གཉེན་པོ་བཞིའི་ཡ་གྱལ་རྩུབ་དཔྱད་གཏར་གའི་ཆ་བྱད་ལ་དཔྱད་པ།

འདིར་གླེང་བར་བྱ་བ་ནི་གསོ་བ་རིག་པའི་དགོངས་བཅུད་ཐུན་མིན་གཉེན་པོ་བཞིའི་ཡ་གྱལ་རྩུབ་དཔྱད་གཏར་གའི་ཆ་བྱད་སྤྱི་དང་། བྱེ་བྲག་དུས་རབས་ཀྱི་འགྲོས་དང་མཐུན་པའི་ཉེར་མཁོའི་ཆ་ལག་ལ་དཔྱད་པའི་གཏམ་གླེང་བར་བྱ་བ་སྟེ། དེ་ཡང་བོད་ཀྱི་གསོ་དཔྱད་ཀྱི་གཞུང་ལུགས་ཆེན་པོ་འདི་དབུ་བརྙེས་ནས་ད་བར་ལོ་3880ཙམ་ཕྱིན་ཡོད་ལ། དེ་བཞིན་དུ་བོད་ལུགས་དཔྱད་བཅོས་རིག་པ་ལའང་དེ་མཚུངས་ཀྱི་ལོ་རྒྱུས་ལྡན་ལ་ལྷག་པར་དུ་བོད་གངས་ཅན་གྱི་ལྗོངས་སུ་འགྲོ་བ་མི་ཡི་རིགས་བྱུང་བ་ནས་ནད་རིགས་སྣ་ཚོགས་དང་འཐབ་རྩོད་བྱས་པར་རྒྱུད་བོད་ཀྱི་གསོ་བ་རིག་པའི་ལག་ལེན་ཐ་ཐོར་གྱི་ས་བོན་ཡང་དུས་མཚུངས་སུ་བྱུང་བའང་ཚད་ལྡན་གྱི་ལོ་རྒྱུས་དག་ལས་གསལ། དེ་ལྟར་གཏར་བཅོས་ལག་ལེན་གྱི་ཐོག་མའི་དུས་ཚོད་འདི་རེད་ཅེས་ཚིག་ཐག་ཆོད་དཀའ་ན་ཡང་། སྡེ་སྲིད་སངས་རྒྱས་རྒྱ་མཚོ་མཆོག་གིས་ཟས་ཀྱི་ཕན་གནོད་ཤེས་པ་ཙམ་དང་། རྨ་གསར་པ་ལ་མར་ཁུ་བཏང་ནས་རྩ་ཁ་བསྡོམ་པ། སྦང་མའི་འཇིབ་བྱེད་པ་ལ་སོགས་པ་ཀློ་དང་བོད་དུ་མི་ཆགས་པ་ནས་བཟུང་ཡོད། ཅེས་གསུངས་པས་དོན་དུ་དཔྱད་བཅོས་འདི་ལ་མཚོན་ན། སྤྱི་ལོ་སྔོན་གྱི་ལོ་1857ཡར་སྔོན་ནས་བོད་ཡུལ་དུ་དར་ཡོད་པའི་སྒྲུབ་བྱེད་ཁྱབ་བརྡལ་དུ་སྨྲས་པ་བཞིན། ཀྲུང་ལུགས་གསོ་རིག་གི་ལོ་རྒྱུས་ནང་གདོད་མའི་སྤྱི་ཚོགས་ནང་དུ་ལྕགས་རིགས་མེད་པའི་དུས་སུ། རྡོ་དང་ཤིང་རིགས་ལས་གྲུབ་པའི་ཡོ་བྱད་ཐོག་མར་བྱུང་བ་དང་། རྡོ་རིགས་དེ་དག་རྣོ་ཡོད་པ་སོགས་བཅོས་ཏེ་ཐོན་སྐྱེད་ཀྱི་ཡོ་བྱད་བྱས། དེ་དག་རིམ་བཞིན་གསོ་དཔྱད་དུ་བེད་སྤྱད་དེ་ཚ་དུག་དང་འཕུར་མཉེ། ཁྲག་དབྱུང་བ་སོགས་ཆ་བྱད་བྱུང་། ད་ལྟ་གྲགས་ཆེ་བའི་ཁབ་ཀྱི་བཅོས་ཐབས་དེའི་ཐོག་མའི་དོད་ནི་རྡོ་ཆས་ཡིན་པ་ངོས་འཛིན་བྱེད་པར་བཤད། དེར་བརྟེན་རང་རེའི་གསོ་རིག་ཡང་ལྕགས་རིགས་མ་དར་གོང་དུ་ཆ་བྱད་རྣམས་རྡོ་ཤིང་དང་རུས་རིགས་ཡིན་པར་གནའ་རྫས་རྟོགས་ཞིབ་ལས་གསལ་ཐུབ། དེ་ནས་གཡུ་ཐོག་གསར་རྙིང་དང་བྱང་ཟུར་རྣམ་གཉིས། ལྷག་པར་དུ་རྒྱལ་དབང་ལྔ་པའི་སྐབས་སུ་དར་མོ་སྨན་རམས་པ་བློ་བཟང་ཆོས་གྲགས་དང་། མི་དབང་སྡེ་སྲིད་སངས་རྒྱས་རྒྱ་མཚོ། ཀོང་རོང་སྨན་བླ་དོན་གྲུབ། སི་ཏུ་ཆོས་ཀྱི་འབྱུང་གནས། མཁྱེན་ཀོང་རྣམ་གཉིས། འཇུ་མི་ཕམ་སོགས་གསོ་རིག་མཁས་དབང་མང་པོ་རིམ་པར་རྒྱུད་ནས་བོད་ཀྱི་གསོ་བ་རིག་པ་དང་ལྷག་པར་དུ་དཔྱད་ཀྱི་ཆ་བྱད་སྐོར་འཕེལ་རྒྱས་ཆེན་པོ་བྱུང་བའོ། །ད་ལམ་འདིར་གཏར་གའི་ཆ་བྱད་སྤྱི་དང་བྱེ་བྲག་ལ་དཔྱད་པའི་གཏམ་གླེང་བར་བྱ་བ་ལ་ཆ་བྱད་ཀྱི་སྤྱི་དོན་དང་། གཉེན་པོ་གཏར་གའི་ཆ་བྱད་དངོས། མཇུག་བསྡུ་བ་བཅས་གསུམ་ལས།

དང་པོ། ཆ་བྱད་ཀྱི་སྤྱི་དོན་བཤད་པ།

བོད་ལུགས་གསོ་རིག་པའི་གཉེན་པོ་དཔྱད་ཀྱི་ཆ་བྱད་འཆད་པའི་སྐབས་འདིར་འཇམ་རྩུབ་དྲག་པོ་གསུམ་གྱི་དཔྱད་ཀྱི་ཆ་བྱད་བརྒྱད་ཅུ་ཁོ་ན་མ་ཡིན་པར་ནད་རིགས་བརྟག་པའི་ཆ་བྱད་དང་ནད་རིགས་བཅོས་པའི་ཆ་བྱད་སྨན་སྦྱོར་ལ་མཁོ་བའི་ཆ་བྱད་སོགས་མདོར་ན་སྨན་བཅོས་ལག་རྩལ་ལ་མཁོ་བའི་ཆ་བྱད་རིགས་ཡོད་དོ་ཅོག་ལ་གོ་དགོས་སོ། །སྐྱེམས་པ་ཚེ་དབང་གིས་མཛད་པའི《བཤད་རྒྱུད་ཀྱི་འགྲེལ་པ་ཚིག་དོན་ཉི་མ》ལས། ཆ་བྱད་ཅེས་པ་གཙགས་བུ་དང་ཐུར་མ་ལྟ་བུ་ལག་ཆའི་མིང་སྟེ། ཆ་ཞེས་པ་སྐབས་དེར་མཁོ་བའི་ལག་ཆ་དང་། བྱད་ཅེས་པ་ལག་ཆ་དེ་རྣམས་ཀྱི་དབྱིབས་བྱད་སྟོན་པའི་དོན་ཡིན། ཞེས་གསུངས། དེ་ཡང་སྤྱིར་ཆ་ཞེས་པ་བརྗོད་བདེ་བའི་དབང་གིས་དྲངས་པའི་མིང་གི་ཆ་ཤས་ཤིག་ཡིན་པ་སྟེ། རྒྱན་ཆ། མཚོན་ཆ། ལག་ཆ་སོགས་སོ། །བྱད་ཅེས་པ་ནི་དབྱིབས་སམ་དཔེ་བྱད་ལ་གོ་རུང་བའོ། །དོན་དུ་སྐབས་འདིར་ཆ་བྱད་ཅེས་པའི་གོ་དོན་ལ་བཤད་ན། ཆ་བྱད་ཅེས་པའི་ཆའི་དོན་ནི། གང་ཉེ་བར་མཁོ་བའི་དངོས་པོ་སྟེ། ལག་ཆ་ཞེས་པ་ལྟ་བུ་དང་། བྱད་ཅེས་པའི་དོན་ནི་དེའི་དབྱིབས་ཏེ་དཔེ་བྱད་ཁ་བྱད་ཅེས་པ་ལྟ་བུ། དེ་གཉིས་ཀྱི་སྒྲ་དོན་བསྡུས་པ་ལ་ཆ་བྱད་ཅེས་བརྗོད། གོ་བདེར་བཤད་ན་ནད་གཞི་བརྟག་བཅོས་ལ་མཁོ་བའི་སྨན་པའི་ལག་ཆ་ཡོད་དོ་ཅོག་ལ་ཟེར། ཆ་བྱད་སྤྱི་ཡི་གོ་དོན་འདི་ལ་གཞིགས་ན་དེང་གི་སྨན་བཅོས་ལག་རྩལ་ལ་མཁོ་བའི་ནད་རིགས་བརྟག་དཔྱད་ཀྱི་ལག་ཆ་དང་། སྨན་བཅོས་གཤག་བཅོས་ཀྱི་ལག་ཆ། དེ་བཞིན་སྨན་སྦྱོར་ལ་མཁོ་བའི་ལག་ཆའམ་ཡོ་བྱད་ཡོད་དོ་ཅོག་ལ་གོ་ཆོག་སྙམ། དེར་བརྟེན་སྔོན་བྱོན་གོང་མ་ནས་རིམ་བཞིན་འཕེལ་རྒྱས་སོང་བའི་ཆ་བྱད་བརྒྱད་ཅུའི་སྟེང་བོད་ཀྱི་གསོ་རིག་གཞུང་དང་མཐུན་ཞིང་དེང་རབས་སྨན་བཅོས་ལག་རྩལ་ལ་ཉེ་བར་མཁོ་བའི་ཆ་བྱད་ཀྱི་དབྱིབས་ལེགས་བཅོས་དང་། རྒྱུ་ཆའི་སྤུས་ཀ་ཇེ་ལེགས། རྣམ་གྲངས་ཁ་སྣོན་སོགས་བྱ་རྒྱུ་ནི་ཤིན་ཏུ་ནས་དགོས་མཁོ་ཆེ། དེ་བཞིན་དུ་དེང་རབས་སྨན་ཁང་གི་ནད་གཞི་བརྟག་དཔྱད་ཁང་དང་། སྨན་བཅོས་དང་གཤག་བཅོས་ཁང་། སྨན་སྦྱོར་ཁང་སོགས་ལ་མཁོ་བའི་ཡོ་བྱད་ཡོད་དོ་ཅོག་བོད་ལུགས་གསོ་རིག་གི་ཆ་བྱད་ཀྱི་ཁོངས་སུ་བསྡུ་དགོས་སྙམ། དེ་ལྟར་ཆ་བྱད་ནི《བཤད་རྒྱུད》ལས། ཆ་བྱད་མེད་པའི་སྨན་པ་དེ། །གོ་མཚོན་མེད་པའི་དཔའ་བོ་འདྲ། །ནད་ཀྱི་དགྲ་དཔུང་ཆོམས་མི་འགྱུར། །ཞེས་གསུངས་པ་ལྟར་བོད་ལུགས་གསོ་རིག་གི་སྨན་པ་ཞིག་གི་ངོས་ནས་བཤད་ན་ངེས་པར་དུ་ཆ་བྱད་ཀྱི་རིག་ཚན་འདི་ལ་ཤེས་རྟོགས་དང་ཆ་བྱད་དགོས་མཁོ་ཅན་རྣམས་རྟག་པར་ལུས་ལ་འཆང་ཞེས་གསུངས་པ་ལྟར་ངེས་པར་དུ་ལག་ཏུ་ལེན་དགོས་པའི་གནད་དོ། །

གཉིས་པ། གཉེན་པོ་གཏར་གའི་ཆ་བྱད་དངོས་བཤད་པ་ལ་གསུམ་སྟེ།

༡ གཙགས་བུའི་རྒྱུ་བསྟན་པ་ནི། དེ་ཡང་འདིར་གཙགས་བུའི་རིགས་ཀྱི་གོ་དོན་ནི། 《རྒྱུད》ལས། ཤ་འདྲལ་ཁྲག་དབྱུང་གཙགས་བུའི་སྡེ་བསྟན་པ། ཞེས་གསུངས། གཙགས་བུ་ཞེས་པའི་སྐབས་སུ་ཁྲག་གཏར་བའི་ཆ་བྱད་ཁོ་ན་ཙམ་མ་ཡིན་པར་བོད་ཀྱི་གསོ་བ་རིག་པའི་གཤག་བཅོས་ནང་དུ་སྤྱོད་པའི་གཤག་གྲི་ཐམས་ཅད་གཙགས་བུའི་རིགས་ཡིན་ཏེ། དཔེར་ན《རྒྱུད》དུ། ཆུ་གྲི་འདྲ་བས་སྐྲངས་ལ་ཞལ་ཞལ་བྱ། །སོར་བརྒྱད་ཟོར་བའི་དབྱིབས་ཀྱིས་ལྕེ་སྐྲངས་གཤག །གཙགས་འདྲ་བྲང་བ་ཅན་གྱིས་མགོ་རྨ་འདྲ། །ཞེས་གསུངས་པ་སོགས་ཀྱིས་རྟོགས་སོ། །གོང་དུ་གསུངས་པ་བཞིན་བོད་ལུགས་གསོ་རིག་གི་གདོད་མའི་དུས་ལྕགས་རིགས་མ་དར་བའི་སྐབས་སུ་ཆ་བྱད་ནི་རྡོ་ཤིང་རུས་པ་སོགས་ཡིན་པ་ང་ཚོས་ཚོད་དཔག་བྱེད་ཐུབ་ལ་ལྕགས་རིགས་དར་རྗེས་ཆ་བྱད་མང་ཆེ་བ་ནི་ལྕགས་ཀྱིས་བཟོས་པ་ཡིན་ཏེ། 《རྒྱུད》ལས། དང་པོ་ཆ་བྱད་རྣོ་མཉེན་ལྡན་པའི་ལྕགས། །ཞེས་དང་། དེའུ་དམར་བསྟན་འཛིན་ཕུན་ཚོགས་ཀྱིས། རྒྱུ་ནི་ཁུངས་བཟང་ཤིས་པའི་ལྕགས་སྣ་ལྔ། །དེ་ཡང་རྣོ་ངར་མཉེན་ལྡན་ཞུན་ཐར་གཅེས། །

གསུངས་པ་ལྟར་མཉེན་ལྕགས་མ་ཡིན་པའི་ཕོ་ལྕགས་ཁ་དོག་ནག་ལ་བརྡུང་རྗེས་དམར་བ་སྟེ་དེང་སང་རླངས་འཁོར་གྱི་ལྕགས་ཀམ་རིགས་ཏེ་ཁུངས་བཟང་ཤིས་པའི་ལྕགས་སྣ་ལྔ། དེ་ཡང་གཙགས་བུ་གང་ལ་བརྡེག་ཀྱང་ཐོགས་མེད་དུ་ཕུག་ཐུབ་པའི་རྣོ་དང་རྒྱུན་རིང་པོར་རྣོ་མི་ཉམས་པའི་ངར། སོ་མི་གྲུག་པའི་མཉེན་ཆ་ལྡན་ཅིང་འབར་འབུར་མེད་པར་ཁོད་སྙོམས་ཤིང་སྲབ་ལ་མཛེས་ཆ་དང་ལྡན་པ་ཞིག་དགོས། འོ་བཟང་སྦྱིན་པས། གཏར་བྱེད་ཀྱི་ཆ་བྱད་ནི་རྣོ་ཞིང་མཉེན་ངར་ཅན་གྱི་ལྕགས་ཞུན་མཐར་ལེགས་པར་བྱས་པ་ལ། ཞེས་གསུངས། གཞན་ཡང་《རྒྱུ་བཞི》དང་། དེའི་འགྲེལ་པ《བཻ་སྔོན》སོགས་ལས་གསེར་གྱི་གཙགས་བུ་ཞེས་གསལ་བ་དང་། གཡུ་ཐོག་གསར་མས། སྤྲི་བཙན་འོག་ཏུ་རྣག་ཁུག་ན། །གསེར་གྱི་གཙགས་བུས་དབྲལ་ལ་དབྱུང་། །ཞེས་སོགས་གསུངས་པ་དང་། གཙགས་བུའི་རྒྱུ་ལ《སྙིང་པོ་བསྡུས་པ》སོགས་ལས་ཤིང་གི་ཡལ་ག་དང་། ཕྱུགས་ཀྱི་རྨིགས་པ། རྡོ་དུམ། སེན་མོ་སོགས་ལྕགས་མ་ཡིན་པའི་གཏར་དཔྱད་ལ་མཁོ་བའི་ཆ་བྱད་ཕྲ་མོ་ཡིན་ཞེས་གསུངས་པ་ལྟར་ཤེས་པར་བྱའོ། །

༢ གཙགས་བུའི་རིགས་ཀྱི་དབྱེ་བ་བསྟན་པ། 《བཤད་རྒྱུད་ཆ་བྱད་ལེའུ》ལས་གཙགས་བུའི་ཆ་བྱད་ལ་དབྱེ་བ་དྲུག་བསྟན་ཡོད་དེ། ཤ་འདྲལ་ཁྲག་དབྱུང་གཙགས་བུའི་སྡེ་བསྟན་པ། །བྱེའུ་སྦུ་གུའི་སྒྲོ་འདྲ་སོར་དྲུག་པ། །ཤ་གསེབ་ཁྲག་རྩ་རྐྱང་པ་འདེབས་ལ་སྦྱར། །ལྟག་ཉལ་རྩེ་རྣོ་སྣོད་ཀ་རྩེ་ཆུང་གཏར། །སྟ་རེའི་ཁ་འདྲ་རུས་སྟེང་རྩ་ལ་གཏར། །ཆུ་གྲི་འདྲ་བས་སྐྲངས་ལ་ཞལ་ཞལ་བྱ། །སོར་བརྒྱད་ཟོར་བའི་དབྱིབས་ཀྱིས་ལྕེ་སྐྲངས་གཤག །གཙགས་འདྲ་བྲང་བ་ཅན་གྱིས་མགོ་རྨ་འདྲ། །ཞེས་བསྟན་པ་ནི་གཏར་གའི་གཙགས་བུ་ཁོ་ན་མ་ཡིན་པར་རྩུབ་དཔྱད་གཤག་བཅོས་ཀྱི་རིགས་སུ་འགྲོ་བའི་གཤག་གྲིའི་གཙགས་བུའི་རིགས་ཀྱང་བསྟན་ཡོད། 《ཕྱི་མ་རྒྱུད》ལས། མགར་བ་མཁས་པས་སྦུ་གུའི་སྒྲོ་འདྲའི་དབྱིབས། །རྩེ་སྒུར་ཚེས་གཉིས་ཟླ་བ་ལྟ་བུའམ། །ལྟག་ཉལ་སོ་དྲང་བྲང་བ་ཅན་དང་ནི། །སྟ་རེའི་ཁ་འདྲ་ཀུན་ཀྱང་སྲིད་སོར་དྲུག །ཞེས་བསྟན་པའི་གཙགས་བུའི་རིགས་ནི་གཙོ་བོ་གཏར་གའི་གཙགས་བུའི་རིགས་ཁོ་ན་བསྟན་ཡོད་དོ། །དེ་ཡང་། ༡གཙགས་བུ་བྱེའུ་སྦུ་གུའི་སྒྲོ་འདྲ་བ་དང་།༢ལྟག་ཉལ། ༣སྟ་རེ་ཁ་འདྲ། ༤ ཆུ་གྲི་འདྲ་བ། ༥ལྕེ་ཟོར། ༦གཙགས་འདྲ་བྲང་བ་ཅན་ཆེ་ཆུང་གཉིས་རིགས་གཅིག་ལ་བཞག་པ་དང་དྲུག ༧གཙགས་བུ་རྩེ་སྒུར་ཚེས་གཉིས་ཟླ་བ་དང་། ༨སོ་དྲང་ཅན་གཉིས་བཅས་སྔ་ཕྱི་བསྡོམས་ན་རྒྱུད་ལས་དངོས་བསྟན་དུ་གཙགས་བུ་ལ་སྤྱིའི་དབྱེ་བ་བརྒྱད་བསྟན་ཡོད། དེ་ཡང་དེང་སང་གཙགས་བུ་དེ་རིགས་གཅིག་སྤྱོད་ཅན་གྱི་རང་བཞིན་ལྷ་ས་སྨན་རྩིས་ཁང་གིས་བཟོས་འདུག་པ་དེ་ལེགས་སྙམ། དེལ་དམར་བསྟན་འཛིན་ཕུན་ཚོགས་ཀྱིས། སྤྱི་དབྱིབས་བྱི་འུའི་སྒྲོ་འདྲ་རྩེ་མོ་སྒུར། །དཔྲལ་རྩེ་ཚེས་གཉིས་ཟླ་བ་འདྲ་བ་འམ། །ལྟག་ཉལ་སོ་ཐད་དྲང་ལ་བྲང་བ་ཅན། །གྲི་ཡི་དབལ་ཁ་ལྟ་བུ་བྱ་བ་ཡིན། །ཞེས་དབྱེ་བ་བདུན་དུ་གསུངས་པ་དང་།

ཡང་དེ་ཉིད་ལས། བྱེ་བྲག་རྒྱས་པར་གནས་ཆེད་ཉི་ཤུ་དྲུག །གསུངས་ཀྱང་དཔྲལ་བར་རྟ་རེའི་ཁ་འདྲ་དང་། ཞེས་དབྱེ་བ་བརྒྱད་དུ་བསྟན་ཡོད། ཡང་དེ་ཉིད་ལས། འོན་ཀྱང་གནས་ལ་གང་འཚམ་སྣ་ཚོགས་དབྱིབས། ཚད་སོགས་མ་ངེས་མགར་བའི་ལག་ཆ་འདྲ། རྩར་བརྒྱར་རང་རང་ཁ་ཕྱེད་བར་དུ་བསྒྱུར། ཞེས་གསུངས་པ་དང་། 《བཤད་རྒྱུད》ལས། དེ་ལྟར་ཆ་བྱད་ནད་དང་གང་མཁོ་སྤྱད་ཅེས་གསུངས་པས་ནད་པར་ཁྲག་གཏར་བའི་གནས་ཀྱི་དབང་གིས་གཙགས་བུ་ཡང་ཁ་ཆེ་ཆུང་སོགས་རིགས་མི་འདྲ་བར་བྱུང་བ་ཏེ། དེའང་དེལ་དམར་པས་བྱེ་བྲག་རྒྱས་པར་གནས་ཆེད་ཉི་ཤུ་དྲུག་ཅེས་གཏར་གའི་གཙགས་བུའི་རིགས་ཉི་ཤུ་རྩ་དྲུག་བསྟན་ཡོད་པ་དང་། ཡན་ལག་བརྒྱད་པའི་སྙིང་པོ་བསྡུས་པ་ལས། དེ་ནས་གཏར་དཔྱད་ཀྱི་ཆོ་གའི་ལེའུ་བཤད་པར་བྱའོ། །

མགར་བ་མཁས་པས་ཆོ་ག་བཞིན། །བརྡུངས་པའི་གཏར་དཔྱད་ཉི་ཤུ་དྲུག །སྤུ་ནི་ཆོད་པར་ནུས་པ་དག །ཕལ་ཆེར་སོར་ནི་དྲུག་པ་བྱ། །གཟུགས་ལེགས་སོ་ནི་ལེགས་པ་དང་། །གཟུང་བར་བདེ་བ་ཉིད་དུ་བྱ། །ཡ་ཡོ་མེད་ཅིང་འཐར་ལེགས་པའི། །ཤིན་ཏུ་རྣོ་བའི་ལྕགས་ལས་བྱ། །རྩེ་མོ་ཤིན་ཏུ་ལེགས་བརྡུངས་ལ། །ཨུཏྤལ་སྔོན་པོའི་མདོག་འདྲ་བའི། །ཞེས་གསུངས་པ་ལྟར་རོ། །དེ་ལྟར་གཏར་གའི་གཙགས་བུའི་རིགས་དེ་དག་ལ་ཡང་བྱང་ལུགས་དང་ཟུར་ལུགས་གཉིས་ཡོད་པར་ཤེས་གལ་ཆེའོ། །

༣ ཉེ་བའི་ཆ་བྱད་བཤད་པ། དེ་ཡང་གཏར་ག་རྒྱག་པའི་སྐབས་སུ་གཙོ་བོའི་ཆ་བྱད་གཙགས་བུའི་རིགས་དག་ཕུད་ངེས་པར་དུ་འཛོམས་དགོས་པའི་ཉེ་མཁོའི་ཆ་བྱད་རིགས་ལ་ཉེ་བའི་ཆ་བྱད་ཅེས་སྔ་གཞུང་གི་ཐ་སྙད་ལས་གསལ་ལ། 《སྙིང་པོ་བསྡུས་པ》ལས། ཉེ་བའི་ཆ་བྱད་ཁབ་ལོང་དང་། །ཐག་པ་རས་དང་ཐོ་བ་དང་། །འབྲེང་བུ་རྒྱུ་མ་ལྕེ་རྟ་རྔ། །ཡལ་ག་སེན་མོ་ཁ་སོ་དང་། །དུས་དང་སྨིན་དང་ལག་རྐང་དང་། །འཇིགས་དང་དགའ་བ་དེའི་བྱའི། །བྱེ་བྲག་ཐབས་ནི་ཤེས་པའོ། །མཁས་པས་བློ་ཡིས་དཔྱད་པར་བྱ། །

ཞེས་རྩ་བ་ནས་གསུངས་ཤིང་དེའི་དོན་ལ། 《ཟླ་ཟེར》ལས། ཆ་སྤྱད་དང་འདྲ་ཞིང་དེའི་བྱ་བ་རྫོགས་པར་བྱེད་ནུས་པ། རྡོ་ཁབ་ལེན་ལ་སོགས་པ་ཉེ་བའི་ཆ་བྱད་ཅེས་བྱའོ། །འོ་བཟང་བློ་བཟང་སྦྱིན་པས། གཞན་ཡང་ཁྲག་སྣོད། བལ་སྤུ་སྣུམ་ཅན། བལ་ཐག བསྙལ་གདན། ཏིལ་མར་གྱིས་བསྔགས་པའི་རྨ་དཀྲིས། རྨ་སོས་སྨན། ཚྭ་མར་སོགས་གང་འདུ་བ། ཞེས་གསུངས་སོ། ། 《སྙན་བརྒྱུད་བེ་བུམ་ནག་པོ》ལས། ད་ནི་ལག་ལེན་དམར་ཁྲིད་སྟོན། །རྒྱབ་རྟེན་གཡོག་དང་རྡོ་གྲང་སྣོད། །ཆུ་དང་འབྲུ་དང་རྩའུ་རྣམས། །ཚད་ལྡན་གང་ནས་བསག་པ་གཅེས། །སྟན་ཞིང་ཟིལ་ཆེ་རྒྱབ་ཏུ་བཞག །བག་ཡོད་འཁྱུག་པས་ཁྲག་སྣོད་བཟེད། །ཅེས་གསུངས་པ་ལྟར། ཁྲག་གཏར་བའི་སྐབས་སུ་གཏར་ཆས་གཙགས་བུའི་རིགས་དག་ཕུད་ངེས་པར་དུ་འཛོམས་དགོས་པའི་ཉེ་བའི་ཆ་བྱད་ནི་བསྙལ་གདན་དང་། བསྙལ་ཐག །གཙགས་གདན། སྨྱུག་སྐམ་དར་དྲིལ། དུག་སེལ་སྨན། སྲིན་བལ། ཁྲག་སྣོད་རིགས་ཆེ་ཆུང་། དཔྱད་ཁྲི། སྨན་པའི་འདུག་སྟེགས། རྨ་དཀྲིས། གཅུས་ཤིང་། ཁྲག་གཅོད་རྨ་སྨན། ཆུ་གྲང་། རྡོ་གྲང་། ཕྱིང་པ་ཆུར་བཅུག །ཚྭ་མར། ཨ་ས། རླུང་སྐྱེད་པ་དང་ཁྲག་གིས་འབོག་པ་ལ་རྩམ་བདུག་དང་། བུ་རམ་རུས་ཐང་སོགས་དང་། མྱུར་སྐྱོབས་སྨན་རིགས་ངེས་པར་དུ་སྟ་གོན་དགོས། དེ་བཞིན་དུ་གཙགས་བུ་བརྡར་སའི་འཇམ་བརྡར་དང་། ཀོ་སེར། དེ་ཡང་གཙགས་བུའི་གཞུག་སྣོད། གཙགས་བུ་དུག་ཕྲལ་གྱི་བཙོ་སྣོད། སྨན་པའི་ཁ་རས་དང་ལག་ཤུབས་སོགས་ཉེ་བའི་ཆ་བྱད་ལེགས་པར་འདུ་བར་བྱ།

གསུམ་པ། མཇུག་བསྡུ་བ།

《རྒྱུད》ལས། དེ་ལྟར་ཆ་བྱད་ནད་དང་གང་མཁོ་སྤྱད། །ཅེས་གསུངས་པ་དང་།དེའུ་དམར་བསྟན་འཛིན་ཕུན་ཚོགས་ཀྱིས། །འོན་ཀྱང་གནས་ལ་གང་འཚམ་སྣ་ཚོགས་དབྱིབས། །ཚད་སོགས་མ་ངེས་མགར་བའི་ལག་ཆ་འདྲ། །རྩ་བརྒྱར་རང་རང་ཁ་ཕྱེད་བར་དུ་བསྒྱུར། །ཞེས་གསུངས་པ་ལྟར། གོང་གི་སྔོན་བྱོན་མེས་པོའི་དགོངས་དོན་ལ་གཞིགས་ན་གྲངས་དང་དབྱིབས་སོགས་མ་ངེས་པར་མགར་བའི་ལག་ཆ་དང་འདྲ་བས། དེང་གི་ནད་གཞི་བརྟག་བཅོས་དང་། བདེ་ཐང་ལུས་སྦྱོང་། སྨན་རིགས་སྦྱོར་བཟོ་ལ་མཁོ་བའི་ཆ་བྱད། ཉེ་བའི་ཆ་བྱད་རིགས་ཀུན་གསར་བསྐྲུན་བྱེད་ཆོག་པ་ཤུགས་སུ་རྟོགས་ནུས། དེ་ལྟར་དེང་སྐབས་བཟོ་ལས་འཕེལ་རྒྱས་ཚད་མཐོར་སླེབས་པའི་དུས་འདིར་བོད་ཀྱི་ཤིང་བཟོ་སོགས་ཀྱིས་དེང་གི་འཕྲུལ་ཆས་བེད་སྤྱོད་བྱེད་པ་ཇི་བཞིན་ང་ཚོ་བོད་ཀྱི་སྨན་པ་རྣམས་ཀྱིས་ཀྱང་སྔོན་གྱི་ཆ་བྱད་ཀྱི་རྨང་གཞིའི་སྟེང་བོད་ལུགས་གསོ་རིག་གི་ཁྱད་ཆོས་དང་མཐུན་ཞིང་དེང་རབས་བཟོ་རྩལ་གྱིས་མཛེས་ཤིང་བཀོལ་སྤྱོད་བདེ་བ་སྤུས་ལེགས་ཀྱི་ཆ་བྱད་རིགས་དང་ཉེ་བའི་ཆ་བྱད་རིགས་གསར་བསྐྲུན་དང་བེད་སྤྱོད་ཐུབ་པར་བྱ་རྒྱུ་ནི་ང་ཚོའི་འོས་འགན་དུ་འཁུམ།

ཞེས་ཁོ་བོ་ལ་སྐྱེས་སྟོབས་ཀྱི་ཤེས་རབ་དབེན་ཞིང་སྦྱངས་སྟོབས་ཀྱི་ཡོན་ཏན་ཞེན་པའི་སྟབས་ཀྱིས་གོང་འོག་འཁྲུགས་པ་དང་ལོག་པར་འགྲེལ་བའི་སྐྱོན་གྱི་ཆ་མང་པོ་ཞིག་ཡོད་སྲིད་པས་གཟུར་གནས་མཁྱེན་དཔྱོད་ཡངས་བ་དག་གི་དྲུང་དུ་འཆགས་ཀྱིས་བཟོད་གསོལ་ཞུ། །