དབྱར་གཞུང་གི་དུས་ཚིགས་སུ་མཐོ་སྒང་ནི་ཚོན་ལྡན་རི་མོ་ཞིག་དང་གཉིས་སུ་མེད། སྤྱི་ཟླ་6པའི་ཚེས་18ཉིན། སྐབས་ལྔ་པའི་ཀྲུང་གོའི་བོད་ལྗོངས་ཡུལ་སྐོར་རིག་གནས་ཀྱི་རྒྱལ་སྤྱིའི་འགྲེམས་སྟོན་ཚོགས་འདུ་གནས་མཆོག་ལྷ་ས་རུ་འགོ་བཙུགས། སྐབས་འདིའི་བོད་ལྗོངས་འགྲེམས་ཚོགས་སུ“བདེ་སྐྱིད་ལྡན་པའི་བོད་ལྗོངས་གསར་པ་ཅི་དགར་རོལ། ལག་གདང་སྦྲེལ་ནས་རྒྱང་སྐྱོང་གསར་པར་སྐྱོད”ཅེས་པའི་བརྗོད་དོན་གཙོ་བོ་བྱས་ཏེ། ཕྱོགས་ཡོངས་ནས་བོད་ལྗོངས་ཀྱི་དཔལ་འབྱོར་འཕེལ་རྒྱས་དང་། འཆམ་མཐུན་བརྟན་བརླིང་། སྐྱེ་ཁམས་ལེགས་སྐྱོང་། མཐའ་མཚམས་སྲ་བརྟན་གྱི་གནས་བབ་བཟང་པོ་མངོན་པར་བྱས་པ་དང་། རིག་གནས་ཡུལ་སྐོར་འབུར་དུ་ཐོན་ཞིང་རྒྱལ་སྤྱིའི་སྤེལ་རེས་ཤུགས་སྣོན་བྱས་པ། ཚོང་འགུག་མ་འདྲེན་གཙིགས་སུ་འཛིན་པ་བཅས་བྱས་ནས། ལོ་རྒྱུས་ཀྱི་འགོ་ཚུགས་སུ་གསར་པར་རྐང་ཚུགས་ཏེ། ཐུན་མོང་ཐོག་བོད་ལྗོངས་ཡུན་རིང་བདེ་འཁོད་དང་སྤུས་ཚད་མཐོ་བའི་འཕེལ་རྒྱས་ཀྱི་དངོས་ཡོད་ཐབས་ལམ་ལ་བགྲོ་གླེང་བྱས་པར་མ་ཟད། འཛམ་གླིང་དུ་བོད་ལྗོངས་ཀྱི་དུས་རབས་འཕོ་འགྱུར་དང་དུས་རབས་གསར་པའི་ཕྱོགས་ཧྲིལ་པོའི་ཡར་ཐོན་དང་ལོ་རྒྱུས་རང་བཞིན་གྱི་གྲུབ་འབྲས་མངོན།
སྣ་མང་ཕུན་སུམ་ཚོགས་པའི་ཚོགས་འདུ་དང་འགྲེམས་སྟོན་སྤེལ་བ། སྐབས་འདིའི་བོད་ལྗོངས་འགྲེམས་ཚོགས་ཀྱིས་བསྡོམས་པས་བྱེད་སྒོ་ཐེངས་11སྤེལ་བ་དང་། ལྷག་པར་དུ“དུས་རབས་གསར་པ། འགོ་འཛུགས་ས་གསར་པ། འཕེལ་རྒྱས་གསར་པ། ‘ཁུལ་གསུམ་མཐོ་གཅིག’ནུས་པ་བཏོན་ནས་རྣམ་པ་གསར་པ་གཏོད་པ”ཞེས་པའི་བརྗོད་དོན་གཙོ་བོར་བྱས་པའི་གཙོ་དོན་གླེང་སྟེགས་གཉེར་བ་དང་། གླེང་སྟེགས་ཐོག་སྤྱི་ཁྱབ་ཧྲུའུ་ཅི་ཞི་ཅིན་ཕིང་གིས་བོད་ལྗོངས་ལ་གནང་བའི“དོན་ཆེན་བཞིར”དམིགས་ཏེ། “གསར་གཏོད་བཞི”དང“མདུན་གྲལ་དུ་སྐྱོད་པ་བཞིར”ནུས་ཤུགས་འདོན་པར་དམ་པོར་དམིགས་ནས་དུས་རབས་གསར་པའི་བོད་ལྗོངས་སྤུས་ཚད་མཐོ་བའི་འཕེལ་རྒྱས་ལམ་བུའི་ཐོག་སྤེལ་རེས་གཏིང་ཟབ་བྱས། “དོན་ཆེན་བཞིར”དང་“གསར་སྐྲུན་བཞིར”དམིགས་ནས་ཀྲུང་དབྱང་གི་ཐུགས་ཁུར་དང་རྒྱལ་ཡོངས་མི་རིགས་མཐུན་སྒྲིལ་ཡར་ཐོན་དཔེ་སྟོན་ཁུལ། མཐོ་སྒང་དཔལ་འབྱོར་སྤུས་ཚད་མཐོ་བའི་འཕེལ་རྒྱས་ཀྱི་སྔོན་སྐྱོད་ཁུལ། རྒྱལ་ཁབ་ཀྱི་སྐྱེ་ཁམས་དཔལ་ཡོན་གྱི་ས་མཐོ། རྒྱལ་ཁབ་ཀྱི་མཐའ་བརྟན་མཐའ་དར་དམངས་ཕྱུག་བྱ་སྤྱོད་ཀྱི་དཔེ་སྟོན་ཁུལ། དེ་མིན་བོད་སྐྱོར་གྲུབ་འབྲས་དང་སྨྱན་སྦྱོར་མཉམ་འབྲེལ། བོད་ལྗོངས་ཡུལ་སྐོར། ལུས་རྩལ་ཡུལ་སྐོར་ཐོན་ལས། རིག་གནས་བོད་ལྗོངས། ལྗང་མདོག་བཟོ་ལས། མཐོ་གསར་གྲངས་གཞི། དེང་རབས་ཞབས་ཞུའི་ལས་རིགས། མཐའ་མཚམས་ཚོང་འདྲེན། ཀྲུང་ཧྭའི་བོད་ལུགས་གསོ་རིགས། ས་མཐོའི་ཁྱད་ལྡན་ཞིང་འབྲོག་ཐོན་ལས། དག་གཙང་ནུས་ཁུངས་བཅས་བསྡོམས་ནས་འགྲེམ་ཁུལ་17ཡོད་པ་དང་། པར་རིས་དང་ཡི་གེ། བརྙན་དང་དངོས་པོ། མྱོང་རོལ་སོགས་ཀྱི་རྣམ་པའི་སྒོས་བོད་ཞི་བས་བཅིངས་འགྲོལ་བཏང་ཚུན་གྱི་ལོ་རྒྱུས་རང་བཞིན་གྱི་མཆོང་སྐྱོད་དང་།
དུས་རབས་གསར་པའི་ལོ་10ཡི་རླབས་ཆེན་གྲུབ་འབྲས་གླེང་ཡོད་ལ། རྒྱལ་ཡོངས་མི་དམངས་ཀྱི་སྒེར་སེམས་མེད་པའི་རོགས་སྐྱོར་དང་བོད་ལྗོངས་ཀྱི་གསོན་ཉམས་དོད་པའི་ལག་ལེན་སོགས་གླེང་ཡོད་པས། བློ་མཐུན་ཞི་ཅིན་ཕིང་གིས་སྲོག་ཤིང་གནང་བའི་ཏང་ཀྲུང་དབྱང་གི་བྱམས་བརྩེའི་ཐུགས་ཁུར་དང་། ཞི་ཅིན་ཕིང་གི་དུས་རབས་གསར་པའི་ཀྲུང་གོའི་ཁྱད་ཆོས་ལྡན་པའི་སྤྱི་ཚོགས་རིང་ལུགས་ཀྱི་དགོངས་པས་ཚན་རིག་དང་མཐུན་པའི་མཛུབ་ཁྲིད་འོག་བོད་ལྗོངས་སུ་ལོ་རྒྱུས་རང་བཞིན་གྱི་འཕོ་འགྱུར་བྱུང་བ་དང་ལོ་རྒྱུས་རང་བཞིན་གྱི་གྲུབ་འབྲས་ཐོབ་པ་དེ་འཁྲུག་ཆ་དོད་པོས་མཚོན་ཡོད་དེ། བོད་ལྗོངས་ཀྱི་རང་བྱུང་གི་མཛེས་པ་དང་། སྤྱི་ཚོགས་ཀྱི་རིག་གནས་སྣང་ཚུལ་གྱི་མཛེས་པ། མཐུན་སྒྲིལ་གྱི་མཛེས་པ། སྒོ་དབྱེའི་མཛེས་པ་བཅས་གང་ལེགས་མངོན་ཏེ། བོད་ལྗོངས་ཀྱི་མི་རིགས་ཁག་གི་མི་དམངས་ཀྱི་དཔའ་ངར་ཆེར་སྐྱེད་ཀྱི་བསམ་པའི་ཉམས་འགྱུར་དང་བདེ་སྐྱིད་ཀྱི་འཚོ་བ་མངོན་ཡོད།
ཁྱད་ཆོས་འབུར་དུ་ཐོན་པའི་རིག་གནས་ཚོང་ཟོག་འགྲེམས་པ། སྐབས་འདིའི་བོད་ལྗོངས་འགྲེམས་ཚོགས་ཐོག་ཁྱད་ལྡན་སྤུས་དག་འགྲེམས་ཁུལ་ཆེ་གྲས་9བཀོད་སྒྲིག་བྱས་ཡོད་པ་དང་། ཁང་པའི་ནང་བོད་ལྗོངས་ཀྱི་ཁྱད་ལྡན་སྤུས་ལེགས་འགྲེམས་ཁུལ་དང་། མཐོ་སྒང་ཁྱད་ལྡན་ཐོན་ལས་ཐོན་རྫས་འགྲེམས་ཁུལ། ཁ་གཏད་བོད་སྐྱོར་ཞིང་ཆེན་དང་གྲོང་ཁྱེར་གྱི་ཐོན་རྫས་འགྲེམས་ཁུལ། རྒྱལ་སྤྱིའི་སྤུས་དག་འགྲེམས་ཁུལ། རང་སྐྱོང་ལྗོངས་ཀྱི་མཁོ་ཚོང་ཁང་གི་ཐོན་རྫས་འགྲེམས་ཁུལ། སྣེ་གསུམ་པའི་སྤུས་རྟགས་ཐོན་རྫས་འགྲེམས་ཁུལ། རྒྱལ་ཁབ་ཕྱི་ནང་གི་འཛད་རྫས་འགྲེམས་ཁུལ་བཅས་བསྡོམས་པས་འགྲེམས་གནས་229བཀོད་སྒྲིག་བྱས་འདུག །བལ་ཡུལ་དང་། ཐེ་ལན་དི། ཁམ་བྷོ་དི་ཡ། འབྲུག་ཡུལ་སོགས་རྒྱལ་ཁབ་16གི་ཕྱི་ཕྱོགས་ཁེ་ལས་75གདན་ཞུས་ལྟར་འགྲེམས་སྟོན་ནང་ཞུགས། ཁེ་ལས་612ཀྱིས་ཐོན་རྫས་རིགས་ཁྲི་ཙམ་འཁྱེར་ནས་འགྲེམས་ཚོང་དུ་ཞུགས་པ་དང་། དེའི་ནང་ལྗོངས་ཕྱིའི་འགྲེམས་ཞུགས་ཁེ་ལས་64དང་ལྗོངས་ནང་ཁུལ་གྱི་ཁེ་ལས་473འགྲེམས་སྟོན་ནང་ཞུགས། བོད་ལྗོངས་ཀྱི་ཁྱད་ལྡན་འགྲེམས་རྫས་ལ་སྲོལ་རྒྱུན་ལག་ཤེས་བཟོ་རྩལ་མངོན་པར་མ་ཟད། བོད་རང་སྐྱོང་ལྗོངས་ཀྱི་ཁེ་ལས་ཀྱི་གྲུབ་འབྲས་གསར་པ་ཡང་འགྲེམས་སྟོན་བྱས་པས་བོད་ལྗོངས་ཀྱི་སྲོལ་རྒྱུན་དང་དེང་རབས། འཚོ་བ་དང་ཚན་རྩལ་ཕན་ཚུན་སྤེལ་རེས་དང་བཀྲག་མདངས་འཚེར་བཞིན་མཆིས།
སྐབས་འདིའི་བོད་ལྗོངས་འགྲེམས་ཚོགས་ཀྱིས་དྲ་ཐོག་དང་ཡུལ་དངོས་ཟུང་འབྲེལ་གྱི་ཚོགས་འདུའི་རྣམ་པ་ཐོག་མར་སྤྱད་དེ་དྲ་ཐོག་འགྲེམས་སྟོན་དང་ཕན་ཚུན་མྱོང་རོལ་ལས་སྟེགས་བཏོད་པ་དང་། “སྤྲིན་ཐོག་བོད་ལྗོངས་འགྲེམས་སྟོན”ནང་བོད་ལྗོངས་ཀྱི་ཡུལ་སྐོར་དང་། རིག་གནས་བོད་ལྗོངས། མཐོ་སྒང་ལུས་རྩལ། ཚོང་འགུགས་མ་འདྲེན། སྤུས་རྟགས་འགྲེམས་སྟོན་སོགས་ཀྱི་ཆེད་བསྒྲིགས་ལེ་ཚན་བཀོད་སྒྲིག་བྱས་ནས་བོད་ལྗོངས་ཀྱི་དམིགས་བསལ་ཁྱད་ཆོས་ལྡན་པའི་རིག་གནས་ཡུལ་སྐོར་ཐོན་ཁུངས་གང་ལེགས་མངོན་པར་བྱས། “ཕན་ཚུན་མྱོང་ཚོར”ཞེས་པའི་ལེ་ཚན་ནང་ཁྱད་ལྡན་ཐོན་རྫས་དང་བོད་ལྗོངས་སུ་ཡུལ་སྐོར་བྱེད་པ་སོགས་ཀྱི་ཆེད་བསྒྲིགས་ལེ་ཚན་བཟོས་ནས་བོད་ལྗོངས་ཀྱི་ས་གནས་དེ་གའི་སྤུས་ལེགས་ཐོན་རྫས་200ཙམ་དང་ཡུལ་སྐོར་ལམ་ཐིག་30ཙམ་འགྲེམས་སྟོན་བྱས་ཡོད། ལྟད་མོ་བས་དྲ་ཐོག་ནས་ཁྱད་ལྡན་ཐོན་རྫས་དང་ཡུལ་སྐོར་ཐོན་རྫས་དེ་དག་མངགས་ཉོ་བྱེད་ཆོག་པར་མ་ཟད། ད་དུང་ཨང་རྟགས་བཤེར་འབེབས་བྱས་ནས་བོད་ལྗོངས་འགྲེམས་ཚོགས་ཀྱི་ཐོན་རྫས་འགྲེམས་ཚོང་ཐད་གཏོང་ཁང་དུ་ཉོ་སྒྲུབ་བྱེད་ཆོག་གི་ཡོད་པ་རེད།
གྲུབ་འབྲས་གཡུར་དུ་ཟ་བའི་ཚོང་འགུག་མ་འདྲེན་བྱས་པ། སྤྱི་ཟླ་6ཚེས་17ཉིན་གྱི་ཚོང་འགུགས་མ་འདྲེན་གྱི་འོས་སྦྱོར་འདུ་ཚོགས་དང་རྣམ་གྲངས་གཅིག་སྡུད་ཐོག་གན་རྒྱ་འཇོག་པའི་མཛད་སྒོའི་ཐོག་བསྡོམས་པས་འཐབ་ཇུས་སྒྲོམ་གཞིའི་གྲོས་མཐུན་7བཞག་པ་དང་རྣམ་གྲངས་ཀྱི་གན་རྒྱ་60 སྒོར་དུང་ཕྱུར་531.83གྱི་གྲོས་མཐུན་མ་འཇོག་བྱས་པ་རེད།
དེའི་ནང་བོད་ལྗོངས་ཀྱི་ཡུལ་སྐོར་བྲིན་ཚོང་ཁྱབ་གདལ་ཚོགས་ཆེན་གྱིས“རྒྱལ་ཁབ་ཀྱི་བགྲོད་ལམ་ཆེན་མོ”ཞེས་པའི་G21བོད་ལྗོངས་ལམ་དུམ་དང་བོད་ལྗོངས་ཀྱི་ཡུལ་སྐོར་གྲགས་ཅན་རྫོང་གིས་གཅིག་སྡུད་ཐོག་འོས་སྦྱོར་བྱ་རྒྱུ་གཙོ་གནད་དུ་བྱས་ནས་རིག་གནས་དང་ཡུལ་སྐོར་པུའུ། འཛམ་གླིང་ཡུལ་སྐོར་མནའ་འབྲེལ་གྱི་འཐུས་མི། འཛམ་གླིང་ཡུལ་སྐོར་གྲོང་ཁྱེར་མཉམ་འབྲེལ་ལྷན་ཚོགས་ཀྱི་འཐུས་མི། དེ་བཞིན་ཀྲུང་གོའི་ཚན་རིག་ཁང་མཚོ་བོད་ཞིབ་འཇུག་སུའོ་དང་། ཀྲུང་གོའི་ཡུལ་སྐོར་མཐུན་ཚོགས་དང་ཀྲུང་གོའི་ཡུལ་སྐོར་གྲུ་གཟིངས་མཐུན་ཚོགས། བོད་སྐྱོར་ཞིང་ཆེན་དང་གྲོང་ཁྱེར། ཉེ་འཁོར་ཞིང་ཆེན་དང་རང་སྐྱོང་ལྗོངས་ཀྱི་ཡུལ་སྐོར་སྲིད་འཛིན་སྡེ་ཚན་གྱི་འཐུས་མི། ཡུལ་སྐོར་ལས་རིགས་ཀྱི་ཀྲུང་དབྱང་ཁེ་ལས་ཀྱི་འགན་འཁུར་པ་གཙོ་བོ། རྒྱལ་ནང་གི་ཡུལ་སྐོར་ཁེ་ལས་དང་རྒྱལ་ནང་གི་ཡུལ་སྐོར་གྲགས་ཅན་མི་སྣ་སོགས་མི་200ལྷག་ཙམ་ཞུགས། བསྡོམས་པས་ཡུལ་སྐོར་ལས་རིགས་ཀྱི་མཉམ་ལས་གྲོས་མཐུན་6དང་རིག་གནས་ལས་རིགས་ཀྱི་མཉམ་ལས་གྲོས་མཐུན་1བཞག་པ་དང་། ས་ཁུལ（གྲོང་ཁྱེར）བདུན་གྱིས་ཁ་གཏད་བོད་སྐྱོར་ཞིང་ཆེན་དང་གྲོང་ཁྱེར་གྱི་འཐུས་མིར“འགྲུལ་ཁུངས་བོད་སྐྱོར”གྱི་གྲོས་མཐུན་བཞག་པ་རེད།
རྒྱུན་མཐུད་གཏིང་ཟབ་སྒོ་ནས་རྒྱལ་སྤྱིའི་སྤེལ་རེས་བྱེད་པ། བལ་པོ་དང་སོག་པོའི་སྲིད་དོན་མི་སྣས་ཚོགས་པའི་སྣེ་ཁྲིད་དེ་བོད་ལྗོངས་འགྲེམས་ཚོགས་སུ་ཞུགས་པར་མ་ཟད། ཐོན་ག་དང་བྷང་ག་ལ་སོགས་རྒྱལ་ཁབ་8ཀྱི་ཕོ་ཉ་དང་། ལྷོ་ཁོ་རེ་ཡའི་ཆིང་ཧྲང་ནན་ཏའོ་དང་བལ་ཡུལ་གྱི་ཀ་ཏ་མན་ཏུ་སོགས་ཀྱི་རྒྱལ་སྤྱིའི་མཛའ་མཐུན་གྲོང་ཁྱེར་གྱི་འཐུས་མིའང་འགྲེམས་ཚོགས་སུ་ཞུགས། ཁོང་ཚོས་མགྲིན་གཅིག་ཏུ་བོད་ལྗོངས་འགྲེམས་ཚོགས་ཀྱི་བྱེད་སྒོའི་ནང་དོན་ཕུན་སུམ་ཚོགས་ཤིང་། ཀྲུང་གོའི་བོད་ལྗོངས་ཀྱི་ཐུན་མིན་མཛེས་པ་དང་འཕེལ་རྒྱས་ཀྱི་གསོན་ཤུགས་རབ་ཏུ་མངོན་ཏེ། བོད་ལྗོངས་སུ་སྐྱོད་པ་དང་བོད་ལྗོངས་ལ་རྒྱུས་ལོན་བྱེད་པའི་སྟེགས་བུ་གལ་ཆེན་ཞིག་རེད་འདོད།
ཐེངས་གཉིས་པའི་གསར་འགྱུར་ཡོངས་བསྒྲགས་ཚོགས་འདུའི་ཐོག །གསར་འགྱུར་མགྲིན་ཚབ་པ་རེན་ཝུའེ་ཡིས་བཤད་རྒྱུར། བོད་ལྗོངས་ཀྱིས་ཞི་ཅིན་ཕིང་གི་དུས་རབས་གསར་པའི་ཀྲུང་གོའི་ཁྱད་ཆོས་ལྡན་པའི་སྤྱི་ཚོགས་རིང་ལུགས་ཀྱི་དགོངས་པའི་མཛུབ་ཁྲིད་འོག །ཕྱོགས་ཡོངས་ནས་སྤྱི་ཁྱབ་ཧྲུའུ་ཅི་ཞི་ཅིན་ཕིང་གི་བོད་ལྗོངས་དང་འབྲེལ་བའི་གལ་ཆེའི་མཛུབ་སྟོན་དང་དུས་རབས་གསར་པའི་ཏང་གི་བོད་སྐྱོང་ཇུས་ཆེན་དོན་འཁྱོལ་ལག་བསྟར་བྱས་ཏེ། རང་སྐྱོང་ལྗོངས་ཀྱི་ཏང་ཨུ་དང་སྲིད་གཞུང་གི་ཐབས་ཇུས་བཀོད་སྒྲིག་ལྟར་བོད་ལྗོངས་ཀྱི་དོན་དངོས་དང་མཐུན་པའི་སྤུས་ཚད་མཐོ་བའི་འཕེལ་རྒྱས་ཀྱི་ལམ་བུ་ཞིག་ཏུ་བསྐྱོད་དེ། བོད་ལྗོངས་ཡུན་རིང་བདེ་འཁོད་དང་སྤུས་ཚད་མཐོ་བའི་འཕེལ་རྒྱས་ཀྱི་ལེའུ་གསར་པ་བསྐྲུན་པའོ། །