ཁམས་མི་ཉག་ཡུལ་ལ་དཔེར་བླངས་ཏེ་སྒྲ་སྒྱུར་གྱི་ཐབས་ལས་བྱུང་བའི་ས་མིང་།

དེ་ཡང་འཛམ་གླིང་ཡོངས་སུ་ཡིག་སྒྱུར་གཞུང་ལུགས་ཆེས་སྔ་ཤོས་སུ་གྲགས་པའི《སྒྲ་སྦྱོར་བམ་གཉིས།》ནང་ཡིག་སྒྱུར་ལ"སྒྲ་བསྒྱུར་དང་། དོན་བསྒྱུར། ཐད་བསྒྱུར། ཐད་ལོག་བསྒྱུར་བཅས " ཐབས་དམ་པ་བཞི་དང་། བྱེ་བྲག་བསྒྱུར་བྱའི་ནང་དོན་མི་འདྲ་བ་ལས་བསྒྱུར་ཐབས་ཀྱང་གང་ལ་གང་འཚམ་སྤྱོད་དགོས་པའི་སྐོར་གསུངས་ཡོད་ལ། 《རྒྱ་བོད་བརྡ་སྤྲོད་བསྡུར་དཔྱད་དང་བསྒྱུར་ཚུལ་རྣམ་བཤད།》ཀྱི་ནང་དུའང་"བོད་པའི་མིའི་མིང་དང་ས་མིང་། དེ་བཞིན་དཔེ་དེབ་ཀྱི་མིང་། དགོན་པའི་མིང་། ཆོས་ལུགས་གྲུབ་མཐའི་མིང་། ཚོགས་པའི་མིང་། དཔོན་གནས་ཀྱི་མིང་ལ་སོགས་ཚང་མ་ཆེད་སྤྱོད་མིང་གི་ཁོངས་སུ་གཏོགས་ཤིང་། མིའི་མིང་དང་ས་མིང་གི་ཡིག་བསྒྱུར་ནས་བརྗོད་ན། ངེས་པར་དུ་མིང་ནི་བདག་པོའི་རྗེས་འབྲངས་བྱ་ཞེས་པ་རྒྱུན་འཛིན་ཐོག །སྒྲ་སྒྱུར་གཙོ་བོར་བྱེད་པའི་རྩ་དོན་རྒྱུན་འཁྱོངས་བྱེད་དགོས" ཞེས་གསུངས་པ་ལྟར་ས་མིང་ལོ་ཙཱ་བ་རྣམས་ཀྱི་ས་མིང་ལོ་ཙཱ་བྱེད་དུས་སྒྲ་སྒྱུར་གཙོ་བོར་བཟུང་ནས་དོན་སྒྱུར་དང་ཕྱེད་སྒྱུར་ཕལ་བར་འཛིན་དགོས།

འདིར་བརྗོད་པའི་སྒྲ་སྒྱུར་ཞེས་པ་ནི་སྒྲ་ཡངས་འཇུག་ལྟར་བོད་ཀྱི་སྲོལ་རྒྱུན་ཡིག་བསྒྱུར་སྤྱི་ལ་གོ་བ་མ་ཡིན་པར། སྒྲ་དོག་འཇུག་བཞིན་བསྒྱུར་གཞུང་ལས་བསྟན་པའི་ཐབས་དམ་པ་བཞིའི་ནང་གསེས་སྒྲ་བསྒྱུར་ལ་གོ་དགོས་ཤིང་། སྒྲ་བསྒྱུར་ཞེས་པ་ཅི་འདྲ་ཞིག་ལ་ངོས་འཛིན་དགོས་ཤེ་ན། མ་ཡིག་མིང་ཚིག་གི་སྒྲ་གདངས་དེ་འགྱུར་ཡིག་ཏུ་སྒྲ་དོན་མཚུངས་པའི་མིང་ཚིག་གིས་ཚབ་བྱེད་པའི་ཐབས་ཤིག་ལ་གོ་བ་དང་། 《སྒྲ་སྦྱོར་བམ་གཉིས།》ལྟར་ན། མ་ཡིག་མིང་ཚིག་གི་སྒྲ་གདངས་ཐམས་ཅད་བཙན་པར་བགྱིས་ཏེ་བསྒྱུར་བ་ཞིག་ལ་ཟེར་བ་ཡིན། གནའ་དེང་གི་ལོ་ཙཱ་བ་ཚོའི་བསྒྱུར་རྩོམ་དང་རྒྱ་བོད་ཡིག་བསྒྱུར་ཐད་ཀྱི་གཞུང་གྲགས་ཅན་འགའ་རེའི་ལྟ་བའམ། སྤྱི་ཚོགས་འཚོ་བ་དངོས་ཀྱི་ལག་ལེན་དང་བཀོལ་སྤྱོད་བཅས་ལ་བརྟེན་ནས་བཤད་ན། ས་མིང་ལོ་ཙཱ་ནི་གཙོ་བོ་སྒྲ་བསྒྱུར་ལ་བརྟེན་ནས་བསྒྱུར་དགོས། ཡིན་ནའང་དེང་སང་རྒྱུ་རྐྱེན་གང་མང་ཞིག་གིས་སྒྲ་བསྒྱུར་གྱི་ཐབས་ལམ་ལ་བརྟེན་ནས་ས་མིང་ལོ་ཙཱ་བྱེད་དུས་གནད་དོན་མང་པོ་བྱུང་ཡོད་པ་རེད།

༡ གནའ་དེང་གི་སྒྲ་གདངས་འདོན་སྟངས་མི་འདྲ་པའི་ཁྱད་པ།

གནའ་རབས་དང་དེང་རབས་ཀྱི་སྒྲ་གདངས་འདོན་སྟངས་མི་འདྲ་བའི་རྒྱུ་མཚན་ནི་ལོ་རྒྱུས་ཀྱི་དུས་སྐབས་མི་འདྲ་བ་སོ་སོར་རག་ལས། དུས་རབས་བདུན་པར་བོད་ཡིག་གསར་གཏོད་བྱས་པ་ནས་ད་བར་ལོ་ངོ་སྟོང་གཅིག་ལྷག་ཙམ་འདས་ཤིང་། དུས་དེ་ནས་ད་ལྟའི་བར་ལ་སྐད་གསར་བཅད་ཐེངས་གསུམ་བྱས་ཡོད་ཀྱང་བོད་ཡིག་ལ་འགྱུར་བ་ཤིན་ཏུ་ཆེན་པོ་བྱུང་མེད། ཡིན་ནའང་བོད་ཀྱི་སྐད་བརྡ་ལ་འགྱུར་བ་ཆེན་པོ་བྱུང་ཡོད། དེའི་རྐྱེན་གྱིས་དེང་རབས་ཀྱི་སྒྲ་གདངས་ཐོག་ཁྱད་པར་ཡོད་དེ། མ་ཡིག་གཅིག་པ་ཞིག་ལ་འགྱུར་མ་མི་འདྲ་པའི་གནད་དོན་ཡོད། དཔེར་ན། བོད་ཡིག་མིང་ཚིག་གཅིག་པ་ཞིག་ལ་གནའ་རབས་དང་དེང་རབས་ཀྱི་སྒྲ་འདོན་སྟངས་མི་འདྲ་བས་གནའ་རབས་དང་དེང་རབས་ཀྱི་ལོ་ཙཱ་བྱེད་སྟངས་ཀྱང་མི་འདྲ་ཞིང་། བཞག་བྲ་གཡུ་མཚོ་ཞེས་པའི་མིང་ལ་གནའ་དུས་སུ་亚日拉阿运措ལ་དེང་སང་亚扎运措ཞེས་བསྒྱུར། སྤོ་མོའོ་ལ་གནའ་དུས་སུ་波莫俄ལ་དེང་སང་波莫ཞེས་བསྒྱུར་པ་རེད། ད་དུང་མའུ་ཤི་སྟོད་དང་མའུ་ཤི་སྨད་ཞེས་པ་གནའ་དུས་སུ་玛伊希上、玛伊希下ལ་ དེང་སང་玛希上དང་玛希下ཞེས་བསྒྱུར་འདུག །རྡོ་ར་དཀར་མོ་ཞེས་པའི་གནས་ལ་གནའ་དུས་སུ་多日阿嘎莫དང་དེང་སང་多啦嘎姆ཞེས་བསྒྱུར་འདུག

༢ ཡུལ་སྐད་སོ་སོའི་སྒྲ་གདངས་མི་འདྲ་བའི་ཁྱད་པར།

ཡུལ་སྐད་སོ་སོའི་སྒྲ་གདངས་མི་འདྲ་བའི་ཁྱད་པར་ནི་ཡུལ་ལུང་སོ་སོའི་བར་གྱི་སྐད་གདངས་མི་འདྲ་བའི་རྒྱུ་མཚན་ཡིན། བོད་ཁ་བའི་ཡུལ་དུ་ད་ལྟ་ཡི་གེ་གཅིག་གྱུར་ཡིན་ཡང་སྒྲ་འདོན་སྟངས་ཐད་ཡུལ་ལུང་སོ་སོའི་ཁྱད་པར་ཤིན་ཏུ་ཆེན་པོ་ཡོད་པ་རེད། མི་ཉག་ས་ཁུལ་ནི་ས་རྒྱ་ཆེ་ལ་ཞིང་འབྲོག་གཉིས་ཀྱིས་འཚོ་བ་རོལ་བཞིན་ཡོད་ལ། སྐད་ལའང་ཁྱད་པར་ཆེན་པོ་ཡོད། དེའི་རྐྱེན་གྱིས་བོད་ཡིག་གི་གཟུགས་གཅིག་ལ་སྒྲ་དུ་མར་འགྱུར་པའི་གནད་དོན་མང་པོ་བྱུང་ཡོད། དཔེར་ན། གངས་རི་ནགས་རི་སྤང་རི་སོགས་རི་ཞེས་པའི་མིང་ལ་སྒྱུར་སྟངས་ལྔ་བྱུང་ཡོད། དཔེར་ན། རི་ལ་ཁ་ལ་日拉卡དང་རི་ས་ཏོག་ལ་热多 རི་སྐེད་ཤང་ལ་时济乡ཅེས་བསྒྱུར་བ་དང་ཅོར་རི་ལ་贡如དང་དེ་མིན་སྒང་རི་ལ་觉入བསྒྱུར་ཡོད། དེ་གཞན་ད་དུང་རི་ཞེས་པའི་མིང་མང་པོ་ཞིག་ལ་རྒྱ་ཡིག་གི་山ཞེས་པའི་མིང་སྤྱོད་འདུག །དཔེར་ན། དཔེན་རི་ལ་拜山 ཟླ་གམ་རི་བོ་ལ་达杠山བཅས་སྒྲ་བསྒྱུར་དང་དོན་བསྒྱུར་གཉིས་འདྲེས་བྱས་ནས་བསྒྱུར་ཡོད། ཡང་དཔེར་ན། གྲོང་ཞེས་པའི་མིང་ལའང་བསྒྱུར་སྟངས་སྣ་ཁ་ཁ་ཤས་འདུག །དཔེར་ན་ཡར་གྲོང་ཞེས་པར་亚中ཞེས་བསྒྱུར་བ་དང་རི་ས་གྲོང་པ་ལ་热多忠巴 གྲོང་འགོ་ལ་宗古 སྐྱིད་པོ་གྲོང་ལ་进步仲བཅས་སྒྲ་དོན་གཉིས་འདྲེས་ནས་བསྒྱུར་བ་དང་གྲོང་ཞེས་པའི་མིང་ལ་རྒྱ་ཡིག་འབྲི་སྟངས་མི་འདྲ་བ་སྣ་ཁ་ལྔ་ཙམ་འདུག །དེ་ཡང་རྒྱ་ཡིག་གི་村ཞེས་པའི་མིང་སྤྱོད་ནས་བསྒྱུར་བ། དཔེར་ན་གསེར་འགོ་གྲོང་ལ་生古村དང་ལ་ཧ་གྲོང་ལ་拉哈村ལྟ་བུ།

༣ རྒྱ་ཡིག་སྒྲ་གདངས་འདོན་སྟངས་མི་གཅིག་པའི་རྒྱུ་མཚན།

རྒྱ་སྐད་ཀྱི་སྤྱི་སྐད་ཕར་ཕུད་ན་རྒྱ་སྐད་ལའང་ཡུལ་ལུང་སོ་སོའི་སྐད་གདངས་མི་འདྲ་བའི་ཁྱད་པར་ཆེན་པོ་ཡོད། རྒྱ་ཡིག་ཡིག་འབྲུ་གཅིག་ལ་ཡུལ་སོ་སོའི་སྒྲ་གདངས་མི་གཅིག་པར་ཁྱད་པར་ཆེན་པོ་ཡོད་པས། བོད་ཡིག་གི་མིང་བརྡ་ཞིག་རྒྱ་ཡིག་ཏུ་སྒྲ་བསྒྱུར་བྱས་པའི་འགྱུར་ཡིག་གི་སྒྲ་མི་གཅིག་པའི་གནས་ཚུལ་བྱུང་། མི་ཉག་ཁུལ་ནི་སི་ཁྲོན་ཞིང་ཆེན་གྱི་ཁོངས་གཏོགས་སུ་ཡོད་པས་སི་ཁྲོན་སྐད་ཀྱི་ཤུགས་རྐྱེན་ཆེན་པོ་ཐེབས་ཡོད་པ་རེད། དཔེར་ན། ཉག་ཆུ་རྫོང་གི་པ་ཀོ་ལུང་གྲོང་སྡེར་八角楼དང་རི་ཀྱོག་གྲོང་སྡེ་ལ་日角村ཞེས་བསྒྱུར་ཡོད། སི་ཁྲོན་སྐད་དུ་角 jiaoལguoཞེས་པའི་སྒྲ་གདངས་ཐོབ། དེའི་རྐྱེན་གྱིས་ཀོ་ལ་角ཞེས་བསྒྱུར་ཡོད་པ་རེད། འདི་དག་རྒྱ་ཡིག་སྤྱི་སྐད་ནས་བཏགས་དུས་ས་མིང་དེའི་བྲོ་བ་དེ་བོར་སོང་བ་རེད། སྤྱི་སྐད་ནང་གི་泽（ze）ཞེས་པ་དེ་སི་ཁྲོན་ཡུལ་སྐད་ནང་ ceiཞེས་པས། མིང་ཚེ་སྐྱིད་ལ་木泽西 ཝ་ཁྲལ་གྲོང་ལ་瓦泽仲 འབྲུ་ཚེ་ལ་志泽 ལི་ཚེ་ལ་立泽ལ་སོགས་པ་བསྒྱུར་ཡོད། སྤྱི་སྐད་ནང་གི་脚（jiao）ཞེས་པ་དེ་ལ་སི་ཁྲོན་ཡུལ་སྐད་ནང་joཟེར་པས་བཅུ་གཉིས་པ་ལ་脚泥堡ཞེས་སྒྱུར་ཡོད། 足（zu）ལ་（jo）ཞེས་བཀློགས་པས། དཀོན་མཆོག་ལ་更足ཞེས་བསྒྱུར་ཡོད། 吉（ji）ལ་（jei）གྱི་སྒྲ་གདངས་ཐོབ་པས་སྤང་རྒྱན་འདབས་ལ་八吉达སོགས་ལོ་ཙཱ་བ་རྣམས་ཀྱིས་འདི་ལྟར་བསྒྱུར་ཡོད་པ་རེད། ད་དུང་སི་ཁྲོན་སྐད་དུ་nདང་lགཉིས་ལ་ཀློག་སྟངས་ཀྱི་ཐད་ནས་ཁྱད་པར་མེད་པས། མི་ཉག་ས་ཁུལ་གྱི་ས་མིང་མང་པོ་ཞིག་གི་བསྒྱུར་སྟངས་ལ་ནོར་འཁྲུལ་བྱུང་ཡོད། དཔེར་ན། སྟོང་གནད་东来 གནས་འགོ་冷古 ཉིན་བ་གྲོང་།列哇 ལ་བ་ཁ་纳瓦卡 ལ་ཐོག་ཐང་拿洛ལ་སོགས་པ་སི་ཁྲོན་ཡུལ་སྐད་ནས་བསྒྱུར་བའི་བོད་ཀྱི་ས་མིང་མང་དག་ཅིག་ཐོན་ཡོད།

༤ རྒྱ་ཡིག་ཐ་སྙད་གཅིག་ལ་འདོན་སྟངས་མི་འདྲ་བས་ཡི་གེ་མང་དྲགས་པའི་རྒྱུ་མཚན།

རྒྱ་ཡིག་གི་སྤྱི་སྐད་དར་སྤེལ་བཏང་རྗེས་སྒྲ་གདངས་མི་འདྲ་པའི་ཡི་གེ་བསྡོམས་1328ཡོད། དབྱངས་ཡིག་ཕུད་ན་398ལས་མེད། རྒྱུན་སྤྱོད་རྒྱ་ཡིག་ཡི་གེ་སྟོང་ཕྲག་འགའ་ལས་མེད། དུས་རྒྱུན་སྤྱོད་མི་དགོས་པའི་ཡི་གེ་ཁྲི་འགའ་འདུག །ཡི་གེ་གཅིག་ལ་སྒྲ་མི་གཅིག་པའི་ཡི་གེ་བརྒྱ་ཡས་མས་ཡོད། དེའི་རྐྱེན་གྱིས་བོད་ཡིག་བརྡ་ཆད་གཅིག་ལ་རྒྱ་ཡིག་གི་སྒྲ་མང་པའི་ཡི་གེ་ཞིག་ཏུ་ལོ་ཙཱ་བྱས་ན་རང་བཞིན་གྱིས་རྙོག་འཛིང་ཆགས་འདུག །ལོ་ཙཱ་བ་མང་པོ་ཞིག་གིས་ས་མིང་ལོ་ཙཱ་ནི་སླ་མོ་ཞིག་རེད་བསམ་ནས་ནན་ཏན་མི་བྱེད་པས་རང་བཞིན་གྱིས་འགྱུར་སྐྱོན་བྱུང་བ་དང་། ད་དུང་ལོ་ཙཱ་བ་ཁ་ཤས་རྒྱ་བོད་གཉིས་ཀྱི་སྐད་དང་ཡི་གེ་ལ་བྱང་ཆ་མེད་པའི་འོག་ཏུ་ཡིག་སྒྱུར་བྱས་ནས་གནད་དོན་མང་པོ་འབྱུང་སྲིད། དཔེར་ན། སྡེ་ཚྭ་ལ་德差ཞེས་བསྒྱུར་ཡོད་པ། སྤྱི་སྐད་ནང་差ལ་འདོན་སྟངས་མི་འདྲ་བཞི་ཡོད（chà，chā，chāi，cī）ཨ་བརྒྱ་གྲོང་སྡེ་ལ་阿甲村བསྒྱུར་བ། སྤྱི་སྐད་ནང་阿ལ་འདོན་སྟངས་གཉིས་ཡོད （ā，dì，e） བྱམས་པ་གྲོང་སྡེ་降巴村ཞེས་བསྒྱུར་འདུག 降ལ་འདོན་སྟངས་（jiàng，xiáng）གཉིས་ཡོད། རྡོ་ཁྲ་ལ་夺查查ལ་འདོན་སྟངས（chá，zhā）གཉིས་ཡོད། མགོ་དཀར་གྲོང་སྡེ་ལ恶古村བསྒྱུར་འདུག 恶ལ་[è，wù，ě，wū]འདོད་སྟངས་ཡོད། མཛེས་ཁོག་藏柯བསྒྱུར་འདུག 藏ལ（cáng，zàng）འདོན་སྟངས་གཉིས་ཡོད། ད་དུང་呷（xia ga）ལ་འདོན་སྟངས་གཉིས་ཡོད། དེ་བས་མགར་ར་གྲོང་སྡེ་呷拉村 རི་དཀར་热呷 ཀ་བཞི་ལ་呷以拿妥 ཡག་དགའ་རི་牙呷 མི་དཀར་རྟ་དཀར་木呷达呷ལ་སོགས་པ་བསྒྱུར་བ་རེད། ལོ་ཙཱ་བ་རྣམས་ཀྱིས་གོང་གི་དཔེ་ལྟར་བསྒྱུར་ན་ཀློག་པ་པོ་རྣམས་ཀྱིས་སྒྲ་གདངས་གང་ལ་བསྟུན་ནས་ཀློག་དགོས་པར་བརྡར་ཤ་གཅོད་དཀའ། འགྱུར་ཡིག་ཁྲོད་ཀྱི་མིང་གི་སྒྲ་གདངས་མི་ནོར་བའི་ཆེད་དུ་ལོ་ཙཱ་བྱེད་མཁན་གྱིས་སྒྲ་མང་པོ་ལྡན་པའི་ཡི་གེ་མ་བཀོལ་ན་ལེགས། །

༥ རྒྱ་ཡིག་གི་ཡི་གེ་སྤྱོད་ནོར་བ་དང་ཟུར་ཟའི་དོན་ལྡན་པའི་ཡིག་འབྲུ་སྤྱོད་པ།

ལོ་ཙཱ་བས་ས་མིང་བསྒྱུར་དུས་རྒྱ་ཡིག་གི་ཡི་གེ་སྤྱོད་ནོར་དང་། དམའ་འབེབས་དང་ཟུར་ཟ་སོགས་ཀྱི་དོན་ཡོད་པའི་ཡིག་འབྲུ་བེད་སྤྱོད་བྱས་ཡོད་པ་རེད། ཡི་གེ་སྤྱོད་ནོར་ནས་མ་ཡིག་དང་སྒྲ་གདངས་མི་གཅིག་པའི་ས་མིང་ཐོབ་ཡོད། དཔེར་ན། རོང་ཚགས་ལ་诺查ཞེས་བསྒྱུར་ཡོད། རོང་ཏེལ་ལ་诺迭ཞེས་བསྒྱུར་འདུག །སྤྱི་སྐད་ནང་诺ལ（nuò）འདོན་པས། རོང་དང་སྒྲ་གཅིག་མཚུངས་མ་ཡིན་པ། དམའ་འབེབས་དང་ཟུར་ཟའི་དོན་ལྡན་པའི་ཡིག་འབྲུ་དཔེར་ན། གྲོང་དམན་གྲོང་ལ烂铺子ཟེར་བ་དང་烂碉村、丑牛棚དང་ད་དུང་གཅིག་ཏག་ལ་鸡打ཞེས་པ། ཅུ་ཁྲོད་ལ་鸡丑山ཞེས་པ། མ་ཟུར་ཤང་ལ་麻子乡ཞེས་བསྒྱུར་བ། མགོ་བཏགས་སྨད་པ་ལ་投降村ཞེས་ལ་སོགས་པ་དམའ་འབེབས་དང་ཟུར་ཟའི་དོན་ལྡན་པའི་ཡིག་འབྲུ་སྤྱད་ཡོད། ཡིན་ནའང་ལོ་ཙཱ་བ་རྣམས་ཀྱིས་མིང་བསྒྱུར་སྐབས“གོ་ལོག་ཐེབས་ཉེན་ཆེ་བའི་ཡིག་འབྲུ་བེད་མི་སྤྱོད་ཅིང་། དེ་ལྟར་ལག་ལེན་ཐུབ་ན་གཞི་ནས་སྒྲ་བསྒྱུར་བྱས་པ་དེས་ཀློག་པ་པོར་ཡིག་ངོས་ནས་གོ་བ་ལེན་པར་འཁྲུལ་ཤེས་སྐྱེ་མི་སྲིད། ལྷག་པར་དུ་དམའ་འབེབས་དང་ཟུར་ཟའི་དོན་དང་ལྡན་པའི་ཡིག་འབྲུ་བེད་སྤྱོད་མི་བྱ”ཞེས་པ་ལྟར་རོ། །