སྤྱིར་བཏང་དུ་ལོ་ཙཱ་བྱེད་པ་ནི་སྐད་ཆའི་རྣམ་པ་ཞིག་གི་ལམ་ནས་སྐད་ཆའི་རྣམ་པ་གཞན་ཞིག་གི་བརྗོད་དོན་ཇི་བཞིན་བསྒྱུར་བར་བྱ་བའི་སྐད་ཆའི་ལག་ལེན་གྱི་བྱ་འགུལ་ཞིག་སྟེ། དེ་ནི་མ་ཡིག་གི་བརྗོད་དོན་ལ་སླད་སྐྱོན་མ་ཤོར་བར་སྒྱུར་ཡིག་ཏུ་ཇི་བཞིན་མཚོན་རྒྱུ་དེ་ཡིན། ལོ་ཙཱ་བ་ཞིག་ལ་མཚོན་ན་སྐད་རིགས་དེ་གཉིས་ལ་བྱང་ཆ་ལྡན་དགོས་པར་མ་ཟད། སྐད་རིགས་དེ་གཉིས་དང་འབྲེལ་བའི་རིག་གནས་ལའང་ཤེས་རྟོགས་ངེས་ཅན་ཞིག་དགོས།
དེང་གི་དུས་འདིར་སྤྱི་ཚོགས་ཀྱི་འཕེལ་རྒྱས་ནི་ངེས་པར་དུ་མི་རིགས་བར་དང་རྒྱལ་ཁབ་དང་རྒྱལ་ཁབ་བར་གྱི་ལག་རྩལ་དང་རིག་གནས་བཅས་བསམ་བློ་བརྗེ་རེས་བྱེད་པ་བསྟུན་ནས་འཕེལ་རྒྱས་སུ་འགྲོ་བའི་འགྲོས་ལམ་ཉག་ཅིག་ཏུ་གྱུར་ཡོད། དེ་བས་ལོ་ཙཱ་བའི་བྱ་གཞག་འདི་མིག་སྔར་གཙིགས་ཆེན་དུ་འཛིན་དགོས་པའི་དུས་བསྐལ་གསར་པ་ཞིག་ཏུ་སླེབས་ཡོད། ལོ་ཙཱའི་ཕྱོགས་ཀྱི་སྒྱུར་ཐབས་དང་ལོ་ཙཱའི་ཚད་གཞི་ལ་སོགས་ཡང་རྣམ་པ་སྣ་ཚོགས་ཞིག་ཏུ་སྣང་།
གཅིག །ལོ་ཙཱའི་རྩ་དོན་དང་ཚད་གཞི།
རྒྱ་བོད་ལོ་ཙཱའི་ཚད་གཞི་གླེང་བའི་ཐོག་མར་གསལ་བཤད་ཅིག་བྱེད་དགོས་པ་ནི།
ལོ་ཙཱའི་རྩ་དོན་དང་ཚད་གཞི་གཅིག་ཏུ་ངོས་འཛིན་བྱེད་པ་ཡོད་མོད་ཀྱང་། དེ་གཉིས་མི་མཐུན་ཏེ། རྩ་དོན་ནི་ལོ་ཙཱ་བ་ལོ་ཙཱའི་ལས་ལ་ཞུགས་དུས་ངེས་པར་བརྩི་སྲུང་བྱ་དགོས་པའི་དོན་ཡིན་པ་སྟེ་ལོ་ཙཱའི་ངོ་བོ་ལ་བལྟས་ནས་བཞག་པ་དང་། ཚད་གཞི་ནི་ལོ་ཙཱ་ལས་བྱུང་བའི་འགྱུར་དེ་ཉིད་མ་ཡིག་དང་མཐུན་མིན་འཇལ་བྱེད་ཀྱི་དོན་ཡིན་པ་སྟེ་ལོ་ཙཱའི་ཡུལ་ལ་དམིགས་ནས་བཞག་པ་ཞིག་རེད། དེ་ལྟར་རྩ་དོན་དང་ཚད་གཞི་གཉིས་ཀྱི་འཇོག་སྟངས་སོ་སོར་གྱུར་ཀྱང་། སྐབས་རེར་དོན་གཅིག་ཏུ་སོང་བ་ཡོད་དེ། དཔེར་ན། རྒྱ་ནག་གི་ལོ་ཙཱ་བ་ཆེན་མོ་ཡན་ཧྥུ་ཡིས་གཏན་ལ་ཕབ་པའི“信达雅”ཞེས་པ་ལོ་ཙཱའི་ཚད་གཞི་ཡིན་པ་ཀུན་ཀྱི་ཁས་ལེན་པ་སྟེ། འགྱུར་གང་ཞིག་དོན་དང་འགལ་བ་ཡོད་མིན། དོན་ལྟར་ཐོན་ཡོད་མེད། འགྱུར་ཚིག་སྙན་འཇེབས་ཡིན་མིན་གྱིིས་ཚད་འཇལ་ནུས་པའི་ཕྱིར། དེ་ལ་རྩ་དོན་ཡང་ཡོད་དེ། ལོ་ཙཱ་བས་འགྱུར་གང་ཞིག་ཕབ་དུས། ངེས་པར་མ་ཡིག་གི་དོན་དང་མཐུན་དགོས་པ་དང་། འགྱུར་ཡིག་དེས་ངེས་པར་མ་ཡིག་གི་དོན་མཚོན་ཐུབ་དགོས་སོ། །
ལོ་ཙཱའི་ཚད་གཞི་སྐོར་ལ་ལོ་ཙཱ་རིག་པའི་གཞུང་ལུགས་སྨྲ་བའི་མཁས་པ་རྣམ་པས་བཞེད་ཚུལ་མི་འདྲ་བ་དུ་མ་བསྟན་ཡོད། ལོ་ཙཱ་བ་སོ་སོའི་བློ་ཁམས་དང་དམིགས་ཡུལ། ཡོན་ཚད། འཚོ་བའི་ཁོར་ཡུག་དང་དུས་རབས། བསྒྱུར་བྱའི་རིག་གནས་མི་འདྲ་བའི་དབང་གིས་ལོ་ཙཱའི་ཚད་གཞི་ཡང་རྣམ་པ་སྣ་ཚོགས་འབྱུང་སྲིད་དེ་ད་ཡོད་ཀྱི་ཡིག་ཆར་བལྟས་ན་བོད་ཀྱི་ལོ་རྒྱུས་སྟེང་བསྡོམས་པས་ཚད་གཞི་གསུམ་ཙམ་བྱུང་ཞིང་། སྒྲ་སྦྱོར་བམ་གཉིས་ལས། དམ་པའི་ཆོས་བསྒྱུར་བའི་ལུགས་ནི་དོན་དང་ཡང་མི་འགལ་ལ་བོད་ལ་ཡང་གོ་བདེ་བར་གྱིས་ཤིག་ཅེས་གསུངས་པ་དང་། ས་སྐྱ་ཀུན་དགའ་རྒྱལ་མཚན་གྱིས། ལོ་ཙཱ་བ་ནི་ནེ་ཙོ་ལྟ་བུའོ་ཞེས་དང་། ལྕང་སྐྱ་རོལ་པའི་རྡོ་རྗེ་མཆོག་གིས་ཚིག་གསལ་ལ་གོ་བདེ་བ་དོན་དང་ཡང་མི་འགལ་བར་བྱས་ཏེ་ཞེས་བྱེ་བྲག་ཏུ་ཚད་གཞི་གསུམ་ཙམ་གཏན་འབེབས་བྱས། ཚད་གཞི་རྣམ་པ་སྣ་ཚོགས་བྱུང་བ་དེ་དག་ལས་ང་ཚོས་ཤེས་ཐུབ་པ་ནི། འདོད་ཚུལ་དེ་དག་ཕན་ཚུན་གཞོགས་འདེགས་དང་ཕན་ཚུན་ལྷན་ཐབས་སུ་གྱུར་ཡོད་པར་མ་ཟད། ད་དུང་མཚན་ཉིད་སོ་སོའི་ཁ་ཕྱོགས་སའང་མི་གཅིག །
འོན་ཀྱང་དགོངས་གཞིའི་སྙིང་པོ་ཚང་མ་ནི་སྒྱུར་བྱེད་བུ་ཡིག་གིས་མ་འཕྱུགས་མ་ནོར་བར་བསྒྱུར་བྱ་མ་ཡིག་གི་དོན་སྙིང་དེ་ཇི་བཞིན་དུ་མཚོན་དགོས་ཤིང་། བསྒྱུར་བྱ་མ་ཡིག་གི་ཉམས་དང་རྣམ་པ་དེ་མངོན་གསལ་དུ་མཚོན་དགོས།
མདོར་ན་བོད་ཀྱི་ལོ་ཙཱའི་ཚད་གཞི་རྣམས་སྔོན་གྱི་ལོ་པཎ་རིམ་བྱོན་དག་གིས་སྔ་གཞུག་ཕྱི་ནང་ཀུན་ལ་འདང་ཕོག་པ་བྱས་ནས་གསུང་རབ་བསྟན་བཅོས་དང་སྒྱུ་རྩལ་རྩོམ་རིག་གི་བརྩམས་ཆོས་སྣ་ཚོགས་དང་།
དེ་མིན་མངོན་བརྗོད་དང་ཚན་རྩལ་གཞུང་ལུགས་སོགས་ཀུན་ལ་གང་འཚམ་གང་འོས་སུ་སྤྱོད་ཆོག་པར་བསྟན་ཡོད་པས། ད་ལྟའི་བར་ལོ་ཙཱའི་ལས་ཀ་གཉེར་མཁན་ཚང་མས་མཐོང་ཆེན་གཙིགས་འཛིན་བྱས་དང་བྱེད་བཞིན་ཡོད་ལ། ཡང་དག་ཚད་མར་གཟུང་འོས་ཀྱི་ཆ་མང་དུ་མཆིས་པ་དང་། རྒྱལ་ཁབ་ཕྱི་ནང་གི་ལོ་ཙཱའི་ཚད་གཞི་གྲགས་ཆེན་རྣམས་དང་མ་བསྟུན་རང་མཐུན་དུ་གྱུར་ཡོད་པ་ང་ཚོས་གཟུ་བོའི་བློས་དཔྱད་ཅིང་བརྟགས་ན་ཤེས་པས། རྒྱ་བོད་ལོ་ཙཱ་བ་ཀུན་གྱིས་ཐུན་མོང་གི་ལག་ཆར་བཟུང་ན། བཀོལ་སྤྱོད་ཀྱི་རིན་ཐང་ཤིན་ཏུ་ཆེ་བའི་ཁྱད་ཆོས་གཞན་དང་མི་འདྲ་བ་ཞིག་ལྡན་པ་མངོན་སུམ་ཚད་མས་གྲུབ་ཞིང་། སྔོན་བྱོན་མཁས་པ་དག་གིས་མཛད་པའི་རྒྱ་བོད་ཀྱི་ལོ་ཙཱའི་ཚད་གཞི་ཚང་མ་རྩ་བའི་ཆ་ནས་མི་འདྲ་བ་ཆེར་མེད་པར་འདོད་དོ། །
གཉིས། རྒྱ་བོད་ཡིག་སྒྱུར་ཐབས་ཀྱི་གསར་གཏོད་རང་བཞིན།
ལོ་ཙཱ་བ་ལ་གསར་གཏོད་ཀྱི་སྙིང་སྟོབས་དགོས་པ་སྟེ། རྒྱ་བོད་མི་རིགས་གཉིས་ཀྱི་སྐད་ཆའི་སྒྲ་གདངས་དང་མིང་འདོགས་ལུགས། ཚིག་གི་གྲུབ་ཚུལ། རིག་གནས་རྒྱབ་ལྗོངས་སོགས་ཐ་དད་ཡིན་པས་ཡིག་སྒྱུར་ལས་ཀའི་ཁྲོད་དོན་གྱི་མདུད་པ་བཀྲོལ་ཞིང་ནང་གི་ཉིང་བཅུད་འདོན་ཐུབ་པ་དང་། ཉམས་དང་ལྡན་པའི་སྐད་ཆ་སྤྱད་ནས་རྗོད་བྱེད་ཚིག་དང་བརྗོད་བྱའི་དོན་གྱི་ཆ་གང་ནས་ཀྱང་མིའི་ཡིད་དབང་འགུག་ཐུབ་པ་ཞིག་ཡིན་དགོས།
ཡིག་སྒྱུར་ལས་དོན་ཁྲོད་ཚིག་འབྲུ་རེ་རེར་ནོར་བ་མེད་པ་ནི་དུས་ནམ་ཡིན་ཡང་ཡིག་སྒྱུར་གྱི་བླ་སྲོག་ལྟ་བུ་ཡིན། ནོར་བ་མེད་པའི་རྨང་གཞིའི་སྟེང་ད་གཟོད་རྩོམ་གྱི་སྙན་ཆ་ལེགས་པོ་ཞིག་སྤེལ་ན། ཀློག་མཁན་གྱི་འགྱུར་ཡིག་ཐོག་ནས་མ་རྩོམ་གྱི་ནང་དོན་ཆད་ལྷག་མེད་པར་གོ་ཐུབ་པ་དང་། མིང་དང་ཐ་སྙད་འགའ་རེའི་ཕྱོགས་ནས་ཀློག་བདེ་པོ་དེ་འདྲ་མིན་པས་ཀློག་འདོན་བྱེད་པར་དཀའ་ཁག་ཅུང་ཟད་བཟོས་ཡོད་ནའང་། དེ་ནི་རྩོམ་གྱི་སྙན་ཆ་ཞན་པ་ཙམ་ལས་མ་འདས། ཚིག་གི་སྙན་ཆ་ཕྱོགས་ནས་ལེགས་པར་ཐོན་ཡོད་ནའང་དོན་ཀྱི་ཆ་ནས་ནོར་བ་ཡོད་ཚེ་ཡང་བསྐྱར་དུ་སྒྱུར་དགོས། ང་ཚོས་ཚན་རིག་གི་ཆེད་རྩོམ་ཞིག་སྒྱུར་ཚེ། ཀློག་པ་པོས་ཁྱེད་ཀྱི་འགྱུར་རྩོམ་དེ་མ་རྩོམ་གྱི་ནང་དོན་དང་ཡོངས་སུ་གཅིག་མཐུན་ཡིན་པའི་ཚད་དུ་ནམ་ཡང་སླེབས་ཐབས་མེད་ནའང་། ང་ཚོས་ཡག་ཐོག་ཡག་བརྩེགས་ཀྱི་རྣམ་འགྱུར་བཟུང་ནས། རིམ་བཞིན་ཁྱད་པར་དེ་ཇེ་ཆུང་དུ་གཏོང་བའི་གདེང་ཚོད་དང་ཆོད་སེམས་ཅིས་ཀྱང་ཡོད་དགོས་ལ། དོན་གྱི་གོ་བ་ཕལ་མོ་ཆེ་ལོན་པ་ཙམ་གྱིས་ཆོག་པར་ཡིད་ཚིམས་ནས་ཡིག་སྒྱུར་གྱི་བྱ་བ་སྒྲུབ་ན། ནམ་ཡང་མི་ལ་མགོ་རྙོག་བཟོ་བའི་འགྱུར་རྩོམ་གྱི་མིང་ཙམ་ལས། མི་རིགས་རང་གི་རིག་གནས་ཡར་རྒྱས་གོང་དུ་སྤེལ་བར་ཕན་པའི་སྨན་དུ་མི་འགྲོའོ། །
ཡིག་སྒྱུར་ཞེས་པ་དེ་མ་ཡིག་དང་ཁ་བྲལ་ནས་རང་སྣང་གང་ཤར་སྒོས་སྒྱུར་ཆོག་པ་ཞིག་མ་ཡིན་ལ། དེ་ནི་ཡིག་སྒྱུར་པའི་ཁྱད་ཆོས་ལས་བཟོས་པའི་ཚད་ཡོད་རང་བཞིན་ཡིན་པས། ཡིག་རིགས་དང་སྒྱུ་རྩལ་བྱ་བ་གཞན་དག་ལ་ཡོད་པའི་ཚད་ཡོད་རང་བཞིན་དེ་དང་གཅིག་མཚུངས་རེད། ཚིག་ལ་ལར་སྒྱུར་ཐབས་ལྔ་དྲུག་ལྷག་ཡོད་ཀྱང་སྲིད། དེར་ཁྱོད་ཀྱིས་སེམས་ཞིབ་མོས་དཔྱད་བསྡུར་བྱས་རྗེས་འོས་འཚམ་གྱི་ཐབས་དེ་གདམ་པར་བྱ་ཞིང་། ཚིག་ལ་ལ་ཅུང་སྒྱུར་དཀའ་བའི་ཚད་དུ་ཐུག་ཀྱང་། དེ་རྩོམ་མཁན་གྱིས་སྨྱུག་ཁ་གནད་དུ་ཕབ་ནས་བྲིས་པ་ཡིན་ཕྱིན། གོ་དོན་ཟབ་ཅིང་མཚར་སྣང་བསྐྱེད་པའི་ཚིག་དག་ཡིན་པས་ཁྱོད་ཀྱིས་དཀའ་བ་ཁྱད་བསད་སྒོས་དོན་གྱི་ཕུགས་བརྟོལ་བ་དང་། གསར་གཏོད་ཀྱི་སྙིང་སྟོབས་བསྐྱེད་དེ། དོན་མཚུངས་ཀྱི་སྦྱར་ནས་བསྒྱུར་བར་བྱའོ། །
སྤྱིར་མི་རིགས་ཞིག་གི་སྐད་ཆ་ནི་དུས་ཡུན་རིང་བའི་ལོ་རྒྱུས་ཀྱི་ཆུ་རྒྱུན་རིང་མོ་ཁྲོད་དུ་རིམ་བཞིན་གྲུབ་པ་ཞིག་ཡིན། དེ་བས་ཕུན་སུམ་ཚོགས་པའི་ཚིག་རྐང་རེ་རེ་གྲུབ་བྱེད་ཀྱི་མིང་ཚིག་མཐའ་ཡས་པ་ཞིག་ཡོད། ལོ་ཙཱའི་ལས་དོན་ཁྲོད་དེ་དག་གང་ལ་གང་འཚམ་གྱི་སྒོ་ནས་སྒྱུར་བྱེད་སྐད་རིགས་དེའི་སྟེང་གི་མཚོན་དོན་སྐད་རིགས་གཞན་ཞིག་ཏུ་ཇི་མ་ཇི་བཞིན་དུ་གསོན་ཉམས་ལྡན་པའི་སྒོ་ནས་མངོན་པར་བྱ་རྒྱུ་ནི་ལོ་ཙཱ་བའི་ཕྲག་ཏུ་ལྷུང་བའི་འོས་འགན་ཡིན། ཡང་གཅིག་བཤད་ན། མིང་ཚིག་རེ་རེ་ལ་ཡང་གྲུབ་བྱེད་ཀྱི་ལོ་རྒྱུས་རྒྱབ་ལྗོངས་ངེས་ཅན་རེ་ཡོད། བྱ་དངོས་གཅིག་ལ་མིང་གཅིག་འདོགས་པའི་དབང་དུ་བཏང་ན། འདོགས་མཁན་གྱི་ལྟ་བའི་ཟུར་མི་འདྲ་བའི་དབང་གིས་བྱ་དངོས་གཅིག་ལ་མིང་ཡང་རྣམ་པ་སྣ་ཚོགས་ཞིག་ཏུ་སྣང་། དེ་བས་ང་ཚོའི་ལོ་ཙཱ་བ་དག་གི་མིང་ཚིག་དེ་དག་ལག་ཏུ་འབྱོར་མ་ཐག་ངེས་པར་དུ་གང་ལ་གང་འཚམ་གྱི་སྒོ་ནས་སྐད་རིགས་གཉིས་ཕན་ཚུན་བརྒྱུད་བསྒྲགས་བྱས་པར་མ་ཟད། ད་དུང་སྐད་རིགས་གཉིས་ཀྱི་གཏིང་རིམ་པའི་ལོ་རྒྱུས་རྒྱབ་ལྗོངས་ཕན་ཚུན་གོ་སླ་བའི་སྒོ་ནས་མངོན་པར་བྱེད་དགོས། གདོད་མའི་སྤྱི་ཚོགས་འཚོ་བ་ལས་ཐོན་པའི་མིང་བརྡ་དེ་དག་ཤུགས་སུ་ལོ་རྒྱུས་ཀྱི་གདོང་རིས་ངོ་མ་མཚོན་ཐུབ་ལ། མིང་བརྡ་དེ་དག་ལས་གྲུབ་པའི་ལོ་རྒྱུས་ཀྱི་གསུང་རབ་དེ་དག་དེ་ལས་ཀྱང་རིན་ཐང་ཆེ། ཚིག་འབྲུ་རེ་རེའི་དོན་གྱི་མདུད་པ་བཀྲོལ་ནས་ལོ་རྒྱུས་ཀྱིས་གཏིང་རིང་པའི་ནང་དོན་མ་འཕྱུགས་མ་ནོར་བར་སྐད་རིགས་གཞན་ཞིག་ཏུ་ཇི་མ་ཇི་བཞིན་དུ་ལོ་རྒྱུས་ཀྱི་གླེགས་བམ་ཡངས་པོར་ཕྱེ་ནས་མངོན་རྒྱུ་ནི་མིག་སྔར་ལོ་ཙཱའི་བྱ་གཞག་གལ་ཆེན་ཞིག་ཡིན། མིང་བརྡ་དེ་དག་གི་གཏིང་རིམ་པའི་མཚོན་དོན་གྱི་མདུད་པ་བཀྲོལ་ནས་གང་ལ་གང་འཚམ་གྱི་སྒྱུར་ཐབས་གང་མང་སྤྱད་ནས་སྐད་རིགས་གཞན་ཞིག་གི་སྐད་ཡིག་བརྡ་སྤྲོད་འགྲོ་ལུགས་མཐུན་པར་མ་ཟད་ད་དུང་ཚིག་སྙན་ཞིང་གོ་བདེ་བ་ཞིག་ཡིན་དགོས། དེ་རྒྱུ་མཚན་ནི་མི་རིགས་གང་དང་གང་ལའང་རང་མཚན་གྱི་ངག་སྦྱོར་སྤེལ་ལུགས་དང་། ཐུན་མོང་མ་ཡིན་པའི་བརྡ་སྤྲོད་ཆོས་ཉིད། མཛེས་དཔྱོད་འཛིན་སྟངས། སྐད་ཆའི་གྲུབ་ཚུལ་རེ་བཅས་ལྡན་ཞིང་།
ད་ལྟ་བོད་མི་ཐུན་མོང་གིས་འཆད་བཞིན་པའི་སྐད་ཆ་འདི་ཡང་མི་རིགས་རང་ཉིད་འཚོ་གནས་ཀྱི་ཁོར་ཡུག་ཁྱད་པར་བའི་ཁྲོད་དུ་མིང་བརྡ་རེ་རེ་བཞིན་རིམ་གྱིས་བྱུང་བ་ཞིག་ཡིན་ལ། ལོ་རྒྱུས་ཀྱི་དུས་རིམ་ཅི་འདྲ་ཞིག་ཏུ་སླེབས་ཀྱང་མི་རྣམས་ཀྱིས་སྐད་ཆ་ལ་བརྟེན་ནས་བསམ་བློ་གཏོང་ཞིང་། བསམ་བློའི་གོམས་སྲོལ་དང་བསྟུན་ནས་སྐད་ཆའི་སྦྱོར་བ་སྤེལ། དེ་བས་ལོ་ཙཱ་བས་དོན་གྱི་ཕུགས་བརྟོལ་ནས་གོ་དཀའ་བའི་མིང་བརྡའི་མདུད་པ་བཀྲོལ་ནས་གང་ལ་གང་འཚམ་གྱི་སྒྱུར་བར་བྱ་དགོས། དོན་དང་མི་འགལ་བའི་གཞི་རྩ་དེའི་སྟེང་ནས་ཚིག་གི་སྦྱོར་ལུགས་སོགས་བསྒྱུར་བྱ་ལྟར་བསྒྱུར་བའམ། སྒྱུར་བྱེད་ཀྱི་སྐད་ལ་བརྗོད་བདེ་བར་བྱེད་པ་དེ་གཉིས་ལ་རྩོད་པ་མང་དུ་བདོག་པས་འདིར་རང་གི་འདོད་བློ་ལྟར་དེང་གི་དུས་དང་འཚམ་པའི་ལོ་ཙཱའི་ལས་དོན་ཁྲོད་མཁོ་བའི་སྒྱུར་ཐབས་ཀྱི་གསར་གཏོད་རང་བཞིན་རང་བློས་ལྕོགས་ཚོད་ཀྱིས་རགས་ཙམ་བརྗོད་པའོ། །