གྲོང་ཁྱེར་ནང་གི་བོད་ཀྱི་ཚོང་དཔོན་གསུམ་གྱི་གཏམ་རྒྱུད་།

རྩོམ་སྒྲིག་པའི་གཏམ།

“ཀྲུང་ཧྭ་མི་རིགས་ཐུན་མོང་ཚོགས་པའི་འདུ་ཤེས་བརྟན་པོ་འཛུགས་རྒྱུ་ཞེས་པ་ནི་མི་རིགས་ཁག་གི་མི་དམངས་ལ་སྣེ་ཁྲིད་བྱས་ཏེ་བདེ་སྡུག་མཉམ་མྱོང་དང་། ཁྲེལ་གྲགས་མཉམ་ཁུར། ཤིི་གསོན་མཉམ་གནས། ལས་དབང་གཅིག་མཐུན་བཅས་ཀྱི་ཐུན་མོང་ཚོགས་པའི་འདུ་ཤེས་བརྟན་པོ་འཛུགས་རྒྱུ་དེ་རེད”ཅེས་སྤྱི་ཁྱབ་ཧྲུའུ་ཅི་ཞི་ཅིན་ཕིང་གིས་ཀྲུང་དབྱང་མི་རིགས་ལས་དོན་ཚོགས་འདུའི་ཐོག་ཏང་དང་རྒྱལ་ཁབ་ཀྱི་བྱ་བཞག་འཕེལ་རྒྱས་ཀྱི་ཁྱོན་ཡོངས་འཐབ་ཇུས་ཀྱི་མཐོ་ཚད་ཐོག་ནས་ཀྲུང་ཧྭ་མི་རིགས་ཐུན་མོང་ཚོགས་པའི་འདུ་ཤེས་བརྟན་པོ་འཛུགས་རྒྱུའི་གལ་ཆེའི་དོན་སྙིང་གསལ་བཤད་གཏིང་ཟབ་གནང་བ་རེད།

དེ་ཡང་སྔོན་གྱི་དུས་སུ་ཚོང་དཔོན་ནོར་བུ་བཟང་པོ་ཞེས་པ་ཚོང་གི་ལས་ལ་ཤིན་ཏུ་མཁས་པ་ཞིག་བྱུང་བའི་ངོ་མཚར་གཏམ་རྒྱུད་དུ་མ་ཐོས་རྒྱུ་ཡོད། དེང་གི་དུས་འདིར་ཡང་དེ་ལས་མ་འདས་པར་གྲོང་ཁྱེར་ཆེ་གྲས་ཁག་ཏུ་བོད་ཀྱི་ཁེ་ལས་པ་དུ་མས་རང་གི་འཇོན་ནུས་ངོམ་བཞིན་ཚོང་གི་ལས་ལ་འཇུག་དང་འཇུག་མུས་རེད། ཐེངས་འདིའི་ལེ་ཚན་ནང་ཁྲེང་ཏུའུ་གྲོང་ཁྱེར་དུ་རྐང་ཚུགས་ཤིང་ཕྱག་ལས་རྒྱ་ཆེར་མཛད་བཞིན་པའི་བོད་ཀྱི་ཁེ་ལས་པ་གསུམ་གྱི་ངོ་མཚར་གཏམ་རྒྱུད་འགོད་རྒྱུ་ཡིན།

ཚོང་ལས་ཀྱི་ཁྲོད་ནས་སྤྱི་ཕན་གྱི་སྟོབས་ཤུགས་འདོན།

ཀྲུང་གོ་གསར་པའི་སྐབས་སྐྱེས་ཤིང་། དར་དམར་འོག་མཚར་ལོངས་བྱུང་། ཕ་ཡུལ་གྱི་སྤྱི་ཚོགས་བདེ་འཇགས་དང་དཔལ་འབྱོར་འཕེལ་རྒྱས་ལ་ང་ཚོས་དུས་དང་རྣམ་པ་ཀུན་ཏུ་སེམས་ཁུར་དང་དོ་ཁུར། རོགས་སྐྱོར་བཅས་བྱེད་པའི་འགན་འཁྲི་དང་འོས་འགན་ཡོད་ཅེས་ལི་ཅིན་གྱིས་བཤད་ཀྱི་འདུག་ལ། བསྒྲུབས་ཀྱང་སྒྲུབ་བཞིན་འདུག །ཁོང་2023ལོའི“ལི་རྫོང་གི་ཆེས་མཛེས་པའི་མི་སྟེ་སྤྱི་ཕན་བྱམས་བརྩེའི་ཕོ་ཉ”ཞེས་པའི་མཚན་སྙན་ཐོབ་མ་ཐག །ད་དུང་དཔང་ཡིག་གཞུང་ལས་ཁང་དུ་ཡག་མོར་བྱེད་འཇོག་རྒྱུ་མ་བྱུང་བར། རྟ་ཁ་གློད་ཁོམ་མེད་པར་ཚོགས་པའི་རུ་སྣེ་ཁྲིད་ནས་རྔ་བ་རུ་འཚམས་འདྲི་དང་རྟོག་ཞིབ་ཕྱིན་པ་རེད། བྲེལ་འཚུབ་ནི་ལི་ཅིན་གྱི་ལས་ཀའི་རྒྱུན་རྣམ་ཡིན་ཞིང་། ཁྲོན་བྱང་མཐོ་སྒང་གི་ས་མཐའི་འབྲོག་ཁུལ་ནས་ལིའང་ཧྲན་ཆེ་ཆུང་གི་གྲོང་རོང་ལུང་ཤུར་བར་དུ། ཁོང་ནི་ནམ་ཡང་ཉེན་སྐྱོབ་དཀའ་སེལ་གྱི་འཐབ་ར་དང་པོ་ལ་ལངས་ཤིང་།

ལག་ལེན་དངོས་ཀྱིས་ཕྱུག་འགྱུར་རྗེས་དྲན་དང་ཕ་ཡུལ་ལ་དྲིན་གཟོ་བའི་བརྩེ་བ་བཏོན་བཞིན་མཆིས།

ཕྱུགས་རྫི་ནས་ཚོང་ལས་ཚོགས་པའི་སྣེ་ཁྲིད་པར་གྱུར།

དམངས་གཉེར་ཁེ་ལས་པ་ཞིག་ཡིན་པའི་ངོས་ནས། ལི་ཅིན་ལ་གོ་མིང་ཤིན་ཏུ་མང་སྟེ། སི་ཁྲོན་ཞིང་ཆེན་གྱི་དམངས་ཆེན་འཐུས་མི་དང་སི་ཁྲོན་ཞིང་ཆེན་ཚོང་ཚོགས་ཀྱི་ཚོགས་གཙོ་གཞོན་པ། ཁྲེང་ཏུའུ་རྔ་བ་ཁུལ་ཚོང་ཚོགས་ཀྱི་ཚོགས་གཙོ། སི་ཁྲོན་གཉན་ཆེན་ཐང་ལྷ་སྒྱུ་རྩལ་ཚོགས་པའི་ཚོགས་གཙོ་སོགས་སོ། །སྔར་ད་དུང་གཟེངས་བསྟོད་གང་མང་ཐོབ་མྱོང་སྟེ། “རྒྱལ་ཡོངས་དབུལ་གྲོལ་འགག་སྒྲོལ་གྱི་གཟེངས་བསྟོད་བྱས་རྗེས་བྱ་དགའ”དང་“རྒྱལ་ཡོངས་མི་རིགས་མཐུན་སྒྲིལ་སྔོན་ཐོན་དཔེ་བཟང་མི་སྒེར”“སི་ཁྲོན་གྱི་དགེ་ལས་གཟེངས་བསྟོད”“ཆེས་བྱམས་བརྩེ་ལྡན་པའི་དགེ་ལས་མི་སྒེར”སོགས་ཡོད་པར་མ་ཟད། ཀྲུང་གོ་གསར་པའི་ལོ་ངོ་70ཡི་འཁྲུངས་སྐར་གྱི་རྒྱལ་སྟོན་དམག་གཟིགས་མཛད་སྒོ་ལ་གདན་འདྲེན་ཞུས་ནས་ཞུགས་པ་དང་། “ཀྲུང་གོའི་མི་བཟང་”དང་“སི་ཁྲོན་གྱི་མི་བཟང་”སོགས་ཀྱི་སྡིངས་ཆ་རུ་ཚུད་ཡོད།

མི་འགའ་རེས་ཁོང་ལ“བོད་ཀྱི་བུ་བཟང་”བཏགས་ཀྱི་ཡོད་ལ། མི་འགའ་རེས་ཁོང་ནི་འབྲོག་པ་མང་ཚོགས་ཀྱི་སེམས་ནང་གི“སྲུང་མ”ཞེས་བཏགས་ཀྱི་ཡོད་ཀྱང་། ཁོང་རང་གིས“གུང་ཁྲན་ཏན་ཡོན་ལི་ཅིན”ཞེས་བཏགས་ན་དེ་བས་ཀྱང་དགའ་བཞིན་ཡོད་ཟེར། རང་གི་འདས་དོན་དང་རང་ལ་ཐོབ་པའི་གཟི་བརྗིད་གླེང་སྐབས། ཁོང་གིས་རྟག་པར་སྤོབས་པ་བསྐྱེད་ནས་རང་གི་བྲང་ཁའི་ཏང་རྟགས་སྟོན་གྱི་ཡོད། ཁོང་གིས་གྲུབ་འབྲས་འདི་འདྲ་ཞིག་ཐོབ་དོན་ནི་ཆུང་དུས་ནས་ཕ་མས“བྱམས་བརྩེ་སེམས་སུ་བཅངས། བྱམས་བརྩེ་ཅན་ཞིག་གྱིས”ཞེས་པའི་བག་ཡོད་ཀྱི་ལྟ་བའི་སློབ་གསོའི་འོག་མཚར་ལོངས་བྱུང་བས་ཡིན་ཟེར།

ཁོང་བོད་རིགས་ཤིག་ཡིན་པའི་ཆ་ནས། ལི་ཅིན་གྱིས་བོད་འབྲེལ་ས་ཁུལ་གྱི་གནམ་ས་བླ་འོག་བསྒྱུར་བའི་འཕོ་འགྱུར་བརྒྱུད་མྱངས་བས། ཁོང་གིས་ཚོར་སྣང་ཟབ་མོའི་ངང་“གལ་སྲིད་ཏང་དང་རྒྱལ་ཁབ་ཀྱིས་བོད་འབྲེལ་ས་ཁུལ་གྱི་འཕེལ་རྒྱས་ལ་འགྲོ་སོང་འབོར་ཆེན་གཏོང་མེད་པ་དང་། གུང་ཁྲན་ཏང་ཡོན་ཁྲི་མ་འབུམ་གྱིས་ས་གནས་འདི་ལ་འབད་བརྩོན་ཞུམ་མེད་བྱས་མེད་ཚེ། ང་རི་བོ་བརྒལ་ནས་ཡོང་ཐུབ་རྒྱུ་མ་རེད་ལ། བཅོས་བསྒྱུར་སྒོ་འབྱེད་ཀྱི་ཤར་རླུང་མེད་ཚེ། ང་གྲོང་གསེབ་ཀྱི་བུ་ཕྲུག་ཅིག་ཁེ་ལས་པ་རུ་འགྱུར་ཐུབ་རྒྱུ་མ་རེད”ཅེས་ཟེར།

ལི་ཅིན་ནི་ཏང་གི་སྲིད་ཇུས་ཀྱི་འབོད་སྐུལ་འོག་ཏང་ནང་ཞུགས་ཤིང་། འབྲོག་ཕྲུག་ནས་ཚོང་ཚོགས་ཀྱི་ཚོགས་གཙོ་གཞོན་པའི་བར་དང་། སྒྱུ་རྩལ་ཚོགས་པའི་ཚོགས་གཙོ་ནས་ཞིང་ཆེན་དམངས་ཆེན་གྱི་འཐུས་ཚབ་བར་ཐོབ་ཐང་འགྱུར་བཞིན་ཡོད་ཀྱང་། སྤྱི་སེམས་ལས་སྒེར་སེམས་མེད་པ་དང་བྱམས་བརྩེས་ཁེངས་པའི་ཏང་ཞུགས་ཀྱི་ཐོག་མའི་བསམ་འདུན་འགྱུར་མེད། ཁྲེང་ཏུའུ་རྔ་བ་ཁུལ་ཚོང་ཚོགས་ཀྱི་ཚོགས་གཙོའི་འགན་ཁུར་ནས་ད་བར། ཁོང་གིས་སེམས་ཤུགས་ཡོད་ཚད་སྤྱི་ཚོགས་ཀྱི་སྤྱི་ཕན་ལས་དོན་ལ་བཏད་ནས། ཚོང་ཚོགས་དེ་ལ་འཕེལ་རྒྱས་ཆེན་པོ་ཕྱིན་ཡོད། གཉན་ཆེན་ཐང་ལྷའི་སྒྱུ་རྩལ་ཚོགས་པའི་ཚོགས་གཙོ་ཡིན་པའི་ཆ་ནས། ཁོང་གིས་སྤྱི་ཕན་འཁྲབ་སྟོན་ཀྱི་བྱེད་སྒོ་དེ་སི་ཁྲོན་བོད་འབྲེལ་ས་ཁུལ་དུ་བསྐྱལ་ཡོད། ཁོང་གིས་ནུས་ཤུགས་ཡོད་རྒུས་སྒོར་མོ་དང་ནུས་པ་བཏོན་ནས། རང་གི་བྱ་བ་སྤྱོད་པ་དང་ཡིད་དབང་འཕྲོག་ཤུགས་ཀྱིས་མི་ལ་ཕན་པ་སྒྲུབ་པ་དང་སེམས་འགུལ་ཐེབས་སུ་བཅུག་པར་མ་ཟད། སྐུལ་ཁྲིད་བྱེད་བཞིན་ཡོད།

སྤྱི་ཕན་སྒྲུབ་པ་ནི་མི་དེ་བས་མང་པོས་གཞན་ལ་རོགས་བྱེད་དགོས་པར་ཤེས་ཆེད་རེད།

རྔ་བ་རུ་ལི་ཅིན་ཞེས་པའི་མིང་འདི་ཐོས་དུས། ཞིང་འབྲོག་མང་ཚོགས་ཀྱིས་གཅིག་རྗེས་གཉིས་མཐུད་དུ་མཐེ་བོང་བསྒྲེངས་ནས་ལེགས་རྟགས་སྟོོན་སྲིད། ཁྲེང་ཏུའུ་རྔ་བ་ཁུལ་ཚོང་ཚོགས་ཀྱི་ཚོགས་གཙོ་ཡིན་པའི་ཆ་ནས། ལོ་ངོ་དུ་མའི་རིང་། ལི་ཅིན་ནི་དུས་དང་རྣམ་པ་ཀུན་ཏུ་དབུལ་སྐྱོར་ལས་དོན་གྱི་མ་རྩ་མཐུན་སྦྱོར་དང་རྣམ་གྲངས་བརྩོན་ལེན། གྲོན་དངུལ་བསྡུ་རུབ་སོགས་ཀྱི་ཆེད་དུ་རྒྱུག་བཞིན་ཡོད། ཁོང་གིས་སེར་སྣ་སྤུ་ཙམ་མེད་པར་ལོ་ངོ་དུ་མར་འབད་བརྩོན་བྱས་ནས་བསགས་པའི་རྒྱུ་ནོར་མཐའ་དག་ཕ་ཡུལ་བའི་སྡོད་ཁང་གསར་པ་དང་ཕྲུ་གུ་ཚོའི་སློབ་ཡོན་ལ་སྒྱུར་གྱི་ཡོད། ན་གཞོན་མང་པོ་ཞིག་ཁོང་གི་སྣེ་ཁྲིད་འོག་མཐོ་སྒང་ནས་ཐོན་ཏེ་གྲོང་ཁྱེར་དུ་སྐྱོད་ཀྱི་ཡོད།

ཁོང་ལ་ཁྱེད་ཀྱིས་ཨུ་ཚུགས་བྱེད་ནས་སྤྱི་ཕན་ལས་དོན་བསྒྲུབ་དགོས་པའི་རྒྱུ་མཚན་ཅི་ཡིན་ནམ་ཞེས་འདྲི་སྐབས། ཁོང་གིས“ཆུང་དུས་ཁྱིམ་དུ་ཆ་རྐྱེན་མི་ལེགས་པ་དང་དང་ཐོག་ཕྱི་རུ་ལས་ཀ་འགྲོ་དུས་དཀའ་ངལ་ཤིན་ཏུ་ཆེ་བས། ངས་འཇིག་རྟེན་འདིའི་དཀའ་སྡུག་གང་མང་ཞིག་མྱོང་སྐབས། མི་མང་པོའི་རོགས་སྐྱོར་ལ་བརྟེན་ནས་ད་གཟོད་རྒྱུན་འཁྱོངས་ཐུབ་པ་རེད། དེ་བས་ངས་ད་ལྟའི་འཚོ་བ་ལ་གཅེས་འཛིན་ཧ་ཅང་བྱེད་ཀྱི་ཡོད་ལ། གཞན་ལ་དཀའ་ངལ་ཡོད་སྐབས་ཀྱི་སྡུག་བསྔལ་དེ་བས་ཀྱང་ཚོར་ཐུབ། དེ་བརྟེན། ངས་འབད་པ་ཆེན་པོས་རྒྱུ་ནོར་དེ་བས་མང་པོ་བསྒྲུབས་ནས། དེ་བས་མང་བ་དང་དེ་བས་རྒྱ་ཆེ་བ། དེ་བས་རྒྱང་རིང་བའི་ངང་དཀའ་ངལ་ཅན་ལ་རོགས་སྐྱོར་དང་ཤང་གྲོང་དར་རྒྱས་ལ་རྒྱབ་སྐྱོར་བྱ་རྒྱུ་ཡིན”ཞེས་ཟེར། ཁོང་གིས“དགེ་ལས་དང་སྤྱི་ཕན་སྒྲུབ་པ་ནི་མི་དེ་བས་མང་པོར་གཞན་ལ་རོགས་སྐྱོར་བྱེད་དགོས་པ་ཤེས་བཅུག་ནས། དེ་ལས་མི་ཚེའི་ཁོག་རྒྱ་དང་དྲིན་གཟོའི་རིན་ཐང་མངོན་ཐུབ་པར”འདོད།

བསྡོམས་རྩིས་རགས་རིམ་ཙམ་བྱས་པ་ན། ཉེ་བའི་ལོ་ངོ་བཅུའི་རིང་དུ། ལི་ཅིན་གྱིས་ཐོན་ལས་དབུལ་སྐྱོར་དང་བརྩེ་སེམས་རོགས་སྐྱོར་སོགས་ཀྱི་བྱེད་སྒོ་ཁག་ཏུ་མ་དངུལ་གཏོང་བ་དང་སྒོར་མོ་དང་དངོས་རྫས་ཞལ་འདེགས་འབུལ་བའི་བསྡོམས་གྲངས་བྱེ་བ་གཉིས་ལ་ཉེ་ཞིང་། བསྡུ་རུབ་དང་སྐུལ་ཁྲིད་བྱས་ནས་ཐོབ་པའི་རིགས་སོ་སོའི་མ་དངུལ་སྒོར་དུང་ཕྱུར་གཉིས་ལ་ཉེ་བ་སི་ཁྲོན་བོད་འབྲེལ་ས་ཁུལ་གྱི་རིགས་སོ་སོའི་ལས་དོན་དུ་བཏང་ནས་དུད་ཚང་4000ལྷག་ལ་རོགས་རམ་བྱས།

ལི་ཅིན་གྱི་སྐུལ་ཁྲིད་འོག །སྤྱི་ཕན་ལས་དོན་དུ་ཞུགས་མཁན་ཇེ་མང་ནས་ཇེ་མང་ཡིན་ལ། ཁྲེང་ཏུའུ་རྔ་བ་ཁུལ་ཚོང་ཚོགས་དེ་སྔར་གྱི་མི་བཅུ་ལྷག་ལས་ད་ལྟ་མི་བརྒྱ་ལྷག་ཏུ་གྱུར་ཅིང་། ཁོ་ཚོ་ལི་ཅིན་གྱི་བསམ་བློ་ལ་མོས་མཐུན་ཡོད་པ་དང་། ཚད་མཐོའི་འགན་འཁྲི་དང་དྲང་བདེན་གྱི་གཤིས་རྒྱུད་ཀྱིས་མི་རིགས་ས་ཁུལ་འཕེལ་རྒྱས་ཐད་དྲོད་ཁོལ་སྦྱིན་པར་སྐུལ་འདེད་གཏོང་བ་དང་། བརྩེ་སེམས་དང་སྙིང་རྗེས་སྤྱི་ཕན་དགེ་སྒྲུབ་ཀྱི་སྙིང་སྟོབས་སྤེལ་བ། བརྩེ་སེམས་ཟོལ་མེད་ཀྱིས་ཕ་ཡུལ་འཛུགས་སྐྲུན་ལ་རྒྱབ་སྐྱོར་བྱེད་པ། ལྷག་བསམ་རྣམ་དག་གིས་སྤྱི་ཚོགས་ལ་ཕན་པ་དང་མི་དེ་བས་མང་བ་ལ་རོགས་སྐྱོར་བྱེད་བཞིན་ཡོད།

རང་གི་དྲོད་ཁོལ་མི་དེ་བས་མང་པོར་བརྒྱུད་སྤྲོད་བྱེད་པ།

2008ལོ་ནི་ལི་ཅིན་གྱི་མི་ཚེའི་ཀྱོག་མཚམས་ཤིག་ཡིན། 2008ལོའི“5·12”ཝུན་ཁྲོན་ས་འགུལ་ཁྲོད། ཅི་ལིན་གྱི་ཕ་ཡུལ་ལ་གནོད་སྐྱོན་ཚབས་ཆེན་ཐེབས། རྒྱལ་ཡོངས་ཀྱི་ས་གནས་སོ་སོ་ནས་རོགས་སྐྱོར་ཡོང་སྐབས། ཏང་དང་སྲིད་གཞུང་གིས་གནོད་ཐེབས་མང་ཚོགས་ལ་བཅངས་པའི་སེམས་ཁུར་དང་བརྩེ་སེམས་ཚོར་བས། ལི་ཅིན་ལ་གནོད་ཐེབས་མང་ཚོགས་ཀྱི་ཆེད་དུ་བྱ་བ་ག་གེ་མོ་ཞིག་བསྒྲུབ་དགོས་པའི་བསམ་ཚུལ་སྐྱེས། སྐབས་དེར། ལི་ཅིན་གྱིས་ས་འགུལ་གྱིས་རྐྱེན་ནས་དཀའ་ཁག་ཏུ་ལྷུང་བའི་གཉན་ཆེན་ཐང་ལྷ་སྒྱུ་རྩལ་ཚོགས་པ་ལ་དོ་ཁུར་བྱས། ཁོས་མགྱོགས་མྱུར་དུ་ཁྲེང་ཏུའུ་རུ་སྒྱུ་རྩལ་ཚོགས་པའི་འཁྲབ་སྟོན་པ་བསྡུས་ནས་གསར་དུ་སྒྲིག་འཛུགས་བྱས། 2009ལོའི་དཔྱིད་གསར་དུས་ཆེན་གྱི་ཡར་སྔོན་དུ། གཉན་ཆེན་ཐང་ལྷ་སྒྱུ་རྩལ་ཚོགས་པས་གསར་དུ་སྒྲིག་འཛུགས་བྱས་རྗེས་ཀྱི་སྤྱི་ཕན་འཚམས་འདྲི་འཁྲབ་སྟོན་བྱེད་འགོ་བརྩམས། “ང་ཚོས་ས་འགུལ་ཁྲོད་ཀྱི་གཏམ་རྒྱུད་ཆུང་ངུ་ཁག་ཅིག་གར་ཆུང་དུ་བསྒྲིགས་ནས། ང་ཚོས་གར་སྟེགས་ཐོག་འཁྲབ་སྟོན་བྱས། གར་སྟེགས་འོག་གི་ལྟད་མོ་བ་མང་པོ་ཞིག་གི་མིག་ལམ་ནས་མཆི་མ་དབང་མེད་དུ་ལྷུང་བཞིན་འདུག”འཁྲབ་སྟོན་དེ་མཇུག་རྫོགས་རྗེས། ལི་ཅིན་གྱི་མུ་མཐུད་དུ་སྤྱི་ཕན་འཁྲབ་སྟོན་བྱེད་རྒྱུའི་ཆོད་སེམས་དེ་བས་ཇེ་བརྟན་དུ་གྱུར། འཁྲབ་སྟོན་བྱེད་ཐེངས་གཅིག་གིས་བགྲང་བྱ་བཅུ་བཞི་འགོར་ཟིན།

2009ལོ་ནས་བཟུང་སྟེ་ལོ་རེའི་དགུ་པའི་ཚེས་དགུ་དང་དཔྱིད་གསར་དུས་ཆེན་སོགས་དུས་ཆེན་གྱི་སྐབས་སུ། གཉན་ཆེན་ཐང་ལྷ་སྒྱུ་རྩལ་ཚོགས་པ་ལོ་རེ་བཞིན་ཞིང་ཆེན་ཡོངས་ཀྱི་ས་གནས་ཁག་དང་། ལྷག་པར་དུ་དཀར་མཛེས་དང་རྔ་བ། ལིའང་ཧྲན་སོགས་སུ་ཕྱིན་ནས་སྤྱི་ཕན་འཁྲབ་སྟོན་དང་རིག་གནས་ཞབས་ཞུའི་བྱ་འགུལ་སྤེལ་བ་རེད། ཁ་བའི་འདབ་མ་ལྷབ་ལྷུབ་ཏུ་གཡོ་བའི་འབྲོག་ས་དང་། ཡང་ན་ཇ་བསྲུས་མའི་དྲི་ཞིམ་འཐུལ་བའི་སྦྲ་ནག་བཅས་གང་ཡིན་རུང་སྒྱུ་རྩལ་ཚོགས་པའི་འཁྲབ་སྟོན་པའི་རྐང་རྗེས་བཞག་ཡོད། ད་བར་དུ། གཉན་ཆེན་ཐང་ལྷ་སྒྱུ་རྩལ་ཚོགས་པ་གཞི་རིམ་དུ་ཟབ་ཞུགས་བྱས་ནས་སྤྱི་ཕན་ཀྱི་དམངས་ཕན་རིག་གནས་བྱ་འགུལ་ཐེངས་1000ལྷག་སྤེལ་ཡོད་ལ། མི་རིགས་ས་ཁུལ་དུ་སྒོར་མོ་དང་དངོས་ཟོག་སྒོར་ཁྲི་1700ལྷག་གི་རིན་ཕུལ་ནས། ཀྲུང་གོའི་དམངས་གཉེར་སྒྱུ་རྩལ་ཚོགས་པའི་བརྩེ་སེམས་འོས་འཁྲབ་ཀྱི་ཨང་དང་པོའི་རྟགས་མ་མང་པོ་བླངས་ཡོད།

ལི་ཅིན་གྱིས“རིག་རྩལ་འཁྲབ་སྟོན་ཤང་གྲོང་ལ་བསྐྱལ། རིག་རྩལ་འཁྲབ་སྟོན་ལ་བརྟེན་ནས་མི་སེམས་སྤྲོ་བས་བཏེགས། དེ་ནས་རིམ་བཞིན་རོགས་སྐྱོར་ལ་ཤུགས་རྐྱེན་ཐེབས་ཐབས་བྱ་རྒྱུ་ནི་གནད་སྨིན་དབུལ་སྐྱོར་གྱི་ཐབས་ཤེས་ལེགས་ཤོས་དེ་རེད”ཅེས་ཟེར། “གྲངས་ཉུང་མི་རིགས་སྒྱུ་རྩལ་ཚོགས་པ་ལ་མང་ཚོགས་ཀྱི་རྨང་གཞི་ཡོད། ད་དུང་། ཡིག་ཆ་མང་པོ་ཡོད་དེ། དཔེར་ན་ཚོགས་ཆེན་ཉི་ཤུ་པའི་སྙན་ཞུ། ཞིང་འབྲོག་མང་ཚོགས་མང་པོ་ཞིག་གིས་ནང་དོན་རྟོགས་དཀའ་བས། གལ་སྲིད་གར་ཆུང་དང་གླུ་གར་སོགས་ཀྱི་རྣམ་པའི་ཐོག་ནས་ཏང་གིས་བློ་གཅིག་སེམས་གཅིག་གིས་མི་དམངས་ལ་ཞབས་ཞུ་སྒྲུབ་པའི་ནང་དོན་ལ་འགྲེལ་བཤད་བྱས་ཚེ། སྟབས་བདེའི་ངང་རྟོགས་ཐུབ་པ་རེད”ཅེས་ལི་ཅིན་གྱིས་མི་དམངས་ཚོས་དེ་རིང་གི་སྤྲོ་སྐྱིད་ལྡན་པའི་འཚོ་བ་ནི་ཏང་གི་སྲིད་ཇུས་བཟང་པོ་དང་འབྲལ་ཐབས་མེད་པ་རྟོགས་པའི་རེ་བ་ཆེ་ཟེར། ཁོ་ཚོས་རིག་རྩལ་འཁྲབ་སྟོན་གྱི་རྣམ་པ་ལ་བརྟེན་ནས། ཏང་གི་སྲིད་ཇུས་དང་དྲོད་ཁོལ་དེ་སི་ཁྲོན་མི་རིགས་ས་ཁུལ་དུ་ཁྱབ་བསྒྲགས་བྱས་ཏེ། སི་ཁྲོན་མི་རིགས་ས་ཁུལ་གྱི་རིག་གནས་དར་རྒྱས་དང་སྤྱི་ཚོགས་བརྟན་བརླིང་། མི་རིགས་མཐུན་སྒྲིལ་བཅས་ལ་དམིགས་བསལ་གྱི་ནུས་པ་ཐོན་གྱི་ཡོད།

“དགེ་ལས་བསྒྲུབ་རྒྱུ་ལ་ངོ་མ་ལོབས་རྒྱུ་འདུག ནམ་ཡིན་རང་ཉིད་སྤྱི་ཚོགས་ཀྱིས་མཁོ་བཞིན་ཡོད་པ་དང་མི་རྣམས་ཀྱིས་ངོས་ལེན་བྱེད་བཞིན་ཡོད་པ་ཚོར་རྗེས། སྤོབས་པ་ཆེན་པོ་ཞིག་ངང་གིས་སྐྱེ་ནས། ངལ་དུབ་དང་ལེ་ལོ་ཡོངས་རྫོགས་གར་སོང་ཆ་མེད་དུ་གྱུར་བཞིན་འདུག”ཟེར་ནས་ལི་ཅིན་དང་ལས་གྲོགས་ཚོས་མཉམ་དུ་བརྩེ་སེམས་བརྒྱུད་སྤྲོད་དང་གཞན་ལ་དྲོད་ཁོལ་སྦྱིན་པ་རྒྱུན་འཁྱོངས་བྱས་ནས། སྤྱི་ཕན་བྱེད་མཁན་དེ་བས་མང་པོ་གཅིག་ཏུ་སྡུད་དེ་འཚོ་བ་དེ་བས་ཇེ་ལེགས་གཏོང་བཞིན་འདུག ། 

དངོས་མིན་ཤུལ་བཞག་རིག་གནས་ཀྱི་ལག་ཤེས་པ་ནས་རིག་གནས་བརྒྱུད་སྒྲོག་པར་གྱུར་པའི་བརྒྱུད་རིམ།

ཁྲེང་ཏུའུ་བོད་མིའི་ཁྲོམ་དུ་འབྱམས་ཀླས་པའི་ཕུགས་བསམ་གྱི་ནམ་མཁའ་ལ་ལང་ཚོའི་རི་མོ་འབྲི་མཁན་གྱི་མཚོ་བོད་མཐོ་སྒང་ནས་ཐོན་པའི་བོད་རིགས་ལག་ཤེས་བཟོ་པ་མང་པོ་ཡོད་པ་དང་། དུས་ཚོད་ཀྱི་སོ་ཁ་ན་ཁོ་ཚོས་ལྕགས་རིགས་སྣ་ཚོགས་ལ་བླ་མེད་ཀྱི་རྣམ་ཤེས་སྦྲུམ་དུ་བཅུག་ཅིང་། མི་རིགས་རིག་གནས་ཀྱི་ཚན་ཁ་མ་ཡལ་ཞིང་ས་ཁོངས་ཡུལ་སྲོལ་གྱི་ཁྱད་གཤིས་མ་དོར་བའི་བོད་བརྒྱུད་ནང་བསྟན་གྱི་ལྡེར་བཟོ་མང་པོ་གསར་གཏོད་བྱས། གདོང་ཚ་རིག་རྡོ་ནི་ཕུགས་བསམ་མངོན་འགྱུར་གྱི་ལས་ལ་བྲེལ་བཞིན་པའི་ལག་ཤེས་པ་དེ་དག་གི་གྲས་ཀྱི་གཅིག་ཡིན་ནོ། །

རྒྱུན་འཛིན། ཁྱིམ་རྒྱུད་ཀྱི་ལི་ཁྲའི་བཟོ་རྩལ་གྱི་འཕེལ་ལམ་གསར་པ་གཏོད་པ།

ཞོགས་པའི་དུས་ཚོད་བརྒྱད་པའི་སྟེང་། རིག་རྡོ་རང་ཁྱིམ་དང་ཁ་བྲལ་ནས་ཁོའི་ལས་སྒྲུབ་ཁང（འགྲེམ་སྟོན་ཁང）ལ་ཐོན་ནས་ཉིན་གཅིག་གི་བྱ་བར་དབུ་ཁྱུད་བྲིས། ལི་བཞུ་བ་དང་འདྲ་གཅོད། འཇམ་བརྡར། འོད་འདོན་སོགས་ཚགས་ཞིབ་པའི་འདྲ་སྐུ་བརྡུང་བཟོ་ལས་མཆེད་པའི་སྒྲ་རྣ་བའི་བུ་གར་བརྒྱུད་ཅིང་། རིག་རྡོའི་ལག་ཏུ་ཐོགས་པའི་ཐོ་བ་ཆུང་ཆུང་དེ་ནི་ཉ་མོ་ཆུ་ནང་དུ་འཁྱུག་པ་བཞིན་བྱང་ཆ་ལྡན་པར་དབྱིབས་དང་ཆེ་ཆུང་མི་འདྲ་བའི་ལི་མའི་སྟེང་བརྡུངས་ཤིང་། རིམ་བཞིན་མཛེས་སྡུག་ཡིད་དུ་འོང་བའི་སྐུ་འདྲ་ཞིག་བཞེངས་ནས་གྲུབ་པ་རེད། གཟུགས་མེད་ཀྱི་ལོ་ཟླས་ཁོའི་ལག་པའི་ཕྱི་ནང་ལ་དུས་ཚོད་ཀྱི་རི་མོ་ཕབ་ནའང་།

ཁོས་ཐོ་བ་ཆུང་ཆུང་དེ་ལག་ཏུ་བཟུང་ནས་སྐུ་འདྲ་བཟོ་བའི་ལས་ལ་བྲེལ་སྐབས་ཁོའི་མིག་ཟུང་ལ་བློ་སྤོབས་ཀྱི་ཉམས་དང་ལྡན། རིག་རྡོས་གདོང་ལ་འཛུམ་དང་བཅས་མི་རིགས་སྲོལ་རྒྱུན་རིག་གནས་ཀྱི་ཁྱད་ཆོས་ལ་མི་རྣམས་ཀྱིས་དང་དོད་བྱེད་བཞིན་མཆིས་ཞེས་བཤད།

རིག་རྡོ་ནི་ལི་ཁྲའི་བཟོ་རྩལ་ལོ་རྒྱུས་ཀྱི་རྒྱུན་རིང་བའི་ཁྱིམ་རྒྱུད་ཅིག་ཏུ་སྐྱེས་ཤིང་། ལོ་བརྒྱད་ཀྱི་སྟེང་ཨ་ཕའི་གམ་ནས་ལི་ཁྲའི་འདྲ་སྐུ་བཟོ་རྡུང་གི་ལག་རྩལ་ལ་སྦྱོང་མགོ་ཚུགས་ཤིང་། ཆེས་ཐོག་མར་ཨ་ཕས་ཁོ་ལ་རྡོའི་སྟེང་དུ་རི་མོ་འབྲི་བར་མཛུབ་སྟོན་གནང་། “སྐབས་ལ་ལར་ལི་སྨི་བཅུ་ཡས་མས་ཀྱི་ལི་མ་ཞིག་ལག་ཏུ་ཐོན་རྗེས་ངས་དེའི་སྟེང་དུ་ཡང་དང་བསྐྱར་དུ་ཐོ་བས་བརྒྱབ་ནས་སྦྱངས་པ་བྱས་པ་ཡིན”རིམ་བཞིན་ཨ་ཕའི་མཛུབ་སྟོན་འོག་རིག་རྡོས་རང་གི་བརྩོན་པ་ལ་བརྟེན་ནས་ལི་མའི་སྐུ་འདྲ་བཟོ་བའི་ལས་རིམ་ཁག་ཁོང་དུ་ཆུད།

ལི་ཁྲ་བརྡུང་བཟོ་ལག་རྩལ་གྱི་ལོ་རྒྱུས་ཀྱི་རྒྱུན་ཤིན་ཏུ་རིང་སྟེ། ཆེས་ཐོག་མར་གོ་མཚོན་དང་མཆོད་ཆས་བརྡུང་བཟོ་ནས་དར་ཞིང་། དུས་རབས་བཅོ་བརྒྱད་པར་ལག་རྩལ་དེ་ཉིད་བོད་ལྗོངས་ནས་དཀར་མཛེས་ཁུལ་ལ་དར་རྗེས། ད་ལྟའི་སྡེ་དགེ་རྫོང་དང་དཔལ་ཡུལ་རྫོང་དུ་རྩ་བ་ཚུགས་ཤིང་རྩེ་མོ་རྒྱས། རིག་རྡོའི་ཡང་མེས་གདོང་ཚ་པདྨ་ཡིས་གདོང་ཚའི་ཁྱིམ་རྒྱུད་ཀྱི་བརྡུང་བཟོའི་ལག་རྩལ་གསར་གཏོད་བྱས་མུར། ཀུན་གྱིས་ཁོང་ལ་བི་ཤྭ་ཀརྨའི་རྣམ་སྤྲུལ་ཞེས་བསྔགས་བརྗོད་ཀྱི་མེ་ཏོག་གཏོར་ཞིང་། ཁོང་ནི་སྡེ་དགེ་རྒྱལ་པོའི་དབུ་བླ་ཁག་ལྔ་དང་བོད་ལྗོངས་ཀྱི་སྐུ་དྲག་ཁྱིམ་རྒྱུད་མང་པོའི་ཆེད་བསྐོས་བཟོ་པ་ཡིན། ལི་ཁྲའི་བཟོ་རྩལ་གྱི་ཚབ་མཚོན་རྒྱུན་འཛིན་པ་རིག་རྡོས་ལོ་ངོ་མང་པོར་སྲོལ་རྒྱུན་ལག་ཤེས་བཟོ་རྩལ་རྒྱུན་འཛིན་དང་གསར་གཏོད། ཁྱབ་གདལ་སོགས་ཀྱི་ལས་ལ་བུང་བ་པད་ཚལ་ངང་ཞུགས་ཤིང་། ཁོས་རང་གི་བློ་གྲོས་དང་བརྩོན་པ་ལ་བརྟེན་ནས་ཁྱིམ་རྒྱུད་ཀྱི་ལག་ཤེས་བཟོ་རྩལ་རྒྱུན་བསྐྱངས་རྗེས་ལག་ཤེས་དེ་ཉིད་ལ་སྔར་ལས་བཀྲག་མདངས་རྣམ་པར་འཚེར།

དར་སྤེལ། ཡུལ་སྐོར་ཐོན་རྫས་ཀྱི་འཕེལ་རྒྱས་དང་བསྟུན་ནས་ལག་ཤེས་བཟོ་རྩལ་དབྱར་མཚོ་ལྟར་རྒྱས།

2004ལོར་གྲོགས་པོ་དག་གིས་སྐུལ་སློང་དང་ཨ་ཕ་ལགས་འཚོ་བཞེས་སྐབས་རྒྱུན་དུ་གསུངས་པའི་ངེས་པར་དུ་ཁྱིམ་རྒྱུད་ལག་ཤེས་དང་མི་རིགས་རིག་གནས་ལ་སྲུང་སྐྱོབ་ལེགས་པོ་བྱ་དགོས་ཞེས་པའི་བཅོལ་གདམས་ལྟར། རིག་རྡོ་ཁྲེང་ཏུའུ་ལ་ཕྱིན་ནས་གདོང་ཚ་ཁྱིམ་རྒྱུད་ཀྱི་གནའ་བོའི་ལི་ཁྲ་བརྡུང་བཟོའི་ལག་རྩལ་འཕེལ་རྒྱས་སུ་བཏང་།

རྒྱུས་མེད་ཀྱི་ཁྲེང་ཏུའུ་ཡུལ་ནས་རིག་རྡོས་སློབ་བུ་མང་པོ་ཞིག་ལ་ལག་ཤེས་བཟོ་རྩལ་དང་འབྲེལ་བའི་སློབ་སྦྱོང་གི་གོ་སྐབས་བསྩལ་ཞིང་། རང་ཉིད་ཀྱི་འཇོན་ཐང་དང་ལྷག་བསམ་ལ་བརྟེན་ནས་སློབ་མ་ཚོས་ཞིང་ཆེན་རིམ་པའི་དངོས་མིན་རིག་གནས་ཤུལ་བཞག་འདི་ཉིད་སྲུང་སྐྱོབ་དང་དར་སྤེལ་དུ་བཏང་ཞིང་། ལི་ཁྲ་བརྡུང་བཟོའི་ལག་ཤེས་མི་རབས་ནས་མི་རབས་བར་རྒྱུན་འཛིན་བྱས་ནས་རྗེས་རབས་པས་གནའ་བོའི་ལག་ཤེས་བཟོ་རྩལ་འདིའི་རིན་ཐང་དང་ཁྱད་ཆོས་ངེས་རྒྱུར་དམིགས་པ་རྩེ་གཅིག་ཏུ་གཞོལ། ད་ལྟའི་བར་རིག་རྡོས་སློབ་མ་300ལྷག་གསོ་སྐྱོང་བྱས་ཤིང་། བརྡུང་བཟོའི་ལག་ཤེས་ལས་རིགས་ཁྲོད་ཁོ་ནི་སྤྱོད་ཡོན་གཉིས་ལྡན་གྱི་མི་སྣ་གལ་ཆེན་ཞིག་ཏུ་ཆགས་ཡོད།

རིག་རྡོས་དུས་རབས་སོ་སོའི་ལག་ཤེས་པར་ལས་འགན་མི་འདྲ་བ་རེ་ཡོད་ཅིང་། ང་ཚོའི་ད་ལྟའི་འོས་འགན་གཙོ་བོ་ནི་ལག་ཤེས་འདི་ཉིད་རྒྱུན་འཛིན་བྱས་ནས་མ་འོངས་པར་དངོས་མིན་ཤུལ་བཞག་རིག་གནས་གང་དེ་འགྲེམ་སྟོན་ཁང་གི་རྣམ་ཤེས་བོར་བའི་ལག་ཤེས་ཐོན་རྫས་ཤིག་ཏུ་འགྱུར་དུ་མི་འཇུག་པ་དེ་ཡིན་ངེས་ཞེས་གསར་འགོད་པར་བཤད།

ཉེ་བའི་ལོ་ཤས་རིང་། ཡུལ་སྐོར་ལས་རིགས་ཡར་ངོའི་ཟླ་ལྟར་འཕེལ་བ་དང་བསྟུན་ནས་ཡུལ་སྐོར་རྗེས་དྲན་ལེགས་སྐྱེས་མང་པོའི་སྣ་གཅིག་རྐྱང་པའི་ཞན་ཆའང་མངོན་པར་གསལ་ཞིང་། ཁོས་གནད་དེར་དམིགས་ནས་ལི་ཁྲ་བརྡུང་བཟོ་ལག་ཤེས་གསར་གཏོད་ཀྱི་ལམ་གསར་པ་ཞིག་ཕྱེ་བ་སྟེ། སྤར་ཁ་བརྒྱད་ཀྱི་སྐ་རགས་མགོ་རྒྱན་དང་སྐེ་རྒྱན། ཁ་པར་གྱི་ཕྱི་ཤུབས་སོགས་ཡུལ་སྐོར་ལེགས་སྐྱེས་ཀྱིས་ཡུལ་སྐོར་པ་མང་པོའི་ཡིད་སེམས་བཀུག །ལྷག་དོན་འཐུས་ཚབ་རང་བཞིན་གྱི་སྲིད་པ་འཁོར་ལོ་སོགས་མུ་འབྲེལ་བཟོ་རྩལ་བརྩམས་ཆོས་བཀྲམ་པ་དེས་ལི་ཁྲ་བརྡུང་བཟོའི་ལག་ཤེས་འཕེལ་རྒྱས་ལ་ཐོད་བརྒལ་བྱུང་བ་མཚོན་ནོ། །

རིག་རྡོས་ད་དུང་ལག་ཤེས་བཟོ་རྩལ་གྱི་བཤམས་ཚོང་དང་འགྲན་ཚོགས་ལ་ཞུགས་པའི་གོ་སྐབས་དམ་འཛིན་བྱས་ནས་རང་ཉིད་ཀྱི་སྒྱུ་རྩལ་གསར་གཏོད་ཀྱི་བགྲོད་ལམ་རྒྱ་ཇེ་ཆེ་དང་གཏིང་ཇེ་ཟབ་ཏུ་བཏང་། ལག་ཤེས་བཟོ་རྩལ་ཕུལ་དུ་བྱུང་བ་དང་བསྟུན་ནས་རིག་རྡོའི་མིང་གྲགས་ཀྱང་ཇེ་ཆེར་གྱུར། ཁོ་ལ་སི་ཁྲོན་ཞིང་ཆེན་ལི་ཁྲ་མཛེས་བཟོའི་སློབ་དཔོན་གྱི་མཚན་སྙན་ཐོབ་པར་མ་ཟད། སི་ཁྲོན་ཞིང་ཆེན་གྱི་བྱས་རྗེས་ཅན་གྱི་གྲོང་ཚོའི་རིག་གནས་དང་ཡུལ་སྐོར་འཇོན་མི་དང་། དཀར་མཛེས་ཁུལ་མི་རིགས་དམངས་ཁྲོད་ལག་ཤེས་བཟོ་རྩལ་གྱི་དངོས་མིན་ཤུལ་བཞག་རིག་གནས་མཐུན་ཚོགས་ཀྱི་ཚོགས་གཙོར་བདམས།

འཕེལ་རྒྱས། མི་རིགས་རིག་གནས་དང་ཇུས་འགོད་འདུ་ཤེས་ཀྱི་ཟུང་སྦྲེལ།

“ལི་ཁྲའི་སྐུ་འདྲ་བཟོ་བར་ལས་རིམ་བཅུ་དགུ་བརྒྱུད་དགོས་ཏེ། ཐོག་མར་ལི་མར་ཤུར་བརྐོ་བ། དེ་ནས་ཤུར་གྱི་མཚམས་ལ་གསེར་དངུལ་ཟངས་ཀྱི་ཕྲ་རྒྱན་འགོད་པ། མཐར་གསེར་ཆུ་བྱུགས་པ་དང་ཞིབ་ཕྲའི་ལས་རྣམས་ཚགས་རྗེས་སྐུ་འདྲ་གྲུབ་པ་ཡིན།” རིག་རྡོས་དེ་ལྟར་ལི་ཁྲའི་བཟོ་རྩལ་དང་འབྲེལ་བའི་ལས་རིམ་ཞིབ་ཆ་དང་ལྡན་པར་ངོ་སྤྲོད་བྱས་པ་སྟེ། “གསེར་དངུལ་ཟངས་ལྕགས་ཀྱི་བརྡུང་བཟོ་ནི་ལི་ཁྲའི་སྐུ་འདྲ་བཟོ་བའི་ལས་རིམ་གལ་ཆེན་ཞིག་ཡིན་ཞིང་། ཟངས་དངུལ་སོགས་ཀྱི་རྒྱུ་ཆ་གང་དེ་བརྡུང་བཟོ་ལ་བརྟེན་ནས་བྱེ་བྲག་གི་ཐོན་རྫས་ཤིག་ཏུ་གྲུབ་པའི་གོ་རིམ་ལ་རྙོག་འཛིང་ཅུང་ཆེ་སྟེ། ཐོག་མར་བཟོ་པས་ཆེ་ཆུང་དང་དབྱིབས་ཚུལ་ངེས་ཅན་གྱི་སྐུ་འདྲ་གང་ཞིག་བློས་བསླངས་བྱས་རྗེས་ལས་རིམ་དངོས་ལ་འཇུག་དགོས་པ་དང་། དེ་ནས་ཞིབ་ཕྲའི་ལས་རྣམས་རེ་རེ་བཞིན་ཚགས་རྗེས་གྲུབ་པ་ཡིན། གསེར་ཆུ་བྱུག་པའི་ལག་རྩལ་ཡང་ལི་ཁྲའི་བཟོ་རྩལ་གྱི་ལག་ཤེས་ལ་མེད་དུ་མི་རུང་བའི་ལས་རིམ་ཞིག་ཡིན། དེའི་གོ་རིམ་ནི་གསེར་དང་དངུལ་བསྲེས་སྦྱོར་བྱས་ནས་བཞུ་དགོས་པ་དང་། དེ་ནས་ལི་ཁྲའི་སྐུ་འདྲ་སོགས་ཀྱི་ཕྱི་ངོས་ལ་བྱུགས་ཤིང་དྲོད་ཚད་མཐོན་པོས་སྲོས་ནས་བསྲད་རྗེས་འཇམ་བརྡར་རྒྱག་དགོས་ཤིང་། དེ་ལྟ་བུའི་ལས་རིམ་བརྒྱུད་པའི་སྐུ་འདྲ་སོགས་ལ་བཀྲག་མདངས་བཀྲ་ཞིང་ཚོན་རིས་གསལ་བ། གསོན་ཉམས་ལྡན་ཞིང་དུས་ཐུབ་པའི་ཁྱད་ཆོས་ལྡན།” གཞན་པའི་ལག་ཤེས་བཟོ་པ་མང་པོ་དང་འདྲ་བར་རིག་རྡོའང་ཁྱིམ་རྒྱུད་ཀྱི་སྲོལ་རྒྱུན་ལག་ཤེས་དེ་ཉིད་འཛིན་སྐྱོང་སྤེལ་གསུམ་བྱེད་པར་དགའ་སྤྲོས་བརྟས་ཡོད་དེ། ཁོས“མི་མང་པོས་ལག་ཤེས་བཟོ་པ་ནི་ལས་གང་དེར་བསྐྱར་ཟློས་ཀྱིས་འཇུག་མཁན་ཞིག་ཏུ་འདོད་བཞིན་ཡོད་ནའང་། དོན་དམ་པར་ང་ཚོ་རང་ཉིད་ཀྱི་ལག་ཤེས་བཟོ་རྩལ་གསར་གཏོད་དང་ལེགས་བཅོས་ལ་དགའ་བར་མ་ཟད། དེ་ལྟ་བུའི་ལས་ཕྱོད་མཐོ་བའི་བསྐྱར་ཟློས་ཀྱི་ལས་ཀས་ལག་ཤེས་ཐོན་རྫས་གང་དེའི་མྱོང་རོལ་གྱི་རིན་ཐང་ཇེ་མཐོར་བཏང་བ་རེད”ཅེས་བཤད།

རིག་རྡོ་རང་ཉིད་ཀྱིས་བཟོས་པའི་ལག་ཤེས་ཐོན་རྫས་ལ་རྒྱུས་མངའ་ཆེན་པོ་ཡོད་ཅིང། ཁོ་ལ་ཐོན་རྫས་གང་དེའི་ཇུས་འགོད་ཀྱི་བསམ་བློ་དང་རིག་གནས་ཀྱི་གྲུབ་ཆ། ཐབས་རྩལ་སོགས་ཀྱི་ཐད་ནས་རང་ཉིད་ཀྱི་བསམ་ཚུལ་དང་ལངས་ཕྱོགས་བརྟན་པོ་ཆགས་ཡོད་པ་རེད། “ང་ཚོའི་ལག་ཤེས་ཐོན་རྫས་ལ་མི་མང་པོས་དང་ལེན་བྱེད་པ་དང་། ཐོན་རྫས་དེ་དག་ལ་བརྟེན་ནས་མི་རིགས་རིག་གནས་ཀྱི་རིན་ཐང་ལ་ངོས་འཛིན་ཐོབ་རྒྱུ་ནི་ངའི་རེ་བ་ཡིན”འདི་ནི་ཁོའི་ལས་གང་དེར་སྤོབས་པས་འཇུག་པའི་ཕུགས་བསམ་གྱི་སྒུལ་ཤུགས་ཀྱང་ལགས།

ལོ་ངོ་ཞེ་གཅིག་གི་རིང་ལ་ཁོ་ལི་ཁྲའི་བཟོ་རྩལ་དང་འབྲེལ་བའི་ལས་ལ་ཞུགས་ཤིང་། ལག་ཤེས་བཟོ་རྩལ་འདི་ཉིད་རྒྱུན་འཛིན་དང་དར་སྤེལ་གྱི་གོ་རིམ་ཁྲོད་ཆེས་འབུར་ཐོན་གྱི་ཁྱད་ཆོས་ཤིག་ཡོད་པ་ནི་ཁོ་རང་ཞིང་ཆེན་རིམ་པའི་དངོས་མིན་ཤུལ་བཞག་རིག་གནས་རྒྱུན་འཛིན་པ་རབས་བདུན་པ་ཡིན་པའི་ཆ་ནས་ལི་ཁྲའི་བཟོ་རྩལ་རྒྱུན་འཛིན་གྱི་ཐབས་ཇེ་མང་དང་ལམ་ཇེ་ཡངས། ཤུགས་རྐྱེན་ཇེ་ཆེ་ཡིན་པ་དེའོ། ། 

བོད་རང་གི་བྲོ་བ་སོར་འཇོག་བྱས་པའི་བོད་ཟས།

སྤྱི་ཟླ་4པའི་ཚེས་28ཉིན། ཁྲེང་ཏུའུ་གྲོང་ཁྱེར་ཝུའུ་ཧུའུ་ཆུས་ཧྲུའུ་ཧན་སྲང་ལམ་གྱི་དར་དཀར་པོའི་བོད་ཟས་ཁང་དུ་སྦྱིན་བདག་དང་ཞབས་ཞུ་པ་རྣམས་མགྲོན་པོ་སྣེ་ལེན་གྱི་ལས་ལ་བྲེལ་བཞིན་འདུག

དེ་ཡང་འཛམ་གླིང་གི་ཡང་རྩེར་གནས་པའི་གངས་ཅན་མཐོ་སྒང་གི་ཆ་སྙོམས་མཚོ་འཕགས་སྨི་4000ཡན་ཡིན་ལ། བོད་མི་རིགས་གནས་འདི་རུ་མི་རབས་ནས་མི་རབས་བར་འཚོ་སྡོད་བྱས་པས། ཐུན་མོང་མ་ཡིན་པའི་བཟའ་བཏུང་གོམས་གཤིས་དང་མཐོ་སྒང་གི་ཁྱད་ཆོས་འབུར་དུ་ཐོན་པའི་བཟའ་བཏུང་རིག་གནས་གྲུབ་ཡོད། དེ་བཞིན་མི་རིགས་འགྲོ་འོང་དང་མཉམ་འདྲེས་བྱུང་བ་དང་བསྟུན་ནས། ནང་ལོགས་གྲོང་ཁྱེར་ཆེ་ཁག་ཏུ་བོད་ཟས་དར་བ་དང་། མི་རྣམས་ཀྱིས་ཁྱད་ཆོས་ལྡན་པའི་བོད་ཟས་མྱོང་རོལ་བྱེད་ཞོར་བོད་ཀྱི་རིག་གནས་ལ་རྒྱུས་ལོན་བག་ཙམ་བྱེད་བཞིན་ཡོད་པ་རེད། ཁྲེང་ཏུའུ་ལ་མཚོན་ན་རིག་གནས་སྣ་མང་འདུས་ཤིང་། གུ་ཡངས་པའི་གྲོང་ཁྱེར་ཞིག་ཡིན་པས། གནས་འདི་ན་བོད་ཟས་རིག་གནས་ཐོན་ལས་ལ་བྲེལ་བའི་ཚོགས་པ་དང་མི་སྒེར་མང་པོ་གཞིས་ཆགས་ཡོད་དེ། ཀརྨ་ཚེ་རིང་ཡང་དེའི་ནང་ནས་གཅིག་ཡིན་པ་རེད།

བོད་ཟས་རྣམ་པ་གསར་གཏོད་བྱེད་ཞོར་བོད་ཟས་ཀྱི་བྲོ་བ་དྭངས་མ་སོར་འཇོག་བྱེད་པ།

དུས་རབས་ཉི་ཤུ་པའི་ལོ་རབས་བརྒྱད་ཅུའི་རྗེས་སུ་བོད་དུ་ཡུལ་སྐོར་བྱེད་མཁན་ཇེ་མང་དུ་ཕྱིན་ནས་བོད་ཟས་གཡོས་སྦྱོར་ལ་འཕེལ་རྒྱས་ཆེན་པོ་བྱུང་ཡོད་ཅིང་། རྒྱུ་ཆ་གསར་པ་རྒྱུན་ཆད་མེད་པར་ཁ་གསབ་དང་མ་བྱན་གྱི་ལས་ཀར་མཐོང་ཆེན་བྱས་པ། གཡོས་སྦྱོར་ལག་རྩལ་རྒྱུན་ཆད་མེད་པར་སྤེལ་རེས་བྱས་པར་མ་ཟད། ཐ་ན་གཡོས་སྦྱོར་ཆེད་རྩོམ་དཔེ་ཆའང་མི་ཉུང་བ་ཞིག་ཀྱང་དཔེ་སྐྲུན་འགྲེམ་སྤེལ་བྱས་པ་རེད། ཀརྨ་ཚེ་རིང་གིས་ཀྱང་བོད་ཟས་རིག་གནས་ལ་ཞིབ་འཇུག་དང་འཚོལ་ཞིབ་གཏིང་ཟབ་བྱས་ནས་ཟ་ཁང་དུ་ཚལ་རིགས་མང་དུས་སྣ་ཁ་70ལྷག་ཙམ་གཡོས་སྦྱོར་བྱས་ཡོད་པ་རེད།

ཀརྨ་ཚེ་རིང་གིས་ལོ་ལྔ་པོ་འདིའི་རིང་ཁྲེང་ཏུའུའི་བོད་ཟས་ཀྱི་ཚོང་ཉིན་རེ་ལས་ཉིན་རེར་ཇེ་ཡག་རེད་ཅེས་གསར་འགོད་པ་ལ་བཤད། 2009ལོར་ཁོ་རང་བོད་ལྗོངས་ཆབ་མདོ་ནས་ཁྲེང་ཏུའུ་རུ་ཡོང་བ་དང་། 2010ལོར་གོ་སྐབས་དང་བསྟུན་ནས་བོད་ཟས་ཚོང་ཁང་ཞིག་གཉེར་བ་རེད། དེའི་རིང་དཀའ་ངལ་མང་པོ་འཕྲད་མྱོང་ལ། མ་བྱན་མང་པོ་གདན་ཞུ་བྱས་མྱོང་བར་མ་ཟད། ཚལ་རིགས་ཐད་ལའང་ལེགས་སྒྲིག་མང་པོ་བྱས་ཡོད་མོད། མཐར་ཁོས་བོད་ཟས་དེ་བོད་རང་ཉིད་ཀྱི་ཁྱད་ཆོས་སོར་འཇོག་བྱས་ན་ལེགས་པར་བསམ།

ཀརྨ་ཚེ་རིང་གིས་ཚོད་ལྟ་མང་པོ་བྱས་རྗེས། སྟབས་བདེའི་བྲོ་བ་དང་ཐོག་མའི་བྲོ་བ་དེ་བདམས་པ་རེད། བོད་རིགས་ཀྱིས་བོད་ཟས་ཁྲོད་བྲོ་རྫས་མང་པོ་སྤྱོད་པའི་ལུགས་སྲོལ་མེད་ལ། ཚང་མང་ཟས་རིགས་ཀྱི་བྲོ་བ་ངོ་མ་དེ་རོལ་མྱོང་བྱེད་པར་དགའ། ད་ཆ་ཁོང་གི་ཚོང་ཁང་ནང་སྔོ་ཚལ་སྣ་ཁ་བཅུ་ལྷག་ཙམ་ལས་མེད་པར་མ་ཟད། ད་དུང་རྒྱུན་གཏན་གྱི་ཚལ་རྐྱང་རྐྱང་ཡིན་པ་རེད།

ཀརྨ་ཚེ་རིང་གི་ཚལ་ཐོའི་ནང་གི་ཚགས་ཤ་དང་ནོར་ལྕེ། ནོར་ཤ་རློན་པ། ཐུག་པ། ཞོ་སོགས་ཚང་མ་བོད་རིགས་ཀྱི་རྒྱུན་ལྡན་འཚོ་བའི་ཁྲོད་ཀྱི་ལྟོ་ཆས་རྐྱང་རྐྱང་ཡིན་ལ། བོད་ཀྱི་སྲོལ་རྒྱུན་བཟའ་བཏུང་གཙོ་བོ་རྩམ་པ་དང་གྲོ་ཞིབ། ཤ་རིགས། འོ་མའི་ཐོན་རྫས་ཡིན་པ་རེད། ཀརྨ་ཚེ་རིང་གིས་སྡེ་དགེ་རྒྱལ་པོའི་ཐུག་པ་དེ་ང་ཚོའི་ཚབ་མཚོན་ཟས་རིགས་ཡིན་ལ། དེ་དུས་ངས་མིང་འདོགས་སྐབས་ལོ་རྒྱུས་སོགས་ལ་བསམ་བློ་ཞིབ་མོ་བཏང་བ་ཡིན། ཐུག་པ་འདི་ནི་སྡེ་དགེ་ནས་ཐོན་པ་ཞིག་རེད། གང་ལགས་ཤེ་ན། དེའི་ནང་གི་རྒྱུ་ཆ་ལྕམ་པའི་ལོ་མ་འདི་སྡེ་དགེ་ཁོ་ནར་ཡོད་པ་ཞིག་ཡིན། དེར་བརྟེན་ངས་སྡེ་དགེ་རྒྱལ་པོའི་ཐུག་པ་ཅེས་མིང་བཏགས་པ་ཡིན་ཞེས་བཤད།

བོད་ཟས་རིག་གནས་ཁྱབ་སྤེལ་བྱེད་ཞོར་ཞིང་འབྲོག་མང་ཚོགས་ཀྱི་ཡོང་འབབ་འཕར་བར་སྣེ་ཁྲིད་བྱེད་པ།

དཀར་ཆུའི་ཐོན་རྫས་ལ་རྒྱ་རིགས་ཀྱི་སྐུ་མགྲོན་ཚོས་ཧ་ཅང་དགའ་པོ་བྱེད་བཞིན་འདུག །དེར་བརྟེན་ད་ཆ་ཁོ་ཚོས་གཉེར་སྐྱོང་བྱ་ཐབས་གསར་པ་འཚོལ་ཞིབ་བྱེད་བཞིན་ཡོད་དེ། འཛད་སྤྱོད་པའི་དགོས་མཁོར་ཞིབ་འཇུག་བྱས་ནས་འཛད་སྤྱོད་པའི་བློ་ལ་འབབ་པའི་ཞབས་ཞུ་མཁོ་འདོན་བྱེད་བཞིན་ཡོད། ཟ་ཁང་གི་ཐོག་བརྩེགས་དང་པོའི་ཚོང་སྟེགས་ཐོག་འབྲོག་ལས་ཐོན་རྫས་སྣ་ཚོགས་བཤམས་ཡོད་ལ། ཀརྨ་ཚེ་རིང་གིས་བཤད་པ་ལྟར་ན། ཚོང་ཁང་ནང་གི་ཞོ་དང་། མར། འོ་མ། ཤ་རིགས་སོགས་ཀྱི་ཐོན་རྫས་ཕྱིར་འཚོང་བྱེད་ཚད་ཧ་ཅང་མཐོན་པོ་ཡོད། ད་དུང་ཐུམ་རྒྱག་ཕྱིར་སྐྱེལ་ཞབས་ཞུ་ཡོད་པས། ཡོང་སྒོ་ཟ་ཁང་ནང་གི་ཡོང་སྒོ་དང་གཅིག་འདྲ་ཆགས་འདུག །འབྲོག་ལས་ཐོན་རྫས་འདི་དག་ས་གནས་ལས་ཁུངས་དང་མཉམ་འབྲེལ་བྱས་ཏེ་ཕྱིར་འཚོང་བྱེད་བཞིན་ཡོད་ཅེས་བཤད།

མ་གཞི་དཀར་ཆུའི་ཐོན་རྫས་བཟོ་སྐབས་འོ་མ་དང་མར་དཀྲུགས་སྐབས། བོད་རིགས་བུད་མེད་ཚོས་དཀའ་ལས་ཆེན་པོ་རྒྱག་བཞིན་ཡོད། ལྷག་པར་དུ་དབྱར་དུས་སུ་འོ་མ་ཐོན་མང་བའི་དུས་ཚིགས་སུ་ཉིན་རེར་འོ་མ་ཐེངས་གསུམ་བཞོ་རྒྱུ་ཡོད་པ་དང་། འོ་མ་བཞོ་བ་དང་མར་ལེན་པ་སོགས་དཀའ་ལས་མང་པོ་བརྒྱུད་དགོས། ད་ལྟ་མཉམ་ལས་ཁང་དང་ཕྱུགས་ལས་ལས་སྣོན་བཟོ་གྲྭ་དར་ཁྱབ་ཕྱིན་པས། ངལ་རྩོལ་གྱི་ཁུར་པོ་ཇེ་ཡང་ལ་སོང་ཡོད་པར་མ་ཟད། ཡོང་འབབ་ཀྱང་འཕར་ཡོད་པ་རེད།

ཀརྨ་ཚེ་རིང་གིས་ངའི་ད་ལྟའི་གཉེར་སྐྱོང་བྱེད་སྟངས་ལ་མུ་མཐུད་ཤུགས་སྣོན་རྒྱག་པ་དང་འཐུས་ཚང་དུ་གཏོང་དགོས། ཕྱོགས་གཅིག་ནས་ངས་ད་ལྟ་ཐུམ་སྒྲིལ་བརྒྱབ་ནས་ཕྱིར་སྐྱེལ་བྱེད་བཞིན་ཡོད། ཆེད་ལས་ཀྱི་ཕྱིར་འཚོང་ལས་སྟེགས་གཏོད་ཐུབ་མེད་མོད། འོན་ཀྱང་ཉེ་འགྲམ་གྱི་ངོ་ཤེས་དག་ལ་སྡེབ་སྐྱེལ་བྱེད་ཀྱི་ཡོད། ངའི་ཐུམ་སྒྲིལ་རྒྱུ་ཆ་ནི་ཁོར་ཡུག་སྲུང་སྐྱོང་གིས་ཚུར་བསྡུ་བྱེད་ཆོག་པའི་རྒྱུ་ཆ་རྐྱང་རྐྱང་ཡིན་པ་དང་། ཕྱོགས་གཞན་ཞིག་ནས་ས་གནས་ཀྱི་ཞིང་འབྲོག་ཐོན་རྫས་ལས་སྣོན་བཟོ་གྲྭ་དང་མཉམ་ལས་བྱ་རྒྱུར་ཤུགས་སྣོན་བརྒྱབ་ན་གཉིས་ཁེ་ཡོང་བའི་གོ་སྐབས་ཤིག་ཀྱང་ཡོད་ཅེས་བཤད་པ་རེད།

དཔལ་འབྱོར་འཕེལ་རྒྱས་དང་འཚོ་བའི་ཆ་རྐྱེན་ལེགས་སུ་ཕྱིན་པ་དང་། ཕྱི་ཕྱོགས་སྒོ་འབྱེད་བྱེད་ཤུགས་ཆེ་རུ་ཕྱིན་པ་དང་མི་རིགས་རིག་གནས་སྤེལ་རེས་དར་རྒྱས་སོང་བ་དང་བསྟུན་ནས་བོད་རིགས་ཀྱི་བཟའ་བཏུང་རིག་གནས་གྲོང་ཁྱེར་དུ་སྤེལ་བཞིན་ཡོད་པ་རེད། ཀརྨ་ཚེ་རིང་གིས། 2019ལོར་ཁྲེང་ཏུའུ་རུ་བོད་ཟས་ཚོང་ཁང་ཆེ་ཆུང་200ལྷག་ཡོད་ལ། དུས་ད་ལྟ་ཇེ་མང་ནས་ཇེ་མང་འགྲོ་བཞིན་འདུག་ཟེར།

དེ་ཡང་གསར་འགོད་པས་རྒྱུས་ལོན་བྱས་པ་ལྟར་ན། ཉེ་སྔོན་ཁྲེང་ཏུའུ་རུ་མཚོ་བོད་མཐོ་སྒང་གི་བཟའ་བཏུང་རིག་གནས་སྐོར་གྱི་བགྲོ་གླེང་ཚོགས་འདུ་ཞིག་འཚོགས་ཏེ། ས་གནས་སོ་སོའི་བོད་ཀྱི་བཟའ་བཏུང་ལས་རིགས་ཀྱི་མི་སྣ་མང་པོ་མཉམ་དུ་འཛོམས་ཤིང་། ཁོང་ཚོའི་ཐུན་མོང་གི་དམིགས་ཡུལ་ནི་སྔར་ལས་ལྷག་པའི་སྒོས་ཐུན་མིན་རིག་གནས་འདི་རྒྱུན་འཛིན་བྱ་རྒྱུ་དེ་ཡིན་ནོ། །