ཁམས་བྱང་གི་ལྟེ་གནས་ཧོར་བྲག་འགོ།

དཀར་མཛེས་ཁུལ་ལ་བྲག་འགོ་མཚན་ཅན་གྱི་རྫོང་གཉིས་ཡོད། གཅིག་ནི་ཧོར་བྲག་འགོ་སྟེ་དཀར་མཛེས་ཁུལ་གྱི་བྱང་ཕྱོགས་ན་ཡོད་པའི་རོང་འབྲོག་གཉིས་ལྡན་གྱི་རྫོང་ཞིག་ཡིན། གཅིག་ནི་རོང་བྲག་རྫོང་སྟེ་རྒྱལ་རོང་གི་ལྷོ་སྣེ། དར་མདོ་རྫོང་གི་བྱང་རྒྱབ་ན་ཡོད། སྤྱིར་དཀར་མཛེས་བོད་རིགས་རང་སྐྱོང་ཁུལ་ལ་ལྷོ་ལམ་དང་བྱང་ལམ། ཤར་ལམ་བཅས་ས་ཁུལ་གསུམ་དུ་ཕྱེས་པ་ལས། བྲག་འགོ་ནི་བྱང་ལམ་གྱི་དབུས་ན་ཡོད། དཔེར་ན་བྲག་འགོ་རྫོང་གི་ནུབ་ཕྱོགས་ན་དཀར་མཛེས་དང་དཔལ་ཡུལ། སྡེ་དགེ་རྫོང་སོགས་ཡོད། ལྷོ་ཕྱོགས་ན་ཉག་རོང་རྫོང་དང་། བྱང་ཕྱོགས་ན་སེར་ཤུལ་དང་གསེར་རྟ་རྫོང་། ཤར་ཕྱོགས་ན་རྟའུ་རྫོང་བཅས་ཡོད། དེ་ལས་བྲག་འགོ་རྫོང་ནི་དཀར་མཛེས་ཁུལ་ཁམས་བྱང་གི་ལྟེ་བར་ཆགས་ཡོད། བྲག་འགོ་རྫོང་ངམ་ཧོར་བྲག་འགོ་འདི་ཁམས་བྱང་གི་ལྟེ་བ་ཡིན་པའི་སྒྲུབ་བྱེད་ཆེན་པོ་གསུམ་ཡོད། དང་པོ། བྲག་འགོ་རྫོང་ལ་ལོ་རྒྱུས་ཀྱི་དུས་ཡུན་རིང་བ། གཉིས་པ། རིག་གནས་ཀྱི་མ་ལག་མང་བ། གསུམ་པ། ས་ཁམས་ཀྱི་ཁྱད་ཆོས་ལྡན་པ།

སག་འུའི་དབྱིབས་ཀྱི་མཚོན་ཆ།

དང་པོ། ལོ་རྒྱུས་ཀྱི་དུས་ཡུན་རིང་བ།

ར་མར་བཞོན་པའི་སྲུང་དམག་

གནའ་རྫས་ཞིབ་འཇུག་པའི་བསྡོམས་ཚིག་བཀོད་པ་ལྟར་ན། སྤྱི་ལོ་2019ལོའི་ཟླ་4པ་ལ་བྲག་འགོ་རྫོང་སྲིབ་མོ་ཡུལ་ཤོག་ངོར་མ་གྲོང་པའི་འགྲམ་དུ་རྡོའི་དུར་སྒམ་རྙིང་པ་ཁ་ཤས་གསར་རྙེད་བྱུང་། དུར་སྒམ་ནང་དུ་རྡོའི་སྟ་རེ་ཞིག་ཡོད་པ་ལ་གནའ་རྫས་ཞིབ་འཇུག་པས་བརྟག་དཔྱད་བྱས་པས་མི་ལོ་ཁྲི་བཅུའི་སྔོན་དུ་འགྲོ་ཐུབ་པའི་གནའ་མིའི་ཅ་ལག་ཅིག་ཡིན་པར་ཤེས་རྟོགས་བྱུང་། སྤྱི་ལོ་1983ལོར་བྲག་འགོ་རྫོང་མཁར་གཉའ་ཡུལ་ཤོག་རྫིག་ར་བྱ་མཁར་ཞེས་གནས་རི་ཞིག་ཡོད་པའི་འགྲམ་དུ་མིའི་མགོ་དང་སོ་ཞིག་གསར་རྙེད་བྱུང་བ་ལ་ཞིབ་འཇུག་པས་བརྟག་དཔྱད་བྱས་ནས་མི་ལོ་ཁྲི་ལྔ་ནས་དྲུག་གི་བར་གྱི་དངོས་པོ་ཡིན་པར་ངོས་བཟུང་བྱས་ཡོད། ལོ་དེར་བྲག་འགོ་རྫོང་ཤ་བ་ཐང་ལ་མིའི་སོ་དང་རྡོ་ཆས་རིགས་རྙེད་སོན་བྱུང་བ་ལ་ཆེད་ལས་པས་བརྟག་དཔྱད་བྱས་པའི་མི་ལོ་12000ཡས་མས་ཀྱི་ལོ་རྒྱུས་ཡོད་པ་ཤེས་རྟོགས་བྱུང་ཡོད།

ཟངས་རྔ་། 

དེ་བཞིན་དུ་བྲག་འགོ་རྫོང་ཡར་སྡེ་ཡུལ་ཤོག་གཡེར་ནང་གྲོང་པའི་འགྲམ་དུ་རྡོ་དང་སའི་དུར་སྒམ་མང་པོ་རྙེད་པ་ལ་ཆེད་ལས་པས་བརྟག་དཔྱད་བྱས་པས་མི་ལོ་3200ནས་3600བར་གྱི་དུར་ས་ཡིན་པར་མ་ཟད། དུར་རྫས་ལ་བརྟག་ན་རྡོ་ཆས་གསར་པ་དང་རྡོ་ཆས་ཞིབ་མོ། རྡོ་ཆས་རྣམ་འཐག་དང་ལག་རྡུང་རྡོ་ཆས་སོགས་ཀྱི་དུས་རབས་ཡིན་པར་ཤེས་ཐུབ། ཡང་སྤྱི་ལོ་1984ལོར་བྲག་འགོ་རྫོང་མཚོ་འགོ་ཡུལ་ཤོག་མཁར་གསར་མཚོ་ནས་གནའ་ཤུལ་ལས་རྡོ་ཡི་དུར་སྒམ་འབོར་ཆེན་བྱུང་བ་ལ་ཆེད་ལས་པས་བརྟག་དཔྱད་ནན་མོ་བྱས་པས་རྒྱ་ནག་ཧྲང་རྒྱལ་རབས་དུས་ཀྱི་ཅ་ལག་ཡིན་པར་ཤེས་རྟོགས་བྱུང་ཡོད། སྤྱི་ལོ་2009ལོར། བྲག་འགོ་རྫོང་གཞི་མདའ་ཡུལ་ཤོག་མགར་བ་གྲོང་དུ་ལྕགས་བཞུ་སྣོད་ཀྱི་སྐྱོགས་དང་ལྕགས་རིགས་བཞུ་སྦྱངས་བྱེད་པའི་ཅ་ལག་གསར་རྙེད་བྱུང་བ་ནི་དུས་རབས་དྲུག་པ་ནས་བདུན་པའི་བར་གྱི་དངོས་པོ་ཡིན་པར་ཤེས་རྟོགས་བྱུང་བར་མ་ཟད། ས་མིང་དེ་ལ་མགར་བ་གྲོང་དུ་འབོད་དགོས་པའི་རྒྱུ་མཚན་གང་ཡིན་བདེན་དཔང་བྱེད་ཐུབ་པ་སྙམ།

རྡོ་ཆས་ཤ་བའི་གཟུགས།

གཞན་ཡང་དུས་རབས་བཅུ་པའི་དུས་འགོའམ་དུས་དཀྱིལ་ཙམ་ནས་བྲག་འགོ་རྫོང་ལ་དགོན་པའི་རིག་གནས་དར་བའི་དབུ་བརྙེས། དེའང་དགོན་པའི་ལོ་རྒྱུས་དེ་ཡར་དེད་ན་དུས་རབས་བཅུ་པའི་དུས་དཀྱིལ་དང་མར་དེད་ན་དུས་རབས་ཉི་ཤུ་པའི་དུས་འགོར་ཐུག་ཐུབ་པས། དུས་རབས་བཅུ་པ་ནས་མི་ལོ་སྟོང་ལྷག་གི་ནང་དུ་བྲག་འགོ་ཡུལ་དུ་བན་བོན་འདྲེས་མའི་རིག་གནས་སམ་ཁམས་བྱང་གི་ཐུན་མོང་མ་ཡིན་པའི་རིག་གནས་ཞིག་བྱུང་ཡོད་པའང་ཤེས་ཐུབ། མདོར་ན་བྲག་འགོ་ལུང་པར་མི་ལོ་ཆིག་འབུམ་གོང་གི་འགྲོ་བ་མིའི་ལོ་རྒྱུས་ལྡན་པར་མ་ཟད། ལོ་རྒྱུས་དང་རིག་གནས་འདི་རྒྱུན་ཆད་མ་མྱོང་བའང་ཤེས་ཐུབ།

རུས་བརྐོས་མཆོད་རྟེན།

གཉིས་པ། རིག་གནས་ཀྱི་མ་ལག་མང་བ།

རྡོའི་དུར་སྒམ་གྱི་ཕྱོགས་ནས་བཤད་ནའང་།  བྲག་འགོ་རྫོང་ནི་དཀར་མཛེས་ཁུལ་ཁམས་བྱང་གི་ལྟེ་གནས་ཡིན་པ་ཤེས་ཐུབ། དཔེར་ན། དཀར་མཛེས་རྫོང་དང་ཉག་རོང་རྫོང། ཉག་ཆུ་རྫོང་དང་རྟའུ་རྫོང་སོགས་སུ་རྡོའི་དུར་སྒམ་ཁ་ཤས་བྱུང་མྱོང་ནའང་།བྲག་འགོ་ལྟ་བུའི་འབོར་ཆེན་པོ་བྱུང་མེད་པ་དང་།དེ་དག་གི་ལོ་རྒྱུས་ཀྱང་མི་ལོ་2500སྔོན་དུ་འགྲོ་ཐུབ་ཀྱི་མེད་པར་གནའ་རྫས་ཞིབ་འཇུག་གི་དཔྱད་རྩོམ་དག་ལ་གཟིགས་ན་ཤེས་ཐུབ།སྤྱི་ལོ་2015ལོར་བསྡོམས་རྩིས་ལྟར་ན།བྲག་འགོ་རྫོང་གཅིག་གི་མངའ་ཁོངས་ན་རྡོའི་དུར་སྒམ་བྱུང་བའི་ཡུལ་མཁར་གསར་མཚོ་དང་གཡེར་ནང་གྲོང་པ།ཁུ་མིག་གྲོང་པ།རྦ་དག་གྲོང་པ།དབལ་པེ་གྲོང་པ།མགར་བ་གྲོང་པ།ཤ་བ་ཐང་།ཨ་བླ་ཁོག་སོགས་ཁྱོན་སུམ་ཅུ་ལྷག་ཡོད་པར་བཤད།དེ་ལས་མཁར་གསར་གནའ་ཤུལ་གྱི་རྡོའི་དུར་སྒམ་275ལྷག་ཡོད་ཅིང་།འདི་ནི་རྒྱལ་ཡོངས་ཀྱི་རྡོའི་དུར་སྒམ་རིག་གནས་ནང་ནས་འབོར་ཆེ་ཤོས་དང་གྲངས་ཀ་མང་ཤོས་དེ་ཡིན་པར་ཀུན་གྱིས་ཁས་བླངས་ཡོད།

ལི་ཆས་དྲིལ་གཟུགས།

རྡོའི་དུར་སྒམ་ལས་བྱུང་བའི་ཅ་ལག་ཀྱང་རྡོ་ཆས་རྙིང་པ་དང་རྡོ་ཆས་གསར་པ། རྡོ་ཆས་ཞིབ་མོ། རྡོ་ཆས་རྣམ་འཐག །ལག་རྡུང་རྡོ་ཆས། ལི་ཆས། གྱོ་ཆས། རྫ་ཆས། རུས་པའི་ཅ་ལག །ཟངས་དང་ལྕགས་ཀྱི་རིགས། མུ་ཏིག་དང་བྱུ་རུའི་ཕྲེང་བ། གཡུ་དང་དངུལ་སོགས་གནའ་མིའི་ལག་རྩལ་ལས་བྱུང་བའི་ཅ་ལག་མང་པོ་བྱུང་ཡོད། ཅ་ལག་དེ་དག་ནི་མིའི་ལུས་དང་མགོ །ཡང་ན་ལག་པ་དང་རྣ་བའི་རྒྱན་ཆ་དང་། འགའ་ཞིག་ནི་རྔོན་བརྡ་བྱེད་ཀྱི་ལག་ཆ་དང་ཡང་ན་དམག་མི་ལ་མཁོ་བའི་ཡོ་བྱད་ཀྱང་ཡོད། བྲག་འགོ་རྫོང་ལ་གོང་བཤད་ཀྱི་རིག་གནས་དེ་དག་ཕུད། ད་དུང་ཞིང་ལས་ལག་རྩལ་རིག་གནས་དང་ཕྱུགས་ལས་རིག་གནས། དགོན་པའི་རིག་གནས། རི་ཆུའི་རིག་གནས། དམར་དམག་རིག་གནས། ལོ་རྒྱུས་རིག་གནས། བོན་པོའི་རིག་གནས། བན་དེའི་རིག་གནས། གནམ་བདག་ཆོས་ལུགས་ཀྱི་རིག་གནས་སོགས་ཕྱི་གླིང་པའི་རིག་གནས། གཞན་ཡང་གཉེན་སྒྲིག་དང་ཤི་བ་དུར་ལས་ཀྱི་རིག་གནས། གཏོ་དང་ཆོ་གའི་རིག་གནས། སྨན་དང་རྩིས་ཀྱི་རིག་གནས། ཐང་ག་དང་ལྡེབས་རིས་རིག་གནས། གནའ་བྲོ་དང་གླུ་གཞས་རིག་གནས། ཤིང་ཁང་དང་གྱང་ཁང་རིག་གནས་སོགས་རིག་གནས་མ་ལག་ཧ་ཅང་མང་པོ་ཡོད་ནའང་། དེ་དག་ལ་ཆེད་དུ་ཞིབ་འཇུག་བྱེད་མཁན་ཤིན་ཏུ་ཉུང་།

རྫ་ཆས་རྣ་ཟུང་ཅན། 

དཔེར་ན་ད་ལྟ་བྲག་འགོ་རྫོང་ལ་བོན་པོ་དགོན་པ་གསུམ། དགེ་ལུགས་དགོན་པ་ལྔ། རྙིང་མ་དགོན་པ་བཅུ་གསུམ། ས་སྐྱའི་དགོན་པ་གཅིག་བཅས་ཁྱོན་དགོན་པ་ཉི་ཤུ་རྩ་གཉིས་ཡོད། སྔོན་ཆད་བཀའ་བརྒྱུད་དང་བོན་པོའི་དགོན་པ་མང་པོ་ཡོད་མྱོང་ནའང་དུས་རབས་བཅོ་བརྒྱད་པ་ནས་ཕལ་ཆེར་རྙིང་མ་དང་དགེ་ལུགས་སུ་འགྱུར་ཚུལ་དགོན་པ་རང་རང་གི་ལོ་རྒྱུས་དག་ལ་གཟིགས་ན་ཤེས་ཐུབ། ད་ལྟ་བྲག་འགོ་རྫོང་ཇོ་མོའི་དགོན་པ་གཉིས་དང་གྲྭ་པའི་དགོན་ཉི་ཤུ་ཡོད། སྔགས་དགོན་མེད། བྲག་འགོ་ལུང་པ་ལ་སོག་པོ་དང་རྒྱ་རིགས། འཇང་རིགས་དང་རྒྱལ་རོང་རིག་གནས་ཀྱིས་ཤུགས་རྐྱེན་ཟབ་མོ་ཐེབས་ཡོད་པ་ནི་ད་ལྟ་བྲག་འགོ་རྫོང་ཡུལ་ལུང་སོ་སོའི་སྐད་དང་མིང་ཚིག་ཐ་སྙད་གྱོན་ཆས་སོགས་ལས་ཤེས་ཐུབ།

ཁྲབ་གྱོན་ཞིང་གྲི་བཟུང་བའི་སྲུང་དམག

གསུམ་པ། ས་ཁམས་དང་རི་ཆུའི་ཕྱོགས་ནས་བཤད་པ།

ཞལ་འབག 

བྲག་འགོ་རྫོང་འདི་ས་ཁམས་དང་རི་ཆུའི་ཕྱོགས་ནས་བཤད་ན་མིང་དང་དོན་མཚུངས་པའི་དཀར་མཛེས་ཁམས་བྱང་གི་ལྟེ་གནས་ཡིན། ད་ལྟའི་སྲིད་འཛིན་ས་ཁུལ་གྱི་དབང་དུ་བྱས་ནས། བྲག་འགོ་རྫོང་ནི་ཉག་ཆུའི་བྱང་དང་རྡོ་ཆུའམ་རྒྱལ་མོ་རྔུལ་ཆུའི་ལྷོ་ཕྱོགས། མཚོ་བོད་མཐོ་སྒང་གི་ཤར་མཐའ། སི་ཁྲོན་ཞིང་ཆེན་གྱི་ནུབ་ཕྱོགས། དཀར་མཛེས་ཁུལ་གྱི་བྱང་ཕྱོགས། མི་ཉག་རབ་སྒང་རི་རྒྱུད་ཀྱི་ཁྱབ་ཁོངས་སུ་གཏོགས་པའི་རྫོང་ཆུང་ཆུང་ཞིག་ཡིན། རྫོང་དེའི་ནུབ་ཕྱོགས་དཀར་མཛེས་རྫོང་དང་འབྲེལ། ལྷོ་སྣེ་ན་ཉག་རོང་དང་ཉག་ཆུ་རྫོང་ཡོད། རྫོང་དེའི་བྱང་ཕྱོགས་ན་གསེར་རྟ་རྫོང་དང་འཛམ་ཐང་རྫོང་ཡོད། ཤར་ཕྱོགས་རྟའུ་རྫོང་དང་འདྲེས་ནས་ཡོད། རྫོང་མཁར་ཡོད་རུ་མཚོ་འཕགས་སྨི་3200ལྷག་དང་རྫོང་ཡོངས་ཀྱི་ས་ཁྱོན་སྤྱི་ལེ་གྲུ་བཞི་མ་5796.64ཡོད་ཅིང་། མི་གྲངས་47000ལྷག་ཡོད་པར་བཤད།

རྫ་ཆས་རྣ་ཟུང་ཅན།

བྲག་འགོ་རྫོང་ན་རྡ་ཆུ་དང་སྙི་ཆུ་སྟེ་ཆུ་བོ་ཆེན་པོ་གཉིས་བྱང་ནས་ལྷོར་བཞུར་བ། རྡ་ཆུ་ལ་ཟླ་ཆུ་ཡང་ཟེར། མཚན་ཡོངས་ལ་ཟླ་བའི་ཤེལ་ཀླུང་ངམ་ཤེལ་ཆུ་སྔོན་པོའང་ཟེར། སྙི་ཆུ་ལ་ཉི་མ་ཆུ་དང་སྙི་པ་ཆུ་སོགས་ཟེར་སྲོལ་ཡོད་པས། ལུང་པ་འདིར་ཉི་ཆུ་དང་ཟླ་ཆུ་སྟེ་ཆུ་གཉིས་ཡོད། དེ་གཉིས་གཅིག་ཏུ་འདྲེས་པ་ལ་ཤེལ་ཆུ་དང་ཧོར་ཆུ་གནམ་ནས་བབས་པའི་ཆུ་སོགས་ཟེར། ཟླ་ཆུ་ནི་འབྲི་ཆུ་དང་ཉག་ཆུ་གཉིས་ཀྱི་ཡན་ལག་ཞིག་ཏུ་གྱུར་བར་མ་ཟད། དེའི་ཆུ་འགོ་དཀར་མཛེས་སྟོང་སྐོར་གྱི་བྱང་སྟོད་ལ་ཐུག །དཀར་མཛེས་དང་བྲག་འགོ་རྟའུ་སོགས་བརྒྱུད་ནས་མཐར་ཉག་ཆུ་ལ་ཐིམ། སྙི་ཆུའང་ཉག་ཆུའི་ཡན་ལག་ཅིག་ཡིན་ཞིང་། སྙི་སྟོད་ནས་བརྒྱུད་དེ་བྲག་འགོ་རྫོང་མཁར་ཡོད་ས་ནས་རྡ་ཆུ་དང་འདྲེས་ཏེ་རྟའུ་ཕྱོགས་སུ་བརྒྱུད་ཅིང་། ཉག་ཆུ་རྫོང་གི་ཤར་ཕྱོགས་ལེ་བར་སུམ་ཅུ་ཙམ་གྱི་མཚམས་ནས་ཉག་ཆུ་དང་འདྲེས་ཏེ་ལྷོ་ཤར་ཕྱོགས་སུ་བཞུར་བཞིན་ཡོད། གཞན་ཡང་བྲག་འགོ་རྫོང་ལ་ཆུ་བོ་དང་ཆུ་ཕྲན། མཚོ་དང་མཚེའུ་སོགས་གྲངས་མེད་པ་ཡོད། དེ་བཞིན་དུ་གནས་ཆེན་ཁྲོ་ཆུ་བྲག་དང་མདའ་མདོ་ལྷ་དབང་དཀར་པོ། བ་ཐིམ་ཤིང་གནས་རི། སྐུ་འབུམ་སྒང་། ཨ་ཁུ་བོན་བློ། རྫིག་ར་བྱ་མཁར་སོགས་མཚན་སྙན་ཆེ་བའི་གནས་རིའང་དུ་མ་ཡོད། །