དུས་རབས་གསར་པ་དང་འཐབ་ལམ་གསར་པར་སྒྲིག་གཞིའི་སྒྲིག་ཁོངས་ལས་ཀ་ཡག་པོར་སྒྲུབ་པའི་རྩ་བའི་སྲུང་བྱ།

“སྒྲིག་གཞིའི་སྒྲིག་ཁོངས་ནི་ཆབ་སྲིད་ཀྱི་ཐོན་ཁུངས་དང་སྲིད་སྐྱོང་གི་ཐོན་ཁུངས་གལ་ཆེན་ཞིག་ཡིན་པ་དང་། སྒྲིག་གཞིའི་སྒྲིག་ཁོངས་ལས་ཀ་ནི་ཏང་གི་ཡུན་རིང་སྲིད་སྐྱོང་ནུས་པ་དང་རྒྱལ་ཁབ་སྲིད་དབང་འཛུགས་སྐྲུན་ལ་ཤུགས་རྒྱག་པའི་ལས་དོན་གལ་ཆེན་ཞིག་ཡིན་པས། ང་ཚོའི་ཏང་གིས་ཐོག་མཐའ་བར་གསུམ་དུ་ཚད་མཐོའི་མཐོང་ཆེན་བྱེད་ཀྱི་ཡོད།”

“སྒྲིག་གཞི་བསྒྱུར་བཅོས་ལས་ཀ་ཡག་པོར་སྒྲུབ་རྒྱུ་ནི་ཀྲུང་དབྱང་སྒྲིག་ཨུའི་ལས་འགན་གལ་ཆེན་ཞིག་ཡིན། ཏང་གི་སྐབས་ཉི་ཤུ་པའི་ཚང་འཛོམས་གྲོས་ཚོགས་ཐེངས་གཉིས་པས་ཏང་དང་རྒྱལ་ཁབ་ཀྱི་སྒྲིག་གཞི་བསྒྱུར་བཅོས་ཐད་ཕྱོགས་ཡོངས་ནས་བཀོད་སྒྲིག་བྱས་ཡོད་པས། བརྟན་རླིང་དང་གོ་རིམ་ལྡན་པའི་ངང་སྒྲིག་གཞིའི་བསྒྱུར་བཅོས་རྩ་འཛུགས་དང་ལག་བསྟར་བྱེད་པའི་ལས་འགན་ཁག་དོན་འཁྱོལ་གནད་ལ་འཁེལ་བ་བྱེད་དགོས།”

སྒྲིག་གཞིའི་སྒྲིག་ཁོངས་ལས་ཀས་ཏང་དང་རྒྱལ་ཁབ་ཀྱི་སྒྲིག་གཞིའི་འགན་ནུས་མ་ལག་འཛུགས་སྐྲུན་ལ་ཤུགས་རྒྱག་པ་དང་། སྒྲིག་གཞིའི་བསྒྱུར་བཅོས་ཟབ་སྤེལ། ཏང་གི་སྲིད་སྐྱོང་ཐོན་ཁུངས་བགོ་སྒྲིག་ལེགས་སྒྱུར་བཅས་བྱེད་པའི་ཐད་ནུས་པ་ཧ་ཅང་གལ་ཆེན་འདོན་གྱི་ཡོད་པ་དང་། རྒྱལ་ཁབ་བཅོས་སྐྱོང་མ་ལག་དང་བཅོས་སྐྱོང་ནུས་པ་དེང་རབས་ཅན་ལ་སྐུལ་འདེད་གཏོང་བར་དོན་སྙིང་ཆེན་པོ་ལྡན་ཡོད། ཏང་གི་ཚོགས་ཆེན་ཉི་ཤུ་པའི་སྙན་ཞུའི་ནང་“སྒྲིག་གཞིའི་སྒྲིག་ཁོངས་ཀྱི་ཐོན་ཁུངས་བགོ་སྒྲིག་ལེགས་སྒྱུར་བྱེད་དགོས་”ཞེས་བླང་བྱ་གསལ་པོ་བཏོན་ཡོད། 2023ལོའི་ཟླ་7ཚེས་3ཉིན། སྤྱི་ཁྱབ་ཧྲུའུ་ཅི་ཞི་ཅིན་ཕིང་གིས་སྐབས་ཉི་ཤུ་པའི་ཀྲུང་དབྱང་སྒྲིག་གཞིའི་སྒྲིག་ཁོངས་ཨུ་ཡོན་ལྷན་ཁང་གི་གྲོས་ཚོགས་ཐེངས་དང་པོའི་ཐོག་གསུང་བཤད་གལ་ཆེན་གནང་སྟེ། ཏང་གི་ཚོགས་ཆེན་བཅོ་བརྒྱད་པ་འཚོགས་ཚུན་དུ་སྒྲིག་གཞིའི་སྒྲིག་ཁོངས་ལས་ཀར་ཐོབ་པའི་གྲུབ་འབྲས་གལ་ཆེན་དང་བསགས་པའི་ཉམས་མྱོང་རྩ་ཆེན་ལ་མ་ལག་ལྡན་པར་ཕྱོགས་བསྡོམས་མཛད་པ་དང་། “སྐབས་གསར་པའི་ཀྲུང་དབྱང་སྒྲིག་ཨུའི་ལས་ཀ་ཡག་པོར་སྒྲུབ་པའི་”ཐད་བླང་བྱ་གསལ་པོ་བཏོན་གནང་ལ། “ཏང་དང་རྒྱལ་ཁབ་ཀྱི་སྒྲིག་གཞིའི་བསྒྱུར་བཅོས་རྩ་འཛུགས་དང་ལག་བསྟར་བྱེད་པའི་ལས་ཀ་ཡག་པོར་སྒྲུབ་པའི་”ཐད་མ་ལག་ཚང་བར་བཀོད་སྒྲིག་གནང་ཡོད། སྤྱི་ཁྱབ་ཧྲུའུ་ཅིའི་གསུང་བཤད་གལ་ཆེན་ལ་ཆབ་སྲིད་རང་བཞིན་དང་། བསམ་བློའི་རང་བཞིན། སློབ་སྟོན་རང་བཞིན་དང་དམིགས་གཏད་རང་བཞིན་བཅས་ཆེན་པོ་ལྡན་པས། འཐབ་ལམ་གསར་པའི་སྟེང་སྒྲིག་གཞིའི་སྒྲིག་ཁོངས་ལས་ཀ་ཡག་པོར་སྒྲུབ་པའི་ཐད་རྩ་བའི་སྲུང་བྱ་འདོན་སྤྲོད་བྱས་ཡོད། ཐོག་མཐའ་བར་གསུམ་དུ་བློ་མཐུན་ཞི་ཅིན་ཕིང་གིས་སྲོག་ཤིང་གནང་བའི་ཏང་ཀྲུང་དབྱང་གིས་སྒྲིག་གཞིའི་སྒྲིག་ཁོངས་ལས་ཀར་གཅིག་སྡུད་གཅིག་གྱུར་གྱིས་འགོ་ཁྲིད་བྱ་རྒྱུ་རྒྱུན་འཁྱོངས་དང་། སྒྲིག་གཞིའི་སྒྲིག་ཁོངས་ལས་ཀའི་སྐོར་གྱི་སྤྱི་ཁྱབ་ཧྲུའུ་ཅིའི་རྒྱས་བཤད་གལ་ཆེན་དང་མཛུབ་སྟོན་དང་མཆན་བཀོད་སློབ་སྟོན་གལ་ཆེན་གྱི་དགོངས་དོན་ལག་བསྟར་དོན་འཁྱོལ་གཏིང་ཟབ། སྤྱི་ཁྱབ་ཧྲུའུ་ཅིའི་གསུང་བཤད་གལ་ཆེན་འདིའི་དགོངས་དོན་སློབ་སྦྱོང་དང་ལག་བསྟར་གཏིང་ཟབ། སྒྲིག་གཞིའི་སྒྲིག་ཁོངས་ལས་ཀ་སྤུས་ཚད་མཐོ་བའི་འཕེལ་རྒྱས་འགྲོ་བར་སྐུལ་འདེད་ཏན་ཏིག་བཅས་བྱས་ཏེ། ཏང་དང་རྒྱལ་ཁབ་ཀྱི་བྱ་གཞག་གི་ཁྱོན་ཡོངས་ལ་ཞབས་འདེགས་སྔར་ལས་ལྷག་པར་ཞུ་དགོས།

གྲུབ་འབྲས་གལ་ཆེན། ཉམས་མྱོང་རྩ་ཆེན།

“ཏང་གི་ཚོགས་ཆེན་བཅོ་བརྒྱད་པ་འཚོགས་ཚུན། སྒྲིག་གཞིའི་སྒྲིག་ཁོངས་ལས་ཀ་དེ་‘ཕྱོགས་ལྔ་གཞི་གཅིག་’གི་སྤྱིའི་བཀོད་པར་གཅིག་འདོམས་ཀྱིས་སྐུལ་འདེད་གཏོང་བ་དང་། ‘ཕྱོགས་ཡོངས་བཞི་’ཡི་འཐབ་ཇུས་ཀྱི་བཀོད་པར་མཐུན་སྦྱོར་ངང་སྐུལ་འདེད་གཏོང་བའི་དགོས་མཁོ་དང་འཚམ་པོ་ཡོང་ཕྱིར། རྒྱལ་ཁབ་བཅོས་སྐྱོང་མ་ལག་དང་བཅོས་སྐྱོང་ནུས་པ་དེང་རབས་ཅན་དུ་འགྱུར་བར་རྩེ་གཅིག་ཏུ་དམིགས་ཏེ། ཏང་གིས་སྤྱི་ཚོགས་རིང་ལུགས་དེང་རབས་ཅན་གྱི་འཛུགས་སྐྲུན་ལ་འགོ་ཁྲིད་བྱེད་པ་དེ་སྒྲིག་གཞིའི་འཛུགས་སྟངས་ཐོག་དེ་བས་ཚན་རིག་དང་མཐུན་པ་དང་། འགན་ནུས་བཀོད་སྒྲིག་ཐོག་དེ་བས་ལེགས་འགྱུར་བྱུང་བ། སྒྲིག་སྲོལ་ལམ་སྲོལ་ཐོག་དེ་བས་འཐུས་སྒོ་ཚང་བ། འཁོར་སྐྱོད་དང་དོ་དམ་ཐོག་དེ་བས་གོ་འཕེར་ཡོང་བ་བཅས་ལ་སྐུལ་འདེད་བཏང་ཡོད།”

“ལྷག་པར་དུ་ཏང་གི་ཚོགས་ཆེན་བཅུ་དགུ་པ་འཚོགས་ཚུན། ང་ཚོས་རིམ་པ་ཁག་གི་སྒྲིག་ཨུའི་འགོ་ཁྲིད་སྒྲིག་སྲོལ་དང་སྒྲིག་ཨུ་གཞུང་ལས་ཁང་གི་དོ་དམ་སྒྲིག་སྲོལ་ལེགས་སྒྲིག་དང་ལེགས་སྒྱུར་བྱས་ཏེ། ཏང་ཀྲུང་དབྱང་གིས་སྒྲིག་གཞིའི་སྒྲིག་ཁོངས་ལས་ཀར་གཅིག་སྡུད་གཅིག་གྱུར་གྱིས་འགོ་ཁྲིད་བྱེད་པར་རྩ་བའི་ཐོག་ནས་ཤུགས་བརྒྱབ་ཡོད།”

“ལག་ལེན་གྱིས་ར་སྤྲོད་བྱས་ཡོད་པ་ནི། ཏང་གི་ཚོགས་ཆེན་བཅུ་དགུ་པ་འཚོགས་ཚུན་དུ་ཀྲུང་དབྱང་སྒྲིག་ཨུས་བསྒྲུབས་པའི་ལས་འགན་དོན་ལ་གནས་པ་དང་། ལས་ཀ་ནི་ནུས་ལྡན་དང་གོ་ཆོད་ཡིན་ལ། སྒྲིག་གཞིའི་སྒྲིག་ཁོངས་ལས་ཀའི་དབང་གྲགས་རང་བཞིན་དང་། ཚན་རིག་རང་བཞིན། གཟབ་ནན་རང་བཞིན་བཅས་མུ་མཐུད་ཆེ་རུ་ཕྱིན་ཡོད།”

དུས་རབས་གསར་པར་བློ་མཐུན་ཞི་ཅིན་ཕིང་གིས་སྲོག་ཤིང་གནང་བའི་ཏང་ཀྲུང་དབྱང་གིས་སྒྲིག་གཞིའི་སྒྲིག་ཁོངས་ལས་ཀར་ཚད་མཐོའི་མཐོང་ཆེན་བྱས་ཏེ། ཏང་དང་རྒྱལ་ཁབ་ཀྱི་སྒྲིག་གཞིའི་བསྒྱུར་བཅོས་ཟབ་སྤེལ་དང་། སྒྲིག་གཞིའི་སྒྲིག་ཁོངས་དོ་དམ་ལ་ཤུགས་རྒྱག་པ། སྒྲིག་གཞིའི་སྒྲིག་ཁོངས་ཁྲིམས་བཀོད་ཅན་དུ་འགྱུར་བར་སྐུལ་འདེད་བཅས་བྱེད་པའི་ཐད་བཀོད་སྒྲིག་གལ་ཆེན་བྱས། སྤྱི་ཁྱབ་ཧྲུའུ་ཅི་ཞི་ཅིན་ཕིང་གིས་རྒྱས་བཤད་གལ་ཆེན་རབ་དང་རིམ་པ་སྤེལ་གནང་བ་དང་། མཛུབ་སྟོན་དང་མཆན་བཀོད་སློབ་སྟོན་གལ་ཆེན་རབ་དང་རིམ་པ་སྤེལ་གནང་སྟེ། དུས་རབས་གསར་པར་སྒྲིག་གཞིའི་སྒྲིག་ཁོངས་ལས་ཀ་ཡག་པོར་སྒྲུབ་པའི་ཐད་བསམ་བློའི་ཁྲིད་སྟོན་དང་བྱ་སྤྱོད་ཀྱི་ཕྱོགས་སྟོན་འདོན་སྤྲོད་བྱས་ཡོད།

2013ལོའི་ཟླ་11པར། ཏང་གི་སྐབས་བཅོ་བརྒྱད་པའི་ཀྲུང་ཨུ་ཚང་འཛོམས་གྲོས་ཚོགས་ཐེངས་གསུམ་པས་ཕྱོགས་ཡོངས་ནས་བསྒྱུར་བཅོས་ཟབ་སྤེལ་བྱེད་པའི་སྐོར་ལ་བཀོད་སྒྲིག་བྱས་ཏེ། “ཀྲུང་གོའི་ཁྱད་ཆོས་ལྡན་པའི་སྤྱི་ཚོགས་རིང་ལུགས་ཀྱི་ལམ་ལུགས་འཐུས་ཚང་དང་འཕེལ་རྒྱས་གཏོང་བ་དང་། རྒྱལ་ཁབ་བཅོས་སྐྱོང་མ་ལག་དང་བཅོས་སྐྱོང་ནུས་པ་དེང་རབས་ཅན་དུ་འགྱུར་བར་སྐུལ་འདེད་གཏོང་བའི་”སྤྱིའི་དམིགས་འབེན་བཏོན་ཡོད་པ་དང་། “ཏང་དང་སྲིད་གཞུང་དང་མང་ཚོགས་ཚོགས་པའི་སྒྲིག་གཞིའི་བསྒྱུར་བཅོས་ལ་གཅིག་འདོམས་དང་། སྡེ་ཁག་གི་ལས་འགན་གྱི་འབྲེལ་བ་མཐུན་སྦྱོར་བྱེད་དགོས་”ཞེས་གསལ་པོར་བཏོན་ཡོད།

2017ལོའི་ཟླ་10པར། ཏང་གི་ཚོགས་ཆེན་བཅུ་དགུ་པས་སྒྲིག་གཞི་དང་སྲིད་འཛིན་སྒྲིག་སྲོལ་གྱི་བསྒྱུར་བཅོས་ཟབ་སྤེལ་བྱེད་པའི་སྐོར་ལ་བཀོད་སྒྲིག་གལ་ཆེན་བྱས་ཏེ། “སྒྲིག་གཞི་སྣ་ཚོགས་འཛུགས་པར་གཅིག་འདོམས་ཀྱིས་བཀོད་སྒྲིག་བྱས་ནས། ཏང་སྲིད་སྡེ་ཁག་དང་ནང་ཁུལ་དུ་བཙུགས་པའི་སྒྲིག་གཞིའི་དབང་ཆ་ཚན་རིག་དང་མཐུན་པར་བགོ་སྒྲིག་བྱེད་པ་དང་། འགན་འཁྲི་ཁ་གསལ་བཟོ་དགོས།” “སྒྲིག་ཁོངས་ཀྱི་ཐོན་ཁུངས་སྣ་ཚོགས་གཅིག་འདོམས་ཀྱིས་བཀོལ་སྤྱོད་བྱས་ནས། དོ་དམ་གྱི་སྒྲིག་སྲོལ་ཚན་རིག་དང་མཐུན་ཞིང་འཚམ་པོ་ཆགས་པར་བྱེད་པ་དང་། རྒྱལ་ཁབ་ཀྱི་སྒྲིག་གཞིའི་རྩ་འཛུགས་ཀྱི་ཁྲིམས་སྲོལ་འཐུས་སྒོ་ཚང་དུ་གཏོང་དགོས་”ཞེས་བླང་བྱ་བཏོན་ཡོད།

2018ལོའི་ཟླ་2པར། ཏང་གི་སྐབས་བཅུ་དགུ་པའི་ཀྲུང་ཨུ་ཚང་འཛོམས་གྲོས་ཚོགས་ཐེངས་གསུམ་པས་སྒྲིག་གཞིའི་བསྒྱུར་བཅོས་སྐོར་གྱི་གནད་དོན་ལ་ཆེད་དོན་ཞིབ་འཇུག་བྱས་ཏེ། 《ཏང་དང་རྒྱལ་ཁབ་ཀྱི་སྒྲིག་གཞིའི་བསྒྱུར་བཅོས་ཟབ་སྤེལ་བྱེད་པའི་སྐོར་གྱི་ཀྲུང་གུང་ཀྲུང་དབྱང་གི་གཏན་འབེབས་》དང་《ཏང་དང་རྒྱལ་ཁབ་ཀྱི་སྒྲིག་གཞིའི་བསྒྱུར་བཅོས་ཟབ་སྤེལ་བྱེད་པའི་སྐོར་གྱི་ཇུས་གཞི་》ལ་ཞིབ་བཤེར་བྱས་ཏེ་གྲོས་འཆམ་བྱུང་། བསྒྱུར་བཅོས་ལག་བསྟར་བྱེད་རིང་། སྤྱི་ཁྱབ་ཧྲུའུ་ཅི་ཞི་ཅིན་ཕིང་གིས་ཐོག་མཐའ་བར་གསུམ་དུ་ཐུགས་ཁུར་དང་སློབ་སྟོན་གནང་སྟེ། ངོ་ཐོག་ཧུར་སྒྲུབ་ཀྱིས་སྒྲིག་གཞིའི་བསྒྱུར་བཅོས་རྩ་འཛུགས་དང་ལག་བསྟར་བྱེད་པའི་སྐོར་གྱི་ཇུས་གཞི་དང་སྡེ་ཁག་སོ་སོའི་ལས་ཀའི་ཇུས་གཞི་ལ་སྐུ་ངོ་མས་ཞིབ་བཤེར་གཏན་འབེབས་གནང་བ་དང་། སྡེ་ཁག་སོ་སོའི་“གཏན་འཁེལ་གསུམ་”གྱི་གཏན་འབེབས་ལ་སྐུ་ངོ་མས་ཆོག་མཆན་བཀོད་གནང་བ། སྲིད་ཇུས་ཀྱི་གནད་དོན་ཆེ་རིགས་སྐུ་ངོ་མས་མཐུན་སྦྱོར་གནང་བ་བཅས་ཀྱི་ཐོག་ནས། བསྒྱུར་བཅོས་བྱེད་པའི་གནད་འགག་དུས་སྐབས་དང་གནད་འགག་གནད་དོན་ཁ་ཤས་ལ་འཕྲལ་མྱུར་ཐག་གཅོད་དང་གྲོས་མཐའ་གཅིག་གཅོད་གནང་བ་རེད།

2019ལོའི་ཟླ་7པར། སྤྱི་ཁྱབ་ཧྲུའུ་ཅི་ཞི་ཅིན་ཕིང་ཏང་དང་རྒྱལ་ཁབ་ཀྱི་སྒྲིག་གཞིའི་བསྒྱུར་བཅོས་ཟབ་སྤེལ་སྐོར་གྱི་ཕྱོགས་བསྡོམས་གྲོས་ཚོགས་ལ་ཞུགས་པ་མ་ཟད་གསུང་བཤད་གལ་ཆེན་གནང་སྟེ། ཏང་དང་རྒྱལ་ཁབ་ཀྱི་སྒྲིག་གཞིའི་བསྒྱུར་བཅོས་ལ་ཐོབ་པའི་གྲུབ་འབྲས་གལ་ཆེན་དང་ཉམས་མྱོང་རྩ་ཆེན་ཁས་ལེན་གང་ལེགས་གནང་ལ། སྒྲིག་གཞིའི་བསྒྱུར་བཅོས་ཀྱི་གྲུབ་འབྲས་སྲ་བརྟན་དུ་གཏོང་བ་དང་། ཕྱོགས་ཡོངས་ནས་བསྒྱུར་བཅོས་ཟབ་སྤེལ་བྱེད་པར་སྐུལ་འདེད་གཏོང་བའི་ཐད་ཕྱོགས་ཡོངས་ནས་བཀོད་སྒྲིག་གནང་བ་རེད།

2022ལོའི་ཟླ་10པར། ཏང་གི་ཚོགས་ཆེན་ཉི་ཤུ་པས་ཏང་དང་རྒྱལ་ཁབ་ཀྱི་སྒྲིག་གཞིའི་བསྒྱུར་བཅོས་ཟབ་སྤེལ་བྱེད་པར་ཕྱོགས་ཡོངས་ནས་བཀོད་སྒྲིག་བྱས་པ་ནི། ཕྱོགས་ཡོངས་ནས་སྤྱི་ཚོགས་རིང་ལུགས་དེང་རབས་ཅན་གྱི་རྒྱལ་ཁབ་འཛུགས་སྐྲུན་བྱེད་པ་དང་། ཕྱོགས་ཡོངས་ནས་ཀྲུང་ཧྭ་མི་རིགས་བསྐྱར་དར་རླབས་པོ་ཆེ་ཡོང་བར་སྐུལ་འདེད་གཏོང་བར་དོན་སྙིང་གལ་འགངས་ཆེ་ལ་གཏིང་ཟབ་ལྡན་ཡོད།

2023ལོའི་ཟླ་2པར། ཏང་གི་སྐབས་ཉི་ཤུ་པའི་ཚང་འཛོམས་གྲོས་ཚོགས་ཐེངས་གཉིས་པས་《ཏང་དང་རྒྱལ་ཁབ་ཀྱི་སྒྲིག་གཞི་བསྒྱུར་བཅོས་ཀྱི་ཇུས་གཞི་》ལ་ཞིབ་བཤེར་བྱས་ཏེ་གྲོས་འཆམ་བྱུང་བས། ཏང་གིས་སྤྱི་ཚོགས་རིང་ལུགས་དེང་རབས་ཅན་གྱི་འཛུགས་སྐྲུན་ལ་འགོ་ཁྲིད་བྱེད་པ་དེ་སྒྲིག་གཞིའི་བཀོད་སྒྲིག་ཐད་སྔར་བས་ཚན་རིག་དང་མཐུན་པ་དང་། འགན་ནུས་བཀོད་སྒྲིག་ཐད་སྔར་བས་ལེགས་འགྱུར། སྒྲིག་སྲོལ་ལམ་སྲོལ་ཐད་སྔར་བས་འཐུས་ཚང་། འཁོར་སྐྱོད་དོ་དམ་གྱི་ཐད་སྔར་བས་གོ་འཕེར་བཅས་ཡོང་བར་སྐུལ་འདེད་བཏང་ཡོད།

སྐབས་ཉི་ཤུ་པའི་ཀྲུང་དབྱང་སྒྲིག་གཞིའི་སྒྲིག་ཁོངས་ཨུ་ཡོན་ལྷན་ཁང་གི་གྲོས་ཚོགས་ཐེངས་དང་པོའི་ཐོག །སྤྱི་ཁྱབ་ཧྲུའུ་ཅི་ཞི་ཅིན་ཕིང་གིས་དུས་རབས་གསར་པར་སྒྲིག་གཞིའི་སྒྲིག་ཁོངས་ལས་ཀར་ཐོབ་པའི་གྲུབ་འབྲས་གལ་ཆེན་ཁས་ལེན་གང་ལེགས་གནང་བ་མ་ཟད། “ངེས་པར་དུ་རྒྱུན་འཁྱོངས་བྱེད་དགོས་པ་བརྒྱད་”ཀྱི་ཐོག་ནས་སྒྲིག་གཞིའི་སྒྲིག་ཁོངས་ལས་ཀའི་ཐད་དུ་བསགས་པའི་ཉམས་མྱོང་རྩ་ཆེན་དང་ཆགས་པའི་ཆོས་ཉིད་རང་བཞིན་གྱི་ངོས་ཟིན་ལ་ཚན་རིག་དང་མཐུན་པར་ཕྱོགས་བསྡོམས་མཛད་ལ། “ཉམས་མྱོང་འདི་དག་དུས་ཡུན་རིང་པོར་རྒྱུན་འཁྱོངས་བྱེད་དགོས་པ་མ་ཟད། ལག་ལེན་ནང་མུ་མཐུད་དེ་འཐུས་ཚང་དང་འཕེལ་རྒྱས་གཏོང་དགོས་”ཞེས་ནན་གསུང་གནང་།

——གྲུབ་འབྲས་གལ་ཆེན་སྐོར་ལ་སྤྱི་ཁྱབ་ཧྲུའུ་ཅི་ཞི་ཅིན་ཕིང་གིས་ཟབ་མོར་བསྟན་གནང་དོན། “ང་ཚོས་ཏང་གིས་གནས་ཆེའི་ལས་ཀར་འགོ་ཁྲིད་བྱེད་པའི་སྒྲིག་སྲོལ་དང་ལམ་སྲོལ་མུ་མཐུད་འཐུས་ཚང་བཟོས་ཏེ། ཏང་གི་ཕྱོགས་ཡོངས་ཀྱི་འགོ་ཁྲིད་སྟོབས་དང་ལྡན་ལ་དོན་ཐོག་ཏུ་འཁྱོལ་བར་སྐུལ་འདེད་བཏང་ཡོད་པ་དང་། ཏང་དང་རྒྱལ་ཁབ་ཀྱི་སྒྲིག་གཞིའི་བསྒྱུར་བཅོས་མུ་མཐུད་ཟབ་སྤེལ་བྱས་ཏེ། སྒྲིག་གཞིའི་འགན་ནུས་མ་ལག་ཅན་དང་སྤྱི་ཡོངས་ཅན་དུ་བསྐྱར་སྒྲིག་ཡོང་བར་སྐུལ་འདེད་བཏང་ཡོད་པ། གཙོ་གནད་ཁྱབ་ཁོངས་ཀྱི་ཆེད་དམིགས་སྒྲིག་སྲོལ་བསྒྱུར་བཅོས་ལ་སྐུལ་འདེད་གཏིང་ཟབ་བྱས་ཏེ། སྤུས་ཚད་མཐོ་བའི་འཕེལ་རྒྱས་ཡོང་བར་འགོག་རྐྱེན་བཟོ་བའི་སྒྲིག་སྲོལ་དང་ལམ་སྲོལ་གྱི་བཀག་ཆ་སྔར་ལས་ལྷག་པར་སེལ་ཡོད་པ། སྒྲིག་གཞིའི་སྒྲིག་ཁོངས་ཀྱི་ཐོན་ཁུངས་བགོ་སྒྲིག་མུ་མཐུད་ལེགས་སྒྱུར་བྱས་ཏེ། རྒྱལ་ཁབ་ཀྱི་གནད་ཆེའི་འཐབ་ཇུས་དགོས་མཁོ་འགན་སྲུང་ནུས་ལྡན་བྱས་ཡོད་པ། སྒྲིག་གཞིའི་སྒྲིག་ཁོངས་ཀྱི་ཁྲིམས་སྐྱོང་འཛུགས་སྐྲུན་ལ་སྐུལ་འདེད་མགྱོགས་པོར་བཏང་སྟེ། ལས་ཀའི་ཚན་རིག་ཅན་དང་ཚད་ལྡན་ཅན་དང་ཁྲིམས་སྐྱོང་ཅན་གྱི་ཆུ་ཚད་སྔར་བས་མཐོར་འདེགས་བཏང་ཡོད་པ་བཅས་རེད།”

——ཉམས་མྱོང་རྩ་ཆེན་སྐོར་ལ་སྤྱི་ཁྱབ་ཧྲུའུ་ཅི་ཞི་ཅིན་ཕིང་གིས་ཟབ་མོར་བསྟན་གནང་དོན། “ངེས་པར་དུ་ཏང་ཀྲུང་དབྱང་གིས་སྒྲིག་གཞིའི་སྒྲིག་ཁོངས་ལས་ཀར་གཅིག་སྡུད་གཅིག་གྱུར་གྱིས་འགོ་ཁྲིད་བྱ་རྒྱུ་རྒྱུན་འཁྱོངས་བྱེད་དགོས་པ་དང་གཅིག །ངེས་པར་དུ་ཏང་གི་ཕྱོགས་ཡོངས་ཀྱི་འགོ་ཁྲིད་ལ་ཤུགས་རྒྱག་རྒྱུ་དེ་ཆབ་སྲིད་ཀྱི་ལས་འགན་ཨང་དང་པོར་བརྩི་རྒྱུ་རྒྱུན་འཁྱོངས་བྱེད་དགོས་པ་དང་གཉིས། ངེས་པར་དུ་མི་དམངས་ལྟེ་བར་འཛིན་པའི་ལས་ཀའི་ཁྲིད་ཕྱོགས་རྒྱུན་འཁྱོངས་བྱེད་དགོས་པ་དང་གསུམ། ངེས་པར་དུ་ལེགས་སྒྱུར་མཉམ་སྡེབ་གོ་འཕེར་བཅས་ཀྱི་རྩ་དོན་རྒྱུན་འཁྱོངས་བྱེད་དགོས་པ་དང་བཞི། ངེས་པར་དུ་སྒྲིག་གཞིའི་བསྒྱུར་བཅོས་གཙོ་གནད་དུ་འཛིན་རྒྱུ་རྒྱུན་འཁྱོངས་བྱེད་དགོས་པ་དང་ལྔ། ངེས་པར་དུ་‘ཧྲག་བསྡུས་’དང་‘སྐྱོན་བྲལ་’ཟུང་འབྲེལ་བྱ་རྒྱུ་རྒྱུན་འཁྱོངས་བྱེད་དགོས་པ་དང་དྲུག །ངེས་པར་དུ་ཀྲུང་དབྱང་དང་ས་གནས་ཀྱི་ཧུར་བརྩོན་རང་བཞིན་གཉིས་འདོན་རྒྱུ་རྒྱུན་འཁྱོངས་བྱེད་དགོས་པ་དང་བདུན། ངེས་པར་དུ་སྒྲིག་གཞིའི་སྒྲིག་ཁོངས་ཁྲིམས་བཀོད་ཅན་དུ་འགྱུར་བར་སྐུལ་འདེད་གཏོང་རྒྱུ་རྒྱུན་འཁྱོངས་བྱེད་དགོས་པ་དང་བརྒྱད་བཅས་སོ། །”

དུས་རབས་གསར་པར་སྒྲིག་གཞིའི་སྒྲིག་ཁོངས་ལས་ཀར་གྲུབ་འབྲས་གལ་ཆེན་ཐོབ་ཐུབ་པ་དང་ཉམས་མྱོང་རྩ་ཆེན་བསགས་ཐུབ་དོན་ནི། ཆེས་རྩ་བའི་ཐོག་ནས་བཤད་ན་སྤྱི་ཁྱབ་ཧྲུའུ་ཅི་ཞི་ཅིན་ཕིང་གིས་ཏང་ཀྲུང་དབྱང་གི་སྲོག་ཤིང་དང་ཏང་ཡོངས་ཀྱི་སྲོག་ཤིང་གནང་སྟེ་སྣེ་འཁྲིད་མཛད་པ་དང་། ཞི་ཅིན་ཕིང་གི་དུས་རབས་གསར་པའི་ཀྲུང་གོའི་ཁྱད་ཆོས་ལྡན་པའི་སྤྱི་ཚོགས་རིང་ལུགས་ཀྱི་དགོངས་པས་ཚན་རིག་དང་མཐུན་པར་སློབ་སྟོན་བྱས་པའི་རྐྱེན་གྱིས་རེད། “གཏན་འཁེལ་གཉིས་”ནི་ཏང་གིས་དུས་རབས་གསར་པར་བླངས་པའི་ཆབ་སྲིད་ཀྱི་གྲུབ་འབྲས་གལ་ཆེན་ཡིན་པ་དང་། ཏང་དང་མི་དམངས་ཀྱིས་ངེས་གཏན་མེད་པའི་ཆ་མཐའ་དག་ལ་ཁ་གཏད་གཅོག་པའི་ངེས་གཏན་རང་བཞིན་ཆ་ཆེ་ཤོས་དང་། གཏིང་ཤུགས་ཆེ་ཤོས། འགན་ལེན་ཆེ་ཤོས་བཅས་ཡིན། འཐབ་ལམ་གསར་པའི་སྟེང་དུ་སྒྲིག་གཞིའི་སྒྲིག་ཁོངས་ལས་ཀ་སྤུས་ཚད་མཐོ་བའི་འཕེལ་རྒྱས་འགྲོ་བར་སྐུལ་འདེད་ཏན་ཏིག་གཏོང་དགོས་ན། ངེས་པར་དུ་“གཏན་འཁེལ་གཉིས་”ཀྱི་ཐག་གཅོད་རང་བཞིན་གྱི་དོན་སྙིང་ལ་གོ་བ་ཟབ་མོ་ལོན་པ་དང་། རྒྱུན་ཆད་མེད་པར་“འདུ་ཤེས་བཞི་”ཆེ་རུ་སྐྱེད་དགོས་པ་དང་། “གདེང་ཚོད་བཞི་”བརྟན་དུ་གཏོང་དགོས་ཤིང་། “སྲུང་སྐྱོང་གཉིས་”བྱེད་ཐུབ་དགོས།

ལས་འགན་ཡག་པོར་སྒྲུབ་པ།

“ཀྲུང་དབྱང་སྒྲིག་ཨུས་ཏང་དང་རྒྱལ་ཁབ་ཀྱི་སྒྲིག་གཞིའི་འགན་ནུས་མ་ལག་འཛུགས་སྐྲུན་ལ་ཤུགས་རྒྱག་པ་དང་། སྒྲིག་གཞིའི་བསྒྱུར་བཅོས་ཟབ་སྤེལ། ཏང་གི་སྲིད་སྐྱོང་ཐོན་ཁུངས་བགོ་སྒྲིག་བཅས་ཀྱི་ལས་འགན་དང་འགན་འཁྲི་གལ་ཆེན་འཁུར་ཡོད། སྒྲིག་གཞིའི་སྒྲིག་ཁོངས་ལས་ཀའི་བྱེད་ཕྱོགས་སྲིད་ཇུས་དང་། ཏང་དང་རྒྱལ་ཁབ་ཀྱི་སྒྲིག་གཞིའི་བསྒྱུར་བཅོས་ཇུས་གཞི། གལ་ཆེའི་སྒྲིག་སྲོལ་ལམ་སྲོལ་ལེགས་སྒྲིག །སྒྲིག་གཞིའི་སྒྲིག་ཁོངས་ཐད་ཀྱི་དོན་ཆེན་བཅས་ཚང་མ་ཀྲུང་དབྱང་སྒྲིག་ཨུས་དམ་འཛིན་བྱེད་ཀྱི་ཡོད།”

ལོ་ངོ་བརྒྱ་ལྷག་རིང་། ང་ཚོའི་ཏང་གིས་ཐོག་མཐའ་བར་གསུམ་དུ་སྒྲིག་གཞིའི་སྒྲིག་ཁོངས་ལས་ཀར་འགོ་ཁྲིད་བྱེད་པར་ཚད་མཐོའི་མཐོང་ཆེན་དང་ཤུགས་རྒྱག་གི་ཡོད། 1935ལོར་ཀྲུང་དབྱང་གིས་སྒྲིག་ཁོངས་ཨུ་ཡོན་ལྷན་ཁང་བཙུགས་ཏེ་དེས་དམག་དཔུང་གི་སྒྲིག་ཁོངས་ལས་ཀའི་འགན་འཁུར་བ་རེད། 1949ལོར་སྲིད་དོན་ཁང་དང་དེའི་ཁོངས་གཏོགས་ལས་ཁུངས་ཀྱི་སྒྲིག་གཞིའི་སྒྲིག་ཁོངས་ཞིབ་བཤེར་ཨུ་ཡོན་ལྷན་ཁང་བཙུགས། 1988ལོར་རྒྱལ་ཁབ་ཀྱི་སྒྲིག་གཞིའི་སྒྲིག་ཁོངས་ཨུ་ཡོན་ལྷན་ཁང་བཙུགས། 1991ལོར་ཀྲུང་དབྱང་སྒྲིག་གཞིའི་སྒྲིག་ཁོངས་ཨུ་ཡོན་ལྷན་ཁང་བཙུགས།

2018ལོར། ཏང་གི་སྐབས་བཅུ་དགུ་པའི་ཀྲུང་ཨུ་ཚང་འཛོམས་གྲོས་ཚོགས་ཐེངས་གསུམ་པའི་ཐོག་གྲོས་འཆམ་བྱུང་བའི་《ཏང་དང་རྒྱལ་ཁབ་ཀྱི་སྒྲིག་གཞིའི་བསྒྱུར་བཅོས་ཟབ་སྤེལ་བྱེད་པའི་སྐོར་གྱི་ཇུས་གཞི་》ཡི་ནང་། “ཏང་གིས་སྒྲིག་གཞིའི་སྒྲིག་ཁོངས་དང་སྒྲིག་གཞིའི་བསྒྱུར་བཅོས་ལ་གཅིག་སྡུད་གཅིག་གྱུར་གྱིས་འགོ་ཁྲིད་བྱེད་ཤུགས་ཆེ་རུ་གཏོང་བ་དང་། སྒྲིག་གཞིའི་སྒྲིག་ཁོངས་ལ་དོ་དམ་དང་ལས་བྱེད་པར་དོ་དམ་བྱེད་པའི་སྒྲིག་སྲོལ་དང་ལམ་སྲོལ་མཐུན་སྦྱོར་བྱེད་ཆེད། ཀྲུང་དབྱང་སྒྲིག་གཞིའི་སྒྲིག་ཁོངས་ཨུ་ཡོན་ལྷན་ཁང་གི་འགོ་ཁྲིད་སྒྲིག་སྲོལ་ལེགས་སྒྲིག་དང་ལེགས་སྒྱུར་བྱས་ཏེ། ཏང་ཀྲུང་དབྱང་གི་ཇུས་གཅོད་དོན་གྲོས་མཐུན་སྦྱོར་སྒྲིག་གཞི་ཡི་ངོས་ནས་ཏང་དང་རྒྱལ་ཁབ་ཀྱི་སྒྲིག་གཞིའི་འགན་ནུས་དང་སྒྲིག་ཁོངས་ལས་ཀར་གཅིག་འདོམས་ཀྱིས་འགན་འཁུར་རྒྱུ་”ཞེས་བསྟན་ཡོད། 2019ལོར་ཀྲུང་གུང་ཀྲུང་དབྱང་གིས་དཔར་འགྲེམས་བྱས་པའི་《ཀྲུང་གོའི་གུང་ཁྲན་ཏང་གི་སྒྲིག་གཞིའི་སྒྲིག་ཁོངས་སྐོར་གྱི་ལས་དོན་སྲོལ་ཡིག་》ནང་སྔར་བས་གསལ་པོར་བསྟན་དོན། “ཏང་ཀྲུང་དབྱང་གིས་རྒྱལ་ཡོངས་ཀྱི་སྒྲིག་གཞིའི་སྒྲིག་ཁོངས་ལས་ཀར་གཅིག་སྡུད་གཅིག་གྱུར་གྱིས་འགོ་ཁྲིད་བྱེད་དགོས། ཏང་ཀྲུང་དབྱང་གིས་ཀྲུང་དབྱང་སྒྲིག་གཞིའི་སྒྲིག་ཁོངས་ཨུ་ཡོན་ལྷན་ཁང་བཙུགས་ཏེ། ཏང་ཀྲུང་དབྱང་གི་ཇུས་གཅོད་དོན་གྲོས་མཐུན་སྦྱོར་ལས་ཁུངས་བྱས་ཏེ། ཀྲུང་དབྱང་ཆབ་སྲིད་ཅུས་དང་དེའི་རྒྱུན་ལས་ཨུ་ཡོན་ལྷན་ཁང་གི་འགོ་ཁྲིད་འོག་ལས་དོན་སྤེལ་བ་དང་། ཏང་དང་རྒྱལ་ཁབ་ཀྱི་སྒྲིག་གཞིའི་འགན་ནུས་མ་ལག་འཛུགས་སྐྲུན་གྱི་རྩེ་རིམ་ཇུས་འགོད་དང་། སྤྱི་ཁོག་ནས་བཀོད་སྒྲིག །གཅིག་འདོམས་ཀྱིས་མཐུན་སྦྱོར། ཕྱོགས་ཡོངས་ནས་སྐུལ་སྤེལ། དོན་འཁྱོལ་ལ་ལྟ་སྐུལ་བཅས་བྱེད་པའི་འགན་འཁུར་དགོས།” དེས་ཀྲུང་དབྱང་སྒྲིག་གཞིའི་སྒྲིག་ཁོངས་ཨུ་ཡོན་ལྷན་ཁང་གི་“ཇུས་གཅོད་”ཀྱི་འགན་ནུས་སྔར་བས་འབུར་དུ་བཏོན་ཡོད་ལ། སྤྱི་ཁྱབ་ཧྲུའུ་ཅི་ཞི་ཅིན་ཕིང་གིས་སྲོག་ཤིང་གནང་བའི་ཏང་ཀྲུང་དབྱང་གིས་སྒྲིག་གཞིའི་སྒྲིག་ཁོངས་ལས་ཀར་གཅིག་སྡུད་གཅིག་གྱུར་གྱིས་འགོ་ཁྲིད་བྱེད་ཤུགས་སྔར་བས་ཆེ་རུ་བཏང་ཡོད།

གསུང་བཤད་གལ་ཆེན་འདིའི་ནང་སྤྱི་ཁྱབ་ཧྲུའུ་ཅི་ཞི་ཅིན་ཕིང་གིས་ཀྲུང་དབྱང་སྒྲིག་ཨུའི་གལ་ཆེའི་ལས་འགན་དང་འགན་འཁྲི་གལ་ཆེན་རྒྱས་བཤད་ཟབ་མོ་གནང་སྟེ། ལས་ཀའི་ནང་དུ་གནད་3ཡག་པོར་ཟིན་དགོས་ཞེས་བླང་བྱ་གསལ་པོ་བཏོན་ཡོད།

——“ཏང་ཀྲུང་དབྱང་གིས་སྒྲིག་གཞིའི་སྒྲིག་ཁོངས་ལས་ཀར་གཅིག་སྡུད་གཅིག་གྱུར་གྱིས་འགོ་ཁྲིད་བྱ་རྒྱུ་རྒྱུན་འཁྱོངས་བྱེད་དགོས།” ཏང་གིས་སྒྲིག་གཞིའི་སྒྲིག་ཁོངས་ལ་དོ་དམ་བྱེད་པ་ནི་དུས་རབས་གསར་པའི་སྒྲིག་གཞིའི་སྒྲིག་ཁོངས་ལས་ཀའི་རྩ་བའི་ཆབ་སྲིད་ཀྱི་རྩ་དོན་ཡིན་ལ། ཏང་གི་འགོ་ཁྲིད་དེ་སྒྲིག་གཞིའི་སྒྲིག་ཁོངས་ལས་ཀའི་ནང་གི་གལ་ཆེའི་མངོན་ཚུལ་ཞིག་ཡིན། སྤྱི་ཁྱབ་ཧྲུའུ་ཅི་ཞི་ཅིན་ཕིང་གིས་ཟབ་མོར་བསྟན་གནང་དོན། “སྒྲིག་གཞིའི་སྒྲིག་ཁོངས་ལས་ཀའི་ཆབ་སྲིད་ཀྱི་ངོ་བོ་གསལ་པོ་ཁོང་དུ་གཏིང་ཟབ་ཆུད་དགོས་པ་དང་། ཏང་ཀྲུང་དབྱང་གིས་སྒྲིག་གཞིའི་སྒྲིག་ཁོངས་ལས་ཀར་གཅིག་སྡུད་གཅིག་གྱུར་གྱིས་འགོ་ཁྲིད་བྱེད་པའི་ཆབ་སྲིད་བླང་བྱ་མཐའ་གཅིག་ཏུ་དོན་འཁྱོལ་བྱེད་དགོས་ལ། སྒྲིག་གཞིའི་སྒྲིག་ཁོངས་དང་སྒྲིག་གཞི་བསྒྱུར་བཅོས་ཐད་ཀྱི་དོན་དག་ཆེ་རིགས་ངེས་པར་དུ་ཏང་ཀྲུང་དབྱང་ལ་ཆོག་མཆན་ཞུ་དགོས།”

——“ཏང་གི་ཕྱོགས་ཡོངས་ཀྱི་འགོ་ཁྲིད་ལ་ཤུགས་རྒྱག་རྒྱུ་དེ་དུས་རབས་གསར་པའི་སྒྲིག་གཞིའི་སྒྲིག་ཁོངས་ལས་ཀའི་བརྗོད་དོན་གཙོ་བོ་དང་གཙོ་ཐིག་ཏུ་འཛིན་རྒྱུ་རྒྱུན་འཁྱོངས་བྱེད་དགོས།” ཏང་གིས་ཕྱོགས་ཡོངས་ནས་འགོ་ཁྲིད་བྱེད་པ་ནི་མངོན་སུམ་ཞིག་ཡིན་པ་ལས་སྟོང་པ་དང་ལྐོག་གྱུར་ཞིག་མིན་ཏེ། ངེས་པར་དུ་རྒྱལ་ཁབ་ཀྱི་སྲིད་དབང་གི་སྒྲིག་གཞི་དང་། སྒྲིག་སྲོལ། ལམ་ལུགས་སོགས་ཇུས་འགོད་དང་། བཀོད་སྒྲིག །འཁོར་སྐྱོད་བཅས་བྱེད་པའི་ཐོག་ནས་མཚོན་དགོས། སྤྱི་ཁྱབ་ཧྲུའུ་ཅི་ཞི་ཅིན་ཕིང་གིས་ཟབ་མོར་བསྟན་གནང་དོན། “སྒྲིག་གཞིའི་བསྒྱུར་བཅོས་ལ་སྐུལ་འདེད་གཏོང་བའམ་ཡང་ན་སྒྲིག་གཞིའི་སྒྲིག་ཁོངས་ཀྱི་ཐོན་ཁུངས་བགོ་སྒྲིག་ལེགས་སྒྱུར་བྱེད་པ་གང་ཡིན་རུང་། ཚང་མས་ཐོག་མར་ཏང་གི་འགོ་ཁྲིད་ལ་ཤུགས་རྒྱག་པར་ཕན་ཐོགས་ཡོད་མེད་དང་། ཏང་གི་ཡུན་རིང་སྲིད་སྐྱོང་གོ་གནས་སྲ་བརྟན་གཏོང་བར་ཕན་ཐོགས་ཡོད་མེད། ཏང་གིས་ཁ་ཕྱོགས་འཛིན་པ་དང་། ཁྱོན་ཡོངས་འཆར་འགོད། སྲིད་ཇུས་གཏན་འབེབས། བསྒྱུར་བཅོས་སྐུལ་སྤེལ་བཅས་བྱེད་པའི་ནུས་པ་མཐོར་འདེགས་ཡོང་བར་ཕན་ཐོགས་ཡོད་མེད་བཅས་ལ་བསམ་གཞིགས་བྱེད་དགོས།” “རྒྱུན་འཁྱོངས་ལྷོད་མེད་ཀྱིས་འགོ་ཁྲིད་སྒྲིག་སྲོལ་དང་། སྒྲིག་གཞིའི་ལས་འགན། ཐོན་ཁུངས་བགོ་སྒྲིག །འཁོར་སྐྱོད་ལམ་སྲོལ་བཅས་ཀྱི་ཐོག་ནས་ཏང་གི་ཕྱོགས་ཡོངས་ཀྱི་འགོ་ཁྲིད་ལ་ཤུགས་རྒྱག་རྒྱུ་དེ་ཁྱབ་ཁོངས་སོ་སོ་དང་ཕྱོགས་སོ་སོ་དང་ལྷུ་ཚིགས་སོ་སོར་དོན་འཁྱོལ་བྱེད་དགོས་”ཞེས་ནན་གསུང་གནང་།

——“ཀྲུང་གོའི་ལུགས་ཀྱི་དེང་རབས་ཅན་དང་འཚམ་པའི་སྒྲིག་གཞིའི་འགན་ནུས་མ་ལག་དང་སྒྲིག་སྲོལ་ལམ་སྲོལ་འཐུས་ཚང་དུ་གཏོང་རྒྱུ་དེ་དུས་རབས་གསར་པའི་སྒྲིག་གཞིའི་སྒྲིག་ཁོངས་ལས་ཀའི་ལྟེ་བའི་ལས་འགན་དུ་བརྩི་རྒྱུ་རྒྱུན་འཁྱོངས་བྱེད་དགོས།” ཀྲུང་གོའི་ལུགས་ཀྱི་དེང་རབས་ཅན་ནི་རླབས་ཆེ་ལ་དཀའ་ཚེགས་ཆེ་བའི་བྱ་གཞག་ཅིག་ཡིན། གནས་བབ་གསར་པ་དང་འོས་འགན་གསར་པ་དང་བླང་བྱ་གསར་པ་གཞིར་བཟུང་ནས། ཏང་དང་རྒྱལ་ཁབ་ཀྱི་སྒྲིག་གཞིའི་འགན་ནུས་མ་ལག་རྒྱུན་ཆད་མེད་པར་ལེགས་སྒྲིག་ལེགས་སྒྱུར་བྱས་ན། ད་གཟོད་ཏང་དང་རྒྱལ་ཁབ་ཀྱི་བྱ་གཞག་འཕེལ་རྒྱས་ཀྱི་དགོས་མཁོ་དང་སྔར་ལས་ལྷག་པར་མཐུན་པར་བྱེད་ཐུབ། སྤྱི་ཁྱབ་ཧྲུའུ་ཅི་ཞི་ཅིན་ཕིང་གིས་ནན་གསུང་གནང་དོན། ཀྲུང་གོའི་ལུགས་ཀྱི་དེང་རབས་ཅན་ལ་སྐུལ་འདེད་གཏོང་བའི་འཕེལ་རིམ་རླབས་པོ་ཆེའི་ནང་དུ། འཕེལ་རྒྱས་ཀྱི་བཀོད་པ་གསར་པ་སྐྲུན་པའི་བཀག་ཆ་སེལ་བ་དང་། སྤུས་ཚད་མཐོ་བའི་འཕེལ་རྒྱས་ལ་སྐུལ་འདེད་གཏོང་བའི་འགག་རྩ་དང་དཀའ་གནད། ཆད་སྐྱོན་དང་ཞན་ཆ་སོགས་སེལ་བར་རྩེ་གཅིག་ཏུ་དམིགས་པ་དང་། མཉམ་དུ་ཕྱུག་འགྱུར་ལ་སྐུལ་འདེད་གཏོང་བ་དང་དམངས་འཚོའི་བདེ་སྐྱིད་ཕུན་སུམ་ཚོགས་སུ་གཏོང་བ་སོགས་གནད་དོན་ཆེན་པོ་རབ་དང་རིམ་པར་དམིགས་ཏེ། མུ་མཐུད་དེ་ཏང་གིས་གནད་ཆེའི་ལས་ཀར་འགོ་ཁྲིད་བྱེད་པའི་སྒྲིག་སྲོལ་ལམ་སྲོལ་འཐུས་ཚང་དུ་གཏོང་བ་དང་། ཏང་སྲིད་སྒྲིག་གཞིའི་ཚན་རིག་དང་མཐུན་པའི་བཀོད་སྒྲིག་དང་འགན་ནུས་ལེགས་སྒྱུར་བགོ་སྒྲིག་ལ་ཤུགས་རྒྱག་པ། སྡེ་ཁག་གི་རང་འགན་སྒྲུབ་ནུས་ཆེ་རུ་གཏོང་བ། ཀྲུང་དབྱང་དང་ས་གནས་ཀྱི་ཧུར་བརྩོན་རང་བཞིན་གཉིས་སྔར་ལས་ལྷག་པར་འདོན་སྤེལ་བྱེད་པ་སོགས་ཀྱི་ཐད་ནས་སྒྲིག་གཞིའི་འགན་ནུས་མ་ལག་འཐུས་ཚང་གཏོང་བ་དང་། གཏིང་རིམ་གྱི་སྒྲིག་སྲོལ་དང་ལམ་སྲོལ་གྱི་བཀག་ཆ་སེལ་བའི་བྱེད་ཐབས་དང་ཐབས་ཤེས་ཞིབ་འཇུག་བྱས་ཏེ་བཏོན་ནས། ཀྲུང་གོའི་ཁྱད་ཆོས་ལྡན་པའི་སྤྱི་ཚོགས་རིང་ལུགས་ཀྱི་ལམ་ལུགས་ཀྱི་དགེ་མཚན་མུ་མཐུད་དེ་མངོན་དགོས་པ་དང་། ཀྲུང་གོའི་ལུགས་ཀྱི་དེང་རབས་ཅན་འཛུགས་སྐྲུན་བྱེད་པའི་སྒུལ་ཤུགས་དང་གསོན་ཤུགས་མུ་མཐུད་དེ་ཆེ་རུ་གཏོང་དགོས།

དོ་སྣང་བྱེད་དགོས་པའི་གནད་དོན་འགའ།

ཏང་གི་ཚོགས་ཆེན་ཉི་ཤུ་པས་ཕྱོགས་ཡོངས་ནས་སྤྱི་ཚོགས་རིང་ལུགས་དེང་རབས་ཅན་གྱི་རྒྱལ་ཁབ་འཛུགས་སྐྲུན་བྱེད་པ་དང་། ཕྱོགས་ཡོངས་ནས་ཀྲུང་ཧྭ་མི་རིགས་བསྐྱར་དར་རླབས་པོ་ཆེ་ཡོང་བར་སྐུལ་འདེད་གཏོང་བར་འཐབ་ཇུས་ཐོག་ནས་འཆར་འགོད་བྱས་ཡོད་པ་དང་། “ཕྱོགས་ལྔ་གཞི་གཅིག་”གི་སྤྱིའི་བཀོད་པར་གཅིག་འདོམས་ཀྱིས་སྐུལ་འདེད་གཏོང་བ་དང་། “ཕྱོགས་ཡོངས་བཞི་”ཡི་འཐབ་ཇུས་ཀྱི་བཀོད་པར་མཐུན་སྦྱོར་ངང་སྐུལ་འདེད་གཏོང་བར་ཕྱོགས་ཡོངས་ནས་བཀོད་སྒྲིག་བྱས་ཡོད། སྒྲིག་གཞིའི་སྒྲིག་ཁོངས་ལས་ཀ་ནི་ཏང་གི་བྱ་གཞག་གི་གྲུབ་ཆ་གལ་ཆེན་ཞིག་ཡིན་པས། ངེས་པར་དུ་ཏང་གི་ཆབ་སྲིད་ལམ་ཕྱོགས་དང་ལྟེ་བའི་ལས་ཀར་ཞབས་འདེགས་ཞུ་རྒྱུ་རྒྱུན་འཁྱོངས་དང་། ཏང་གི་ཚོགས་ཆེན་ཉི་ཤུ་པའི་དགོངས་དོན་ཕྱོགས་ཡོངས་ནས་ལག་བསྟར་དོན་འཁྱོལ་བྱེད་དགོས། གསུང་བཤད་གལ་ཆེན་འདིའི་ནང་དུ། སྤྱི་ཁྱབ་ཧྲུའུ་ཅི་ཞི་ཅིན་ཕིང་གིས་ད་ལྟ་དང་ཕྱིན་ཆད་ཀྱི་དུས་སྐབས་ཤིག་རིང་གི་སྒྲིག་གཞིའི་སྒྲིག་ཁོངས་ལས་ཀ་ཡག་པོར་སྒྲུབ་པར་དོ་སྣང་བྱེད་དགོས་པའི་གནད་དོན་འགའ་ནན་གསུང་གནང་བ་རེད།

——“རྩེ་རིམ་ཇུས་འགོད་དང་སྤྱི་ཡོངས་འཆར་འགོད་ལ་ཤུགས་རྒྱག་པ།” གྲ་སྒྲིག་ཡོད་ན་བྱ་བ་འགྲུབ། གྲ་སྒྲིག་མེད་ན་འགྲུབ་མི་ཐུབ། སྤྱི་ཁྱབ་ཧྲུའུ་ཅི་ཞི་ཅིན་ཕིང་གིས་ནན་གསུང་གནང་དོན། ཏང་གི་ཚོགས་ཆེན་ཉི་ཤུ་པའི་དགོངས་དོན་ཕྱོགས་ཡོངས་ནས་ལག་བསྟར་དང་། ཏང་གི་ཚོགས་ཆེན་བཅོ་བརྒྱད་པ་འཚོགས་ཚུན་གྱི་སྒྲིག་གཞིའི་སྒྲིག་ཁོངས་ལས་ཀའི་གྲུབ་འབྲས་གལ་ཆེན་དང་ལག་ལེན་གྱི་ཉམས་མྱོང་མ་ལག་ཚང་བར་ཕྱོགས་བསྡོམས། བདེན་སྲུང་གསར་གཏོད་རྒྱུན་འཁྱོངས། གནད་དོན་ཁྲིད་ཕྱོགས་སུ་འཛིན་རྒྱུ་འབུར་འདོན་བཅས་བྱས་ཐོག །ཁྱོན་ཡོངས་དང་འབྲེལ་བ་ཡོད་པ་དང་། སྐྲ་ཉག་གཅིག་འཐེན་ན་ལུས་ཧྲིལ་པོ་སྒུལ་བ་ལྟ་བུའི་འགོ་ཁྲིད་སྒྲིག་སྲོལ་དང་། སྒྲིག་གཞིའི་བཀོད་སྒྲིག །སྒྲིག་སྲོལ་ལམ་སྲོལ་སོགས་ལ་དམིགས་ཏེ། མ་ལག་ཚང་བར་བསམ་གཞིགས་དང་། རྩེ་རིམ་ཇུས་འགོད། ཚན་རིག་དང་མཐུན་པར་འཆར་འགོད་བཅས་བྱས་ཏེ། ལས་ཀའི་མཛུབ་སྟོན་བསམ་འཆར་དང་བྱེ་བྲག་གི་ལས་ཀའི་ཇུས་གཞི་ཞིབ་འཇུག་བྱས་ནས་གཏན་འབེབས་བྱེད་དགོས།

——“རྒྱལ་ཁབ་ཀྱི་གནད་ཆེའི་འཐབ་ཇུས་དང་གཙོ་གནད་ལས་ཀར་ཞབས་ཞུ་དང་འགན་སྲུང་བྱ་རྒྱུ་དེ་གོ་གནས་གལ་ཆེ་སར་འཇོག་པ།” ཏང་གི་ཚོགས་ཆེན་ཉི་ཤུ་པས་ཁྱོན་ཡོངས་དང་འབྲེལ་བ་ཡོད་པའི་གནད་ཆེའི་ཐབས་ཇུས་བཀོད་སྒྲིག་རབ་དང་རིམ་པ་བྱས་ཡོད་པ་དང་། སྒྲིག་གཞིའི་སྒྲིག་ཁོངས་ལས་ཀ་དེ་སྒྲིག་སྲོལ་ལམ་སྲོལ་དང་སྒྲིག་གཞིའི་སྒྲིག་ཁོངས་ཀྱི་ཐོག་ནས་ནུས་ཤུགས་གང་ཡོད་ཀྱིས་འདེགས་སྐྱོར་དང་འགན་སྲུང་ཡག་པོ་བྱེད་དགོས། སྤྱི་ཁྱབ་ཧྲུའུ་ཅི་ཞི་ཅིན་ཕིང་གིས་ཏང་དང་རྒྱལ་ཁབ་ཀྱི་བྱ་གཞག་གི་ཁྱོན་ཡོངས་ལ་དམིགས་ནས་འབྲེལ་ཡོད་ལས་ཀར་བཀོད་སྒྲིག་གལ་ཆེན་མཛད་ཅིང་ནན་གསུང་གནང་དོན། རྒྱལ་ཁབ་གསར་གཏོད་མ་ལག་འཛུགས་སྐྲུན་ལ་ཞབས་ཞུ་དང་འགན་སྲུང་བྱས་ཏེ། སྤྱི་ཚོགས་རིང་ལུགས་ཀྱི་ཚོང་རའི་དཔལ་འབྱོར་གྱི་ཆ་རྐྱེན་འོག་འགག་རྩ་དང་སྲོག་ཤིང་ལག་རྩལ་འགག་སྒྲོལ་བྱེད་པའི་རྒྱལ་ཡོངས་སྟོབས་ཤུགས་གཅིག་སྒྲིལ་གྱི་སྒྲིག་སྲོལ་གསར་པ་འཐུས་ཚང་གཏོང་བར་སྐུལ་འདེད་བྱེད་དགོས། ནུས་ཤུགས་བཏོན་ནས་ཆད་སྐྱོན་སེལ་བ་དང་ཞན་ཆ་གསབ་པ་དང་། གཙོ་གནད་ཁྱབ་ཁོངས་དང་གནས་ས་གལ་ཆེའི་བདེ་འཇགས་མ་ལག་དང་ནུས་པའི་འཛུགས་སྐྲུན་ལ་ཤུགས་རྒྱག་དགོས། དམངས་འཚོའི་ཁྱབ་ཁོངས་ཀྱི་འཛུགས་སྐྲུན་ལ་ཞབས་ཞུ་དང་འགན་སྲུང་བྱས་ཏེ། མི་དམངས་མང་ཚོགས་ཀྱིས་ཡོངས་ཁྱབ་ཏུ་དོ་ཁུར་བྱེད་པའི་ལས་ཞུགས་དང་། སློབ་གསོ། སྨན་བཅོས། སྤྱི་ཚོགས་འགན་སྲུང་སོགས་དམངས་འཚོའི་གནད་དོན་རྒྱབ་ཀྱི་སྒྲིག་སྲོལ་ལམ་སྲོལ་གྱི་གནད་དོན་ལ་ཞིབ་འཇུག་དང་ཐག་གཅོད་བྱེད་པར་མཐོང་ཆེན་དང་། སློབ་གྲྭ་ཆུང་འབྲིང་གི་དགེ་རྒན་དང་ལས་བཟོ་པའི་སྒྲིག་ཁོངས་ཚད་ལོན་གྲུབ་འབྲས་སྲ་བརྟན་གཏོང་བ། གྲོང་གསེབ་སྨན་པའི་དཔུང་སྡེ་རྒྱ་ཆེར་གཏོང་བ་མི་ཚད་བརྟན་པོ་ཡོང་བར་བྱེད་པ། བྱ་ལས་སྡེ་ཚན་གྱི་བསྒྱུར་བཅོས་བྱེད་ཤུགས་ཆེ་རུ་གཏོང་བ་བཅས་བྱེད་དགོས།

——“སྒྲིག་གཞིའི་སྒྲིག་ཁོངས་ལས་ཀར་གཞི་རིམ་གྱི་ཁྲིད་ཕྱོགས་གསལ་པོ་འཛིན་པ།” གཞི་རིམ་ནི་རྒྱལ་ཁབ་བཅོས་སྐྱོང་དང་སྤྱི་ཚོགས་བཅོས་སྐྱོང་གི་“དབང་རྩ་”ལྟ་བུ་ཡིན། སྤྱི་ཁྱབ་ཧྲུའུ་ཅི་ཞི་ཅིན་ཕིང་གིས་སྒྲིག་གཞིའི་སྒྲིག་ཁོངས་ལས་ཀས་གཞི་རིམ་ལ་ཞབས་ཞུ་སྒྲུབ་རྒྱུའི་ཐད་བླང་བྱ་ཕྱོགས་གཉིས་བཏོན་གནང་བ་ནི། དང་པོ། “ཞང་དང་གྲོང་རྡལ་（ཁྲོམ་ལམ་）གྱི་སྒྲིག་གཞིའི་བཀོད་སྒྲིག་མུ་མཐུད་ལེགས་སྒྱུར་བྱེད་དགོས།” གཞི་རིམ་གྱི་ཏང་གི་འཛུགས་སྐྲུན་དང་། བདེ་འཇགས་ཁྲིམས་སྐྱོང་། དམངས་འཚོའི་ཞབས་ཞུ། དཔལ་འབྱོར་འཕེལ་རྒྱས་སོགས་འགན་ནུས་གཙོ་བོ་གལ་ཆེ་སར་འཇོག་པ་དང་། གཞི་རིམ་གྱི་མངོན་སུམ་གནས་ཚུལ་དང་གཞི་རིམ་ལས་དོན་གྱི་ཁྱད་ཆོས་དང་བསྟུན་པ། སྲིད་འཛིན་སྒྲིག་གཞི་དང་བྱ་ལས་སྡེ་ཚན་གཅིག་འདོམས་ཀྱིས་སྒྲིག་འཛུགས་བཅས་བྱས་ཏེ། བབས་ཆགས་གོ་འཕེར་སྟབས་བདེ་གསུམ་དངོས་འབྲེལ་ཡོང་ཐུབ་པ་བྱེད་དགོས། གཉིས་པ། “ཐོན་ཁུངས་ཞབས་ཞུ་དོ་དམ་གསུམ་གཞི་རིམ་དུ་འབྱོར་བར་མུ་མཐུད་སྐུལ་འདེད་གཏོང་དགོས།” གཞི་རིམ་དོ་དམ་ཐད་ཉེ་བར་མཁོ་ལ་དང་ལེན་ནུས་ལྡན་ཡང་བྱེད་ཐུབ་པའི་འགན་དབང་ཁྲིམས་ལྟར་ཞང་དང་གྲོང་རྡལ་（ཁྲོམ་ལམ་）ལ་སྤྲོད་དགོས་པ་དང་། དེ་དང་སྦྲགས་ནས་འབྲེལ་ཡོད་ཐོན་ཁུངས་གཞི་རིམ་ལ་སྤྲོད་པ་དང་། མི་སྣའི་སྒྲིག་ཁོངས་མུ་མཐུད་གཞི་རིམ་ལ་འབྱོར་བ། གཞི་རིམ་གྱི་དོན་དག་གཞི་རིམ་ནས་སྒྲུབ་པ་དང་། གཞི་རིམ་གྱི་དབང་ཆ་གཞི་རིམ་ལ་སྤྲོད་པ། གཞི་རིམ་གྱི་དོན་དག་སྒྲུབ་མཁན་ཡོད་པ་བཅས་འགན་ལེན་བྱེད་དགོས། སྤྱི་ཁྱབ་ཧྲུའུ་ཅིས་བསྟན་གནང་དོན། “ཞིབ་འཇུག་བྱས་ནས་ལག་ལེན་དུ་འཁྱོལ་ཐུབ་པའི་ཐབས་ལམ་དང་བྱེད་ཐབས་འདོན་དགོས་པ་དང་། གཞི་རིམ་གྱི་སྒྲིག་གཞིའི་སྒྲིག་ཁོངས་ཀྱི་རིགས་སྣ་དང་། མི་སྣའི་ཐོབ་ཐང་། ངར་སྐུལ་འགན་སྲུང་སོགས་ཕྱོགས་ཀྱི་བཀག་ཆ་ཤུགས་བཏོན་ནས་སེལ་ཏེ། རིགས་ཁག་གི་ཤེས་ལྡན་མི་སྣ་འགུག་སྡུད་བྱས་ཏེ་གཞི་རིམ་དུ་ལས་སྒྲུབ་ལས་གཏོད་བྱེད་པའི་སྲིད་ཇུས་ཀྱི་ཁྲིད་ཕྱོགས་དང་ལམ་ལུགས་ཀྱི་ཁོར་ཡུག་བཟང་པོ་ཆགས་པར་བྱེད་དགོས།”

——“ཚན་རིག་དང་མཐུན་ལ་ཚད་ལྡན་ངང་དོ་དམ་ནན་པོ་བྱ་རྒྱུ་རྒྱུན་འཁྱོངས་བྱེད་པ།” སྤྱི་ཁྱབ་ཧྲུའུ་ཅི་ཞི་ཅིན་ཕིང་གིས་ནན་གསུང་གནང་དོན། “བསྡོམས་འབོར་ཚོད་འཛིན་ནན་པོ་བྱེད་དགོས།” “《ཀྲུང་གོའི་གུང་ཁྲན་ཏང་གི་སྒྲིག་གཞིའི་སྒྲིག་ཁོངས་སྐོར་གྱི་ལས་དོན་སྲོལ་ཡིག་》སོགས་ཁྲིམས་སྲོལ་དང་ལམ་ལུགས་ཀྱི་བཙན་པོའི་ངོ་བོ་ཅན་གྱི་བཀག་སྡོམ་བྱེད་ཤུགས་ཆེ་རུ་གཏོང་དགོས།” “བརྟན་བརླིང་དང་རིམ་ལྡན་དང་ཚད་ལྡན་ངང་སྒྲིག་ཁོངས་ཕྱིའི་མི་སྣ་བཀོལ་སྤྱོད་དོ་དམ་བྱེད་དགོས།” “འགྲོ་གྲོན་དགོས་གཏུག་ཆེ་སར་སྤྱོད་དགོས།” “གྲངས་ཀའི་རྩིས་དང་དཔལ་འབྱོར་གྱི་རྩིས་རྒྱག་དགོས་པ་མ་ཟད། ཆབ་སྲིད་ཀྱི་རྩིས་དང་ཕུགས་རིང་གི་རྩིས་དེ་བས་ཀྱང་རྒྱག་དགོས།” ཐེངས་འདིར་སྒྲིག་གཞི་བསྒྱུར་བཅོས་ནང་ཁུ་བསྡུ་བྱས་པའི་སྒྲིག་ཁོངས་ཀྱི་ཐད་དུ་སྤྱི་ཁྱབ་ཧྲུའུ་ཅིས་བསྟན་གནང་དོན། “གཅིག་འདོམས་ཀྱིས་བཀོལ་སྤྱོད་ཡག་པོ་བྱེད་དགོས་པ་དང་། གཙོ་གནད་ཁྱབ་ཁོངས་དང་གལ་ཆེའི་ལས་ཀར་ཤུགས་བརྒྱབ་སྟེ། བེད་སྤྱོད་ཀྱི་ཕན་འབྲས་ཆེ་ཤོས་ཐོན་པ་བྱེད་དགོས།” དེ་དང་ཆབས་ཅིག་ཏུ། “སྲིད་གཞུང་སྡེ་ཁག་གི་འགན་དབང་གསལ་ཐོ་སྟེང་གི་སྒྲིག་ཁོངས་ལས་ཀ་ལེགས་སྒྲུབ་བྱས་པའི་རྨང་གཞིའི་ཐོག །སྡེ་ཁག་གི་ལྟེ་བའི་འགན་ནུས་སྒྲུབ་ཚུལ་ལ་ཚན་རིག་དང་མཐུན་པར་དཔྱད་འཇོག་བྱས་ཏེ། གནད་དོན་འབུར་ཐོན་ཅན་ལ་ཁ་གཏད་ནས་དེ་ལེགས་བཅོས་དང་འཐུས་ཚང་བཟོ་བའི་བྱེད་ཐབས་ཞིབ་འཇུག་བྱས་ནས་འདོན་དགོས་པ་དང་། འགན་ནུས་ཀྱི་བཀོད་སྒྲིག་དེ་དག་ཚན་རིག་དང་མཐུན་ལ་ཚད་ལྡན་ཡིན་པ་དང་། སྟོང་ཆར་མི་ལུས་ཤིང་གོ་འཕེར་ཐོགས་མེད་ངང་འཁོར་སྐྱོད་ཐུབ་པ་འགན་ལེན་བྱེད་དགོས་”ཞེས་བླང་བྱ་བཏོན་གནང་བ་རེད།

བརྟན་བརླིང་རིམ་ལྡན། དོན་འཁྱོལ་གནད་འཁེལ།

2023ལོའི་ཟླ་3པར། ཀྲུང་གུང་ཀྲུང་དབྱང་དང་རྒྱལ་སྲིད་སྤྱི་ཁྱབ་ཁང་གིས་《ཏང་དང་རྒྱལ་ཁབ་ཀྱི་སྒྲིག་གཞི་བསྒྱུར་བཅོས་ཀྱི་ཇུས་གཞི་》དཔར་འགྲེམས་བྱས་ཏེ། “རང་རྟོགས་ངང་བསམ་བློ་དང་བྱ་སྤྱོད་ཏང་ཀྲུང་དབྱང་གི་ཐབས་ཇུས་བཀོད་སྒྲིག་ཐོག་གཅིག་གྱུར་བྱས་ཏེ། ཏང་ཀྲུང་དབྱང་གི་ཐབས་ཇུས་བཀོད་སྒྲིག་གི་དབང་གྲགས་རང་བཞིན་དང་གཟབ་ནན་རང་བཞིན་མཐའ་གཅིག་ཏུ་སྲུང་སྐྱོང་དང་། བསྒྱུར་བཅོས་བྱེད་པའི་ཡིད་ཆེས་དང་ཆོད་སེམས་བརྟན་དུ་གཏོང་བ། རྩ་འཛུགས་དང་འགོ་ཁྲིད་བྱེད་ཤུགས་ཆེ་རུ་གཏོང་བ། ལས་ཀའི་འགན་འཁྲི་དོན་འཁྱོལ་བྱེད་པ་བཅས་ཀྱི་ཐོག་ནས་སྒྲིག་གཞི་བསྒྱུར་བཅོས་ཀྱི་འགན་འཁྲི་ཇི་མ་ཇི་བཞིན་དོན་ཐོག་ཏུ་འཁྱོལ་བ་བྱེད་དགོས་”ཞེས་ནན་གསུང་བྱས་ཡོད།

བཀོད་སྒྲིག་གཅིག་ལ་དོན་འཁྱོལ་དགུ་ཟེར་བ་ལྟར། ཟླ་5ཚེས་18ཉིན། རྒྱལ་ཁབ་དངུལ་རྩ་ལྟ་སྐུལ་དོ་དམ་སྤྱི་ཁྱབ་ཅུས་ཀྱིས་པེ་ཅིན་དུ་དངོས་སུ་སྒོ་བྱང་བཀལ་བ་རེད། ཟླ་6ཚེས་28ཉིན། སྐབས་བཅུ་བཞི་པའི་རྒྱལ་ཡོངས་མི་དམངས་འཐུས་ཚོགས་ཀྱི་རྒྱུན་ལས་ཨུ་ཡོན་ལྷན་ཁང་གི་གྲོས་ཚོགས་ཐེངས་གསུམ་པས་རྒྱལ་ཡོངས་མི་དམངས་འཐུས་ཚོགས་རྒྱུན་ལས་ཨུ་ཡོན་ལྷན་ཁང་གི་འཐུས་མིའི་ལས་དོན་ཨུ་ཡོན་ལྷན་ཁང་འཛུགས་རྒྱུའི་སྐོར་གྱི་རྒྱལ་ཡོངས་མི་དམངས་འཐུས་ཚོགས་ཀྱི་རྒྱུན་ལས་ཨུ་ཡོན་ལྷན་ཁང་གི་ཆོད་དོན་ལ་བརྡས་ཐག་བཅད་ནས་གྲོས་འཆམ་བྱུང་། ཟླ་10ཚེས་25ཉིན། རྒྱལ་ཁབ་གཞི་གྲངས་ཅུས་ཀྱིས་པེ་ཅིན་དུ་དངོས་གཞིའི་ཐོག་སྒོ་བྱང་བཀལ་བ། ཟླ་11ཚེས་10ཉིན། དམངས་སྲིད་པུའུ་དང་། རྒྱལ་ཁབ་དངུལ་རྩ་ལྟ་སྐུལ་དོ་དམ་སྤྱི་ཁྱབ་ཅུས། ཀྲུང་གོ་འཛིན་ཤོག་ལྟ་སྐུལ་དོ་དམ་ཨུ་ཡོན་ལྷན་ཁང་བཅས་ཀྱི་“གཏན་འཁེལ་གསུམ་”གྱི་གཏན་འབེབས་ཕྱི་ཕྱོགས་སུ་ཁྱབ་བསྒྲགས་བྱས།……བློ་མཐུན་ཞི་ཅིན་ཕིང་གིས་སྲོག་ཤིང་གནང་བའི་ཏང་ཀྲུང་དབྱང་གི་འགྱུར་མེད་སྟོབས་ལྡན་གྱི་འགོ་ཁྲིད་འོག་ཏང་དང་རྒྱལ་ཁབ་ཀྱི་སྒྲིག་གཞིའི་བསྒྱུར་བཅོས་དེ་གོ་རིམ་ལྡན་པའི་ངང་མདུན་དུ་སྤེལ་གྱི་ཡོད།

གསུང་བཤད་གལ་ཆེན་འདིའི་ནང་སྤྱི་ཁྱབ་ཧྲུའུ་ཅི་ཞི་ཅིན་ཕིང་གིས་“བརྟན་རླིང་དང་གོ་རིམ་ལྡན་པའི་ངང་སྒྲིག་གཞིའི་བསྒྱུར་བཅོས་རྩ་འཛུགས་དང་ལག་བསྟར་བྱེད་པའི་ལས་འགན་ཁག་དོན་འཁྱོལ་གནད་ལ་འཁེལ་བ་བྱེད་པའི་”ཐད་བླང་བྱ་གསལ་པོ་བཏོན་གནང་ཡོད།

——ཀྲུང་དབྱང་རིམ་པའི་སྒྲིག་གཞིའི་བསྒྱུར་བཅོས་སྐོར་ལ། སྤྱི་ཁྱབ་ཧྲུའུ་ཅི་ཞི་ཅིན་ཕིང་གིས་“ནན་ཏན་གྱིས་རྩ་འཛུགས་དང་ལག་བསྟར་ཡག་པོ་བྱེད་དགོས་”ཞེས་བླང་བྱ་བཏོན་གནང་ཡོད། སྤྱི་ཁྱབ་ཧྲུའུ་ཅིས་དུས་སྐབས་ངེས་ཅན་ཞིག་གི་ཚུན་གྱི་ལས་ཀར་ཁས་ལེན་གནང་ནས་“ལས་ཀ་ཁག་སྤྱིའི་ཆ་ནས་ལམ་ལྷོང་བྱུང་ཡོད་”ཅེས་བསྟན་གནང་ལ། དེ་དང་སྦྲགས་ནས་རྗེས་ཕྱོགས་ཀྱི་ལས་ཀའི་ཐད་བྱེ་བྲག་གི་བླང་བྱ་བཏོན་གནང་བ་སྟེ། “ལས་ཀའི་སྒྲུབ་ཚད་མགྱོགས་སུ་བཏང་ནས་ཀྲུང་དབྱང་རིམ་པའི་བསྒྱུར་བཅོས་ཀྱི་འགན་འཁྲི་གཏན་འཁེལ་བྱས་པའི་དུས་ཚད་ནང་སྤུས་ཚད་མཐོ་བའི་ངང་ལེགས་འགྲུབ་ཡོང་རྒྱུ་འགན་ལེན་བྱེད་དགོས་”ཞེས་ནན་གསུང་གནང་ཡོད།

ས་གནས་ཀྱི་སྒྲིག་གཞིའི་བསྒྱུར་བཅོས་སྐོར་ལ། སྤྱི་ཁྱབ་ཧྲུའུ་ཅི་ཞི་ཅིན་ཕིང་གིས་“ས་གནས་ཀྱི་སྒྲིག་གཞིའི་བསྒྱུར་བཅོས་རྩ་འཛུགས་དང་ལག་བསྟར་བྱེད་པར་ཚད་མཐོའི་མཐོང་ཆེན་བྱེད་པ་མ་ཟད་དེ་ཡག་པོར་སྒྲུབ་དགོས་”ཞེས་བླང་བྱ་བཏོན་གནང་ཡོད། སྤྱི་ཁྱབ་ཧྲུའུ་ཅིས་ནན་གསུང་གནང་དོན། “ས་གནས་ཀྱི་སྒྲིག་གཞིའི་བསྒྱུར་བཅོས་དེ་ཀྲུང་དབྱང་རིམ་པའི་བསྒྱུར་བཅོས་དང་གཅིག་འདོམས་ཀྱིས་སྦྲེལ་མཐུད་བྱས་ཏེ་སྐུལ་འདེད་ཏན་ཏིག་བྱེད་དགོས།” “ཏང་དང་རྒྱལ་ཁབ་ཀྱི་སྒྲིག་གཞི་བསྒྱུར་བཅོས་ཀྱི་ཇུས་གཞིའི་ནང་བླང་བྱ་གསལ་པོར་བཏོན་ཡོད་པའི་ས་གནས་ཀྱིས་དོན་འཁྱོལ་བྱ་རྒྱུ་དག་ཇི་མ་ཇི་བཞིན་ནན་ཏན་གྱིས་དོན་འཁྱོལ་བྱེད་དགོས།” སྤྱི་ཁྱབ་ཧྲུའུ་ཅིས་དམིགས་བསལ་གྱིས་ནན་གསུང་གནང་དོན། “ཞིང་ཆེན་（རང་སྐྱོང་ལྗོངས་དང་ཐད་སྐྱོང་གྲོང་ཁྱེར་）ཏང་ཨུས་དངུལ་རྩ་ཨུ་ལྷན་དང་དེའི་གཞུང་ལས་ཁང་དང་དངུལ་རྩའི་ལས་དོན་ཨུ་ལྷན་སྒྲིག་འཛུགས་བྱེད་པར། ས་གནས་ཀྱི་ད་ཡོད་དངུལ་རྩའི་ལས་ཀའི་སྒྲིག་གཞིའི་རྨང་གཞིའི་ཐོག་གཅིག་འདོམས་ཀྱིས་བཀོད་སྒྲིག་བྱས་ཏེ། སྒྲིག་གཞི་གཅིག་གིས་ལྟ་སྐུལ་དོ་དམ་དང་ཉམས་ཉེན་འགོག་སེལ་བྱེད་པ་གཙོ་བོར་འཛིན་ཞིང་། དངུལ་རྩའི་སྒྲིག་གཞིའི་ཏང་འཛུགས་ལས་ཀར་ཤུགས་རྒྱག་པ་དེ་ཡིན།” ས་གནས་ཀྱི་ཚན་རྩལ་སྡེ་ཁག་གི་ལས་འགན་དང་སྒྲིག་གཞི་ལེགས་སྒྲིག་བྱེད་པའི་ཐད་སྤྱི་ཁྱབ་ཧྲུའུ་ཅིས་ནན་གསུང་གནང་དོན། “ས་གནས་ཀྱི་གནས་ཚུལ་ཀྲུང་དབྱང་དང་མི་འདྲ་ལ་ཐག་གཅོད་བྱ་དགོས་པའི་འབུར་ཐོན་གནད་དོན་ཡང་མི་འདྲ་བ་ཡིན།” ཞིང་ཆེན་དང་། གྲོང་ཁྱེར། རྫོང་བཅས་ནི་“མཐའ་གཅིག་ཏུ་ཀྲུང་དབྱང་རིམ་པ་དང་ཟླ་མཚུངས་ཡོང་དགོས་པའི་ངེས་པ་མེད། ཚན་རྩལ་དོ་དམ་གྱི་ལས་འགན་གཅིག་སྡུད་བྱེད་དགོས་རིགས་འོས་འཚམ་གྱིས་གཅིག་སྡུད་བྱེད་དགོས་པ་ལས་ཚད་ཡོད་པའི་ཚན་རྩལ་ཐོན་ཁུངས་‘གྲོ་ཕྱེ་རླུང་སྤུར་’ལྟར་བྱེད་མི་རུང་། གྲོང་ཁྱེར་དང་རྫོང་གི་ཚན་རྩལ་སྒྲིག་གཞིའི་ཐད་སྤྱི་ཡོངས་ནས་ཤུགས་རྒྱག་དགོས་པ་མ་ཟད། བལྟོས་བཅས་ཀྱིས་བརྟན་འཇགས་ཡོང་བ་རྒྱུན་འཁྱོངས་བྱེད་དགོས།” ས་གནས་ཀྱིས་“དོན་གྲོས་མཐུན་སྦྱོར་སྒྲིག་གཞི་མང་དྲགས་པའི་”བསམ་འཆར་བཏོན་པའི་སྐོར་ལ། སྤྱི་ཁྱབ་ཧྲུའུ་ཅིས་ངེས་པར་དུ་ནན་ཏན་གྱིས་ཐག་གཅོད་བྱེད་དགོས་ཞེས་བླང་བྱ་བཏོན་གནང་བ་རེད།

ས་གནས་ལ་བསམ་འཆར་ཆེ་ཞིང་སྒྲིག་གཞིའི་བསྒྱུར་བཅོས་དང་ཟུང་འབྲེལ་བྱས་ཏེ་གཅིག་འདོམས་ཀྱིས་སྐུལ་འདེད་གཏོང་དགོས་པའི་སྲིད་འཛིན་དང་ཁྲིམས་བསྟར་སྒྲིག་གཞིའི་བསྒྱུར་བཅོས་ལ་སོགས་པའི་གནད་དོན་སྐོར་ལ། སྤྱི་ཁྱབ་ཧྲུའུ་ཅི་ཞི་ཅིན་ཕིང་གིས་ནན་གསུང་གནང་དོན། “ཏང་གི་ཚོགས་ཆེན་ཉི་ཤུ་པའི་ཐབས་ཇུས་བཀོད་སྒྲིག་ལྟར། སྲིད་འཛིན་དང་ཁྲིམས་བསྟར་སྒྲིག་གཞིའི་བསྒྱུར་བཅོས་ཟབ་སྤེལ་སྔར་ལས་ལྷག་པར་བྱེད་པ་དང་། སྲིད་གཞུང་སྡེ་ཁག་གི་ཁྲིམས་བསྟར་བྱེད་པོའི་འགན་འཁྲི་ནན་དཀྲིས་བྱེད་དགོས།” “གཞི་རིམ་གྱི་ཕྱོགས་བསྡུས་ཁྲིམས་བསྟར་སྒྲིག་སྲོལ་དང་ལམ་སྲོལ་འཐུས་ཚང་གཏོང་དགོས།”

——སྒྲིག་གཞིའི་བསྒྱུར་བཅོས་རྩ་འཛུགས་དང་ལག་བསྟར་བྱེད་པའི་ལས་ཀའི་སྒྲིག་ཁྲིམས་སྐོར་ལ། སྤྱི་ཁྱབ་ཧྲུའུ་ཅི་ཞི་ཅིན་ཕིང་གིས་“ངེས་པར་དུ་ལྕགས་ལྟ་བུའི་སྒྲིག་ཁྲིམས་ཀྱིས་གཞོགས་འདེགས་བྱེད་དགོས་”ཞེས་དང་། “རིམ་པ་ཁག་གི་བསྒྱུར་བཅོས་དང་འབྲེལ་བའི་སྡེ་ཁག་གིས་མི་སྣ་འཕྲལ་དགོས་ཀྱིས་བསྡུ་བ་དང་། ལས་བྱེད་པ་འཕྲལ་དགོས་ཀྱིས་བསྐོ་གཞག་ལེགས་སྒྲིག་སྤེལ་རེས་བྱེད་པ། ཆེད་ལས་ལག་རྩལ་གོ་མིང་འཕྲལ་དགོས་ཀྱིས་དཔྱད་འཇོག་གཏན་འབེབས་བྱེད་པ་སོགས་གཏན་འགོག་བྱེད་དགོས། དགོངས་སྐོར་སྙན་སེང་ཞུ་བའི་ལམ་ལུགས་ལག་བསྟར་ནན་མོ་བྱས་ཏེ། བསྒྱུར་བཅོས་ཀྱི་དོན་དག་ཆེ་རིགས་ངེས་པར་དུ་ཏང་ཀྲུང་དབྱང་ལ་ཆོག་མཆན་ཞུ་དགོས། བསྒྱུར་བཅོས་བྱེད་པར་ཏང་ཀྲུང་དབྱང་གི་གཏན་འབེབས་དང་ལེན་བྱེད་དགོས་ལ། ངེས་པར་དུ་བཀའ་སྒྲུབ་བཀག་སྲུང་བྱེད་དགོས་”ཞེས་བླང་བྱ་བཏོན་གནང་ཡོད།

སྤྱི་ཁྱབ་ཧྲུའུ་ཅི་ཞི་ཅིན་ཕིང་གིས་རིམ་པ་ཁག་གི་སྒྲིག་ཁོངས་གཞུང་ལས་ཁང་གིས་ལོ་མང་རིང་“ལྟེ་བར་དམིགས་པ་དང་སྤྱི་ཡོངས་ལ་ཞབས་འདེགས་ཞུས་ཏེ། ཕན་འབྲས་ལྡན་པའི་ལས་ཀ་མང་པོ་བསྒྲུབས་པ་དང་། སྒྲིག་གཞིའི་སྒྲིག་ཁོངས་བྱ་གཞག་འཕེལ་རྒྱས་འགྲོ་བར་སྐུལ་སྤེལ་ནུས་ལྡན་བྱས་པ་རེད་”ཅེས་ཁས་ལེན་གནང་བ་མ་ཟད། ཕྱོགས་གཉིས་ཀྱི་ཐད་ནས་བླང་བྱ་བཏོན་གནང་བ་སྟེ། གཅིག་ནི་ཆབ་སྲིད་ལས་ཁུངས་འཛུགས་སྐྲུན་ལ་མུ་མཐུད་ཤུགས་རྒྱག་པ་དང་། བརྗོད་དོན་གཙོ་བོའི་སློབ་གསོ་དམ་འཛིན་ཏན་ཏིག །བརྟག་དཔྱད་ཞིབ་འཇུག་གི་སྤྱོད་ཚུལ་དར་སྤེལ། ཐབས་ཤེས་ངོ་མ་འདོན་པ་དང་དོན་འབྲས་བརྩོན་ལེན། སྒྲིག་ཨུའི་བློ་འདོན་དང་ལག་རོགས་ཡག་པོ་བཅས་བྱེད་དགོས། གཉིས་ནི་འགོ་ཁྲིད་ཚན་པའི་འཛུགས་སྐྲུན་ལ་མུ་མཐུད་ཤུགས་རྒྱག་པ་དང་། ཆེད་ལས་ནུས་པའི་འཛུགས་སྐྲུན་ལ་ཤུགས་བརྒྱབ་སྟེ། ཆབ་སྲིད་བཟང་བ་དང་། ལས་སྒོར་བྱང་བ། སྤྱོད་ཚུལ་ལེགས་པ་བཅས་ཀྱི་བྱང་ཚད་མཐོ་བའི་ཆེད་ལས་ཅན་གྱི་སྒྲིག་གཞིའི་སྒྲིག་ཁོངས་ཀྱི་ལས་བྱེད་པའི་དཔུང་སྡེ་ཞིག་ཤུགས་བཏོན་ནས་འཛུགས་སྐྲུན་བྱེད་དགོས། སྤྱི་ཁྱབ་ཧྲུའུ་ཅིས་ནན་གསུང་གནང་དོན། “རིམ་པ་ཁག་གི་ཏང་ཨུས་སྒྲིག་གཞིའི་སྒྲིག་ཁོངས་ལས་ཀར་ཚད་མཐོའི་མཐོང་ཆེན་བྱེད་དགོས་པ་དང་། རིམ་པ་ཁག་གི་རྩ་འཛུགས་སྡེ་ཁག་གིས་གཏོགས་ཁོངས་དོ་དམ་བླང་བྱ་ནན་ཏན་གྱིས་དོན་འཁྱོལ་བྱས་ཏེ། ཏང་གིས་སྒྲིག་གཞིའི་སྒྲིག་ཁོངས་ལ་དོ་དམ་བྱེད་པའི་ཆབ་སྲིད་ཀྱི་དགེ་མཚན་དང་། རྩ་འཛུགས་ཀྱི་དགེ་མཚན། ལམ་ལུགས་ཀྱི་དགེ་མཚན་བཅས་སྒོ་ཀུན་ནས་འདོན་སྤེལ་བྱེད་དགོས། སྒྲིག་ཨུའི་ཁོངས་གཏོགས་སྡེ་ཚན་ཁག་གིས་ཕན་ཚུན་རོགས་རེས་དང་གཞོགས་འདེགས་ལ་ཤུགས་བརྒྱབ་སྟེ་ཐུན་མོང་ཐོག་སྒྲིག་གཞིའི་སྒྲིག་ཁོངས་ལས་ཀ་ཡག་པོར་སྒྲུབ་དགོས།”

སྒྲིག་གཞིའི་སྒྲིག་ཁོངས་ལས་ཀ་ནི་ཏང་གི་སྲིད་སྐྱོང་ཐོན་ཁུངས་བགོ་སྒྲིག་བྱེད་པའི་རྨང་གཞིའི་རང་བཞིན་གྱི་ལས་ཀ་ཞིག་ཡིན་པ་དང་། རྒྱལ་ཁབ་སྲིད་དབང་འཛུགས་སྐྲུན་བྱེད་པའི་ནང་དོན་གལ་ཆེན་ཞིག་ཡིན། སྤྱི་ཁྱབ་ཧྲུའུ་ཅི་ཞི་ཅིན་ཕིང་གི་གསུང་བཤད་གལ་ཆེན་འདིའི་དགོངས་དོན་སློབ་སྦྱོང་དང་ལག་བསྟར་གཏིང་ཟབ་དང་། སྤྱི་ཁྱབ་ཧྲུའུ་ཅིའི་ཏང་དང་རྒྱལ་ཁབ་ཀྱི་སྒྲིག་གཞིའི་བསྒྱུར་བཅོས་ཟབ་སྤེལ་བྱེད་པ་དང་། དུས་རབས་གསར་པའི་སྒྲིག་གཞིའི་སྒྲིག་ཁོངས་ལས་ཀ་ཡག་པོར་སྒྲུབ་པའི་སྐོར་གྱི་རྒྱས་བཤད་གལ་ཆེན་སློབ་སྦྱོང་དང་ལག་བསྟར་གཏིང་ཟབ། ཏང་གི་ཕྱོགས་ཡོངས་ཀྱི་འགོ་ཁྲིད་རྒྱུན་འཁྱོངས་དང་དེར་ཤུགས་རྒྱག་རྒྱུ་སྤྱི་འདོམས་སུ་འཛིན་པ། སྒྲིག་གཞིའི་སྒྲིག་ཁོངས་ལས་ཀ་སྤུས་ཚད་མཐོ་བའི་འཕེལ་རྒྱས་འགྲོ་བར་ཕྱོགས་ཡོངས་ནས་སྐུལ་འདེད་བཅས་བྱས་ཏེ། སྟོབས་ལྡན་རྒྱལ་ཁབ་འཛུགས་སྐྲུན་དང་མི་རིགས་བསྐྱར་དར་ཡོང་བར་ལམ་ལུགས་དང་རྩ་འཛུགས་ཀྱི་འགན་སྲུང་ནུས་ལྡན་འདོན་སྤྲོད་བྱེད་དགོས།

སྐར་མ་མཁའ་འགྲོས་བསྒྱུར།