སློབ་ཁྲིད་ཐབས་ལམ་ལ་བརྟེན་ནས་རིག་གནས་སློབ་མཁན་གང་དེ་འཆད་ལ་མཁས་ཀྱང་རྩོད་དང་རྩོམ་ལ་རྨོངས་པ། རྩོམ་ལ་མཁས་ཀྱང་འཆད་པའི་སྨྲ་ལྕེ་ལྐུགས་པ། རྩོད་པའི་རིགས་ལམ་མི་གསལ་བ་སོགས་ཀྱི་གནད་དོན་དེ་ངེས་པར་དུ་ཡོ་བསྲང་བྱེད་རྒྱུ་ཤིན་ཏུ་གལ་ཆེ་བར་འདུག།

མདོར་ན། ཨ་ལག་ཤ་ངག་དབང་བསྟན་དར་ལྷ་རམས་པས།“མང་དུ་ཐོས་ཀྱང་འཆད་ལ་མི་མཁས་ན། ། ལྕེ་བརྒྱ་སྤྲུལ་ནས་སྨྲས་ཀྱང་ལྐུགས་པ་བཞིན། ། རྩོད་ལ་མཁས་ཀྱང་རྩོམ་ཚུལ་མི་ཤེས་ན། ། མཁས་པའི་སྙན་པ་རང་དང་མཉམ་དུ་འཆི། །ཁ་ནས་རྩོམ་ཡང་སུག་བྲིས་མི་འབྱོར་ན། ། དཔའ་རྩལ་ཆེ་བའི་ལག་རྡུམ་གཉིས་པ་ཡིན། ། རྩོམ་ཚིག་ཡི་གེ་གཞུང་བཞིན་མ་བྱུང་ན། ། མཁས་པ་ཁྲེལ་ཞིང་དོན་ལོག་སྟོན་ཉེན་ཆེ། །”①ཞེས་མཁས་པའི་བྱ་བ་འཆད་རྩོད་རྩོམ་གསུམ་གྱི་འབྲེལ་བ་གསལ་བོར་བརྗོད་ཡོད་ཅིང་། དེ་གསུམ་ནི་ཕན་ཚུན་ནམ་ཡང་ཁ་འབྲལ་ཐབས་མེད་པའི་སློབ་གསོའི་ཐབས་ལམ་གལ་ཆེན་ཞིག་ཡིན་པ་བསྟན་ཡོད། ད་ལྟའི་དུས་འདིར་མཚོན་ནའང་འཆད་རྩོད་རྩོམ་གསུམ་ལ་འབད་རྒྱུ་ནི་སློབ་མའི་ཕྱོགས་ཡོངས་ཀྱི་ནུས་པ་སྦྱོང་བརྡར་བྱེད་པའི་སྔོན་འགྲོའི་ཆ་རྐྱེན་ཡིན་པས། ང་ཚོས་བོད་ཀྱི་དེང་རབས་རིག་གནས་སློབ་གསོ་ཇེ་རྒྱས་ཇེ་ལེགས་སུ་གཏོང་བར། ས་པཎ《མཁས་འཇུག》ལས་བསྟན་པའི་འཆད་རྩོད་རྩོམ་གསུམ་སྐོར་གྱི་སློབ་ཁྲིད་བྱེད་ཐབས་བཟང་བོ་དེ་ལྟ་བུ་དེང་རབས་སློབ་གསོའི་ཁྲོད་སྤྱད་དེ་སློབ་མའི་སྨྲ་བརྗོད་ཀྱི་ནུས་པ་དང་། གནད་དོན་བགྲོ་གླེང་ངམ་རྩོད་གླེང་བྱེད་པའི་ནུས་པ། དབྱེ་ཞིབ་བྱེད་པའི་ནུས་པ། རྩོམ་འབྲིའི་ནུས་པ་སོགས་ལ་སྔར་བས་ཤུགས་སྣོན་བརྒྱབ་སྟེ། བོད་ཀྱི་དེང་རབས་སློབ་གསོའི་ལས་དོན་དེ་མིང་དོན་གཉིས་ལྡན་ཞིག་ཏུ་བརྩོན་ལེན་བྱེད་དགོས་པ་ནི་ཤིན་ཏུ་ནས་གལ་ཆེ་བར་སྙམ་མོ། །

① ས་པཎ་ཀུན་དགའ་རྒྱལ་མཚན། མཁས་འཇུག [M] མི་རིགས་དཔེ་སྐྲུན་ཁང་། 1981:76.

① ས་པཎ་ཀུན་དགའ་རྒྱལ་མཚན། མཁས་འཇུག [M] པེ་ཅིན་མི་རིགས་དཔེ་སྐྲུན་ཁང་། 1981:114

① ས་པཎ་ཀུན་དགའ་རྒྱལ་མཚན། མཁས་འཇུག [M] པེ་ཅིན་མི་རིགས་དཔེ་སྐྲུན་ཁང་། 1981:4

① ཨ་ལག་ཤ་ངག་དབང་བསྟན་དར། བསྟན་དར་ལྷ་རམས་པའི་གསུང་འབུམ། [M] བོད་ལྗོངས་མི་དམངས་དཔེ་སྐྲུན་ཁང་། 2008:873

①② ས་པཎ་ཀུན་དགའ་རྒྱལ་མཚན། མཁས་འཇུག [M] མི་རིགས་དཔེ་སྐྲུན་ཁང་། 1981:114.4.

① ས་པཎ་ཀུན་དགའ་རྒྱལ་མཚན། མཁས་འཇུག [M] པེ་ཅིན་མི་རིགས་དཔེ་སྐྲུན་ཁང་། 1981:4

① ཨ་ལག་ཤ་ངག་དབང་བསྟན་དར། བསྟན་དར་ལྷ་རམས་པའི་གསུང་འབུམ། [M] བོད་ལྗོངས་མི་དམངས་དཔེ་སྐྲུན་ཁང་། 2008:873

① ཨ་ལག་ཤ་ངག་དབང་བསྟན་དར། བསྟན་དར་ལྷ་རམས་པའི་གསུང་འབུམ། [M] བོད་ལྗོངས་མི་དམངས་དཔེ་སྐྲུན་ཁང་། 2008:873

* མཁའ་འབུམ། རྨ་ལྷོ་ཁུལ་མི་རིགས་མཐོ་རིམ་སློབ་འབྲིང་དུ་ཕྱག་ལས་གནང་བཞིན་ཡོད།