གཟན་རྩྭ་ལས་སྣོན་དང་བསྲེས་སྦྱོར་གྱི་ལག་རྩལ།

（དེབ་སྔོན་མར་མཐུད）

གསུམ། གཟན་རྩྭ་སྔོ་བསྙལ་གྱི་རྩ་གནད།

གཟན་རྩྭ་སྔོ་བསྙལ་གྱི་གཞུང་ལུགས་ལྟར་ན། དེ་ལ་གནད་གཙོ་བོ་འགའ་ཡོད་དེ།

1.དབྱང་རླུང་གིས་མི་འདས་པའི་ཁོར་ཡུག་བསྐྲུན་པ།

དེས་རྩི་ཤིང་གི་དབུགས་འབྱིན་རྔུབ་བྱེད་ནུས་དང་དབྱང་རླུང་ལ་བརྟེན་པའི་འབུ་ཕྲའི་འགུལ་སྐྱོད་ལས་བྱུང་བའི་འཚོ་བཅུད་ཀྱི་གྱོང་གུད་ཇེ་ཉུང་དུ་གཏོང་ཐུབ་པར་མ་ཟད། དབྱང་རླུང་མེད་པའི་འོ་སྐྱུར་འབུ་ཡི་འགུལ་སྐྱོད་ལ་མཐུན་རྐྱེན་བཟོ་ཐུབ། དེར་བརྟེན། གཟན་རྩྭ་བསྡུ་སྐབས་སྔོ་བསྙལ་བྱས་པའི་རྩྭ་སྔོན་ཚགས་དམ་པོར་མནན་ནས་དབུགས་རླུང་ཕྱིར་འདོན་པ་དང་བསྡུས་ཚར་རྗེས་ཁ་དམ་པོར་བསྡམ་དགོས།

2.གཟན་རྩྭ་བསྙལ་བའི་རྒྱུ་ཆར་མངར་ཚད་འོས་འཚམ་ཡོད་དགོས།

འོ་སྐྱུར་འབུ་མང་པོ་སྐྱེ་འཕེལ་བྱུང་བ་དང་འོ་སྐྱུར་འཚམ་པོ་འབྱུང་བར་ཁག་ཐེག་བྱ་ཆེད། རྩྭ་སྔོན་ལ་ངེས་པར་དུ་ཆེས་མ་མཐར་མཁོ་བའི་མངར་ཚད་འདུ་དགོས། གཟན་རྩྭར་མཁོ་བའི་ཆེས་མ་མཐའི་མངར་ཚད་ནི་གཟན་རྩྭ་དལ་འགྱུར་ཚད་ཀྱིས་བརྩིས་པ་སྟེ། གཟན་རྩྭ་ལ་མཁོ་བའི་ཆེས་མ་མཐའི་མངར་ཚད（%）=གཟན་རྩྭ་དལ་འགྱུར་ཚད×1.7 ཡིན། གཟན་རྩྭ་དལ་འགྱུར་ཚད་ཀྱི་ཁེ་100ཡི་གཟན་རྩྭ་སྐམ་རྫས་ཀྱི་PHགྲངས་ཚད་4.2ལ་ཐོན་དུས་མཁོ་བའི་འོ་སྐྱུར་གྱི་ཁེ་གྲངས་ལ་གོ་དགོས། 1.7ནི་སྔོ་བསྙལ་བྱས་པ་ལས་གྲུབ་པའི་ཁེ་གཅིག་གི་འོ་སྐྱུར་ལ་མཁོ་བའི་རྒུན་འབྲུམ་གྱི་མངར་ཆའི་ཁེ་གྲངས་ལ་གོ །

གཟན་རྩྭ་ལ་མཁོ་བའི་ཆེས་མ་མཐའི་མངར་ཚད་ལས་ཆེ་བ་ལ“སྔོ་རྩྭ་བསྙལ་བའི་མངར་ཆའི་དངོས་ལྷག”གི་རྒྱུ་ཆ་ཟེར་ཞིང་། དེ་ལས་ཆུང་བ་ལ“སྔོ་རྩྭ་བསྙལ་བའི་མངར་ཆའི་ལྡོག་ལྷག”གི་རྒྱུ་ཆ་ཟེར། རྩྭ་སྔོན་བསྙལ་བའི་མངར་ཆའི་དངོས་ལྷག་གི་རྒྱུ་ཆར་མ་རྨོས་ལོ་ཏོག་དང་ཁྲེ་རྒོད། སྙེ་མ་ཅན་གྱི་གཟན་རྩྭ། ནན་ཀྭ །ཅུའུ་ཡུས（菊芋）སྐེ་ཚེ། ཉུང་མ།（芫菁）ཀན་ལན（甘蓝）སོགས་ཡོད་པ་དང་། རྒྱུ་ཆ་འདི་དག་སྔོ་བསྙལ་བྱེད་སླ། རྩྭ་སྔོན་བསྙལ་བའི་མངར་ཆའི་ལྡོག་ལྷག་ཏུ་གཏོགས་པའི་རྒྱུ་ཆ་ལ་འབུ་སུ་ཧང་སྨུག་པོ་དང་རྩྭ་འདབ་དཀར། རྒྱ་སྤོས། ཡུན་དབྱིན་སྨུག་པོ（紫云英）སོགས་སྲན་རིགས་གཟན་རྩྭ། ཞོག་ཁོག་གི་རྩད་པ་དང་ལོ་མ། ནན་ཀྭ་སོགས་ཡོད། རྒྱུ་ཆ་འདིའི་རིགས་སྔོ་བསྙལ་བྱེད་དཀའ་བས་རྒྱུན་ལྡན་གྱི་སྔོ་རྩྭའི་མངར་ཆ་ལས་གཞན་པའི་རྒྱུ་ཆ་བསྲེས་སྦྱོར་དང་། ཡང་ན་སྐྱུར་བསྣན་ཏེ་སྔོ་བསྙལ་བྱ་དགོས།

3.རྩྭ་སྔོན་བསྙལ་བའི་རྒྱུ་ཆར་བརླན་ཡོད་དགོས།

རྒྱུན་ལྡན་གྱི་སྔོ་བསྙལ་ཆ་རྐྱེན་འོག རྒྱུ་ཆའི་བརླན་འདུས་ཚད་ཀྱིས་སྔོ་བསྙལ་གཟན་ཆས་ཀྱི་སྤུས་ཚད་ལ་གནོད་པ་སྐྱེལ་སྲིད། གལ་ཏེ་བརླན་འདུས་ཚད་ཉུང་ན། རྩྭ་སྔོན་བསྙལ་དུས་གནོན་དཀའ་བ་དང་། དབྱང་རླུང་ཅུང་མང་པོ་ཡོད་པས་སྔོ་བསྙལ་གཟན་རྩྭའི་སྤུས་ཚད་ལ་གནོད་པ་ཐེབས་ངེས། གལ་ཏེ་བརླན་འདུས་ཚད་མང་ན། རྩི་ཤིང་ཕྲ་ཕུང་གི་གཤེར་ཁུ་ཁེགས་གསོག་ཐེབས་ནས་ཡལ་བ་དང་། འཚོ་བཅུད་ལ་གྱོང་གུད་ཐེབས་སྲིད་པར་མ་ཟད། མངར་ཆའི་གར་ཚད་དཀོན་པས་འོ་སྐྱུར་འབུ་ཡི་མངར་ཆའི་གར་ཚད་ཀྱི་དགོས་མཁོ་སྐོང་མི་ཐུབ་པར། དེ་ལས་ལྡོག་སྟེ་སྐྱུར་འབུའི་སྐྱེ་འཕེལ་ལ་ཕན་པས་སྔོ་བསྙལ་གཟན་རྩྭའི་རྒྱུ་སྤུས་ལ་ཡང་གནོད་པ་ཐེབས་སླ། དེ་བས་ཆེས་འཚམ་པའི་བརླན་འདུས་ཚད་ནི་སྙེ་མ་ཅན་གྱི་རྩི་ཤིང་གི་བརླན་ཚད་65% ~ 75%དང་། སྲན་རིགས་ཀྱི་བརླན་ཚད་60% ~ 70%ཡིན། རྩྭ་སྔོན་བསྙལ་བའི་རྒྱུ་ཆ་རགས་ན་དེའི་བརླན་ཚད་ཆེ་བ་དང་། དེ་ལས་ལྡོག་པ་སྟེ་རྒྱུ་ཆ་ཕྲ་ཞིང་མཉེན་ན། བརླན་ཚད་ཆུང་བ་ཡིན། བརླན་ཚད་འཚམ་པོ་མིན་པའི་སྐབས་སུ་ཉི་མར་སྐམ་པ་དང་ཆུ་སྣོན་པ། ཡང་ན་འདུས་ཚད་མི་འདྲ་བའི་རྒྱུ་ཆ་བསྲེས་སྦྱོར་སོགས་ཀྱི་བསྙལ་ཐབས་སྤྱད་དེ་མཐུན་སྦྱོར་བྱ་དགོས།

བཞི། རྩྭ་སྔོན་བསྙལ་བའི་སྒྲིག་བཀོད་དང་སྒྲིག་ཆས།

རྩྭ་སྔོན་བསྙལ་ནས་གཟན་རྩྭ་བསྲེས་སྦྱོར་བྱེད་པར་སྒྲིག་ཆས་ངེས་ཅན་དགོས་ཏེ། དཔེར་ན། རྩྭ་སྔོན་བསྙལ་དོང་དང་རྩྭ་སྔོན་བསྙལ་བའི་འདེགས་སྒྲོམ། འགྱིག་ཁུག་སོགས་དང་། གཞན་ད་དུང་རྩྭ་འབྲེག་འཕྲུལ་ཆས་དང་འདྲུད་འཐེན་འཁོར་ལོ་སོགས་ཀྱི་ལག་ཆའང་དགོས། མིག་སྔར་རང་རྒྱལ་དུ་རྩྭ་སྔོན་བསྙལ་བར་སྒྲིག་ཆས་ཆེན་པོའི་རིགས་མི་འཚམ་པ་དང་། སྒྲིག་ཆས་ཆུང་བའི་རིགས་ཏེ། ཞབས་ངོས་ནར་དབྱིབས་ཀྱི་རྩྭ་སྔོན་བསྙལ་དོང་བཀོལ་ན་ཅུང་འཚམ། དེའི་རྒྱུ་མཚན་ནི་འབྲོག་ཁུལ་དང་རྒྱ་ཁྱོན་ཆེ་བའི་རྩྭ་སར་སྒོ་ཕྱུགས་མཉམ་དུ་བསྡུ་མི་ཐུབ་པས་ཡིན། སྐྱེལ་འདྲེན་ལ་སྟབས་བདེ་ཆེད། ལྷས་ར་རེ་རེའི་འགྲམ་དུ་རྩྭ་སྔོན་བསྙལ་དོང་གཅིག་གམ་འགའ་ཤས་བཟོ་དགོས། གཅིག་ཟོས་ཚར་རྗེས་ད་གཟོད་སྙོལ་དོང་གཞན་པའི་ཁ་ཕྱེ་ཞིང་། ནང་དུ་བསྡུས་རྗེས་མྱུར་དུ་ཁ་རྒྱག་དགོས། དེས་གཟན་རྩྭའི་དབྱང་འགྱུར་གྱི་གྱོང་གུད་ཇེ་ཉུང་དུ་གཏོང་ཐུབ་པར་མ་ཟད། དོང་ཁ་ཕྱེ་ནས་ཐེངས་གཉིས་པར་བསྙལ་པ་ལས་བྱུང་བའི་གྱོང་གུད་ཀྱང་ཇེ་ཆུང་དུ་གཏོང་ཐུབ། ཞིང་ལས་ས་ཁུལ་དུ་གཟན་རྩྭ་དང་སྒོ་ཟོག་གི་ཁ་གྲངས་ལ་ཚོད་འཛིན་ཡོད་པས་ཐབས་དེ་ལྷག་ཏུ་འཚམ།

1.འོག་ངོས་ནར་དབྱིབས་ཅན་གྱི་རྩྭ་སྔོན་བསྙལ་དོང་།

ས་དོང་འདིའི་རིགས་ཀྱི་གཏིང་ཚད་ལ་སྨི་2~3ཡོད་པ་དང་། ཞེང་གི་རིང་ཚད་ལ་སྨི་2.5~3.5ཡོད་དགོས། དེའི་རིང་ཐུང་ལ་ངེས་གཏན་མེད་ཅིང་། གཏིང་ཟབ་དྲགས་ན་གཟན་རྩྭ་ཕྱིར་ལེན་དཀའ་བ་དང་། ཞེང་ཚད་ཤིན་ཏུ་ཆེ་ན་དོང་གི་ཁ་རྒྱག་དཀའ།（ཞེང་ཚད་ནི་འདྲུད་འཐེན་འཁོར་ལོའི་ཞེང་ཚད་ཀྱི་ལྡབ་1.5ཡིན་ན་འགྲིག་ཅིང་། རྩྭ་སྔོན་གནོན་སྐབས་རྒྱུན་པར་འདྲུད་འཐེན་འཁོར་ལོ་བཀོལ་པ་དང་།

དེ་ལྟ་བུའི་ཞེང་ཚད་ལྟར་མར་གནོན་དུས་རྩྭ་སྔོན་གྱི་ཟུར་མི་ལུས་པ་ཡིན།）ས་དོང་གི་རིང་ཐུང་གིས་དེའི་བོངས་ཚད་ཐག་གཅོད་པ་ཡིན། བརྟན་ཞིང་དུས་ཐུབ་པའི་ཆེད་དུ་ས་དོང་གི་ཕྱོགས་བཞིར་རྡོ་བརྩིག་པ་སྟེ། གྱང་འོག་ཏུ་ལི་སྨི་60བརྩིག་པ་དང་གྱང་སྟེང་ལ་ལི་སྨི་30བརྩིག་དགོས། གྱང་ངོས་སུ་ཨར་འདམ་གྱིས་འཇམ་ཞལ་རྒྱག་དགོས། གནོན་བདེ་བའི་ཆེད་དུ་དྲང་འཕྱང་ངོས་འཇམ་ཅན་དུ་བཟོ་དགོས།

ས་དོང་ནི་ས་བབ་མཐོ་ཞིང་སྐམ་ཤས་ཆེ་བ་དང་།

ས་འོག་གི་ཆུ་ཚད་དམའ་བ། ལྷས་ར་དང་ཉེ་བ། ཆུའི་མགོ་ཁུངས་དང་གཤིན་སར་ཐག་རིང་བའི་གནས་སུ་བཟོ་དགོས། འདྲུད་འཐེན་འཁོར་ལོས་གནོན་བདེ་བའི་ཆེད་དུ། ས་དོང་གསེག་ངོས་དང་བསྟུན་ཏེ་བཟོ་དགོས། ལ་ཐུར་གྱི་ཞེང་ཚད་གཅིག་གི་མཐོ་ཚད་ལ་ལི་སྨི་50ལས་རྩིག་མི་དགོས་ལ། དེ་རྨང་མཐིལ་བྱས་ཏེ་ས་དོང་གི་ཕྱི་རུ་གསེག་ངོས་ཤིག་བརྐོ་དགོས། དེ་ནི་འདྲུད་འཐེན་འཁོར་ལོས་རྩྭ་སྔོན་གནོན་བདེ་བའི་ཆེད་དུ་ཡིན།

2.ཆུ་ཤོག་ཁུག་མས་སྔོ་བསྙལ་བྱེད་པ།

ཞིང་ལས་ས་ཁུལ་དུ་ཆུ་ཤོག་ཁུག་མས་ཀྱང་རྩྭ་སྔོན་བསྙལ་ཆོག་པ་ཡིན། རང་རྒྱལ་གྱི་ཞིང་ལས་ས་ཁུལ་དུ་སྟོན་དུས་ཁུ་མང་གཟན་རྩྭ་ཚད་ངེས་ཅན་ཡོད་པ་སྟེ། དཔེར་ན། སིལ་ཏོག་གི་འབྲུ་གུ་དང་ནན་ཀྭའི་ཕྱི་ཤུན། མངར་ཚལ་ལོ་མ། “ཆུ་གསུམ”（三水）སོགས་ཡོད་པར་མ་ཟད། ད་དུང་ཞོག་ཁོག་མངར་མོའི་འཁྲི་ཤིང་དང་ཞོག་ཁོག་གི་གཞུང་རྟ། ལོ་མ་སོགས་ཡོད། རྩྭ་སྔོན་བསྙལ་དོང་ནང་གཟན་རྩྭ་སྡུད་སྐབས་འཆར་གཞི་ལྟར་གཟན་རྩྭས་མི་འདང་བ་དང་། མྱུར་དུ་ཐག་གཅོད་མ་བྱས་ན། རྒྱུན་དུ་གཟན་རྩྭ་རུལ་ནས་ཆུད་ཟོས་སུ་གཏོང་སྲིད། ཡིན་ནའང་འགྱིག་ཁུག་གིས་རྩྭ་སྔོན་བསྙལ་ན་དུས་ལྟར་རྒྱུ་ཆ་ལེན་ཐུབ་པ་དང་། བཀོལ་སྤྱོད་བྱེད་པར་ཡང་སྟབས་བདེ། སྤུངས་འཇོག་ལ་ཚོད་འཛིན་བྱེད་མི་དགོས་པར་མ་ཟད། གནས་གཞན་ལ་སྤོར་བདེ། རྒྱུ་ཆ་ཅི་ཙམ་ཡོད་ན་རྩྭ་སྔོན་དེ་ཙམ་བསྙལ་ཆོག་པས་གྱོང་གུད་ཐེབས་ཚུལ་ཇེ་ཉུང་དུ་གཏོང་ཐུབ། རྩྭ་སྔོན་བསྙལ་ཐབས་འདིའི་རིགས་ཀྱི་འགྱིག་ཤོག་མཐུག་པོ་དང་ཁ་དམ་པོར་བསྡམ་དགོས། ཁུག་མ་རེ་རེའི་ནང་དུ་སྟོང་ཁེ་30 ~ 40བཅུག་ན་འཚམ་ཞིང་། རྩྭ་སྔོན་རྒྱུ་ཆར་མཉེན་ཞིང་ཁུ་བ་མང་པོའི་སྔོ་ཆས་བདམས་པ་དང་། དེ་གཏུབ་རྗེས་རྩྭ་ཕྱེ་དང་མཉམ་དུ་བརྫིས་ནས་བརླན་ཚད་མཐུན་སྦྱོར་བྱས་རྗེས་སྡུད་གསོག་བྱ་དགོས། རྒྱུ་ཆ་རགས་ཤོས་གནོན་དཀའ་བ་དང་འགྱིག་ཤོག་བརྟོལ་བའི་ཉེན་ཁ་ཡོད་པས་དེ་རྒྱུ་ཆར་བདམས་ན་མི་ལེགས་པས་གཟབ་པར་འཚལ།（མུ་འགོད）