འདུ་བྲལ་སྙིང་བོ་མེད་པར་རྟོགས་པའི་གླུ་ཡི་མཛེས་དཔྱོད་རིན་ཐང་གླེང་བ།

[གནད་བསྡུས] དཔྱད་རྩོམ་འདིར་གཙོ་བོ་མཛེས་དཔྱོད་རིག་པའི་མཐོངས་ནས་འདུ་བྲལ་སྙིང་བོ་མེད་པར་རྟོགས་པའི་གླུ་ཡི་རིན་ཐང་ལ་དཔྱད་ཡོད་པ་དང་། མཁས་དབང་དགེ་འདུན་ཆོས་འཕེལ་གྱི་སྙན་རྩོམ་འདུ་བྲལ་སྙིང་བོ་མེད་པར་རྟོགས་པའི་གླུ་ལ་ཁ་བྱང་གཉིས་ཡོད་པ་ལས། སྙན་རྩོམ་ཧྲིལ་བོའི་མགོ་མཇུག་བར་གསུམ་ལ་བརྟགས་ན། ཆུང་གྲོགས་རྗེས་དྲན་ནི་ཁ་བྱང་གཙོ་བོ་དང་འདུ་བྲལ་སྙིང་བོ་མེད་པར་རྟོགས་པའི་གླུ་ནི་ཁ་བྱང་ཕལ་བ་ཡིན་པར་བརྗོད་ཡོད། མཛེས་དཔྱོད་རིག་པའི་གཞུང་གི་ཡིད་འགྱུར་དང་སྣང་བརྙན། སྐད་ཆ། མཛེས་རྟོག་སྟེ། ཡིད་འགྱུར་ནི་སྡོང་བོའི་ལོ་མ་དང་མེ་ཏོག་ལྟ་བུ་དང་། སྣང་བརྙན་ནི་ལོ་མ་དང་མེ་ཏོག་གི་དབྱིབས་དང་ཁ་དོག་སོགས་རྣམ་པ། སྐད་ཆ་ནི་ལོ་མ་དང་མེ་ཏོག་གི་མཛེས་སྡུག་དང་དྲི་བསུང་གཡོ་བའི་རླུང་བུ་ཡིན་ལ། མཛེས་རྟོག་ནི་དེ་ལས་བྱུང་བའི་མཛེས་སྡུག་དང་དྲི་ཞིམ་ཡིན་པ་བཅས་ལུང་རིགས་དཔེ་གསུམ་གྱི་སྒོ་ནས་མཐར་ཆགས་སུ་བརྗོད་ཡོད།

[གནད་ཚིག] ཁ་བྱང་། མཛེས་དཔྱོད། རིན་ཐང་།

གླེང་གཞི།

མཁས་དང་དགེ་འདུན་ཆོས་འཕེལ་གྱི་སྙན་ངག་འདུ་བྲལ་སྙིང་བོ་མེད་པར་རྟོགས་པའི་གླུའམ་ཆུང་གྲོགས་རྗེས་དྲན་ཞེས་པ་ནི། ལྗོངས་ཞིང་ལྔའི་མཉམ་བསྒྲིགས་སློབ་གཞིའིི་དམའ་འབྲིང་སློབ་དེབ་ཏུ་བཀོད་ཡོད་ལ། མི་རིགས་སློབ་ཆེན་སོ་སོའི་སློབ་དེབ་ཏུ་སྤྱོད་པའི་མཁས་དབང་རིམ་བྱོན་གྱི་རྩོམ་ཡིག་གསེར་གྱི་སྦྲམ་བུ་ཞེས་པ་རུ་ཡང་བཀོད་ཡོད་པས། སྙན་རྩོམ་འདིའི་རིན་ཐང་ལ་དཔྱད་ན། སློབ་གྲྭ་ཆེ་འབྲིང་ཆུང་གསུམ་གྱི་དགེ་རྒན་རྣམས་ཀྱིས་སློབ་ཁྲིད་བྱ་བར་སྔར་ལས་ལྷག་པའི་སྟབས་བདེ་དང་ཕན་པ་ཅུང་ཟད་རེ་འབྱུང་བར་རེ་བའི་ཀུན་སློང་དང་བཅས་གུས་པའི་རྨོངས་བློར་ཤར་ཚོད་ཙམ་ཞིག་བྲི་བར་བྱའོ། །

དང་པོ། མཛེས་དཔྱོད་ཀྱི་ངོས་ནས་རྩོམ་གྱི་ཁ་བྱང་ལ་བརྟག་པ།

སྐབས་སུ་བབ་པའི་བརྗོད་གཞི་མཁས་དབང་དགེ་འདུན་ཆོས་འཕེལ་གྱི་སྙན་རྩོམ་གཅིག་ལ་ཁ་བྱང་གཉིས་ཡོད་པ་སྟེ། ཆུང་གྲོགས་རྗེས་དྲན་དང་།ཁ་བྱང་ཅིག་ཤོས་ནི་འདུ་བྲལ་སྙིང་བོ་མེད་པར་རྟོགས་པའི་གླུ་ཡིན། འདི་ལྟར་ཁ་བྱང་གཉིས་འདོགས་དགོས་པའི་རྒྱུ་མཚན་ནི། ཐོག་མར་སྙན་རྩོམ་འདི་ལ་རྩོམ་མཁན་རང་ཉིད་ཀྱིས་ཁ་བྱང་མཛད་མེད་པར་ཕྱིས་སུ་གསུང་རྩོམ་ཕྱོགས་བསྒྲིགས་མཛད་མཁན་གྱིས་ཤོ་ལོ་ཀ་དང་པོ་བརྗོད་སྙིང་ལྟ་བུ་ཡིན་པར་དགོངས་ཏེ་ཁ་བྱང་ཡང་དེ་ལྟར་བཏགས་པ་མིན་ནམ་སྙམ། གང་ལྟར་ཁ་བྱངདང་པོ་འདུ་བྲལ་སྙིང་བོ་མེད་པར་རྟོགས་པའི་གླུ་ནི་ནང་བསྟན་མཚན་ཉིད་རིག་པའི་ངོས་ནས་བཏགས་པ་དང་། ཁ་བྱང་གཉིས་པ་ཆུང་གྲོགས་རྗེས་དྲན་ནི་རྩོམ་རིག་གི་ངོས་ནས་བཏགས་ཡོད། སྤྱིར་མཚན་ཉིད་རིག་པ་ནི་གནས་ལུགས་ལ་བརྟེན་ཏེ། བདེན་དོན་སྒྲུབ་བྱེད་ཅིག་ཡིན་པ་དང་སྙན་ངག་ནི་ཚོར་བ་ལ་བརྟེན་ཏེ་མཛེས་པ་འཚོལ་བྱེད་ཅིག་ཡིན་པས། སྙན་རྩོམ་འདི་ནི་ཚོར་འདུ་ཤུགས་དྲག་པོ་ལ་བརྟེན་ནས་མཛེས་པ་ཕྱིར་མངོན་ཡོད་པའི་རྩོམ་རིག་གི་རིན་ཐང་ལྡན་པའི་སྙན་ངག་ཚད་ལྡན་ཞིག་ཡིན་པ་ལས། གནས་ལུགས་ལ་བརྟེན་ཏེ་བདེན་དོན་སྒྲུབ་ཡོད་པ་ཞིག་མིན་པར་འདོད། རྩོམ་པ་པོས་འཇིག་རྟེན་འཁོར་བ་ནི། ལ་ཁའི་ན་བུན་དང་། ཚོང་འདུས་མགྲོན་པོ། མདང་གི་རྨི་ལམ་བཞིན་དུ་འདུ་བྲལ་སྙིང་བོས་དབེན་པ་ཙམ་ཞིག་བརྗོད་པ་སྟེ། དཔེར་ན། སྲིད་པའི་འབྱོར་བ་ལ་ཁའི་ན་བུན། ། འདུས་པའི་སྙིང་གྲོགས་ཚོང་འདུས་མགྲོན་པོ། །མ་ངེས་སྐྱིད་སྡུག་མདང་གི་རྨི་ལམ། ། བསམས་ཞིང་བསམས་ན་སྙིང་པོ་མི་འདུག།། ཅེས་འདུ་བྲལ་སྙིང་བོས་དབེན་པ་མདོར་བསྡུས་ཙམ་ལས་བརྗོད་མེད་ལ། སྤྱིར་ན་མཁས་དབང་དགེ་ཆོས་ཀྱི་གསུང་རྩོམ་ཕལ་མོ་ཆེ་གོ་རིམ་གྱི་བཀག་རྒྱ་མེད་པར་གང་དྲན་ལྷུག་པོར་བརྗོད་པའི་རང་བྱུང་ལྷུན་གྱིས་གྲུབ་པ་དང་རང་བབ་ཀྱི་ཉམས་དང་ལྡན་པར་ཁོ་བོས་སེམས་ཏེ། དོར་ཞི་གདོང་དྲུག་སྙེམས་བློས། དགའ་སྐྱོ་ཆགས་སྡང་ཁོང་ནས་བརྡོལ་བའི་རླབས། ། རང་བྱུང་ལྷུན་གྲུབ་གདངས་སུ་འཕོས་པའི་དབྱངས། ། ཡིད་ཀྱི་མཚོ་མོ་སྐྱོམ་བྱེད་ཤེས་པའི་རླུང་། ། བརྗོད་འདས་ཞིང་དུ་རྣམ་ཤེས་འཕོ་བའི་ལམ། །① ཞེས་གསུངས་པ་ལྟར། སྙན་རྩོམ་ཆུང་གྲོགས་རྗེས་དྲན་སོགས་ཀྱིས་མཚོན་པའི་ཁོང་གི་བརྩམས་ཆོས་ཐམས་ཅད་རྩོམ་པ་པོ་རང་ལ་སེམས་ཀྱི་ཚོར་བ་ཇི་ལྟར་ཐོན་ན་དེ་ལྟར་རང་བབ་ཀྱི་ཚུལ་དུ་བྲིས་ཡོད་པ་ལྟ་བུའི་མྱོང་བ་སྟེར་བ་ལས། ནང་པ་སངས་རྒྱས་པའི་གཞུང་དུ་བསྟན་པའི་འཁོར་འདས་ཀྱི་རྣམ་གཞག་རིགས་པས་འཆད་ཚུལ་རྩལ་དུ་བཏོན་ནས་བརྗོད་མེད། དེ་བས། ཆུང་གྲོགས་དྲན་པའི་སེམས་ཀྱི་ཚོར་འདུ་དྲག་པོ་མཛེས་དཔྱོད་ཀྱི་ངོས་ནས་བརྗོད་ཡོད་པས། ཆུང་གྲོགས་རྗེས་དྲན་ཞེས་པའི་ཁ་བྱང་ནི་སྙན་རྩོམ་གྱི་བརྗོད་བྱ་དང་རྔ་བུབ་ཁ་སྦྱོར་ཡིན་པར་འདོད།

གཉིས་པ། མཛེས་དཔྱོད་ཀྱི་ངོས་ནས་རྩོམ་གྱི་བརྗོད་དོན་ལ་བརྟག་པ།

རྩོམ་པ་པོ་ཁོང་གིས་འཇིག་རྟེན་ལྟ་ཚུལ་བརྗོད་འདོད་པ་ཡིན་ན་རིག་གཞུང་གི་ཟབ་ས་ནས་གླེང་ཆོག་སྟེ།དཔེར་ན། བཙོན་མགུར་ལྟ་བུ་ལ་མཚོན་ན། རང་གི་སློབ་བུ་ཧོར་ཁང་བསོད་ནམས་དཔལ་འབར་ལ་བཙོན་ནས་བསྐུར་བའི་མགུར་གླུ་ཞིག་ཡིན་ཡང་། དེའི་བརྗོད་བྱ་ནི་མཁའ་དང་མཉམ་པའི་སེམས་ཀྱི་རང་བཞིན་དང་།འཇིག་རྟེན་འཁོར་བའི་ཆོས་ཉིད། ཆོས་ཐམས་ཅད་རྟེན་ཅིང་འབྲེལ་འབྱུང་ཡིན་པ་བཅས་བློ་ཁ་མཐོ་དམན་སུས་ཀྱང་གོ་བདེ་བའི་མགུར་གྱི་རྣམ་པའི་སྒོ་ནས་ཐག་པ་དང་ཐོ་ཡོར། ནམ་མཁའ་སོགས་ལ་དཔེ་བཞག་སྟེ། འཇིག་རྟེན་ལྟ་བ་དང་མི་ཚེའི་ལྟ་བ། མཚན་ཉིད་རིག་པའི་ལྟ་བ་སོགས་ཆེས་སྤྱིར་བཏང་གི་སྐད་ཆའི་ལམ་ནས་བརྗོད་ཡོད།འདི་ནི་མཁས་དབང་དགེ་འདུན་ཆོས་འཕེལ་གྱི་ལྟ་གྲུབ་བརྗོད་སྟངས་ཀྱི་ཐུན་མོང་མ་ཡིན་པའི་སྒེར་ཆོས་ཡིན། གཞན་ཡང་། གཏན་ཚིགས་རིགས་པས་སྒྲུབ་འདོད་ན་ནི།རིགས་པའི་གསང་གནད་ཕྲ་མོ་ལ་སུ་དང་གང་གིས་ཀྱང་ལན་གྱིས་ལྡོག་པར་དཀའ་སྟེ། དཔེར་ན། ཨ་མདོ་བྱམས་པ་དང་དགེ་འདུན་ཆོས་འཕེལ་ལས། ང་ཚོ་ནང་པ་སངས་རྒྱས་པ་ལ་སྤྱི་བྱེ་བྲག་ཟེར་བ་གཉིས་ཡོད་པ་རེད། དེ་ནང་པ་སངས་རྒྱས་པ་ཁྱོན་ཡོངས་ཀྱིས་ཁས་ལེན་གི་རེད། དངོས་གནས་བཤད་ན་ནང་པ་སངས་རྒྱས་པས་བྱེ་བྲག་མ་གཏོགས་སྤྱི་ཁས་ལེན་གི་མ་རེད། སྤྱི་ཁས་ལེན་མཁན་དེ་ཕྱི་རོལ་པ་རེད།① ཅེེས་རིགས་པའི་རྣོ་སོ་ཟུར་ཙམ་ཞིག་བཀོད་པ་ལ་བརྟགས་ན་ཡང་། མཁས་དབང་དགེ་འདུན་ཆོས་འཕེལ་གྱིས་གཏན་ཚིགས་རིགས་པས་སྒྲུབ་པའི་ཚེ་ན། རྩོམ་རིག་གི་ཚོར་བ་མི་བརྗོད་པ་ནི་དེ་བས་ཀྱང་སྨོས་མ་དགོས་སོ། །

དེ་བས། སྙན་རྩོམ་འདི་ནི་ཚོར་འདུ་ཤུགས་དྲག་པའི་རྩོམ་རིག་གི་རིན་ཐང་ལྡན་པའི་སྙན་ངག་ཚད་ལྡན་ཞིག་ཡིན་ཏེེ། སྙན་རྩོམ་ཧྲིལ་བོར་ཤོ་ལོ་ཀ་བཅུ་གཅིག་ལས་འདུ་བྲལ་སྙིང་བོ་མེད་པར་བསྟན་པའི་ཤོ་ལོ་ཀ་གཉིས་མ་གཏོགས་མེད་པ་དང་། མཆོག་གསུམ་ཞིང་དུ་བསྔོ་བ་སྨོན་ལམ་གྱི་ཤོ་ལོ་ཀ་གསུམ་ཡོད། ཁ་བྱང་གཉིས་པ་ལྟར་ཆུང་གྲོགས་རྗེས་སུ་དྲན་པར་བསྟན་པའི་ཤོ་ལོ་ཀ་དྲུག་ཡོད་པས། ཤོ་ལོ་ཀའི་གྲངས་ཀྱི་ཆ་ནས་ཀྱང་ཆུང་གྲོགས་རྗེས་སུ་དྲན་པའི་སྙན་ངག་ཅིག་ཡིན་པ་རྟོགས་ཐུབ། བརྗོད་བྱའི་སྤྱི་བབ་ལ་བརྟགས་ན་ཡང་། རྩོམ་པ་པོ་ན་ཆུང་བྱིས་པའི་དུས་ནས་ལང་ཚོའི་མེ་ཏོག་མཉམ་དུ་བཞད་པའི་ཆུང་གཅེས་སྙིང་གི་གྲོགས་པོ་གང་དེ། ཐོག་མར་ཕ་ཡུལ་རེབ་གོང་དུ་ན་ཆུང་བྱིས་པའི་རྩེད་རའི་ནང་དུ་དགའ་སྤྲོའི་རྩེད་མོ་ལོངས་སུ་སྤྱོད་གྲོགས་དང་། བར་དུ་གཡའ་མ་བཀྲ་ཤིས་ཆོས་ཀྱི་སྒར་དུ་རྒྱལ་བའི་བསྟན་པ་རིགས་པས་དཔྱོད་གྲོགས། མཐའ་མར་དབུས་འགྱུར་ལྷ་ལྡན་དག་པའི་ཞིང་དུ་དད་པའི་གོམ་ཁ་མཉམ་དུ་སྒྱུར་གྲོགས་ཏེ། ཡིད་ཀྱི་ཆུ་བོ་གཅིག་ཏུ་འདྲེས་པའི་ཐོག་མཐའ་བར་གསུམ་གྱི་སྙིང་གྲོགས་དམ་པ་ཧན་རྒྱ་གང་ཉིད། རྒྱུས་མེད་གཤིན་རྗེ་ཕོ་ཉས་ཁྲིད་དེ་འཇིག་རྟེན་ཕྱི་མའི་འཕྲང་རིང་འགྲིམ་པ་ལ། ཡིད་ཀྱི་ཕངས་སེམས་དྲག་ཏུ་སྐྱེས་ཏེ་ནང་གི་དུངས་སེམས་ཆོད་ཐབས་མེད་པར་མ་བརྟགས་སེམས་ཀྱི་དྲན་པའི་ངོས་སུ་གཏན་དུ་ཡལ་བ་མེད་པར་ཤར་ཚེ། རང་སེམས་ཀྱི་ཚོར་བ་འདི་ལྟར་བརྗོད་ཡོད་དེ། སྐྱིད་ཤོད་ལྷ་སའི་གྲོག་ཆུ་ཕྲ་མོ། ། ཞག་གསུམ་འཛོམས་པ་འགྲོགས་པའི་ཐ་མ། ། མི་རིང་འཕྲད་པའི་ཁ་ཆད་བྱས་པ། །

རྨི་ལམ་ངང་ནས་མཇལ་དུས་སླེབས་སོང་། ། ཞེས་འཇིག་རྟེན་འདི་ནས་ཕན་ཚུན་ངོ་འཕྲད་དེ་དངོས་སུ་སྙིང་གཏམ་བཤད་པའི་སྐལ་བ་མེད་ན་ཡང་། སྐྱིད་ཤོད་ཀྱི་གྲོག་ཆུ་ཕྲ་མོ་ལ་སྐད་བསྐུར་ཏེ། ཞག་མ་གསུམ་ལ་འཛོམས་འདོད་པ་དང་། དེ་ནི་ཆེས་འགྲོགས་འདྲིས་ཐ་མ་ཡིན་ལ། མི་རིང་བར་འཕྲད་ཡོང་བའི་ཁ་ཆད་དེ་རྨི་ལམ་བརྒྱུད་ནས་རྨི་ལམ་གྱི་ངང་ནས་འཕྲད་དེ་མཇལ་བའི་དུས་སླེབས་པ་ཡང་། ཆུ་བོ་ལ་བཅོལ་བའི་རེ་བ་རྨི་ལམ་ནས་འགྲུབ་པ་དང་། སེམས་ཀྱི་དྲན་པའི་རྨ་ཁར་རང་གིས་རང་ལ་སྦྱིན་པའི་སྨན་མཆོག་ཡིན། རྨི་ལམ་དུ་ཡང་ཡང་མཇལ་བ་ནི་དྲན་པའི་གདུང་ཤུགས་ཤིན་ཏུ་དྲགས་པའི་མཚོན་བྱེད་ཉག་ཅིག་ཡིན་ཏེ། འགྲོ་བ་བཟང་མོའི་རྣམ་ཐར་དུ།ལོ་ན་ཆུང་ཞིང་ཕ་མ་མེད་པའི་དྭ་ཕྲུག་མིང་སྲིང་གཉིས་བདུད་མོ་ཧ་ཅང་འཁོར་དང་བཅས་པས་ཉ་པ་སྤུན་གཉིས་ལ་རྒྱ་མཚོར་སྐྱུར་དུ་འཇུག་པའི་ཚེ་ན། སྤྱན་ཆབ་མང་དུ་བསིལ་བཞིན་དུ། རང་གི་ཨ་ཅེ་ལ་ཀུན་ཏུ་ལེགས་པས་མགུར་འདི་ལྟར་བཞེངས་པ་ཡིན། མིང་སྲིང་གཉིས་ལ་ཨ་མ་མེད་པས་ལན། ། རྨི་ལམ་ནང་དུ་བྱུང་བའི་ཨ་མ་དེ། ། ད་ལྟ་དངོས་སུ་ཡོད་ན་དགའ་བ་ལ། །①ཞེས་ཉམ་ཐག་པའི་ཚེ་ན་དྭ་ཕྲུག་གིས་ཨ་མ་དྲན་པའི་གདུང་སེམས་རྨི་ལམ་དུ་བྱུང་བ་ཡིན། རྨི་ལམ་གྱི་རྣམ་བཤད་ལས། དྲག་ཏུ་མནན་པའི་ཞེ་འདོད་ཀྱིས་རྨི་ལམ་གྱི་རྣམ་པར་བརྫུས་ཏེ་རང་གི་འདོད་པ་ཚིམས་པར་བྱེད།②ཅེས་པ་དང་། རྩོམ་རིག་ནི་སྐྱོ་གདུང་ལས་བྱུང་བ་དང་།བདེ་སྐྱིད་དང་ལྡན་པའི་སྐྱེ་བུས་ནི་ནམ་ཡང་བློས་རྟོག་དང་རྟོག་བཏགས་ཀྱི་འཇིག་རྟེན་ཞིག་བློས་བསླངས་བྱེད་མི་སྲིད་པར་བཞེད། རྩོམ་རིག་སྐབས་སུ་རྟོག་བཏགས་དང་བློས་བསླངས་བྱེད་དོན་ནི། དངོས་ཡོད་ཀྱི་འཚོ་བའི་ཁྲོད་ནས་བསྐང་མ་ཐུབ་པའི་འདོད་དོན་བསྐངས་ཏེ། སྐོང་ཐབས་བྱེད་པའི་ཐབས་ལམ་ཞིག་དང་། ཆད་པ་ཁ་སྐོང་གི་ནུས་པ་ཞིག་ཐོན་གྱིན་ཡོད། ངོ་བོའི་ཐོག་ནས་འཆད་ན་རྩོམ་རིག་གསར་རྩོམ་ནི། འདོད་དོན་མ་འགྲུབ་པའི་མི་ཚོས་རང་གི་འདོད་དོན་སྐོང་བར་བྱེད་པའི་ཐབས་ལམ་ཞིག་ཡིན།③ ཞེས་པ་ལྟར། ཆུ་བོ་ལ་སྐད་བསྐུར། ཐ་མའི་ཐུག་འཕྲད་ཀྱི་རེ་བ་བཅོལ། རྨི་ལམ་ནང་ནས་མཇལ་བའི་སྐད་ཆ་འདི་དག་ནི། ཤི་གསོན་བར་གྱི་འབྲེལ་འདྲིས་བྱ་ཐབས་གང་ཞིག་རྩོམ་རིག་སྒྱུ་རྩལ་གྱི་སྐད་ཆ་ཁོ་ན་ལ་བརྟེན་པ་ལས་ཐབས་མེད་པ་ཡང་སྐད་ཆའི་སྒྱུ་རྩལ་གྱི་མཛེས་པ་དང་། བདེན་པ། རིན་ཐང་བཅས་ཡིན་པར་བཤད། འདི་ནི་འཇིག་རྟེན་ན་རྩོམ་རིག་སྒྱུ་རྩལ་འབའ་ཞིག་གིས་ནུས་གྱི་གཞན་རིག་པའི་རྣམ་གྲངས་གང་གིས་ཀྱང་ནུས་པར་མི་བསྲིད་པ་སྟེ། རྩོམ་རིག་གི་ཚོར་བ་གཙོ་བོར་བརྗོད་ཡོད་པ་ལས་འཇིག་རྟེན་གྱི་ལྟ་བ་དམིགས་སུ་བརྗོད་མེད་པར་འདོད་པའོ། །

གསུམ་པ། སྒྱུ་རྩལ་མཚོན་ཐབས་ཀྱི་ངོས་ནས་མཛེས་དཔྱོད་ཀྱི་རིན་ཐང་བྱེ་བྲག་ཏུ་བརྗོད་པ།

སྐད་ཆའི་སྒྱུ་རྩལ་ཕུན་སུམ་ཚོགས་པ་ལས་མཛེས་དཔྱོད་ཀྱི་རིན་ཐང་བྱེ་བྲག་ཏུ་མངོན་ཡོད་དེ། མཁའ་དང་མཉམ་པའི་སེམས་ཀྱི་འཕྲོ་འདུ་སྣ་ཚོགས་ཀྱི་ནུས་པ་ནི། སྐད་ཆ་ཁོ་ན་ལ་བརྟེན་ཏེ་གཞན་ཕ་རོལ་པོས་མ་ནོར་བར་ཤེས་དགོས་པས། སྐད་ཆ་ནི་རྩོམ་རིག་སྒྱུ་རྩལ་གྱི་མཐུ་དང་ནུས་པའི་འབྱུང་ཁུངས་ཏེ། སྐད་བརྡའི་གང་འདོད་རང་བཞིན་ནི་ཉེར་བསྟན་དང་འཕྲོས་བསྟན་གཉིས་ཀྱི་འབྲེལ་བ་གང་འདོད་དུ་འབྲེལ་རུང་བ་ཡིན་ཞེས་པའི་དོན་ཡིན། ཉེར་བསྟན་དོན་སྤྱི་གང་ཞིག་གི་བསྟན་དོན་མཚོན་བྱེད་ཀྱི་འཕྲོས་བསྟན་སྒྲའི་ངོ་བོ་སྣང་བརྙན་དུ་གྲུབ་བྱེད་གཉིས་ཀྱི་བར་ན་གཏན་འཇགས་ཀྱི་འབྲེལ་བ་གང་ཡང་མེད་པར། ཉེར་བསྟན་དོན་སྤྱི་དེ་འཕྲོས་བསྟན་སྒྲ་གང་གིས་མཚོན་ན་ཡང་ཆོག་པའམ་མཚོན་དུ་རུང་བ་ལ་བྱ་སྟེ། དཔེར་ན། སྨྲ་ཤེས་ཤིང་དོན་གོ་བ་ཞེས་པའི་དོན་སྤྱི་ཉེར་བསྟན་མཚོན་པ་ལ་འཕྲོས་བསྟན་གྱི་སྒྲ་གང་གིས་མཚོན་ན་ཡང་མཚོན་ཐུབ་པ་སྟེ། རྒྱའི་སྐད་དུ“人”དང་བོད་སྐད་དུ་མི་དང་།

དབྱིན་ཇིའི་སྐད་དུ“man”ཞེས་སྒྲ་གང་གིས་མཚོན་ན་ཡང་དོན་སྤྱི་སྨྲ་ཤེས་ཤིང་དོན་གོ་བའི་སྟེང་དུ་འབབ་པ་ལྟ་བུ་ལ་བྱའོ། ། གཞན་ཡང་། ལུའོ་ལན་པ་ཐེ（罗兰●巴特）ཡི་ཚིག་དོན་རིག་པ（语义学）ལྟར་ན། ཉེར་བསྟན་ལས་གྲུབ་པའི་སྐད་བརྡའི་བང་རིམ་དང་པོ་ནི་དངོས་བསྟན་ཏེ། སྐད་བརྡའི་སྟབས་བདེས་གོ་བརྡ་སྤྲོད་ལུགས་ཡིན་པས། བོད་འགྱུར་འགའ་རེ་ན་མངོན་པའི་རིམ་པ་ཞེས་འགྱུར་ཡོད་པ་དང་། འཕྲོས་བསྟན་ལས་གྲུབ་པའི་སྐད་བརྡའི་བང་རིམ་གཉིས་པ་ནི་བསྟན་དོན་ཏེ། སྐད་བརྡའི་བརྗོད་སྙིང་གོ་བརྡ་སྤྲོད་ལུགས་ཡིན་པས། བོད་འགྱུར་འགའ་རེ་ན་བྱང་བའི་རིམ་པ་ཞེས་བསྒྱུར་ཡོད། དཔེར་ན། བང་རིམ་དང་པོ་ནི།ན་བུན་ལྟ་བུ་ལ་མཚོན་ན་ལ་མགོའི་སྤྲིན་ནམ་སྨུག་པ་མཚོན་པ་ཡིན། བང་རིམ་གཉིས་པའི་སྐབས་སུ་སྲིད་པའི་འབྱོར་བ་ལ་ཁའི་ན་བུན་ཞེས་པའི་ཚེ་ན། འཇིག་རྟེན་གྱི་ཕུན་ཚོགས་མི་རྟག་པར་མཚོན་པ་ལྟ་བུ་ཡིན། རང་བཞིན་གྱིས་གོ་སླ་ཞིང་གྱེར་བདེ་བ་སོགས་སྐད་ཆའི་སྒྱུ་རྩལ་ཕུན་སུམ་ཚོགས་པ་ཡིན། སྐད་ཆ་ལ་དབྱེ་ན། ཕལ་སྐད། རྩོམ་རིག་གམ་བསྟན་བཅོས་སྤྱི་སྐད། སྙན་ངག་གི་སྐད་ཆ་བཅས་གསུམ་ཡོད། ①ཆུང་གྲོགས་རྗེས་དྲན་གྱི་སྐད་ཆ་ནི་གོ་དཀའ་སླའི་ཆ་ནས་ཕལ་སྐད་ཀྱི་ཁྱད་ཆོས་ཡོད་ལ། སྒྱུ་རྩལ་གྱི་མཛེས་པའི་ཆ་ནས་སྙན་ངག་གི་སྐད་ཆའི་ཁྱད་ཆོས་ལྡན། ཡང་དག་མིན་དང་ཚད་ལྡན་ཡིན་མིན་གྱི་ཆ་ནས་བསྟན་བཅོས་ཀྱི་སྐད་ཆའམ་སྤྱི་སྐད་ཀྱི་ཁྱད་ཆོས་ཡོད། དགའ་སྐྱོ་ཆགས་སྡང་ཤུགས་དྲག་པ་ལས་མཛེས་དཔྱོད་ཀྱི་རིན་ཐང་བྱེ་བྲག་ཏུ་མངོན་ཡོད་དེ། སྤྱིར་ན། ཡིད་འགྱུར་ནི་དགའ་སྐྱོ་ཆགས་སྡང་གི་སེམས་ཀྱི་འགྱུར་བ་སྣ་ཚོགས་ལ་ཟེར་བ་བཞིན་དུ། རྩོམ་པ་པོའི་ཡིད་ཀྱི་གཏིང་མཐའ་ན་འཁྱིལ་བའི་དགའ་སྐྱོ་ཆགས་སྡང་ནི། གཙོ་བོ་སྐད་ཆའི་སྒྱུ་རྩལ་གྱི་ཆུ་ཚད་ལ་བརྟེན་ནས་ཕྱིར་མངོན་དགོས་པ་དང་། དེ་མིན་ད་དུང་སྐད་ཆ་དང་ཚིག་སྦྱོར་གྱི་ཆ་ནས་བོད་སྤྱི་སྐད་དང་སྒོ་བསྟུན་པས་གོ་སླ་ཞིང་མང་ཚོགས་རང་བཞིན་ལྡན་པ་དང་།ཁྱད་པར་ཕྱི་རོལ་ཡུལ་གྱི་སྣང་ཚུལ་དག་གིས་རྐྱེན་བྱས་ཏེ་དགའ་སྐྱོ་ཆགས་སྡང་སོགས་ནང་ཡིད་ཀྱི་འགྱུར་བ་སྣ་ཚོགས་ཐད་ཀར་བརྗོད་པ་མང་བས་ཚོར་འདུ་ཤུགས་དྲག་པ་གཞན་ལས་ལྷག་པ་སོགས་ཀྱི་ཁྱད་ཆོས་རྫོགས་པར་སྣང་ངོ་། །② ཞེས་པ་ལྟར་སྙན་ངག་ཧྲིལ་བོའི་ཆ་དང་ཕྱོགས་གང་ནས་བལྟས་རུང་རྩོམ་པ་པོའི་ཤུགས་དྲག་པའི་ཚོར་འདུ་ནི་ཆུ་ལ་ཆུ་བཞག་པ་དང་མེ་ལ་མེ་བཞག་པ་ནང་བཞིན་རྩོམ་གྱི་མགོ་མཇུག་བར་གསུམ་དུ་ཤོག་བུ་སྣུམ་གྱིས་ཟིན་པ་དང་ལྕགས་གོང་རིལ་བུ་མེས་ཟིན་པ་ལྟ་བུ་ཡིན་པས། དེ་ལྟར་ན་སྒྱུ་རྩལ་རྩོམ་རིག་གི་རྩོམ་ལུས་ཤིག་ཏུ་བྱས་པའི་སྙན་ངག་ཅེས་པ་ནི། དབྱངས་ཀྱི་འདེགས་འཇོག་གསལ་བའི་ལུས་ལ་ཕུན་སུམ་ཚོགས་པའི་རྒྱན་གྱིས་སྤྲས་ཤིང་། སྤྱི་ཚོགས་འཚོ་བ་སྙིང་བསྡུས་སུ་བྱས་པའམ་བསམ་བློ་ཟབ་མོ་སྲོག་ཏུ་བྱས་པའི་ཚོར་འདུ་ཤུགས་དྲག་པའི་རྩོམ་རིག་གི་རྣམ་པ་ཞིག་ལ་གོ་དགོས་སོོ། ། ལྷག་པར་དུ་ཚོར་འདུ་ཤུགས་དྲག་པའི་ཚད་ནི། གནའ་བོའི་རོ་མ་རྒྱལ་ཁབ་ཀྱི་རྩོམ་རིག་སྨྲ་བ་ཆེན་མོ་ཧོ་ལ་སི（贺拉斯）ཡིས་མཛད་པའི་སྙན་ངག་གི་སྒྱུ་རྩལ་དུ། ཁྱོད་ཉིད་བཞད་པའི་ཚེ་ན་གཞན་དག་བཞད། ། ཁྱོད་ཉིད་བཤུམས་པའི་མོད་ལ་གཞན་ཡང་བཤུམ། ། བདག་གི་མིག་ཆུ་དབྱུང་བར་ཁྱོད་འདོད་ན། ། ཐོག་མར་ཁྱོད་རང་སྐྱོ་གདུང་ཉམས་དག་སྟོན། ། ཞེས་དང་། སྙན་ངག་པ་ཆེན་མོ་ལི་ཅི（李季）ནས་ཀྱང་སྙན་ངག་ཅེས་པ་ནི་སྙན་ངག་མཁན་གྱི་དགོད་སྒྲ་གོང་བུར་ཆགས་པའམ། མིག་ཆུ་འོད་དུ་འཚེར་བ་ཡིན། ཞེས་གསུངས་པ་བཞིན་ཆུང་གྲོགས་རྗེས་དྲན་གྱི་སྙན་ངག་གི་ཁམས་དང་རོ་ལ་ཉམས་སུ་མྱོང་ཚེ་རང་བཞིན་ངང་གིས་ཡིད་ཀྱི་གདུང་བ་ཟབ་མོ་གཏིང་ནས་སྐྱེ་བར་བྱེད་པའོ། ། སྒྱུ་རྩལ་སྣང་བརྙན་མངོན་པར་གསལ་བ་ལས་མཛེས་དཔྱོད་ཀྱི་རིན་ཐང་བྱེ་བྲག་ཏུ་མངོན་ཡོད་དེ། ཆུང་གྲོགས་རྗེས་དྲན་གྱིི་མགོ་མཇུག་བར་གསུམ་ན་དེང་གི་སྙན་ངག་ལྟར་སྣང་བརྙན་དེ་འདྲའི་གསལ་བོ་ཞིག་མིན་ན་ཡང་། དཔེ་འགོད་ལུགས་ཀྱི་ངོས་ནས་ལ་ཁའི་ན་བུན་དང་།

ཚོང་འདུའི་མགྲོན་པོ། མདང་གི་རྨི་ལམ། སྒྱུ་མའི་རང་མདངས། དགུང་གི་འཇའ་ཚོན། ལང་ཚོའི་མེ་ཏོག ཡིད་ཀྱི་ཆུ་བོ། སེམས་ཀྱི་ཚེར་མ་བཅས་ལ་ནི་ཀློག་པ་པོའི་ཡིད་ངོར་སྣང་བརྙན་གསོན་པོ་ཤར་དུ་འཇུག་ཐུབ་སྟེ། དཔེར་ན། སྲིད་པའི་འབྱོར་བ་ལ་ཁའི་ན་བུན་ཞེས་བརྗོད་པའི་ཚེ། ལ་ཁར་ན་བུན་ལང་ལོང་དུ་འཁྲུག་པའམ་སྤྲིན་དཀར་གྱི་ཕུང་བོ་རི་མགོར་དུམ་བུ་དུམ་བུར་བྱས་ཏེ། འཐིབས་པའི་སྣང་བརྙན་གསོན་པོ་ཞིག་ཡིད་ལ་གསལ་བོར་ཤར་དུ་འཇུག་པ་ཡིན། རྩོམ་རིག་གཞུང་ལུགས་ལྟར་ན། སྣང་བརྙན་ནི་ངག་གི་རྣམ་པར་རིག་བྱེད་དེ་རྩོམ་རིག་སྐད་ཆས་སེམས་ཀྱི་རྣམ་རྟོག་སྣ་ཚོགས་རྩོམ་རིག་སྐད་ཆའི་ཕྲེང་བར་བརྒྱུས་པའི་རྣམ་པ་ཡིད་ཀྱི་མེ་ལོང་དུ་འཆར་བ་ལ་ཟེར་བ་བཞིན་དུ།

རྩོམ་པ་པོས་དཔེ་གཞི་སྣང་བརྙན་སྤྱད་དེ་སེམས་ཀྱི་ཚོར་འདུ་ཟབ་མོ་ངག་གི་རྣམ་པར་རིག་བྱེད་དུ་བཀྲམ་ཡོད་པ་ནི་རྨད་དུ་བྱུང་བའི་རྩོམ་རིག་གི་རྟོག་པ་དང་བློ་སྦྱོང་ཞིག་ཏུ་འདོད་དོ། ། མཛེས་རྟོག་གི་ཞིང་ཁམས་ལྷུན་གྱིས་གྲུབ་པ་ལས་མཛེས་དཔྱོད་ཀྱི་རིན་ཐང་བྱེ་བྲག་ཏུ་མངོན་ཡོད་དེ།མཛེས་རྟོག་ནི་ཡིད་ཀྱི་འགྱུར་བ་ངག་གི་ཕྲེང་བར་བརྒྱུས་ཏེ་རྣམ་པར་རིག་བྱེད་དུ་གྱུར་པའི་མཛེས་པ་སྟེར་བའི་སེམས་ཀྱི་འཆར་སྒོ་ཞིག་ལ་འདོད་པ་དང་། སྡོང་བོ་ཞིག་ལ་དཔེ་བཞག་ན། ཡིད་འགྱུར་ནི་སྡོང་བོའི་ལོ་མ་དང་མེ་ཏོག་ཡིན་པ་དང་། སྣང་བརྙན་ནི་སྡོང་བོའི་ལོ་མ་དང་མེ་ཏོག་གི་དབྱིབས་དང་ཁ་དོག་སོགས་རྣམ་པ་ཡིན་པ་དང་། སྐད་ཆ་ནི་ལོ་མ་དང་མེ་ཏོག་གི་མཛེས་སྡུག་དང་དྲི་བསུང་གཡོ་བའི་རླུང་བུ་ཡིན་ལ། མཛེས་རྟོག་ནི་དེ་ལས་བྱུང་བའི་མཛེས་སྡུག་དང་དྲི་ཞིམ་ཡིན་པས། མཁས་དབང་ཁོང་གི་སྙན་རྩོམ་འདིར་མཛེས་རྟོག་གི་དྲི་ཞིམ་རང་བྱུང་ལྷུན་གྱིས་གྲུབ་ཡོད། སྤྱིར་ན། རྩོམ་རིག་སྒྱུ་རྩལ་ནི་ཚོར་འདུ་ཤུགས་དྲག་པོ་བརྒྱུད་ནས་མཐར་ཐུག་གི་བསྙེག་བྱ་མཛེས་རྟོག་ཡིན་པས། རྩོམ་པ་པོས་ཆུང་གྲོགས་དྲན་པའི་ཡིད་འགྱུར་ཤུགས་དྲག་པོའི་ཆགས་སྡང་གི་ཚོར་འདུ་ལ་བརྟེན་ནས་སྙན་ངག་གི་ཁམས་ཧྲིལ་བོ་དབྱར་གཞུང་ལ་སྤང་དུ་མེ་ཏོག་ཁད་ཀྱིས་ཁྱབ་པ་བཞིན་དུ་ཀློག་པ་པོའི་མྱོང་རོལ་གྱི་སྣང་ཁམས་སུ་དྲི་བསུང་གིས་ཁྱབ་པར་བྱས་ཡོད། མཛེས་དཔྱོད་ལ་དོན་གྱི་སྒོ་ནས་དབྱེ་ན། གཏན་ཚིགས་རྟོག་འཆར་གྱི་མཛེས་དཔྱོད་དང་། དད་པའི་རྟོག་འཆར་གྱི་མཛེས་དཔྱོད། འཚོ་བའི་མཚོན་སྟོབས་ཀྱི་མཛེས་དཔྱོད། ཚོར་བའི་མངོན་སྟོབས་ཀྱི་མཛེས་དཔྱོད①བཅས་རིགས་བཞི་རུ་བཀར་ཡོད་པ་ལས་ཆུང་གྲོགས་རྗེས་དྲན་ནི། ཆེས་མཐའ་མ་སྟེ། ཚོར་བའི་མངོན་སྟོབས་ཀྱི་མཛེས་པ་དང་ལྡན་པའི་སྙན་རྩོམ་མཆོག་ཏུ་གྱུར་པ་ཞིག་ཡིན།

མཇུག་གི་གཏམ།

མིག་སྔར་ཁོ་བོའི་མཐོང་ཆོས་སུ་གྱུར་པའི་སྙན་རྩོམ་ཆུང་གྲོགས་རྗེས་དྲན་གྱི་འགྲེལ་བ་གཅིག་པུ་ནི། ཉ་དཀར་འཕགས་པ་སྐྱབས་ཀྱིས་བྲིས་པའི་དམའ་འབྲིང་སློབ་དེབ་ཀྱི་དཔྱད་གཞིའི་ཡི་གེ་རུ་བཀོད་པའི་དོན་འགྲེལ་དེ་ཡིན། དོན་འགྲེལ་དེར་ནང་དོན་རིག་པའི་ཤུགས་ཆེ་ལ་མཛེས་དཔྱོད་རིན་ཐང་གི་ངོས་ནས་དེ་འདྲའི་ཞིབ་ཕྲ་བྲིས་མེད། གོང་དུ་དེའི་སྐོར་ནས་གླེང་བརྗོད་བྱས་མེད་པའི་རྒྱུ་མཚན་ནི། དགེ་རྒན་རྣམས་ཀྱི་དཔྱད་གཞི་ཡིན་པས། གུས་པས་གང་འདོད་དུ་གླེང་བརྗོད་བྱ་མི་འོས་པ་དང་། མཐའ་གཅིག་ཏུ་འདི་ནི་བདེན་གྱི་གཞན་ནི་གཏི་མུག་གོ་ཟེར་བ་གཏན་མིན་ལ། ལྷག་ཏུ་རྩོམ་ཡིག་གཅིག་ལ་དཔྱད་པ་མི་འདྲ་བ་ཅི་འདྲ་མང་ན་ཀློག་པ་པོ་ལ་དེ་འདྲའི་བློ་སྒོ་འབྱེད་པར་ཕན་པ་ཡོད་པ་བཅས་ལ་དམིགས་ཏེ། རང་གི་བསམ་ཚུལ་རྣམས་ལྷུག་པོར་བརྗོད་པ་ཡིན་ནོ། །

* བློ་བཟང་ཆོས་འཕེལ། རྔ་བ་དགེ་འོས་སློབ་གླིང་གི་བོད་རྒྱ་སྐད་གཉིས་སློབ་གླིང་དུ་ཕྱག་ལས་གནང་བཞིན་ཡོད།

5.png

① འཇུ་སྐལ་བཟང་། སྙན་ངག་གི་རྣམ་བཤད། [M] མཚོ་སྔོན་མི་རིགས་དཔེ་སྐྲུན་ཁང་། 2016:253.

①ཁྲི་གོང་ཨོ་རྒྱན་ཚེ་རིང་། ཨ་མདོ་བྱམས་པ་དང་དགེ་འདུན་ཆོས་འཕེལ། [M] སི་ཁྲོན་མི་རིགས་དཔེ་སྐྲུན་ཁང་། 2018ལོའི་ཟླ11 ཤོག་ངོས106-108

①བོད་ལྗོངས་མི་དམངས་དཔེ་སྐྲུན་ཁང་གིས་ལེགས་བསྒྲིགས་བྱས།འགྲོ་བ་བཟང་མོའི་རྣམ་ཐར། [M] བོད་ལྗོངས་མི་དམངས་དཔེ་སྐྲུན་ཁང་། 2020ལོའི་ཟླ8།ཤོག་ངོས37

①ར་ས་བསྟན་འཛིན་ཆོས་གྲགས།རྩོམ་རིག་མཐའ་དཔྱོད་ཀྱི་རིག་ལམ། [M] མི་རིགས་དཔེ་སྐྲུན་ཁང་། 2019ལོའི་ཟླ1།ཤོག་ངོས་77

①ར་ས་བསྟན་འཛིན་ཆོས་གྲགས།རྩོམ་རིག་མཐའ་དཔྱོད་ཀྱི་རིག་ལམ། [M] མི་རིགས་དཔེ་སྐྲུན་ཁང་། 2019ལོའི་ཟླ1། ཤོག་ངོས་73

①འཇུ་སྐལ་བཟང་། སྙན་ངག་གི་རྣམ་བཤད། [M] མཚོ་སྔོན་མི་རིགས་དཔེ་སྐྲུན་ཁང་། 2016ལོའི་ཟླ7ཤོག་ངོས་176

①ཨ་ལགས་དོར་ཞི། ཤེས་བྱའི་གནད་གསལ། [M] མཚོ་སྔོན་མི་རིགས་དཔེ་སྐྲུན་ཁང་། 2016ལོའི་ཟླ7ཤོག་ངོས་35

①ནུབ་བྱང་མི་རིགས་སློབ་གྲྭ་ཆེན་མོའི་རྩོམ་རིག་དགེ་རྒན་སློབ་དཔོན་ཆེན་མོ་འཇིགས་བྱེད་སྐྱབས་ཀྱི་འདོད་པ་ཡིན།

①ཁྲི་གོང་ཨོ་རྒྱན་ཚེ་རིང་། ཨ་མདོ་བྱམས་པ་དང་དགེ་འདུན་ཆོས་འཕེལ། [M] སི་ཁྲོན་མི་རིགས་དཔེ་སྐྲུན་ཁང་། 2018:106.

①བོད་ལྗོངས་མི་དམངས་དཔེ་སྐྲུན་ཁང་གིས་བསྒྲིགས། འགྲོ་བ་བཟང་མོའི་རྣམ་ཐར། [M] བོད་ལྗོངས་མི་དམངས་དཔེ་སྐྲུན་ཁང་། 2020:37.

②③ར་ས་བསྟན་འཛིན་ཆོས་གྲགས། རྩོམ་རིག་མཐའ་དཔྱོད་ཀྱི་རིག་ལམ། [M] མི་རིགས་དཔེ་སྐྲུན་ཁང་། 2019:77.73.

ར་ས་བསྟན་འཛིན་ཆོས་གྲགས།རྩོམ་རིག་མཐའ་དཔྱོད་ཀྱི་རིག་ལམ། [M] མི་རིགས་དཔེ་སྐྲུན་ཁང་། 2019ལོའི་ཟླ1། ཤོག་ངོས་73

①འཇུ་སྐལ་བཟང་། སྙན་ངག་གི་རྣམ་བཤད། [M] མཚོ་སྔོན་མི་རིགས་དཔེ་སྐྲུན་ཁང་། 2016:176.

②དོར་ཞི་གདོང་དྲུག་སྙེམས་བློ། ཤེས་བྱའི་གནད་གསལ། [M] མཚོ་སྔོན་མི་རིགས་དཔེ་སྐྲུན་ཁང་། 2016:35.

①ནུབ་བྱང་མི་རིགས་སློབ་གྲྭ་ཆེན་མོའི་རྩོམ་རིག་དགེ་རྒན་འཇིགས་བྱེད་སྐྱབས་ཀྱི་འདོད་པ་ཡིན།

ཡོང་བཞིན་ཡོད།

འདུ་བྲལ་སྙིང་བོ་མེད་པར་རྟོགས་པའི་གླུ་ཡི་མཛེས་དཔྱོད་རིན་ཐང་གླེང་བ།