དུས་རབས་གསར་པ་དང་འཐབ་ལམ་གསར་པའི་ཐོག་སྐྱེ་ཁམས་དཔལ་ཡོན་འཛུགས་སྐྲུན་བྱེད་པར་སྐུལ་འདེད་གཏོང་བའི་ཚན་རིག་དང་མཐུན་པའི་མཛུབ་ཁྲིད།

འབྲི་ཆུ་རིང་མོར་གཡུ་ཡི་རླབས་ཕྲེང་གཡོ།  2023ལོའི་ཟླ་10ཚེས་12ཉིན། སྤྱི་ཁྱབ་ཧྲུའུ་ཅི་ཞི་ཅིན་ཕིང་གིས་ཅང་ཞི་ཞིང་ཆེན་དུ་རྟོག་ཞིབ་དང་བརྟག་དཔྱད་ཞིབ་འཇུག་གནང་རིང་འབྲི་ཆུའི་དཔལ་འབྱོར་རྒྱུད་ཀྱི་སྤུས་ཚད་མཐོ་བའི་འཕེལ་རྒྱས་ལ་སྔར་བས་སྐུལ་འདེད་གཏོང་རྒྱུའི་སྐོར་གྱི་བཞུགས་མོལ་ཚོགས་འདུ་ལ་གཙོ་སྐྱོང་གནང་བ་དང་། འབྲི་ཆུའི་དཔལ་འབྱོར་རྒྱུད་ཀྱི་སྐྱེ་ཁམས་ཁོར་ཡུག་སྲུང་སྐྱོབ་ལས་ཐོབ་པའི་མངོན་གསལ་དོད་པའི་གྲུབ་འབྲས་ལ་སྒོ་ཀུན་ནས་ཁས་ལེན་གནང་ཞིང་། འབྲི་ཆུའི་དཔལ་འབྱོར་རྒྱུད་ཀྱི་སྤུས་ཚད་མཐོ་བའི་འཕེལ་རྒྱས་ལ་སྐུལ་འདེད་གཏོང་བའི་ཐད་ཇུས་འགོད་དང་བཀོད་སྒྲིག་གནང་སྟེ། “གཡོ་འགུལ་སྤུ་ཙམ་ཡང་མེད་པའི་སྒོ་ནས་སྲུང་སྐྱོབ་ཆེན་པོ་མཉམ་འཛིན་དང་གསར་སྤེལ་ཆེན་པོ་མི་བྱེད་པ་རྒྱུན་འཁྱོངས་བྱས་ནས་ཆུ་ཚད་མཐོ་བའི་སྲུང་སྐྱོབ་ཐད་འབད་བརྩོན་སྔར་ལས་ལྷག་པར་བྱེད་དགོས་”ཞེས་ནན་གསུང་གནང་ཡོད།  འབྲི་ཆུ་ལ་ལྟ་བ་ནི་ཀྲུང་གོ་ལ་ལྟ་བ་ཡིན། འབྲི་ཆུའི་“དལ་འབབ་ཆུ་བོ་ཤར་དུ་རྒྱུག་”ཅེས་པའི་མཛེས་ལྗོངས་བསྐྱར་དུ་མངོན་པ་ནི་མཛེས་སྡུག་ལྡན་པའི་ཀྲུང་གོ་འཛུགས་སྐྲུན་བྱེད་པའི་གསོན་ཉམས་ལྡན་པའི་མཚོན་ཚུལ་ཞིག་རེད། དུས་རབས་གསར་པ་དང་འཐབ་ལམ་གསར་པའི་ཐོག་སྤུས་ཚད་མཐོ་བའི་སྐྱེ་ཁམས་ཁོར་ཡུག་གིས་སྤུས་ཚད་མཐོ་བའི་འཕེལ་རྒྱས་ལ་འདེགས་སྐྱོར་དང་། མི་དང་རང་བྱུང་ཁམས་ཞི་མཐུན་མཉམ་གནས་ཀྱི་དེང་རབས་ཅན་ལ་སྐུལ་འདེད་མགྱོགས་མྱུར་ཅི་འདྲ་གཏོང་དགོས་སམ་ཞེ་ན། སྤྱི་ཁྱབ་ཧྲུའུ་ཅི་ཞི་ཅིན་ཕིང་གིས་འདིའི་སྐོར་ལ་སྔ་ཕྱི་བར་གསུམ་དུ་བསམ་གཞིགས་གཏིང་ཟབ་དང་ཇུས་འགོད་ཞིབ་ཕྲ་གནང་གི་ཡོད།  2023ལོའི་ཟླ་7ཚེས་17ཉིན། “གལ་འགངས་ཤིན་ཏུ་ཆེ་བའི་ཚོགས་འདུ་ཞིག་སྟེ།” རྒྱལ་ཡོངས་ཀྱི་སྐྱེ་ཁམས་ཁོར་ཡུག་སྲུང་སྐྱོབ་སྐོར་གྱི་ཚོགས་ཆེན་པེ་ཅིན་དུ་འཚོགས་པ་རེད། སྤྱི་ཁྱབ་ཧྲུའུ་ཅི་ཞི་ཅིན་ཕིང་ཚོགས་འདུར་ཕེབས་པ་དང་འབྲེལ་གསུང་བཤད་གལ་ཆེན་ཡང་གནང་བ་སྟེ། དུས་རབས་གསར་པའི་སྐྱེ་ཁམས་དཔལ་ཡོན་འཛུགས་སྐྲུན་ཐད་“འགྱུར་ལྡོག་ཆེན་པོ་བཞི་”བྱུང་བའི་ལོ་རྒྱུས་རང་བཞིན་གྱི་གྲུབ་འབྲས་ལ་ཕྱོགས་ཡོངས་ནས་ཕྱོགས་བསྡོམས་གནང་བ་དང་། དུས་རབས་གསར་པ་དང་འཐབ་ལམ་གསར་པའི་ཐོག་རང་རྒྱལ་གྱི་སྐྱེ་ཁམས་དཔལ་ཡོན་འཛུགས་སྐྲུན་ལ་འཕྲད་པའི་གནས་བབ་གསར་པ་དང་བླང་བྱ་གསར་པར་དབྱེ་ཞིབ་གཏིང་ཟབ་གནང་བ། མཛེས་སྡུག་ལྡན་པའི་ཀྲུང་གོ་འཛུགས་སྐྲུན་གྱིས་ཕྱོགས་ཡོངས་ནས་མི་དང་རང་བྱུང་ཁམས་ཞི་མཐུན་མཉམ་གནས་ཡོང་བར་སྐུལ་འདེད་གཏོང་བའི་དེང་རབས་ཅན་གྱི་འཐབ་ཇུས་ལས་འགན་དང་བྱེད་ཐབས་གལ་ཆེན་མ་ལག་ལྡན་པའི་བཀོད་སྒྲིག་གནང་བ། དུས་རབས་གསར་པ་དང་འཐབ་ལམ་གསར་པའི་སྐྱེ་ཁམས་དཔལ་ཡོན་འཛུགས་སྐྲུན་ལ་ཤུགས་རྒྱག་པའི་རིགས་པའི་གཞུང་ལུགས་དང་ལག་ལེན་སྐོར་གྱི་གནད་དོན་གལ་ཆེན་རབ་དང་རིམ་པར་ལན་གཏིང་ཟབ་གནང་བ་བཅས་སོ། །《སྐྱེ་ཁམས་དཔལ་ཡོན་འཛུགས་སྐྲུན་བྱེད་པར་སྐུལ་འདེད་གཏོང་དགོས་ན་འབྲེལ་བ་གལ་ཆེན་འགའ་ཞིག་ཐག་གཅོད་ཡག་པོ་བྱེད་དགོས་》ཞེས་པའི་རྩོམ་ཡིག་ནི་སྤྱི་ཁྱབ་ཧྲུའུ་ཅིའི་གསུང་བཤད་གལ་ཆེན་གྱི་ཆ་ཤས་ཤིག་ཡིན། རྩོམ་ཡིག་གལ་ཆེན་འདིའི་ནང་སྤྱི་ཁྱབ་ཧྲུའུ་ཅིས་“སྤུས་ཚད་མཐོ་བའི་འཕེལ་རྒྱས་དང་ཆུ་ཚད་མཐོ་བའི་སྲུང་སྐྱོབ་བར་གྱི་འབྲེལ་བ་”སོགས་ཕྱོགས་5ནས་འཐབ་ལམ་གསར་པའི་ཐོག་སྐྱེ་ཁམས་དཔལ་ཡོན་འཛུགས་སྐྲུན་ལ་མུ་མཐུད་སྐུལ་འདེད་གཏོང་བར་ཐག་གཅོད་ཡག་པོ་བྱེད་དགོས་པའི་འབྲེལ་བ་གལ་ཆེན་རབ་དང་རིམ་པ་རྒྱས་བཤད་གཏིང་ཟབ་གནང་སྟེ། འགོ་འཛུགས་ས་གསར་པའི་ཐོག་སྐྱེ་ཁམས་དཔལ་ཡོན་འཛུགས་སྐྲུན་ལ་ཤུགས་རྒྱག་པའི་ཐད་བླང་བྱ་ཁ་གསལ་བཏོན་གནང་ཡོད།  《སྐྱེ་ཁམས་དཔལ་ཡོན་འཛུགས་སྐྲུན་བྱེད་པར་སྐུལ་འདེད་གཏོང་དགོས་ན་འབྲེལ་བ་གལ་ཆེན་འགའ་ཞིག་ཐག་གཅོད་ཡག་པོ་བྱེད་དགོས་》ཞེས་པའི་རྩོམ་ཡིག་གལ་ཆེན་འདིའི་མཐོང་རྒྱ་ཡངས་ཤིང་བསམ་བློ་གཏིང་ཟབ་པ། ནང་དོན་ཕུན་སུམ་ཚོགས་པ། རྣམ་བཤད་གནད་ལ་འཁེལ་བ་བཅས་ཡིན་ཞིང་། དེར་ཆབ་སྲིད་ཀྱི་རང་བཞིན་དང་། བསམ་བློའི་རང་བཞིན། འཐབ་ཇུས་ཀྱི་རང་བཞིན། མཛུབ་སྟོན་གྱི་རང་བཞིན་བཅས་ཤིན་ཏུ་ཆེན་པོ་ལྡན་པས། མར་ཁེ་སིའི་རིང་ལུགས་ཀྱི་དངོས་གཙོའི་རྩོད་སྒྲུབ་ཀྱི་བསམ་བློ་གཏོང་སྟངས་ལེགས་པོ་མཚོན་པ་དང་། ང་ཚོའི་ཏང་གིས་སྐྱེ་ཁམས་དཔལ་ཡོན་འཛུགས་སྐྲུན་གྱི་ཆོས་ཉིད་རང་བཞིན་གྱི་ངོས་འཛིན་སྔར་བས་གཏིང་ཟབ་དང་རྒྱ་སྐྱེད་བཏང་ཡོད། རྩོམ་ཡིག་གལ་ཆེན་འདིའི་གོ་དོན་ཟབ་མོ་དང་། དགོངས་དོན་སྙིང་པོ། ལག་ལེན་བླང་བྱ་བཅས་ལ་ནན་ཏན་གྱིས་སློབ་སྦྱོང་དང་གོ་བ་ལེན་པ་དང་། ཞི་ཅིན་ཕིང་གི་སྐྱེ་ཁམས་དཔལ་ཡོན་གྱི་དགོངས་པ་དང་སྤྱི་ཁྱབ་ཧྲུའུ་ཅིའི་གསུང་བཤད་གལ་ཆེན་གསར་ཤོས་དང་མཆན་བཀོད་མཛུབ་སྟོན་གལ་ཆེན་གྱི་དགོངས་དོན་སློབ་སྦྱོང་དང་ལག་བསྟར་གཏིང་ཟབ་བྱེད་པ། བློ་བརྟན་འགྱུར་མེད་ངང་སྐྱེ་ཁམས་སྔོན་ལ་འཇོག་པ་དང་། གྲོན་ཆུང་ཞིབ་བསྡུས། ལྗང་མདོག་ཐཱན་ཉུང་བཅས་ཀྱི་འཕེལ་རྒྱས་ལ་སྐུལ་འདེད་གཏོང་བ། ཐོན་སྐྱེད་འཕེལ་རྒྱས་དང་། འཚོ་བ་ཕྱུག་པོ། སྐྱེ་ཁམས་བཟང་བ་བཅས་ཀྱི་ཤེས་དཔལ་འཕེལ་རྒྱས་འགྲོ་ལམ་ཐོག་བསྐྱོད་དེ། གནམ་སྔོན་པོ་དང་། ས་གཙང་མ། ཆུ་དྭངས་མོ་བཅས་ཀྱི་མཛེས་སྡུག་ལྡན་པའི་ཁྱིམ་གཞིས་འཛུགས་སྐྲུན་བྱེད་དགོས།  འཛམ་གླིང་ཡོངས་ཀྱིས་དོ་སྣང་བྱེད་པའི་གྲུབ་འབྲས་ཆེན་པོ།  “སྐྱེ་ཁམས་དཔལ་ཡོན་འཛུགས་སྐྲུན་བྱ་རྒྱུ་ནི་ཀྲུང་ཧྭ་མི་རིགས་རྒྱུན་མཐུད་འཕེལ་རྒྱས་གཏོང་བའི་རྩ་བའི་ཇུས་ཆེན་དང་། ཏང་གི་འགན་འཁྲི་དམིགས་ཡུལ་དང་འབྲེལ་བ་ཡོད་པའི་ཆབ་སྲིད་ཀྱི་གནད་དོན་གལ་ཆེན། དམངས་འཚོའི་བདེ་རྩ་དང་འབྲེལ་བ་ཡོད་པའི་སྤྱི་ཚོགས་ཀྱི་གནད་དོན་གལ་ཆེན་བཅས་རེད།”  2023ལོའི་ཟླ་8ཚེས་15ཉིན། རྒྱལ་ཡོངས་ཀྱི་སྐྱེ་ཁམས་ཉིན་མོ་ཐེངས་དང་པོ་འཆར་ཉེ་ཡོད་པའི་སྐབས་སུ། སྤྱི་ཁྱབ་ཧྲུའུ་ཅི་ཞི་ཅིན་ཕིང་གིས་མཛུབ་སྟོན་གལ་ཆེན་གནང་བ་སྟེ། ཕྱོགས་ཡོངས་ནས་མཛེས་སྡུག་ལྡན་པའི་ཀྲུང་གོ་འཛུགས་སྐྲུན་བྱེད་པར་སྐུལ་འདེད་གཏོང་བ་དང་སྤྱི་ཚོགས་ཡོངས་ལ་འབོད་སྐུལ་བཏང་ནས་རི་སྔོན་ཆུ་དྭངས་ནི་གསེར་རི་དངུལ་རི་ཡིན་པའི་འདུ་ཤེས་བརྒྱུད་སྤེལ་ཧུར་ཐག་བྱེད་མཁན་དང་དཔེ་སྟོན་ལག་བསྟར་བྱེད་མཁན་ཞིག་བྱས་ཏེ་ཉམས་ལེན་འབད་སྒྲུབ་དང་སྙིང་རུས་གཏན་འཁྱོངས་ཀྱིས་དྭངས་གཙང་མཛེས་སྡུག་ལྡན་པའི་འཛམ་གླིང་མཉམ་སྐྲུན་བྱེད་ཆེད་ལེགས་སྐྱེས་སྔར་ལས་ཆེ་བ་འབུལ་དགོས་ཚུལ་ནན་གསུང་གནང་ཡོད།  2023ལོའི་ཟླ་11ཚེས་7ཉིན། སྤྱི་ཁྱབ་ཧྲུའུ་ཅི་ཞི་ཅིན་ཕིང་གིས་ཀྲུང་དབྱང་གི་ཕྱོགས་ཡོངས་ནས་བསྒྱུར་བཅོས་ཟབ་སྤེལ་ཨུ་ལྷན་གྱི་ཚོགས་འདུ་ཐེངས་གསུམ་པ་ལ་གཙོ་སྐྱོང་གནང་སྟེ། “མཛེས་སྡུག་ལྡན་པའི་ཀྲུང་གོ་འཛུགས་སྐྲུན་བྱ་རྒྱུ་ནི་ཕྱོགས་ཡོངས་ནས་སྤྱི་ཚོགས་རིང་ལུགས་དེང་རབས་ཅན་གྱི་རྒྱལ་ཁབ་འཛུགས་སྐྲུན་བྱེད་པའི་དམིགས་འབེན་གལ་ཆེན་ཡིན་”ཞེས་ནན་གསུང་གནང་བ་དང་། 2035ལོའི་མཛེས་སྡུག་ལྡན་པའི་ཀྲུང་གོའི་དམིགས་འབེན་གཞི་རྩའི་ཆ་ནས་མངོན་འགྱུར་ཡོང་བ་དང་། སྐྱེ་ཁམས་ཁོར་ཡུག་རྩ་བའི་ཆ་ནས་ཇེ་བཟང་དུ་མངོན་འགྱུར་ཡོང་བར་སྐུལ་འདེད་གཏོང་དགོས་པའི་བླང་བྱ་བཏོན་ཡོད།  དེང་དུས་ལ་ཇུས་འདིང་ཞིང་བསྐལ་བརྒྱར་ཇུས་འགོད་བྱས། ཏང་གི་ཚོགས་ཆེན་བཅོ་བརྒྱད་པ་འཚོགས་ཚུན། སྤྱི་ཁྱབ་ཧྲུའུ་ཅི་ཞི་ཅིན་ཕིང་གིས་སྐྱེ་ཁམས་དཔལ་ཡོན་འཛུགས་སྐྲུན་ལ་ཐོག་མཐའ་བར་གསུམ་དུ་ཚད་མཐོའི་མཐོང་ཆེན་གནང་སྟེ། ཐུགས་རེ་ཆེན་པོ་བཅངས་ནས་སྐུ་ངོ་མས་ཇུས་འགོད་དང་། སྐུ་ངོ་མས་བཀོད་སྒྲིག །སྐུ་ངོ་མས་སྐུལ་སྤེལ་བཅས་གནང་བ་རེད། འབྲི་ཆུའི་ལྷོ་བྱང་ནས་ལྕགས་རི་རིང་པོའི་བར་ག་ས་གར་བསྐྱོད་དེ། རི་ལ་ལྟ་བ་དང་། ཆུ་ལ་ལྟ་བ། ནགས་ཚལ་ལ་ལྟ་བ། ཞིང་ས་ལ་ལྟ་བ། རྩྭ་ཐང་ལ་ལྟ་བ། བྱེ་མ་ལ་ལྟ་བ་བཅས་ཀྱིས་སྐྱེ་ཁམས་དཔལ་ཡོན་གྱི་འདུ་ཤེས་དོན་ཐོག་ཏུ་འཁྱོལ་བར་སྐུལ་འདེད་བཏང་ཡོད། སྐྱེ་ཁམས་དཔལ་ཡོན་འཛུགས་སྐྲུན་ཞེས་པའི་བརྗོད་དོན་གཙོ་བོ་འདི་ལ་དམིགས་ནས་སྔ་རྗེས་སུ་རྒྱལ་ཡོངས་ཀྱི་སྐྱེ་ཁམས་ཁོར་ཡུག་སྲུང་སྐྱོབ་སྐོར་གྱི་ཚོགས་ཆེན་ཐེངས་གཉིས་འཚོགས་པ་དང་། འབྲི་ཆུའི་དཔལ་འབྱོར་རྒྱུད་འཕེལ་རྒྱས་གཏོང་བའི་སྐོར་གྱི་བཞུགས་མོལ་ཚོགས་འདུ་ཐེངས་4ལ་གཙོ་སྐྱོང་གནང་བ། རྨ་ཆུ་རྒྱུག་ཁུལ་གྱི་སྐྱེ་ཁམས་སྲུང་སྐྱོབ་དང་སྤུས་ཚད་མཐོ་བའི་འཕེལ་རྒྱས་གཏོང་བའི་སྐོར་གྱི་བཞུགས་མོལ་ཚོགས་འདུ་ཐེངས་གཉིས་འཚོགས་པ། བྱེ་ཐང་ཅན་ཕྱོགས་བསྡུས་འགོག་བཅོས་ལ་ཤུགས་རྒྱག་པ་དང་“བྱང་གསུམ་”སོགས་གཙོ་གནད་སྐྱེ་ཁམས་ལས་གྲྭ་འཛུགས་སྐྲུན་ལ་སྐུལ་འདེད་གཏོང་བའི་སྐོར་གྱི་བཞུགས་མོལ་ཚོགས་འདུ་ལ་གཙོ་སྐྱོང་གནང་བ་། ཀྲུང་དབྱང་ཆབ་སྲིད་ཅུས་ཀྱི་ཐུན་མོང་སློབ་སྦྱོང་ཐེངས་3ལ་གཙོ་སྐྱོང་གནང་བ་བཅས་ཀྱི་ཐོག་ནས་མཆན་བཀོད་མཛུབ་སྟོན་གལ་ཆེན་རབ་དང་རིམ་པ་གནང་བ་དང་། ཁ་ཕྱོགས་གཏན་འཁེལ། ཇུས་ཟབ་ཕུགས་རིང་། ཇུས་གཞི་ཟབ་འགོད། སྐུལ་འདེད་ཤུགས་ཆེན་བཅས་བྱས་ཡོད་པས། ཏང་ཡོངས་དང་སྤྱི་ཚོགས་ཡོངས་ཀྱིས་ཐུན་མོང་ཐོག་དུས་རབས་གསར་པའི་མཛེས་སྡུག་ལྡན་པའི་ཀྲུང་གོའི་བརྗིད་ཉམས་ཆེ་བའི་རི་མོ་འབྲི་བའི་ཆོད་སེམས་དང་ཡིད་ཆེས། སྟོབས་ཤུགས་བཅས་སྐུལ་སློང་ཆེན་པོ་དང་གོང་བུར་གཅིག་འགྲིལ་བྱས་ཡོད།  དུས་རབས་གསར་པའི་སྐྱེ་ཁམས་དཔལ་ཡོན་འཛུགས་སྐྲུན་ལ་སྐུལ་འདེད་གཏོང་བའི་གསོན་ཉམས་ལྡན་པའི་ལག་ལེན་ནང་། སྤྱི་ཁྱབ་ཧྲུའུ་ཅི་ཞི་ཅིན་ཕིང་གིས་དུས་རབས་གསར་པའི་ཀྲུང་གོའི་ཁྱད་ཆོས་ལྡན་པའི་སྤྱི་ཚོགས་རིང་ལུགས་ཀྱི་བྱ་གཞག་ཁྲོད་སྐྱེ་ཁམས་དཔལ་ཡོན་འཛུགས་སྐྲུན་གྱི་གོ་གནས་གལ་ཆེན་དང་འཐབ་ཇུས་དོན་སྙིང་ཁོང་དུ་གཏིང་ཟབ་ཆུད་པ་དང་། མར་ཁེ་སིའི་རིང་ལུགས་ཀྱི་གཞི་རྩའི་རྩ་བའི་རིགས་པ་དེ་ཀྲུང་གོའི་དོན་དངོས་དང་ཟུང་འབྲེལ་དང་། ཀྲུང་ཧྭའི་ཕུལ་བྱུང་སྲོལ་རྒྱུན་རིག་གནས་དང་ཟུང་འབྲེལ་བྱ་རྒྱུ་རྒྱུན་འཁྱོངས་བྱས་ཏེ། སྐྱེ་ཁམས་དཔལ་ཡོན་གྱི་རིགས་པའི་གཞུང་ལུགས་གསར་གཏོད་དང་། ལག་ལེན་གསར་གཏོད། ལམ་ལུགས་གསར་གཏོད་བཅས་ལ་སྐུལ་འདེད་ཤུགས་ཆེན་བཏང་སྟེ། འདུ་ཤེས་གསར་པ་དང་བསམ་བློ་གསར་པ། འཐབ་ཇུས་གསར་པ་རབ་དང་རིམ་པ་བཏོན་གནང་ཡོད། སྐྱེ་ཁམས་དཔལ་ཡོན་གང་འདྲ་ཞིག་འཛུགས་སྐྲུན་བྱེད་དགོས་པ་དང་སྐྱེ་ཁམས་དཔལ་ཡོན་འཛུགས་སྐྲུན་ཇི་ལྟར་བྱེད་དགོས་པ་སོགས་རིགས་པའི་གཞུང་ལུགས་དང་ལག་ལེན་སྐོར་གྱི་གནད་དོན་གལ་ཆེན་ལ་མ་ལག་ལྡན་པའི་སྒོ་ནས་ལན་བཏབ་པས་ཞི་ཅིན་ཕིང་གི་སྐྱེ་ཁམས་དཔལ་ཡོན་གྱི་དགོངས་པ་གྲུབ་པ་དང་། ང་ཚོའི་ཏང་གིས་སྐྱེ་ཁམས་དཔལ་ཡོན་འཛུགས་སྐྲུན་གྱི་ཆོས་ཉིད་ལ་ངོས་འཛིན་བྱེད་ཚད་མཐོ་ཚད་གསར་པ་ཞིག་ཏུ་མཐོ་རུ་བཏང་སྟེ། དུས་རབས་གསར་པའི་སྐྱེ་ཁམས་དཔལ་ཡོན་འཛུགས་སྐྲུན་བྱེད་པར་རྩ་བའི་བསྲུང་བྱ་དང་འགུལ་སྐྱོད་ཕྱོགས་སྟོན་འདོན་སྤྲོད་བྱས་ཡོད།  དུས་རབས་གསར་པ་ནས་བཟུང་། བློ་མཐུན་ཞི་ཅིན་ཕིང་གིས་སྲོག་ཤིང་གནང་བའི་ཏང་ཀྲུང་དབྱང་གིས་ཏང་ཡོངས་དང་རྒྱལ་ཡོངས་མི་དམངས་ཀྱི་སྣེ་ཁྲིད་དེ་གསར་གཏོད་རང་བཞིན་ལྡན་པའི་ལས་དོན་རབ་དང་རིམ་པ་སྤེལ་ཞིང་། ཆོད་སེམས་ཆེ་བ་དང་། ཤུགས་ཚད་ཆེ་བ། ཕན་འབྲས་ཆེ་བ་བཅས་ནི་སྔར་བྱུང་མྱོང་མེད་པ་ཞིག་ཡིན། སྐྱེ་ཁམས་དཔལ་ཡོན་འཛུགས་སྐྲུན་ལ་ལོ་རྒྱུས་རང་བཞིན་དང་། དཀྱོག་མཚམས་རང་བཞིན། ཁྱོན་ཡོངས་རང་བཞིན་བཅས་ཀྱི་འགྱུར་ལྡོག་བྱུང་བར་སྐུལ་འདེད་བཏང་ཡོད། གཙོ་གནད་བཅོས་སྐྱོང་ནས་མ་ལག་བཅོས་སྐྱོང་བར་གྱི་འགྱུར་ལྡོག་ཆེན་པོ་དང་། གཞན་དབང་གིས་ཁ་གཏད་འཇལ་བ་ནས་རང་འགུལ་གྱིས་ལས་ཀ་སྒྲུབ་པའི་བར་གྱི་འགྱུར་ལྡོག་ཆེན་པོ། གོ་ལ་ཧྲིལ་པོའི་ཁོར་ཡུག་བཅོས་སྐྱོང་ནང་ཞུགས་མཁན་ནས་སྣེ་ཁྲིད་མཁན་བར་གྱི་འགྱུར་ལྡོག་ཆེན་པོ། ལག་ལེན་འཚོལ་ཞིབ་ནས་ཚན་རིག་དང་མཐུན་པའི་རིགས་པའི་གཞུང་ལུགས་ཀྱི་མཛུབ་སྟོན་བར་གྱི་འགྱུར་ལྡོག་ཆེན་པོ་བཅས་མངོན་འགྱུར་བྱུང་ཡོད། དུས་རབས་གསར་པའི་སྐྱེ་ཁམས་དཔལ་ཡོན་འཛུགས་སྐྲུན་གྱི་གྲུབ་འབྲས་ནི་སྐྱེ་བོ་ཀུན་གྱིས་དོ་སྣང་བྱེད་པ་ཞིག་ཡིན་ཏེ། ཏང་དང་རྒྱལ་ཁབ་ཀྱི་བྱ་གཞག་ལ་ལོ་རྒྱུས་རང་བཞིན་གྱི་གྲུབ་འབྲས་ཐོབ་པ་དང་ལོ་རྒྱུས་རང་བཞིན་གྱི་འཕོ་འགྱུར་བྱུང་བའི་མངོན་གསལ་དོད་པའི་མཚོན་རྟགས་ཞིག་ཏུ་གྱུར་ཡོད།  སྐྱེ་ཁམས་ཁོར་ཡུག་གི་གནད་དོན་འབུར་ཐོན་ཅན་ཐག་གཅོད་བྱ་རྒྱུ་ནས་འགོ་རྩོམ་སྟེ། གནད་ཁྱོན་ཟུང་འབྲེལ་དང་། མ་ལག་བཅོས་སྐྱོང་། རྩ་ལག་མཉམ་བཅོས་བཅས་བྱེད་དགོས། སྐྱེ་ཁམས་ཁོར་ཡུག་གི་ཛ་དྲག་ཆེ་བའི་གནས་བབ་ཀྱི་མདུན་དུ། སྨན་གཉན་པོས་གཅོང་ནད་འཇོམས་པ་དང་། ཁྲིམས་བཙན་པོས་དུས་ཟིང་བཅོས་པའི་ཆོད་སེམས་བརྟན་པོ་དང་བྱེད་ཐབས་ནུས་ལྡན་ལ་བརྟེན་ནས། སྐྱེ་ཁམས་ཁོར་ཡུག་ལ་གཏོར་བཤིག་གཏོང་བའི་གྱོད་དོན་དཔེ་མཚོན་ཅན་སྐོར་ཞིག་ཞིབ་བཤེར་ཐག་གཅོད་མཐའ་གཅིག་ཏུ་བྱས་པ་དང་། མི་དམངས་མང་ཚོགས་ཀྱིས་བསམ་འཆར་ཆེན་པོ་འདོན་པའི་སྐྱེ་ཁམས་ཁོར་ཡུག་གི་གནད་དོན་འབུར་ཐོན་སྐོར་ཞིག་ཐག་གཅོད་བྱས་ཏེ། སྟོབས་ཤུགས་གཅིག་ཏུ་བསྡུས་ནས་གནམ་སྔོན་པོ་དང་། ཆུ་དྭངས་མོ། ས་གཙང་མ་བཅས་ཀྱི་སྲུང་སྐྱོབ་དམག་འཐབ་ཡག་པོ་བརྒྱབ་སྟེ་སྐྱེ་ཁམས་ཁོར་ཡུག་ཇེ་སྡུག་ཏུ་འགྲོ་བའི་འཕེལ་ཕྱོགས་བཀག་འགོག་ནུས་ལྡན་བྱས་ཡོད། གནད་དུ་འཁེལ་བའི་བཙོག་སེལ་དང་། ཚན་རིག་དང་མཐུན་པའི་བཙོག་སེལ། ཁྲིམས་ལྟར་བཙོག་སེལ་བཅས་བྱེད་པ་དང་། རི་ཆུ་ནགས་ཞིང་དང་མཚེའུ་རྩྭ་བྱེ་བཅས་གཞི་གཅིག་ཅན་གྱི་སྲུང་སྐྱོབ་དང་མ་ལག་ལྡན་པའི་བཅོས་སྐྱོང་གཅིག་འདོམས་བྱེད་པ། སྐྱེ་ཁམས་ཁོར་ཡུག་སྲུང་སྐྱོབ་ཀྱི་བཅའ་ཁྲིམས་ལམ་ལུགས་མ་ལག་འཐུས་ཚང་དུ་གཏོང་བ། སྐྱེ་ཁམས་དཔལ་ཡོན་གྱི་སྒྲིག་སྲོལ་བསྒྱུར་བཅོས་གཏིང་ཟབ་ཏུ་སྤེལ་བ་བཅས་ཀྱིས་སྐྱེ་ཁམས་ཁོར་ཡུག་བཅོས་སྐྱོང་གི་ཆུ་ཚད་མངོན་གསལ་དོད་པོས་མཐོ་རུ་བཏང་ཡོད།  འདུ་ཤེས་བསྒྱུར་བ་དང་འགན་འཁྲི་ནན་དུ་གཏོང་རྒྱུ་རྒྱུན་འཁྱོངས་བྱས་ཏེ་ཏང་ཡོངས་དང་རྒྱལ་ཡོངས་ཀྱི་སྐྱེ་ཁམས་དཔལ་ཡོན་འཛུགས་སྐྲུན་ལ་སྐུལ་འདེད་གཏོང་བའི་རང་རྟོགས་རང་བཞིན་དང་རང་འགུལ་རང་བཞིན་རྒྱུན་ཆད་མེད་པར་ཆེ་རུ་བཏང་ཡོད། སྐྱེ་ཁམས་དཔལ་ཡོན་འཛུགས་སྐྲུན་གྱི་དམིགས་འབེན་གདེང་འཇོག་དཔྱད་ཞིབ་ལམ་ལུགས་དང་། སྐྱེ་ཁམས་ཁོར་ཡུག་སྲུང་སྐྱོབ་ཐད་ཀྱི་“ཏང་སྲིད་འགན་འཁྲི་མཉམ་འཁུར་”དང་“ལས་གནས་གཅིག་ལ་འགན་འཁྲི་གཉིས་”ཀྱི་ལམ་ལུགས་འཛུགས་པ་དང་འཐུས་ཚང་དུ་བཏང་ཡོད། བཙན་འཐབ་བྱེད་ཕོད་པའི་སྒོ་ནས་ཀྲུང་དབྱང་གི་སྐྱེ་ཁམས་ཁོར་ཡུག་སྲུང་སྐྱོབ་ལ་ལྟ་ཞིབ་བྱེད་པ་དང་འགན་འཁྲི་བདའ་འདེད་བྱེད་ཤུགས་ཆེ་རུ་བཏང་སྟེ། ཁོར་ཡུག་གཏོར་བཤིག་གཏོང་བ་རིན་དོད་དུ་བྱས་ནས་སྐབས་ཤིག་རིང་དཔལ་འབྱོར་འཕར་སྣོན་གཏོང་བའི་བྱ་སྤྱོད་བཀག་འགོག་ནུས་ལྡན་བྱས་ཡོད། ཐོན་ཁུངས་གྲོན་ཆུང་དང་ཁོར་ཡུག་སྲུང་སྐྱོབ་ཀྱི་བར་སྟོང་གི་བཀོད་པ་དང་། ཐོན་ལས་གྲུབ་ཚུལ། ཐོན་སྐྱེད་བྱེད་སྟངས། འཚོ་བ་སྐྱེལ་སྟངས་བཅས་ཆགས་པར་སྐུལ་འདེད་བྱས་ཏེ། “རི་སྔོན་ཆུ་དྭངས་ནི་གསེར་རི་དངུལ་རི་ཡིན་པའི་”འདུ་ཤེས་ཏང་ཡོངས་དང་སྤྱི་ཚོགས་ཡོངས་ཀྱི་ངོས་འཛིན་གཅིག་མཐུན་དང་བྱ་སྤྱོད་དུ་གྱུར་ཡོད།  དུས་རབས་ཀྱི་རྗེས་སུ་དམ་པོར་སྙེག་པ་དང་འཛམ་གླིང་ལ་མིག་རྒྱང་རིང་པོས་རྒྱལ་ཁབ་ཆེན་པོའི་འགན་འཁྲི་འཁུར་ནས་རྒྱལ་ཁབ་ཆེན་པོའི་འཁུར་སེམས་མངོན་པར་བྱས། སའི་གོ་ལའི་ཚེ་སྲོག་གི་ཐུན་མོང་ཚོགས་པ་མཉམ་དུ་འཛུགས་པ་དང་། ཐཱན་རྩེར་སོན་དང་ཐཱན་སྙོམ་སྦྱོར་ལ་བརྗིད་ཉམས་ལྡན་པའི་དམ་བཅའ་འཇོག་པ་དང་ཆབས་ཅིག་ལག་ལེན་ཡང་བསྟར་ཏེ། ལྗང་མདོག་གི་“རྒྱུད་གཅིག་ལམ་གཅིག་”མཉམ་སྐྲུན་བྱེད་པ་དང་། 《ཕ་རི་སིའི་གྲོས་ཆིངས་》འཇོག་རྒྱུར་སྐུལ་འདེད་གཏོང་ཞིང་། སྔ་རྗེས་སུ་《སྐྱེ་དངོས་སྣ་མང་རང་བཞིན་གྱི་སྤྱི་ཆིངས་》དང་《འདམ་རའི་སྤྱི་ཆིངས་》སོགས་ཆིངས་ཡིག་འཇོག་མཁན་ཕྱོགས་ཀྱི་ཚོགས་ཆེན་འཛུགས་གཉེར་བྱས། 2030ལོར་སླེབས་སྐབས་ཉུང་མཐར་ཡང་གོ་ལ་ཧྲིལ་པོའི་30%ཡི་སྐམ་ས་དང་རྒྱ་མཚོ་ལ་སྲུང་སྐྱོབ་ནུས་ལྡན་ཐོབ་རྒྱུའི་དམིགས་འབེན་གཏན་འཁེལ་བྱེད་པར་སྐུལ་འདེད་བཏང་སྟེ། དྲང་སྙོམས་ལུགས་མཐུན་དང་མཉམ་ལས་གཉིས་ཁེའི་གོ་ལ་ཧྲིལ་པོའི་ཁོར་ཡུག་བཅོས་སྐྱོང་མ་ལག་མཉམ་སྐྲུན་བྱེད་པར་སྐུལ་འདེད་གཏོང་བ་དང་། མིའི་རིགས་རྒྱུན་མཐུད་འཕེལ་རྒྱས་ཡོང་བར་སྐུལ་འདེད་གཏོང་བ། དྭངས་གཙང་མཛེས་སྡུག་ལྡན་པའི་འཛམ་གླིང་འཛུགས་སྐྲུན་བྱེད་པ་བཅས་ལ་ཀྲུང་གོའི་ལེགས་སྐྱེས་ཕུལ་ཡོད་པས། རང་རྒྱལ་གྱི་གོ་ལ་ཧྲིལ་པོའི་ཁོར་ཡུག་བཅོས་སྐྱོང་ནང་གི་སྐད་ཆ་ཤོད་དབང་དང་ཤུགས་རྐྱེན་བཟོས་ནུས་མངོན་གསལ་དོད་པོས་ཆེ་རུ་ཕྱིན་ཡོད།  ཆུ་ཚད་མཐོ་བའི་སྲུང་སྐྱོབ་ལ་བརྟེན་ནས་སྤུས་ཚད་མཐོ་བའི་འཕེལ་རྒྱས་ལ་འདེགས་སྐྱོར་བྱེད་པ།  ཀྲེ་ཅང་ཞིང་ཆེན་ཨན་ཅི་རྫོང་ཡུས་གྲོང་ཚོ་ནི་ཀྲུང་གོའི་སྐྱེ་ཁམས་དཔལ་ཡོན་འཛུགས་སྐྲུན་གྱི་མ་དཔེ་རྩ་ཆེན་ཞིག་རེད། དུས་རབས་20པའི་ལོ་རབས་བརྒྱད་ཅུ་དང་དགུ་བཅུ་པའི་ནང་། གནས་དེར་ག་ས་གར་རི་བརྐོས་གཏེར་སྔོག་བྱས་པར་བརྟེན་གྲོང་མི་ཚོའི་ཡོང་འབབ་མང་དུ་ཕྱིན་ཡང་སྐྱེ་ཁམས་ལ་གཏོར་སྐྱོན་ཚབས་ཆེན་ཐེབས་ཡོད། 2003ལོར་“ཁྲི་ཚོ་སྟོང་གི་ལས་གྲྭ་”ལག་བསྟར་བྱས་རྗེས། གྲོང་ཚོ་ནས་བློ་ཐག་རྦད་ཆོད་ཀྱིས་གཏེར་རི་དང་ཨར་འདམ་བཟོ་གྲྭའི་སྒོ་བརྒྱབ་སྟེ་སྐྱེ་ཁམས་ཡུལ་སྐོར་འཕེལ་རྒྱས་གཏོང་རྒྱུའི་སེམས་ཐག་བཅད། 2005ལོའི་ཟླ་8ཚེས་15ཉིན། སྐབས་དེའི་ཀྲེ་ཅང་ཞིང་ཨུ་ཧྲུའུ་ཅི་བློ་མཐུན་ཞི་ཅིན་ཕིང་ཡུས་གྲོང་ཚོ་ལ་བརྟག་ཞིབ་གནང་བར་ཕེབས་ནས། “རི་སྔོན་ཆུ་དྭངས་ནི་རི་ཆུ་གསེར་རི་དངུལ་རི་ཡིན་པའི་”ཚན་རིག་དང་མཐུན་པའི་སྡོམ་ཚིག་ཐོག་མར་བཏོན་གནང་བ་རེད། དེ་ནས་བཟུང་ཡུས་གྲོང་ཚོས་སྐྱེ་ཁམས་མཛེས་པ་དང་། ཐོན་ལས་དར་བ། མི་སེར་ཕྱུག་པོ་བཅས་ཀྱི་རྒྱུན་མཐུད་འཕེལ་རྒྱས་ཀྱི་འགྲོ་ལམ་ཐོག་བསྐྱོད་ཡོད། 2020ལོའི་ཟླ་3ཚེས་30ཉིན། སྤྱི་ཁྱབ་ཧྲུའུ་ཅི་ཞི་ཅིན་ཕིང་གིས་སླར་ཡང་ཡུས་གྲོང་ཚོར་འཚམས་འདྲི་གནང་བར་ཕེབས་ཤིང་གྲོང་ཚོའི་འགྱུར་ལྡོག་མཐོང་སྐབས་མྱོང་ཚོར་ཟབ་མོའི་སྒོ་ནས་གསུང་དོན། “དཔལ་འབྱོར་འཕེལ་རྒྱས་གཏོང་བར་སྐྱེ་ཁམས་གཏོར་བཤིག་གཏོང་རྒྱུ་རིན་དོད་དུ་བྱེད་མི་རུང་། སྐྱེ་ཁམས་ནི་མ་གཞི་ནས་དཔལ་འབྱོར་ཡིན་པ་དང་། སྐྱེ་ཁམས་སྲུང་སྐྱོབ་བྱེད་པ་ནི་ཐོན་སྐྱེད་ནུས་ཤུགས་འཕེལ་རྒྱས་གཏོང་བ་ཡིན་པ་ལག་ལེན་ལས་ར་འཕྲོད་བྱུང་ཡོད།”  འཕེལ་རྒྱས་དང་སྲུང་སྐྱོབ་བར་གྱི་འབྲེལ་བ་ཐག་གཅོད་ཡག་པོ་བྱ་རྒྱུ་ནི་འཛམ་གླིང་རང་བཞིན་གྱི་དཀའ་གནད་ཅིག་ཡིན་ལ། མིའི་རིགས་སྤྱི་ཚོགས་འཕེལ་རྒྱས་ལ་འཕྲད་པའི་རྟག་བརྟན་གྱི་ཞིབ་འཇུག་བྱ་གཞི་ཞིག་ཀྱང་རེད། སྤྱི་ཁྱབ་ཧྲུའུ་ཅི་ཞི་ཅིན་ཕིང་གིས་རྒྱལ་ཁབ་ཕྱི་ནང་གི་ལོ་རྒྱུས་ཀྱི་ཉམས་མྱོང་དང་བསླབ་བྱ་ཕྱོགས་བསྡོམས་གཏིང་ཟབ་གནང་སྟེ། “སྐྱེ་ཁམས་ཁོར་ཡུག་སྲུང་སྐྱོབ་དང་དཔལ་འབྱོར་འཕེལ་རྒྱས་ནི་འགལ་བ་དང་ཁ་གཏད་ཀྱི་འབྲེལ་བ་ཞིག་མིན་པར་རྩོད་སྒྲུབ་གཅིག་གྱུར་གྱི་འབྲེལ་བ་ཞིག་ཡིན། སྐྱེ་ཁམས་སྲུང་སྐྱོབ་ལེགས་པོ་དང་སྐྱེ་ཁམས་ཀྱི་དགེ་མཚན་འདོན་སྤེལ་བྱས་ན། ད་གཟོད་སྤུས་ཚད་མཐོ་བའི་འཕེལ་རྒྱས་མངོན་འགྱུར་བྱེད་ཐུབ།” “སྐྱེ་ཁམས་ཁོར་ཡུག་སྲུང་སྐྱོབ་བྱེད་པ་ནི་ཐོན་སྐྱེད་ནུས་ཤུགས་སྲུང་སྐྱོབ་བྱེད་པ་དང་སྐྱེ་ཁམས་ཁོར་ཡུག་ལེགས་བཅོས་བྱེད་པ་ནི་ཐོན་སྐྱེད་ནུས་ཤུགས་འཕེལ་རྒྱས་གཏོང་བ་རང་ཡིན་”ཞེས་ནན་གསུང་གནང་། ཏང་གི་ཚོགས་ཆེན་ཉི་ཤུ་པའི་སྙན་ཞུའི་ནང་“དཔལ་འབྱོར་དང་སྤྱི་ཚོགས་འཕེལ་རྒྱས་ལྗང་མདོག་ཅན་དང་ཐཱན་ཉུང་ཅན་དུ་འགྱུར་བར་སྐུལ་འདེད་གཏོང་རྒྱུ་ནི་སྤུས་ཚད་མཐོ་བའི་འཕེལ་རྒྱས་མངོན་འགྱུར་ཡོང་བའི་འགག་རྩའི་ལྷུ་ཚིགས་ཡིན་”ཞེས་སྔར་བས་ཁ་གསལ་གནང་ཡོད། རྩོམ་ཡིག་གལ་ཆེན་འདིའི་ནང་སྤྱི་ཁྱབ་ཧྲུའུ་ཅིས་རྩོད་སྒྲུབ་ཀྱི་བསམ་གཞིགས་ཐོག་ནས་སྲུང་སྐྱོབ་དང་འཕེལ་རྒྱས་བར་གྱི་འབྲེལ་བ་གོམ་གང་མདུན་སྤོས་ཀྱིས་རྒྱས་བཤད་གནང་སྟེ། “སྤུས་ཚད་མཐོ་བའི་འཕེལ་རྒྱས་དང་ཆུ་ཚད་མཐོ་བའི་སྲུང་སྐྱོབ་ནི་གཅིག་ལ་གཅིག་བརྟེན་དང་ཆར་པ་ཆུ་གྲོགས་ལྟ་བུའི་འབྲེལ་བ་ཡིན་པ་དང་། ཆུ་ཚད་མཐོ་བའི་སྲུང་སྐྱོབ་ནི་སྤུས་ཚད་མཐོ་བའི་འཕེལ་རྒྱས་ཀྱི་འདེགས་སྐྱོར་གལ་ཆེན་ཞིག་ཡིན་ཞིང་། སྐྱེ་ཁམས་སྔོན་ལ་འཇོག་པ་དང་ལྗང་མདོག་ཐཱན་ཉུང་གི་སྤུས་ཚད་མཐོ་བའི་འཕེལ་རྒྱས་ནི་ཆུ་ཚད་མཐོ་བའི་སྲུང་སྐྱོབ་ལ་བརྟེན་ན་ད་གཟོད་མངོན་འགྱུར་བྱེད་ཐུབ་”ཅེས་བསྟན་པ་དང་། “ཀྲུང་གོའི་ལུགས་ཀྱི་དེང་རབས་ཅན་འཛུགས་སྐྲུན་བྱེད་པའི་བརྒྱུད་རིམ་ཧྲིལ་པོའི་ནང་ང་ཚོས་སྤུས་ཚད་མཐོ་བའི་འཕེལ་རྒྱས་དང་ཆུ་ཚད་མཐོ་བའི་སྲུང་སྐྱོབ་བར་གྱི་རྩོད་སྒྲུབ་གཅིག་གྱུར་གྱི་འབྲེལ་བ་ཁོང་དུ་ཡག་པོ་ཆུད་དགོས་”ཞེས་ནན་གསུང་གནང་ཡོད།  སྤུས་ཚད་མཐོ་བའི་འཕེལ་རྒྱས་དང་ཆུ་ཚད་མཐོ་བའི་སྲུང་སྐྱོབ་གཉིས་མཉམ་དུ་སྐུལ་འདེད་གཏོང་དགོས་ན། སྐྱེ་ཁམས་ཁོར་ཡུག་སྲུང་སྐྱོབ་ལ་ཤུགས་རྒྱག་པའི་འཐབ་ཇུས་ཀྱི་ངེས་ཤུགས་མཐའ་འཁྱོངས་བྱས་ཏེ། ཐོན་སྐྱེད་བྱེད་སྟངས་དང་འཚོ་བ་སྐྱེལ་སྟངས་དེ་ལྗང་མདོག་ཐཱན་ཉུང་དུ་རིགས་བསྒྱུར་བྱེད་པར་མུ་མཐུད་སྐུལ་འདེད་གཏོང་དགོས། སྤྱི་ཁྱབ་ཧྲུའུ་ཅི་ཞི་ཅིན་ཕིང་གིས་ལག་ལེན་ཁྲོད་སྤུས་ཚད་མཐོ་བའི་འཕེལ་རྒྱས་དང་ཆུ་ཚད་མཐོ་བའི་སྲུང་སྐྱོབ་བར་གྱི་འབྲེལ་བ་ཐག་གཅོད་ཡག་པོ་བྱེད་རྒྱུའི་ཐད་རྩ་དོན་རང་བཞིན་གྱི་བླང་བྱ་གཉིས་བཏོན་པ་སྟེ། གཅིག་ནི་མི་དང་རང་བྱུང་ཁམས་ཞི་མཐུན་མཉམ་གནས་ཀྱི་མཐོ་ཚད་ཐོག་ནས་འཕེལ་རྒྱས་ལ་ཇུས་འགོད་བྱེད་པ་དང་། ཐོན་ཁུངས་ཁོར་ཡུག་གི་ཐེག་ནུས་དེ་སྔོན་འགྲོའི་ཆ་རྐྱེན་དང་རྨང་གཞིར་བྱས་ཏེ། དཔལ་འབྱོར་བྱེད་སྒོ་དང་མིའི་བྱ་སྤྱོད་དེ་རང་བྱུང་ཐོན་ཁུངས་དང་སྐྱེ་ཁམས་ཁོར་ཡུག་གིས་ཐེག་ཚད་ནང་ཚོད་འཛིན་བྱེད་པ་དང་། ལྗང་མདོག་རིགས་བསྒྱུར་ཁྲོད་འཕེལ་རྒྱས་ཀྱི་སྤུས་ཚད་མཐོར་འདེགས་ཆེན་པོ་དང་གྲངས་ཚད་ལུགས་མཐུན་ངང་འཕར་བར་སྐུལ་འདེད་གཏོང་དགོས། གཉིས་ནི་ཆུ་ཚད་མཐོ་བའི་སྲུང་སྐྱོབ་བརྒྱུད་འཕེལ་རྒྱས་ཀྱི་སྒུལ་ནུས་གསར་པ་དང་དགེ་མཚན་གསར་པ་རྒྱུན་ཆད་མེད་པར་གཏོད་པ་དང་། ལྗང་མདོག་ཐཱན་ཉུང་འཁོར་རྒྱུག་བཅས་ཀྱི་དཔལ་འབྱོར་མ་ལག་ཧུར་ཐག་འཛུགས་པ། ཚན་རྩལ་འདུས་ཚད་མཐོ་བ་དང་། ཐོན་ཁུངས་ཟད་གྲོན་ཆུང་བ། ཁོར་ཡུག་སྦགས་བཙོག་ཉུང་བ་བཅས་ཀྱི་ཐོན་ལས་གྲུབ་ཚུལ་མགྱོགས་མྱུར་ཆགས་པར་བྱེད་པ། དཔལ་འབྱོར་ལྗང་མདོག་ཅན་གྱི་ཆུ་ཚད་མཐོར་འདེགས་ཤུགས་ཆེན་གཏོང་བ། འཕེལ་རྒྱས་ཀྱི་ཐོན་ཁུངས་ཁོར་ཡུག་གི་རིན་དོད་ནུས་ལྡན་ངང་དམའ་རུ་གཏོང་བ། འཕེལ་རྒྱས་ཀྱི་བག་ཉལ་སྟོབས་ཤུགས་དང་གཏིང་ཤུགས་རྒྱུན་མཐུད་ངང་ཆེ་རུ་གཏོང་བ་བཅས་བྱེད་དགོས།  གཙོ་གནད་འབུར་ཐོན་དང་མ་ལག་ཇུས་འགོད་བྱེད་པ།  “ནགས་ཚལ་སྟུག་ཅིང་རྩ་ས་རྒྱས་ན་སྐྱེ་ཁམས་བཟང་། “ཐང་རྒོད་ཅན་གྱི་ཕྱོགས་བསྡུས་འགོག་བཅོས་ལ་ཤུགས་རྒྱག་རྒྱུ་དེ་རང་རྒྱལ་གྱི་སྐྱེ་ཁམས་བདེ་འཇགས་དང་། རྒྱལ་ཁབ་སྟོབས་ལྡན་འཛུགས་སྐྲུན། ཀྲུང་ཧྭ་མི་རིགས་རྒྱུན་མཐུད་འཕེལ་རྒྱས་བཅས་དང་འབྲེལ་བ་ཡོད། 2023ལོའི་ཟླ་6ཚེས་6ཉིན། སྤྱི་ཁྱབ་ཧྲུའུ་ཅི་ཞི་ཅིན་ཕིང་གིས་ནང་སོག་གི་ས་ཆ་པ་ཡན་ཀྲོའུ་ཨར་དུ་རྟོག་ཞིབ་གནང་རིང་ཐང་རྒོད་ཅན་ཕྱོགས་བསྡུས་འགོག་བཅོས་དང་“བྱང་གསུམ་”སོགས་གཙོ་གནད་སྐྱེ་ཁམས་ལས་གྲྭ་འཛུགས་སྐྲུན་ལ་སྐུལ་འདེད་གཏོང་བའི་སྐོར་གྱི་བཞུགས་མོལ་ཚོགས་འདུ་ལ་གཙོ་སྐྱོང་གནང་སྟེ། “གཅིག་འདོམས་མཐུན་སྦྱོར་ལ་ཤུགས་རྒྱག་པ་དང་། གཙོ་གནད་མངོན་གསལ་དོད་པོས་བཅོས་སྐྱོང་བྱེད་ཅིང་། ཕྱོགས་སོ་སོའི་ཧུར་བརྩོན་རང་བཞིན་སྐུལ་སློང་བྱེད་དགོས་”ཞེས་དང་། “སྤྱི་ཡོངས་སྐུལ་འདེད་དང་གཙོ་གནད་ཐོད་བརྒལ་བར་གྱི་འབྲེལ་བ་ཐག་གཅོད་ཡག་པོ་བྱེད་དགོས་”ཞེས་དང་། “སྤྱི་ཁོག་ནས་འཆར་འགོད་བྱེད་པར་མཐོང་ཆེན་བྱེད་དགོས་ལ། ‘སྣ་ཐག་’དམ་པོ་བཟུང་རྒྱུ་ལའང་མཐོང་ཆེན་བྱེད་དགོས་”ཞེས་པ་སོགས་ནན་གསུང་གནང་ཡོད། དཀྱུས་གཅིག་ཏུ་དོན་འཁྱོལ་བྱེད་པའི་མ་ལག་གི་འདུ་ཤེས་ནང་། “མིག་མངས་འགྲིག་སྐོར་ཆེན་པོ་གཅིག་”གི་ཁྱོན་ཡོངས་ཀྱི་ལྟ་བ་དང་། “གནད་གཉིས་སྨྲ་བ་”དང་“གཙོ་གནད་སྨྲ་བ་”ཕན་ཚུན་གཅིག་གྱུར་ཡིན་པའི་ཚན་རིག་དང་མཐུན་པའི་བརྟག་ཐབས་སྨྲ་བ་བཅས་འདུས་ཡོད།  སྐྱེ་ཁམས་ཁོར་ཡུག་བཅོས་སྐྱོང་ནི་མ་ལག་ལྡན་པའི་ལས་གྲྭ་ཞིག་ཡིན་པས། ཁོར་ཡུག་གི་རྒྱུ་རྐྱེན་གཙོ་བོའི་རྙོག་འཛིང་རང་བཞིན་དང་། སྐྱེ་ཁམས་མ་ལག་གི་ཆ་ཚང་རང་བཞིན། རང་བྱུང་ས་གཤིས་སྡེ་ཚན་གྱི་རྒྱུན་མཐུད་རང་བཞིན། དཔལ་འབྱོར་དང་སྤྱི་ཚོགས་འཕེལ་རྒྱས་ཀྱི་རྒྱུན་མཐུད་རང་བཞིན་བཅས་ལ་གཅིག་འདོམས་ཀྱིས་བསམ་བློ་གཏོང་དགོས་པ་དང་། རྩ་བ་འདེད་པ་དང་མ་ལག་བཅོས་སྐྱོང་ལ་དོ་སྣང་བྱེད་དགོས། རྩོམ་ཡིག་གལ་ཆེན་འདིའི་ནང་སྤྱི་ཁྱབ་ཧྲུའུ་ཅི་ཞི་ཅིན་ཕིང་གིས་སྐྱེ་ཁམས་མ་ལག་གི་ནང་གནས་ཀྱི་ཆོས་ཉིད་ལ་དམིགས་ནས་“ཁྱོན་ཡོངས་ལ་གཞི་ཚུགས་པ་དང་། མ་ལག་གི་འདུ་ཤེས་རྒྱུན་འཁྱོངས་བྱེད་ཅིང་། གཏན་འཁེལ་བྱས་རྗེས་ད་གཟོད་ལག་བསྟར་བྱེད་དགོས་”ཞེས་ནན་གསུང་གནང་བ་སྟེ། ཕྱོགས་གཅིག་ནས་“གཙོ་གནད་འགག་སྒྲོལ་རྒྱུན་འཁྱོངས་བྱས་ཤིང་། འགལ་ཟླ་གཙོ་བོ་དང་འགལ་ཟླའི་ཕྱོགས་གཙོ་བོ་དམ་འཛིན་བྱས་ཏེ་མངོན་གསལ་དོད་པའི་སྐྱེ་ཁམས་ཁོར་ཡུག་གི་གནད་དོན་ལ་བྱེད་ཐབས་ནུས་ལྡན་སྤྱད་དེ། གཙོ་གནད་ཐོད་བརྒལ་ལ་བརྟེན་ནས་ཁྱོན་ཡོངས་ཀྱི་ལས་དོན་ཆུ་ཚད་མཐོ་རུ་གཏོང་བར་སྐུལ་ཁྲིད་བྱེད་དགོས་”ཞེས་དང་། ཕྱོགས་གཞན་ཞིག་ནས་“དམིགས་འབེན་མཐུན་སྦྱོར་དང་། སྦགས་བཙོག་ཆེ་བའི་དངོས་པོ་ཚོད་འཛིན་དང་མཐུན་སྦྱོར། སྡེ་ཁག་བར་མཐུན་སྦྱོར། ས་ཁོངས་ཁག་བར་མཐུན་སྦྱོར། སྲིད་ཇུས་ཐད་མཐུན་སྦྱོར་བཅས་བྱེད་ཤུགས་ཆེ་རུ་བཏང་སྟེ། ལས་དོན་ཁག་གི་མ་ལག་རང་བཞིན་དང་། སྤྱི་ཡོངས་རང་བཞིན། མཐུན་སྦྱོར་རང་བཞིན་བཅས་རྒྱུན་ཆད་མེད་པར་ཆེ་རུ་གཏོང་དགོས་”ཞེས་ནན་གསུང་གནང་ཡོད། སྤྱི་ཁྱབ་ཧྲུའུ་ཅིས་ཁྱད་པར་དུ་ནན་གསུང་གནང་དོན། གཅིག་གྱུར་གྱིས་འཆར་འགོད་དང་ཕྱོགས་ཡོངས་ལ་ལྟ་རྟོག་བྱས་ནས་ཆ་ཤས་དང་ཁྱོན་ཡོངས་ཕན་ཚུན་མཐུན་སྦྱོར་དང་། རྩ་ལག་མཉམ་བཅོས་འབྲེལ་མཐུད། མིག་སྔར་དང་རྒྱང་རིང་ཕན་ཚུན་ཟུང་འབྲེལ་བཅས་བྱེད་པར་སྐུལ་འདེད་གཏོང་དགོས།  མིག་སྔར། རང་རྒྱལ་གྱི་སྐྱེ་ཁམས་ཁོར་ཡུག་སྲུང་སྐྱོབ་ཀྱི་གྲུབ་ཚུལ་རང་བཞིན་དང་། འབྱུང་རྩའི་རང་བཞིན། འཕེལ་ཕྱོགས་རང་བཞིན་བཅས་ཀྱི་གནོན་ཤུགས་ད་དུང་རྩ་བའི་ཐོག་ནས་ཞི་ལྷོད་དུ་གཏོང་ཐུབ་མེད་པ་དང་། སྐྱེ་ཁམས་ཁོར་ཡུག་སྤུས་ཚད་བརྟན་པོའི་ངང་ནས་ལེགས་ཕྱོགས་སུ་འཕེལ་བའི་རྨང་གཞི་ད་དུང་བརྟན་པོ་བྱུང་མེད། སྤྱི་ཁྱབ་ཧྲུའུ་ཅི་ཞི་ཅིན་ཕིང་གིས་ནན་གསུང་གནང་དོན། “ངེས་པར་དུ་འཐབ་ཇུས་ཀྱི་བརྟན་ཤུགས་མཐའ་འཁྱོངས་བྱེད་པ་དང་། སྙིང་རུས་ལྷོད་མེད་དང་སྙིང་རུས་གཏན་འཁྱོངས་བྱེད་ཅིང་། སྦགས་བཙོག་འགོག་བཅོས་ཀྱི་འགག་སྒྲོལ་དམག་འཐབ་རྒྱུན་མཐུད་གཏིང་ཟབ་བརྒྱབ་སྟེ། རྒྱལ་ཁ་མ་ཐོབ་བར་དུ་མཚམས་གཏན་ནས་འཇོག་མི་རུང་”ཞེས་ནན་གསུང་གནང་བ་དང་། “གཙོ་གནད་ས་ཁོངས་དང་། གཙོ་གནད་ཁྱབ་ཁོངས། འགག་རྩའི་ལྷུ་ཚིགས་བཅས་མངོན་གསལ་དོད་པོ་ཡོང་བར་བྱས་ནས་དཀའ་ངལ་ལ་མི་འཛེམ་པར་མདུན་དུ་སྐྱོད་པ་དང་མུ་མཐུད་འགག་སྒྲོལ་བྱས་ཏེ་ཚད་གཞི་སྔར་ལས་མཐོ་བའི་མཚོན་རྟགས་རང་བཞིན་གྱི་དམག་འཐབ་ཡག་པོ་འགའ་རྒྱག་དགོས།” “གཅིག་འདོམས་དང་མཐུན་སྦྱོར་གྱི་ལས་དོན་ཡག་པོ་བསྒྲུབ་དགོས་པ་སྟེ། ཐོན་ལས་གྲུབ་ཚུལ་ལེགས་སྒྱུར་དང་། སྦགས་བཙོག་བཅོས་སྐྱོང་། སྐྱེ་ཁམས་སྲུང་སྐྱོབ། གནམ་གཤིས་འགྱུར་ལྡོག་ལ་ཁ་གཏད་འཇལ་བ་བཅས་གཅིག་འདོམས་བྱས་པ་དང་། ཐཱན་ཉུང་གཏོང་དང་། སྦགས་བཙོག་ཉུང་གཏོང་། ལྗང་མདོག་རྒྱ་སྐྱེད། འཕར་སྣོན་ཡོང་བ་བཅས་ལ་མཐུན་སྦྱོར་ངང་སྐུལ་འདེད་བཏང་སྟེ་ཕྱོགས་མཐའ་ཀུན་དང་། ས་ཁོངས་ཡོངས། བརྒྱུད་རིམ་ཧྲིལ་པོ་བཅས་སུ་སྐྱེ་ཁམས་དཔལ་ཡོན་འཛུགས་སྐྲུན་བྱེད་དགོས།”  སྐྱེ་ཁམས་སྲུང་སྐྱོབ་སླར་གསོའི་ཐག་གཅོད་ཇུས་གཞི་ཡག་ཤོས་འཚོལ་བ།  ནགས་ཚལ་དམར་པོར་“མཚོ་ཐོག་གི་ནགས་ཚལ་”དང་“རྒྱ་མཚོའི་སྲུང་དམག་”ཅེས་འབོད་སྲོལ་ཡོད། 2023ལོའི་ཟླ་4ཚེས་10ཉིན། སྤྱི་ཁྱབ་ཧྲུའུ་ཅི་ཞི་ཅིན་ཕིང་ཀོང་ཏུང་དུ་རྟོག་ཞིབ་གནང་རིང་ཀྲེན་ཅང་སྡོང་དམར་ནགས་ཚལ་རྒྱལ་ཁབ་རིམ་པའི་རང་བྱུང་སྲུང་སྐྱོབ་ཁུལ་དུ་ཕེབས་ནས་སྡོང་དམར་ནགས་ཚལ་གྱི་སྐྱེ་ཚུལ་དང་ཉེ་འཁོར་གྱི་སྐྱེ་ཁམས་ཁོར་ཡུག་ལ་གཟིགས་ཞིབ་གནང་སྟེ་གསུང་ཚིག་ནན་ཞིང་ཐུགས་ཁུར་ཆེ་བའི་སྒོ་ནས་“སྡོང་དམར་ནགས་ཚལ་འདི་ནི་‘རྒྱལ་ཁབ་ཀྱི་གཅེས་ནོར་’ཡིན་པས་མིག་ལ་གཅེས་སྤྲས་བྱེད་པ་བཞིན་སྲུང་སྐྱོབ་ཡག་པོ་བྱེད་དགོས་”ཞེས་གསུངས། “ཉེ་བའི་ལོ་ཤས་རིང་། ས་གནས་ཁག་གིས་རང་བྱུང་སླར་གསོ་དང་མིས་བཟོས་ཉམས་གསོའི་ཐབས་ཤེས་གཉིས་ཕྱོགས་བསྡུས་བེད་སྤྱོད་བྱས་པ་དང་། སྡོང་དམར་ནགས་ཚལ་གྱི་ཐོན་ཁུངས་སྲུང་སྐྱོབ་དང་ཉམས་གསོ་བྱེད་ཤུགས་མུ་མཐུད་ཆེ་རུ་བཏང་སྟེ། ཀྲུང་གོའི་ཁྱད་ཆོས་ལྡན་པའི་སྡོང་དམར་ནགས་ཚལ་སྲུང་སྐྱོབ་བྱེད་སྟངས་འཚོལ་ཞིབ་བྱུང་བས། རང་རྒྱལ་འདི་ཉིད་འཛམ་གླིང་ཐོག་སྡོང་དམར་ནགས་ཚལ་གྱི་རྒྱ་ཁྱོན་ཆེ་རུ་འགྲོ་བཞིན་པའི་རྒྱལ་ཁབ་ཀྱི་གྲས་ཤིག་ཏུ་གྱུར་ཡོད།  རང་བྱུང་སྐྱེ་ཁམས་མ་ལག་ནི་སྐྱེ་ལྡན་ཚེ་སྲོག་གི་ཕུང་པོ་ཞིག་ཡིན་པས། དེ་ལ་རང་ངོས་འཕེལ་རྒྱས་དང་འཕོ་འགྱུར་གྱི་ཕྱི་རོལ་ཡུལ་གྱི་ཆོས་ཉིད་ལྡན་ལ། རང་ངོས་སྙོམ་སྒྲིག་དང་། རང་ངོས་གཙང་སྒྱུར། རང་ངོས་སླར་གསོ་བཅས་བྱེད་པའི་ནུས་པ་ལྡན། མིའི་རིགས་ཀྱིས་རང་བྱུང་ཁམས་ལ་བཟོས་པའི་གནོད་སྐྱོན་སེལ་དགོས་ན། ཐོག་མར་རང་བྱུང་ཁམས་ལ་བརྩི་འཇོག་ལེགས་པོ་བྱས་པ་དང་། དེ་དང་བསྟུན་ནས་རང་བྱུང་ཁམས་ལ་ངལ་གསོ་འདང་ངེས་རྒྱག་པའི་དུས་ཚོད་དང་བར་སྟོང་སྤྲད་དེ་རང་བྱུང་ནུས་ཤུགས་ལ་བརྟེན་ནས་སྐྱེ་ཁམས་མ་ལག་དོ་མཉམ་ཡོང་བར་བྱེད་དགོས། “འདི་ནི་ང་ཚོས་རང་བྱུང་སླར་གསོ་བྱ་རྒྱུ་གཙོ་བོར་འཛིན་པའི་བྱེད་ཕྱོགས་རྒྱུན་འཁྱོངས་བྱེད་དགོས་ཞེས་ནན་བཤད་ཡང་ཡང་བྱས་པའི་རྒྱུ་མཚན་དེ་རེད།” རྩོམ་ཡིག་གལ་ཆེན་འདིའི་ནང་སྤྱི་ཁྱབ་ཧྲུའུ་ཅི་ཞི་ཅིན་ཕིང་གིས་རང་བྱུང་སྐྱེ་ཁམས་མ་ལག་གི་འཕོ་འགྱུར་ཆོས་ཉིད་དང་ནང་གནས་ཀྱི་རྐྱེན་རྩ་ནས་འགོ་བཙུགས་ཏེ། རང་བྱུང་སླར་གསོ་དང་མིས་བཟོས་ཉམས་གསོའི་བར་གྱི་འབྲེལ་བ་ཐག་གཅོད་ཡག་པོ་བྱེད་དགོས་པའི་སྐོར་རྒྱས་བཤད་གཏིང་ཟབ་གནང་ཞིང་། ཁོང་གིས་“རང་བྱུང་སླར་གསོའི་བཀག་རྒྱ་དང་མཐར་ཐུག་ཚད་ཀྱིས་མིས་བཟོས་ཉམས་གསོ་ལ་སྔར་ལས་མཐོ་བའི་བླང་བྱ་བཏོན་ཡོད་ལ། ཧུར་ཐག་གིས་སྒྲུབ་པའི་བར་སྟོང་རྒྱ་ཆེ་ཡང་བཞག་ཡོད་”ཅེས་དང་། “ང་ཚོས་རང་བྱུང་སླར་གསོ་དང་མིས་བཟོས་ཉམས་གསོ་གཉིས་གཅིག་གྱུར་དམ་ཚགས་བྱས་ཏེ། ཡུལ་དུས་ཀྱི་གནས་བབ་ལ་གཞིགས་ནས་ཁུལ་འབྱེད་རིགས་འབྱེད་ཀྱི་སྒོ་ནས་སྲིད་ཇུས་ལག་ལེན་བསྟར་བ་དང་། སྐྱེ་ཁམས་སྲུང་སྐྱོབ་དང་ཉམས་གསོའི་ཐག་གཅོད་བྱེད་ཐབས་ལེགས་ཤོས་ཧུར་ཐག་གིས་འཚོལ་དགོས་”ཞེས་ནན་གསུང་གནང་ཡོད།  རི་ཆུ་ནགས་ཞིང་དང་མཚེའུ་རྩ་བྱེ་བཅས་ནི་ཚེ་སྲོག་གི་གཅིག་མཐུན་ཚོགས་པ་ཡིན་པས་ཕན་ཚུན་གཅིག་ལ་གཅིག་བརྟེན་དང་ཕན་ཚུན་འབྲེལ་བ་དམ་པོ་ཡོད། སྐྱེ་ཁམས་ཁོར་ཡུག་བཅོས་སྐྱོང་བྱེད་པར་ངེས་པར་དུ་རང་བྱུང་གི་ཆོས་ཉིད་ལ་བརྩི་སྲུང་བྱས་པ་དང་། རང་བྱུང་སྐྱེ་ཁམས་ཀྱི་བདག་རྐྱེན་ཁག་ལ་གཅིག་འདོམས་ཀྱིས་བསམ་གཞིགས་བྱས་ཏེ། སྤྱི་ཡོངས་སྲུང་སྐྱོབ་དང་། མ་ལག་ཉམས་གསོ། ཕྱོགས་བསྡུས་བཅོས་སྐྱོང་བཅས་བྱེད་དགོས། སྤྱི་ཁྱབ་ཧྲུའུ་ཅི་ཞི་ཅིན་ཕིང་གིས་“རི་ཆུ་ནགས་ཞིང་དང་མཚེའུ་རྩྭ་བྱེ་བཅས་གཞི་གཅིག་ཅན་གྱི་སྲུང་སྐྱོབ་དང་མ་ལག་ལྡན་པའི་བཅོས་སྐྱོང་བྱ་རྒྱུ་རྒྱུན་འཁྱོངས་བྱེད་པ་དང་། རི་རྩེ་ནས་རྒྱ་མཚོའི་བར་གྱི་སྲུང་སྐྱོབ་བཅོས་སྐྱོང་གི་རྣམ་པ་ཆེན་པོ་ཞིག་བཏོད་དེ་རང་བྱུང་སླར་གསོ་དང་མིས་བཟོས་ཉམས་གསོའི་ཐབས་ཤེས་གཉིས་ཕྱོགས་བསྡུས་ཐོག་སྤྱད་དེ་སྐྱེ་ཁམས་འཛུགས་སྐྲུན་ལ་རྒྱུན་སྲིང་ལྷོད་མེད་ངང་སྐུལ་འདེད་གཏོང་དགོས་”ཞེས་ནན་གསུང་གནང་ཡོད། སྐྱེ་ཁམས་སྲུང་སྐྱོབ་སླར་གསོའི་ཚན་པ་སོ་སོར་དམིགས་ནས་ཡུལ་དུས་ཀྱི་གནས་བབ་དང་བསྟུན་ཞིང་ཁུལ་འབྱེད་རིགས་འབྱེད་ཀྱི་ཐབས་ཇུས་ལག་བསྟར་ཇི་ལྟར་བྱེད་དགོས་སམ་ཞེ་ན། རྩྭ་ཐང་དང་། ནགས་ཚལ། ཆུ་བོ། མཚེའུ། འདམ་ར། ས་ཞིང་སོགས་སྐྱེ་ཁམས་མ་ལག་བེད་སྤྱོད་བྱས་དྲགས་སར་སྤྱི་ཁྱབ་ཧྲུའུ་ཅི་ཞི་ཅིན་ཕིང་གིས་“ཕྱུགས་བཀག་རྩྭ་གསོ་དང་། ཤིང་གཅོད་ཚོད་འཛིན། ཉ་མི་འཛིན་པ། འདེབས་འཇོག་རེས་མོས་བཅས་བྱ་རྒྱུ་ཁྱབ་གདལ་ནན་པོ་གཏོང་དགོས་”ཞེས་ནན་གསུང་གནང་བ་དང་། ས་ཆུ་ཤོར་བ་དང་། མྱ་ངམ་ཐང་དུ་འགྱུར་བ། བྱེ་རྡོ་ཅན་དུ་འགྱུར་བ་སོགས་སྐྱེ་ཁམས་ཞན་འགྱུར་གྱི་གནད་དོན་མངོན་གསལ་ཐད་སྤྱི་ཁྱབ་ཧྲུའུ་ཅི་ཡིས་“རང་བྱུང་སླར་གསོ་གཙོ་བོར་འཛིན་པ་དང་། དགོས་ངེས་ཀྱི་མིས་བཟོས་ཉམས་གསོ་ཡིས་རམ་འདེགས་བྱ་རྒྱུ་རྒྱུན་འཁྱོངས་བྱས་ཏེ། ནགས་ལས་འཕྲོད་སར་ནགས་ལས་དང་། རྩྭ་ལས་འཕྲོད་སར་རྩ་ལས། བྱེ་ལས་འཕྲོད་སར་བྱེ་ལས། ས་རྒོད་འཕྲོད་སར་ས་རྒོད་བཅས་བྱེད་དགོས་”ཞེས་ནན་གསུང་གནང་ཞིང་། སྐྱེ་ཁམས་མ་ལག་ལ་གནོད་འཚེ་ཚབས་ཆེན་ཕོག་པ་དང་རང་ངོས་ལ་བརྟེན་ནས་སླར་གསོ་བྱེད་དཀའ་བའི་ས་ཁོངས་ལ་སྤྱི་ཁྱབ་ཧྲུའུ་ཅི་ཡིས་“རང་འགུལ་ངང་ཚན་རིག་དང་མཐུན་པའི་མིས་བཟོས་ཉམས་གསོ་བྱེད་ཐབས་སྤྱད་དེ་སྐྱེ་ཁམས་མ་ལག་སླར་གསོ་བྱེད་པའི་འཕེལ་རིམ་མགྱོགས་སུ་གཏོང་དགོས་”ཞེས་ནན་གསུང་གནང་ཡོད། གྲོང་ཁྱེར་འཕེལ་རྒྱས་གཏོང་བར་དཔལ་འབྱོར་གྱི་དམིགས་འབེན་དོན་གཉེར་བྱེད་དགོས་པ་མ་ཟད། སྐྱེ་ཁམས་ཀྱི་དམིགས་འབེན་དང་། མི་དང་རང་བྱུང་ཁམས་ཞི་མཐུན་ཡོང་བའི་དམིགས་འབེན་ཡང་དོན་གཉེར་བྱེད་དགོས། སྤྱི་ཁྱབ་ཧྲུའུ་ཅི་ཡིས་ནན་གསུང་གནང་དོན། “གྲོང་ཁྱེར་དང་ལྷག་པར་དུ་གྲོང་ཁྱེར་ཆེ་ཤོས་དང་གྲོང་ཁྱེར་ཁྱུ་ཚོགས་ཀྱིས་རང་བྱུང་སླར་གསོ་དང་མིས་བཟོས་ཉམས་གསོའི་མཉམ་འདྲེས་གཏིང་ཟབ་བྱེད་པའི་ལམ་བུ་གསར་པ་འཚོལ་ཞིབ་ཧུར་ཐག་བྱས་ཏེ། གྲོང་ཁྱེར་སྔར་བས་མཛེས་སྡུག་ལྡན་ལ་སྡོད་ས་སྐྱིད་པོ་ཞིག་ཡོང་བ་བྱེད་དགོས།”  ལམ་ལུགས་ནན་ཤོས་དང་ཁྲིམས་སྐྱོང་ནན་ཤོས་ལ་བརྟེན་ནས་སྐྱེ་ཁམས་ཁོར་ཡུག་སྲུང་སྐྱོབ་བྱ་རྒྱུ་རྒྱུན་འཁྱོངས་བྱེད་པ།  “ལེ་བར་སུམ་བརྒྱ་ཟིན་པའི་སར། །ཡོད་ཚད་སྔོ་ཐིང་གནས་སུ་སྣང་། །“སི་ཁྲོན་ཞིང་ཆེན་ཅན་ཀེ་རྫོང་གནའ་བོའི་ཧྲུའུ་ལམ་གྱི་སྔོ་ལྗང་བར་ཁྱམས་སུ། ལོ་ཚད་100ཡན་ཟིན་པའི་ཤུག་སྡོང་ཁྲི་གཉིས་ལྷག་ཙམ་ཡོད་ལ། ཤུག་སྡོང་འགའ་ཞིག་གི་ལོ་ཚད་ནི་2300ལྷག་ཙམ་ཟིན་པ་དང་། སྡོང་ཕྲུག་ཚང་མར་སྲུང་སྐྱོབ་ཡག་པོ་ཐོབ་ཡོད།  2023ལོའི་ཟླ་7ཚེས་25ཉིན། སྤྱི་ཁྱབ་ཧྲུའུ་ཅི་ཞི་ཅིན་ཕིང་འདི་གར་ཕེབས་ནས་གནའ་བོའི་ལམ་བུ་བརྒྱུད་ནས་རྐང་ཐང་དུ་ལོ་ངོ་སྟོང་ཕྲག་གི་ཤུག་པའི་སྐྱེ་ཚུལ་ལ་གཟིགས་ཞིབ་གནང་བ་དང་། ལོ་རྒྱུས་ཐོག་ཤུག་པ་འདེབས་འཛུགས་དང་ཤུག་པ་སྲུང་སྐྱོབ་ཀྱི་གནས་ཚུལ་ལ་བཀའ་འདྲི་ཞིབ་ཕྲ་གནང་བ་དང་འབྲེལ་མྱོང་ཚོར་ཟབ་མོའི་སྒོ་ནས་གསུང་དོན། “འཛམ་གླིང་ཐོག་ཆེས་ཆེ་བའི་མིས་བཟོས་གནའ་སྡོང་ནགས་ཚལ་འདི་ཡུན་རིང་དུ་རྒྱུན་མཐུད་ཐུབ་པ་དང་སྲུང་སྐྱོབ་ཡག་པོ་དེ་འདྲ་བྱས་ཐུབ་པའི་རྒྱུ་མཚན་ནི། མིང་རྒྱལ་རབས་སྐབས་སུ་‘དཔོན་དམངས་ཕན་ཚུན་བར་ཤིང་གཅོད་འགོག་པ་’དང་‘དཔོན་གནས་བརྗེ་སྐབས་སྡོང་གྲངས་རྩིས་སྤྲོད་བྱེད་པ་’སོགས་ཀྱི་ལམ་ལུགས་ཁྱབ་བསྒྲགས་དང་ལག་བསྟར་བྱས་པ་ལས་བྱུང་བ་ཞིག་ཡིན་ལ། ད་ལྟའི་བར་རྒྱུན་མཐུད་ནས་གོམས་སྲོལ་དུ་ཆགས་པ་ནི་ས་གནས་དེ་གའི་མི་རྣམས་ཀྱིས་མི་རབས་ནས་མི་རབས་བར་ཐུན་མོང་ཐོག་སྲུང་སྐྱོབ་བྱས་པ་ལས་བྱུང་བ་ཞིག་རེད། དེའི་ཐོག་ནས་ང་ཚོར་བློ་སྒོ་འབྱེད་པ་སྟེ། སྐྱེ་ཁམས་དཔལ་ཡོན་འཛུགས་སྐྲུན་དམ་འཛིན་བྱེད་པར་ངེས་པར་དུ་ལམ་ལུགས་ཀྱི་སྒྲོམ་གཞི་ཡག་པོ་འཛུགས་པ་དང་ལམ་ལུགས་ནན་བསྟར་ཡག་པོ་བྱེད་དགོས་པ་དང་། དུས་མཚུངས་སུ། རྒྱ་ཆེའི་མི་དམངས་མང་ཚོགས་ཀྱི་ཧུར་བརྩོན་རང་བཞིན་དང་རང་འགུལ་རང་བཞིན། གསར་གཏོད་རང་བཞིན་བཅས་སྐུལ་སློང་གང་ལེགས་བྱས་ཏེ། དུས་རབས་གསར་པའི་སྐྱེ་ཁམས་དཔལ་ཡོན་འཛུགས་སྐྲུན་གྱི་གྲུབ་འབྲས་སྲ་བརྟན་དང་འཕེལ་རྒྱས་སུ་གཏོང་དགོས།”  སྐྱེ་ཁམས་ཁོར་ཡུག་སྲུབ་སྐྱོང་བྱེད་དགོས་ན་ངེས་པར་དུ་ལམ་ལུགས་ལ་བརྟེན་པ་དང་ཁྲིམས་སྐྱོང་ལ་བརྟེན་དགོས། ཏང་གི་ཚོགས་ཆེན་བཅོ་བརྒྱད་པ་འཚོགས་ཚུན། 《སྐྱེ་ཁམས་དཔལ་ཡོན་འཛུགས་སྐྲུན་ལ་སྐུལ་འདེད་མགྱོགས་མྱུར་གཏོང་རྒྱུའི་སྐོར་གྱི་བསམ་འཆར་》དང་《སྐྱེ་ཁམས་དཔལ་ཡོན་སྒྲིག་སྲོལ་བསྒྱུར་བཅོས་ཀྱི་སྤྱིའི་ཇུས་གཞི་》སོགས་ཡིག་ཆ་གལ་ཆེན་བཏོན་པ་ནས་“སྐྱེ་ཁམས་དཔལ་ཡོན་འཛུགས་སྐྲུན་”རྩ་ཁྲིམས་ནང་བཀོད་པ་དང་། བཅའ་ཁྲིམས་དང་ཁྲིམས་སྲོལ་མང་པོ་བཟོ་བཅོས་བརྒྱབ་པའི་བར་དང་། ཀྲུང་དབྱང་གི་སྐྱེ་ཁམས་ཁོར་ཡུག་སྲུང་སྐྱོབ་ལྟ་བཤེར་གྱི་“རལ་གྲི་རྣོན་པོ་”འཕྱར་བ་ནས་སྐྱེ་ཁམས་ཁ་གསབ་ལམ་ལུགས་དང་། གཙང་པོ་དང་མཚེའུ་དཔོན་ལམ་ལུགས། ནགས་དཔོན་ལམ་ལུགས་བཅས་ལག་བསྟར་བྱེད་པའི་བར། སྐྱེ་ཁམས་ཁོར་ཡུག་སྲུང་སྐྱོབ་ཀྱི་བཅའ་ཁྲིམས་ལམ་ལུགས་སྔར་བས་ཞིབ་ཚགས་དང་སྐྱེ་ཁམས་བདེ་འཇགས་འགན་སྲུང་བརྟན་པོ་བྱུང་ཡོད། ལོ་ངོ་10ཡི་རིང་། སྔོ་ལྗང་རྩི་ཤིང་སྲུང་སྐྱོབ་བྱེད་པ་ནས་གད་སྙིགས་རིགས་འབྱེད་དང་། “སྡེར་གཙང་བྱ་སྤྱོད་”ནས་ལྗང་མདོག་ཕྱིར་སྐྱོད་བར། མི་དམངས་མང་ཚོགས་དུང་ཕྱུར་མང་པོས་འཚང་ཁ་ཤིག་ཤིག་ངང་ནང་དུ་ཞུགས་པ་དང་། སྐྱེ་ཁམས་དཔལ་ཡོན་འཛུགས་སྐྲུན་གྱི་ལག་ལེན་བྱེད་མཁན་དང་སྐུལ་འདེད་གཏོང་མཁན་བྱས་ཏེ། སྟབས་བདེ་འོས་འཚམ་དང་ལུགས་མཐུན་བདེ་ཐང་གི་འཚོ་བ་སྐྱེལ་སྟངས་དང་འཛད་སྤྱོད་བྱེད་སྟངས་དེ་དར་སྲོལ་དུ་ཆགས་པ་དང་། “ཆེས་གཅེས་སུ་འོས་པའི་སྐྱེ་ཁམས་ཁོར་ཡུག་གི་དང་བླངས་པ་”དང་“ཆེས་གཅེས་སུ་འོས་པའི་སྐྱེ་ཁམས་ནགས་སྲུང་བ་”རྒྱུན་མཐུད་ངང་ཐོན་ནས་ལྗང་མདོག་ཐཱན་ཉུང་གི་སྲོལ་གསར་ཞིག་རང་བཞིན་དུ་ཆགས་ཡོད།  ཁོར་ཡུག་ནི་དམངས་འཚོ་དང་། རི་ཀླུང་ནི་མཛེས་སྡུག །ནམ་མཁའ་ནི་བདེ་སྐྱིད་བཅས་ཡིན། “སྐྱེ་ཁམས་ཁོར་ཡུག་བཟང་པོ་ཞིག་ཡོད་པ་ནི་དྲང་སྙོམས་ཆེ་ཤོས་ཀྱི་སྤྱི་པའི་ཐོན་རྫས་དང་ཀུན་ལ་ཕན་པ་ཆེ་ཤོས་ཀྱི་དམངས་འཚོའི་བདེ་སྐྱིད་ཅིག་རེད། སྤྱི་པའི་ཐོན་རྫས་འདིའི་ཕན་ནུས་ཆེ་ཤོས་འདོན་སྤེལ་བྱས་ཏེ་མི་དམངས་མང་ཚོགས་ལ་མཛེས་སྡུག་ལྡན་པའི་ཁྱིམ་གཞིས་ནང་རང་བྱུང་ཁམས་ཀྱི་མཛེས་སྡུག་དང་། ཚེ་སྲོག་གི་མཛེས་སྡུག །འཚོ་བའི་མཛེས་སྡུག་བཅས་མཉམ་སྤྱོད་བྱེད་དུ་འཇུག་པ་དང་། ཚད་བརྒལ་བསྡུ་ལེན་དང་རང་སྣང་གང་ཤར་གྱིས་གཏོར་བཤིག་གཏོང་བར་སྔོན་འགོག་གི་མཐའ་མཚམས་གསལ་པོ་དང་ལམ་ལུགས་ནན་པོ་ཡོད་དགོས་པ་དང་། བཀོལ་སྤྱོད་ལ་ཚད་ཡོད་པ་དང་བྱ་སྤྱོད་ལ་ཚད་ཡོད་པ་བྱེད་དགོས། དེ་ནི་ཕྱི་རོལ་ཡུལ་གྱི་བཀག་རྒྱ་ནུས་ལྡན་དང་ཁ་འབྲལ་ཐབས་མེད་པ་ཞིག་རེད། སྐྱེ་ཁམས་ཁོར་ཡུག་ལ་ཚབ་བྱེད་དངོས་པོ་མེད་པས་སྤྱོད་དུས་ཚོར་རྒྱུ་མེད་ལ་ཤོར་དུས་འཚོ་ཐབས་བྲལ། དེ་ནི་དཔལ་འབྱོར་འཕེལ་རྒྱས་ཀྱི་སྤུས་ཚད་དང་འབྲེལ་བ་ཡོད་པ་མ་ཟད། མི་ཚང་མའི་འཚོ་བའི་སྤུས་ཚད་དང་ཡང་འབྲེལ་བ་ཡོད། མི་ཚང་མས་ལག་པ་འགུལ་བ་དང་། མི་ཚང་མས་རང་འགན་གཙང་སྒྲུབ་དང་། སྤྱི་ཚོགས་ཡོངས་ཀྱིས་ཐུན་མོང་ཐོག་སྐྱེ་ཁམས་ཁོར་ཡུག་ལ་སྲུང་སྐྱོབ་བྱེད་པའི་ནང་སྐྱེས་སྒུལ་ཤུགས་འཕེལ་བ་བཅས་བྱས་ན། ད་གཟོད་ཀྲུང་ཧྭའི་ས་གཞི་ཆེན་མོའི་སྟེང་གནམ་དྭངས་མོ་དང་། རི་སྔོན་པོ། ཆུ་གཙང་མ་བཅས་རྒྱུན་ཆད་མེད་པ་ཡོང་ཐུབ།” རྩོམ་ཡིག་གལ་ཆེན་འདིའི་ནང་སྤྱི་ཁྱབ་ཧྲུའུ་ཅི་ཞི་ཅིན་ཕིང་གིས་སྤྱི་དོན་དུ་ཏང་འཛུགས་པ་དང་དམངས་དོན་དུ་སྲིད་སྐྱོང་བའི་ཆབ་སྲིད་ཀྱི་མཐོ་ཚད་ཐོག་ནས་སྐྱེ་ཁམས་ཐོན་ཁུངས་བེད་སྤྱོད་དང་སྲུང་སྐྱོབ་བྱ་རྒྱུར་དམིགས་ཏེ། ཕྱི་རོལ་གྱི་བཀག་རྒྱ་ལ་མཐོང་ཆེན་དང་། ནང་སྐྱེས་ཀྱི་སྒུལ་ཤུགས་ལ་སྐུལ་སློང་། ཕྱི་ནང་མཉམ་སྤྱོད་དང་སྐུལ་འདེད་མཉམ་གཏོང་གི་གལ་ཆེའི་རང་བཞིན་རྒྱས་བཤད་གནད་ལ་འཁེལ་བ་གནང་ཡོད།  ལམ་ལུགས་དང་ཁྲིམས་སྐྱོང་ནི་ལྗང་མདོག་འཕེལ་རྒྱས་ཀྱི་འགན་སྲུང་གལ་ཆེན་ཡིན། སྤྱི་ཁྱབ་ཧྲུའུ་ཅི་ཞི་ཅིན་ཕིང་གིས་ནན་གསུང་གནང་དོན། སྐྱེ་ཁམས་ཁོར་ཡུག་སྲུང་སྐྱོབ་ལམ་ལུགས་ནན་ཤོས་ལག་བསྟར་བྱེད་པ་དང་། འགོ་ཁུངས་ནས་སྔོན་འགོག་ནན་པོ་དང་། བརྒྱུད་རིམ་ལ་དོ་དམ་ནན་པོ། མཇུག་འབྲས་ལ་ཆད་གཅོད་ནན་པོ་བཅས་རྒྱུན་འཁྱོངས་བྱས་ཏེ། རྩ་ལག་གཉིས་བཅོས་ཀྱི་ཐབས་མང་མཉམ་སྤྱོད་བྱེད་དགོས། རྩོམ་ཡིག་གལ་ཆེན་འདིའི་ནང་སྤྱི་ཁྱབ་ཧྲུའུ་ཅིས་“ལམ་ལུགས་ནན་ཤོས་དང་ཁྲིམས་སྐྱོང་ནན་ཤོས་ཀྱི་ཐོག་ནས་སྐྱེ་ཁམས་ཁོར་ཡུག་སྲུང་སྐྱོབ་བྱ་རྒྱུ་ངེས་པར་དུ་ཐོག་མཐའ་བར་གསུམ་དུ་རྒྱུན་འཁྱོངས་བྱས་ཏེ་རྒྱུན་རྣམ་ཅན་གྱི་ཕྱི་ཕྱོགས་གནོན་ཤུགས་མཐའ་འཁྱོངས་བྱེད་དགོས་”ཞེས་པ་དང་ཆབས་ཅིག་ཕྱོགས་4ཡི་ཐད་ནས་བླང་བྱ་ཁ་གསལ་བཏོན་པ་སྟེ། གཅིག་ནས་སྐྱེ་ཁམས་ཁོར་ཡུག་གི་ཁྲིམས་སྲོལ་དང་ལམ་ལུགས་གོམ་གང་མདུན་སྤོས་ཀྱིས་འཛུགས་པ་དང་འཐུས་ཚང་དུ་གཏོང་དགོས། གཉིས་ནས་རིམ་ཁག་ཏང་ཨུ་དང་སྲིད་གཞུང་གི་སྐྱེ་ཁམས་ཁོར་ཡུག་སྲུང་སྐྱོབ་ཀྱི་ཆབ་སྲིད་འགན་འཁྲི་སྔར་བས་དམ་པོ་དང་ནན་པོ་ཡོང་བར་བྱེད་པ་དང་། ཀྲུང་དབྱང་གི་སྐྱེ་ཁམས་ཁོར་ཡུག་སྲུང་སྐྱོབ་ལྟ་ཞིབ་ལ་སྐུལ་འདེད་གཏིང་ཟབ་གཏོང་བ། ཁྲིམས་བསྟར་ལྟ་སྐུལ་དོ་དམ་ལ་ཤུགས་རྒྱག་པ་བཅས་བྱེད་དགོས། གསུམ་ནས་ལྗང་མདོག་འཕེལ་རྒྱས་ཁྲིད་ཕྱོགས་སུ་འཛིན་པའི་ཚན་རིག་དང་མཐུན་པའི་དཔྱད་ཞིབ་གདེང་འཇོག་མ་ལག་འཛུགས་པ་དང་འཐུས་ཚང་དུ་གཏོང་བ་དང་། སྲུང་སྐྱོབ་བྱེད་མཁན་དང་ལེགས་སྐྱེས་འབུལ་མཁན་ལ་ཕན་འབྲས་ངོ་མ་འཐོབ་པར་བྱེད་དགོས། བཞི་ནས་ཐོན་ཁུངས་ཁོར་ཡུག་གི་བདག་རྐྱེན་ཚོང་ར་ཅན་དུ་བགོ་སྒྲིག་བྱེད་པའི་མ་ལག་སྔར་ལས་འཐུས་ཚང་དུ་གཏོང་བ་དང་། གཉེར་སྐྱོང་བྱེད་པོ་ལ་སྐྱེ་ཁམས་ཁོར་ཡུག་སྲུང་སྐྱོབ་བྱེད་པའི་ཁྲོད་དུ་ལུགས་མཐུན་གྱི་ཐོབ་ཆ་རག་ཏུ་འཇུག་དགོས། སྐྱེ་ཁམས་དཔལ་ཡོན་འཛུགས་སྐྲུན་ལ་དམ་འཛིན་བྱེད་དགོས་ན་དངོས་པོར་བརྟེན་དགོས་པ་མ་ཟད་བསམ་པ་ལའང་བརྟེན་དགོས། སྤྱི་ཁྱབ་ཧྲུའུ་ཅི་ཡིས་ནན་གསུང་གནང་དོན། “སྐྱེ་ཁམས་དཔལ་ཡོན་གྱི་འདུ་ཤེས་དར་སྤེལ་དང་སྐྱེ་ཁམས་རིག་གནས་སྐྱེད་སྲིང་བྱས་ཏེ་ལྗང་མདོག་ཐཱན་ཉུང་གི་འཚོ་བ་སྐྱེལ་སྟངས་གོམས་སྲོལ་དུ་ཆགས་པར་བྱེད་དགོས།”  བརྟན་ཐོག་ཡར་འཕེལ་གྱིས་“ཐཱན་ཟུང་”རིམ་བཞིན་མངོན་འགྱུར་ཡོང་བ་བྱེད་པ།  “ཀྲུང་གོས་རྒྱལ་ཁབ་ཀྱི་རང་བརྟེན་ལེགས་སྐྱེས་འབུལ་ཤུགས་ཆེ་རུ་གཏོང་བ་དང་སྔར་བས་ནུས་ལྡན་གྱི་སྲིད་ཇུས་དང་བྱེད་ཐབས་སྤྱད་དེ། དབྱང་གཉིས་ཐཱན་འགྱུར་འབུད་ཚད་2030ལོའི་གོང་དུ་རྩེར་སོན་སླེབས་པར་བརྩོན་ལེན་བྱ་རྒྱུ་དང་། 2060ལོའི་གོང་དུ་ཐཱན་སྙོམ་སྦྱོར་མངོན་འགྱུར་ཡོང་བར་བརྩོན་ལེན་བྱ་རྒྱུ་ཡིན།”  2020ལོའི་ཟླ་9ཚེས་22ཉིན། སྤྱི་ཁྱབ་ཧྲུའུ་ཅི་ཞི་ཅིན་ཕིང་གིས་མཉམ་འབྲེལ་རྒྱལ་ཚོགས་ཀྱི་ཚོགས་ཆེན་སྐབས་བདུན་ཅུ་དོན་ལྔ་པའི་སྤྱིར་བཏང་རང་བཞིན་གྱི་རྩོད་གླེང་ཐོག་བརྗིད་ཉམས་ལྡན་པའི་ཁས་ལེན་གནང་ཡོད། ཁས་ལེན་དེའི་ཐོག་ནས་ཀྲུང་གོ་འདི་ཉིད་འཛམ་གླིང་ཐོག་འཕེལ་རྒྱས་འགྲོ་བཞིན་པའི་རྒྱལ་ཁབ་ཆེ་ཤོས་ཡིན་པའི་ངོས་ནས་གོ་ལ་ཧྲིལ་པོའི་ཐཱན་འབུད་ཚད་མཐོ་ཤོས་ཆག་ཚད་ལེགས་འགྲུབ་བྱ་རྒྱུ་དང་། གོ་ལ་ཧྲིལ་པོའི་ལོ་རྒྱུས་ཐོག་དུས་ཚོད་ཆེས་ཐུང་ངུ་སྤྱད་དེ་ཐཱན་རྩེར་སོན་ནས་ཐཱན་སྙོམ་སྦྱོར་བར་མངོན་འགྱུར་བྱ་རྒྱུ་མཚོན་ཡོད། འདི་ནི་དམག་འཐབ་དྲག་པོ་ཞིག་ཡིན་པ་ཐག་ཆོད་པས་དཀའ་ཚེགས་ཆེན་པོས་འབད་བརྩོན་བྱེད་དགོས།  ཁ་དན་ཚིག་ལ་གནས་པ་དང་། ཁས་ལེན་བྱས་ཚེ་ངེས་པར་དུ་ལག་བསྟར་བྱེད་དགོས། “ཐཱན་ཟུང་”གི་དམིགས་འབེན་བཏོན་ནས་ལོ་3སོང་རིང་། རང་རྒྱལ་གྱིས་ཐཱན་ཟུང་ལས་དོན་དེ་སྐྱེ་ཁམས་དཔལ་ཡོན་འཛུགས་སྐྲུན་གྱི་སྤྱི་ཡོངས་བཀོད་སྒྲིག་དང་དཔལ་འབྱོར་དང་སྤྱི་ཚོགས་འཕེལ་རྒྱས་ཀྱི་སྤྱི་ཡོངས་ནང་བཅུག་པ་དང་། ཐཱན་རྩེར་སོན་དང་ཐཱན་སྙོམ་སྦྱོར་གྱི་“1+N”སྲིད་ཇུས་མ་ལག་མགྱོགས་མྱུར་འཛུགས་པ། “ཐཱན་རྩེར་སོན་གྱི་བྱ་སྤྱོད་ཆེན་པོ་བཅུ་”གོ་རིམ་ལྡན་པའི་ངང་སྤེལ་བ། བློ་རྩ་བརྟན་པོས་གནམ་གཤིས་འགྱུར་ལྡོག་ལ་ཁ་གཏད་ཧུར་ཐག་འཇལ་བའི་རྒྱལ་ཁབ་ཀྱི་འཐབ་ཇུས་ལག་ལེན་བསྟར་བ་བཅས་བྱས་ཏེ། “ཐཱན་ཟུང་”གི་དམིགས་འབེན་ནི་རང་རྒྱལ་གྱི་དཔལ་འབྱོར་སྤུས་ཚད་མཐོ་བའི་འཕེལ་རྒྱས་ཀྱི་ལྗང་མདོག་སྒུལ་ཤུགས་སུ་གྱུར་དང་འགྱུར་བཞིན་ཡོད་ལ། འགན་འཁྲི་འཁུར་བའི་རྒྱལ་ཁབ་ཆེན་པོའི་འཁུར་སེམས་ལ་རྒྱལ་སྤྱིའི་སྤྱི་ཚོགས་ཀྱི་བསྔགས་བརྗོད་རྒྱ་ཆེར་ཐོབ་ཡོད།  “ཐཱན་རྩེར་སོན་དང་ཐཱན་སྙོམ་སྦྱོར་ལ་སྐུལ་འདེད་གཏོང་རྒྱུ་ནི་ཏང་ཀྲུང་དབྱང་གིས་བསམ་བློ་བཞི་གསུམ་བཅུ་གཉིས་བཏང་རྗེས་གཏན་ལ་ཕབ་པའི་འཐབ་ཇུས་ཀྱི་ཇུས་གཅོད་གལ་ཆེན་ཞིག་ཡིན་པ་དང་། ང་ཚོས་རྒྱལ་སྤྱིའི་སྤྱི་ཚོགས་ལ་བཞག་པའི་བརྗིད་ཉམས་ལྡན་པའི་དམ་བཅའ་ཞིག་ཀྱང་ཡིན་ལ། དཔལ་འབྱོར་གྲུབ་ཚུལ་ཕྱོགས་བསྒྱུར་རིམ་སྤོར་ལ་སྐུལ་འདེད་གཏོང་བ་དང་ལྗང་མདོག་ཐཱན་ཉུང་གི་ཐོན་ལས་ཀྱི་འགྲན་རྩོད་དགེ་མཚན་ཆགས་པར་བྱས་ཏེ་སྤུས་ཚད་མཐོ་བའི་འཕེལ་རྒྱས་མངོན་འགྱུར་བྱེད་པའི་ནང་སྐྱེས་ཀྱི་བླང་བྱ་ཞིག་ཀྱང་ཡིན།” རྩོམ་ཡིག་གལ་ཆེན་འདིའི་ནང་སྤྱི་ཁྱབ་ཧྲུའུ་ཅི་ཞི་ཅིན་ཕིང་གིས་ཐཱན་རྩེར་སོན་དང་ཐཱན་སྙོམ་སྦྱོར་ལ་སྐུལ་འདེད་གཏོང་བའི་དངོས་ཡོད་ཀྱི་དོན་སྙིང་གལ་ཆེན་དང་གཏིང་ཟབ་པའི་ལོ་རྒྱུས་ཀྱི་དོན་སྙིང་རྒྱས་བཤད་གཏིང་ཟབ་གནང་བ་སྟེ། “དེ་ནི་གཞན་གྱིས་ང་ཚོར་སྒྲུབ་ཏུ་བཅུག་པ་མ་ཡིན་པར་ང་ཚོ་རང་ཉིད་ཀྱིས་ངེས་པར་དུ་བསྒྲུབ་དགོས་པ་ཞིག་རེད། ང་ཚོས་ཁས་བླངས་པའི་‘ཐཱན་ཟུང་’གི་དམིགས་འབེན་ནི་འགྱུར་བ་མེད་པ་གཏན་འཁེལ་བྱས་ཡོད་མོད། འོན་ཀྱང་དམིགས་འབེན་འདི་འགྲུབ་པར་བྱེད་པའི་ཐབས་ལམ་དང་བྱེད་སྟངས། མྱུར་ཚད། ཤུགས་ཚད་བཅས་ནི་ང་ཚོ་རང་ཉིད་ཀྱིས་ཐག་གཅོད་བྱེད་དགོས་ལ་ངེས་པར་དུ་བྱེད་ཐུབ་ཀྱང་དགོས་པ་ལས་གཞན་དབང་དུ་འགྱུར་མི་རུང་”ཞེས་མངོན་གསལ་དོད་པོས་ནན་གསུང་གནང་ཡོད།  སྤྱི་ཁྱབ་ཧྲུའུ་ཅི་ཞི་ཅིན་ཕིང་གིས་ནན་གསུང་གནང་དོན། ནུས་རྒྱུའི་ཟད་གྲོན་ཚོད་འཛིན་གཉིས་ལྡན་ནས་ཐཱན་འབུད་གཏོང་ཚོད་འཛིན་གཉིས་ལྡན་དུ་རིམ་བཞིན་བསྒྱུར་དགོས་པ་དང་། “ལས་ཀའི་མྱུར་ཚད་བརྟན་དུ་གཏོང་བ་དང་། འཕེལ་རྒྱས་དང་བཙོག་འབུད་ཉུང་གཏོང་བར་གྱི་འབྲེལ་བར་གཅིག་འདོམས་ཡག་པོ་བྱེད་པ། དངོས་ཐོག་བདེན་འཚོལ་དང་འཁོས་དཔག་ལས་སྒྲུབ། ཚན་རིག་དང་མཐུན་པའི་སྒོ་ནས་སྲིད་ཇུས་དང་བྱེད་ཐབས་སྙོམ་སྒྲིག་དང་ལེགས་སྒྱུར་བྱེད་དགོས།” རྩོམ་ཡིག་གལ་ཆེན་འདིའི་ནང་སྤྱི་ཁྱབ་ཧྲུའུ་ཅི་ཞི་ཅིན་ཕིང་གིས་སླར་ཡང་ནན་གསུང་གནང་དོན། “ཐཱན་རྩེར་སོན་དང་ཐཱན་སྙོམ་སྦྱོར་མངོན་འགྱུར་བྱ་རྒྱུ་ནི་སྒུག་མི་རུང་ལ་བྲེལ་བ་ཡང་འཚུབ་མི་རུང་བ་ཞིག་ཡིན། འཐབ་ཐེངས་གཅིག་གིས་རྣམ་པར་རྒྱལ་བ་ཡོང་མི་སྲིད་པས། ངེས་པར་དུ་བརྟན་ཐོག་ཡར་འཕེལ་དང་རིམ་གྱིས་མངོན་འགྱུར་ཡོང་རྒྱུ་རྒྱུན་འཁྱོངས་བྱེད་དགོས་པ་ལས། ‘ཐཱན་གདོང་མཆོང་’དང་‘འགུལ་སྐྱོད་རྣམ་པའི་ཐཱན་ཉུང་གཏོང་’སོགས་གཏན་ནས་བྱེད་མི་རུང་།” དེ་མ་ཟད་ད་དུང་ཕྱོགས་གསུམ་གྱི་ཐད་ནས་བླང་བྱ་ཁ་གསལ་བཏོན་གནང་བ་སྟེ། གཅིག་ནས་རྒྱལ་ཁབ་ཀྱི་གནས་ཚུལ་ལ་གཞི་ཚུགས་པ་དང་སྔོན་འཛུགས་རྗེས་གཏོར་རྒྱུན་འཁྱོངས་བྱས་ཏེ་ནུས་རྒྱུའི་མ་ལག་གསར་པ་མགྱོགས་མྱུར་འཆར་འགོད་དང་འཛུགས་སྐྲུན་བྱས་ནས་ནུས་རྒྱུའི་བདེ་འཇགས་ཁག་ཐེག་བྱེད་དགོས། གཉིས་ནས་ཐོན་ལས་ཀྱི་གྲུབ་ཚུལ་ལེགས་སྒྱུར་དང་། ལྗང་མདོག་ཐཱན་ཉུང་གི་ཐོན་ལས་འཕེལ་རྒྱས་ཤུགས་ཆེན་གཏོང་དགོས། སྤྱི་ཁྱབ་ཧྲུའུ་ཅི་ཡིས་སྲོལ་རྒྱུན་གྱི་ལས་རིགས་ནི་‘དམའ་རིམ་ཐོན་ལས་’ཤིག་ཏུ་བརྩིས་ནས་ཁ་ཡ་མི་བྱེད་མི་རུང་བར། བཟོ་རྩལ་དང་། ལག་རྩལ། སྒྲིག་ཆས་སོགས་རིམ་སྤོར་བྱེད་པར་སྐུལ་འདེད་བཏང་ནས་ལྗང་མདོག་ཐཱན་ཉུང་གི་རིགས་བསྒྱུར་མངོན་འགྱུར་ཡོང་བ་བྱེད་དགོས་”ཞེས་དམིགས་སུ་བཀར་ནས་ནན་གསུང་གནང་ཡོད། གསུམ་ནི་སྔར་ལས་དགེ་མཚན་ལྡན་པའི་སྤྱོད་ཚུལ་ཐོག་ནས་གོ་ལ་ཧྲིལ་པོའི་གནམ་གཤིས་བཅོས་སྐྱོང་ནང་ཞུགས་ཏེ་སྔར་བས་རང་འགུལ་དང་ཕན་ལྡན་གྱི་རྣམ་པ་གསར་པ་ཞིག་ཆགས་པ་བྱེད་དགོས།  སྐྱེ་ཁམས་དཔལ་ཡོན་འཛུགས་སྐྲུན་བྱ་རྒྱུ་ནི་ལས་འགན་ལྕི་ལ་ལམ་ཐག་རིང་བ་ཞིག་ཡིན། སླད་ཕྱིན་གྱི་ལོ་ངོ་5ནི་མཛེས་སྡུག་ལྡན་པའི་ཀྲུང་གོ་འཛུགས་སྐྲུན་བྱེད་པའི་དུས་སྐབས་གལ་ཆེན་ཞིག་རེད། རྒྱལ་ཁབ་སྟོབས་ལྡན་འཛུགས་སྐྲུན་དང་མི་རིགས་བསྐྱར་དར་གྱི་འཐབ་ལམ་གསར་པའི་ཐོག་ཞི་ཅིན་ཕིང་གི་སྐྱེ་ཁམས་དཔལ་ཡོན་གྱི་དགོངས་པ་ལག་བསྟར་དོན་འཁྱོལ་གཏིང་ཟབ་དང་། ཕྱོགས་ཡོངས་ནས་ཏང་གི་ཚོགས་ཆེན་ཉི་ཤུ་པའི་དགོངས་དོན་ལག་བསྟར། ཡིད་ཆེས་བརྟན་པོ་དང་འབད་འཐབ་ལྷོད་མེད་བཅས་བྱས་ན། མི་དང་རང་བྱུང་ཁམས་ཞི་མཐུན་མཉམ་གནས་ཀྱི་ལེའུ་གསར་པ་ཞིག་རྩོམ་ཐུབ་པ་དང་། མཛེས་སྡུག་ལྡན་པའི་ཀྲུང་གོའི་སྔར་ལས་རྣམ་པར་བཀྲ་བའི་དུས་རབས་ཀྱི་ལེའུ་གསར་པ་ཞིག་རྩོམ་ཐུབ་ངེས་རེད།  བློ་བཟང་ལྷ་མོས་བསྒྱུར།