སི་ཁྲོན་ཞིང་ཆེན་བོད་ཡིག་སློབ་གྲྭའི་དགེ་རྒན་ཡེ་ཤེས་རབ་གསལ་ལགས་ལ་བཅར་འདྲི་ཞུས་པའི་གནས་ཚུལ་རགས་བཀོད།

སྔོན་འགྲོའི་ཞུ་མཆིད།

དུས་རབས་གོང་མའི་ལོ་རབས་བརྒྱད་པའི་སྐབས་སུ་ཏང་དང་རྒྱལ་ཁབ་ཀྱི་སྲིད་ཇུས་བཟང་པོའི་ཉི་ཟེར་གྱི་འོག་ཏུ་མཁས་བཙུན་བཟང་གསུམ་འཛོམས་པའི་སྐྱེས་ཆེན་ཁག་ཅིག་མདོ་ཁམས་སྡེ་དགེ་རྫོགས་ཆེན་དུ་གདན་གཅིག་ཏུ་འཁོད་ནས་གཞོན་སྐྱེས་རིག་པ་ཅན་མང་པོ་གསོ་སྐྱོང་བྱས་པས། རྒྱལ་ཁབ་དང་མི་རིགས་ལ་བྱས་རྗེས་འཇོག་ཐུབ་པའི་ན་གཞོན་གྱི་ཚོགས་ཆར་རྗེས་ཀྱི་ཤ་མོ་ལྟར་བརྡོལ་ནས་སི་ཁྲོན་ཞིང་ཆེན་བོད་ཡིག་སློབ་གྲྭ་ཞེས་སྙན་པའི་གྲགས་པ་མདོ་དབུས་ཁམས་གསུམ་ལ་ཁྱབ། སློབ་གྲྭ་དེ་ནས་མཐར་ཕྱིན་ཞིང་སླར་ཡང་སློབ་གྲྭ་དེ་ལ་སྲི་ཞུ་སྒྲུབ་པའི་དགེ་རྒན་ཁག་ཅིག་བྱུང་བ་ལས། ད་ཐེངས་དགེ་རྒན་རྒན་གྲས་ཡེ་ཤེས་རབ་གསལ་ལགས་ལ་བཅར་འདྲི་བྱེད་པའི་གོ་སྐབས་རྙེད་ཅིང་། གུས་པས་རྒྱ་ཆེའི་ཀློག་པ་པོའི་ཚབ་བྱས་ནས་ཁོང་གི་ཆེད་སྦྱོང་དང་ཕྱག་ལས་སོགས་དང་འབྲེལ་ནས་དྲི་བ་ཁ་ཤས་ཕུལ་བའི་ལན་གཤམ་གསལ་ལྟར་རོ། །

དྲི་བ་དྲིས་ལན།

གསར་འགོད་པ། རྒན་ལགས་ལོ་སར་བཀྲ་ཤིས་བདེ་ལེགས། ད་ཐེངས་ངེད་གངས་ལྗོངས་ཉི་གཞོན་གྱི་བཅར་འདྲི་དང་ལེན་གནང་བར་ཐུགས་རྗེ་ཆེ་ཞུ། ཁྱེད་ཀྱིས་སྲོལ་རྒྱུན་སློབ་གསོ་དང་དེང་རབས་སློབ་གསོ་གཉིས་ཀ་ཉམས་སུ་མྱོང་ཤིང་། བགྲང་བྱ་བཞི་བཅུར་ཉེ་བའི་རིང་སློབ་མ་གསོ་སྐྱོང་གི་ཕྱག་ལས་བགྱིས་པས། སློབ་སྦྱོང་དང་ལས་དོན་ཐད་དམིགས་བསལ་གྱི་ཁྱད་ཆོས་ལྡན་ངེས། དེ་བས་ཁྱེད་ཉིད་ཀྱི་སློབ་སྦྱོང་དང་ལས་དོན་གྱི་བརྒྱུད་རིམ་རགས་བསྡུས་ཤིག་གསུང་རོགས།

ཡེ་ཤེས་རབ་གསལ། ང་རང་1983ལོར་སི་ཁྲོན་ཞིང་ཆེན་བོད་ཡིག་གྲྭ་རུ་རྒྱུགས་འཕྲོད་ཅིང་བགྲང་བྱ་བཞིའི་རིང་བོད་ཀྱི་གསོ་བ་རིག་པ་ཆེད་སྦྱོང་བྱས་ཐོག །རྒྱ་ཡིག་དང་ནང་དོན་རིག་པ། སུམ་རྟགས་དག་གསུམ། རྩོམ་རིག །ལོ་རྒྱུས་སོགས་ལ་སློབ་སྦྱོང་མི་དམན་པ་བྱས། 1987ལོར་སློབ་མཐར་ཕྱིན་ཞིང་སློབ་གྲྭ་དེ་ག་རུ་2024ལོའི་བར་དགེ་རྒན་དང་སྨན་པའི་ལས་དོན་བསྒྲུབས། ལས་ཞོར་དུ་2002ལོར་སི་ཁྲོན་དགེ་འོས་སློབ་གྲྭའི་ནར་སོན་མཛེས་རྩལ་ཆེད་ཚན་འཛིན་གྲྭ་ལ་རྒྱུགས་འཕྲོད་ནས་ལོ་གཉིས་རིང་མཛེས་རྩལ་ཐད་སློབ་སྦྱོང་བྱས་པ་དང་2006ལོར་ལྷོ་ནུབ་མི་རིགས་སློབ་གྲྭའི་བོད་སྐད་ཡིག་རྩོམ་རིག་དངོས་ཚན་འཛིན་གྲྭ་ལ་རྒྱུགས་འཕྲོད་ནས་ལོ་གཉིས་རིང་སློབ་སྦྱོང་བྱས།

ངས་སློབ་ཁྲིད་བྱེད་མྱངས་པའི་ནང་དོན་དུ་བོད་ཀྱི་གསོ་བ་རིག་པ་དང་སྙན་ངག །བཟོ་རིག་གི་རི་མོ་སོགས་ཡོད་ལ། སློབ་ཁྲིད་དེ་དག་དངོས་སུ་བྱེད་པའི་རིང་སྣང་ལ་ངེས་མ་ངེས་ཅི་རིགས་ཀྱི་སྒོ་ནས། དངོས་བསྟར་གྱི་ཆ་བྱད་དང་དངོས་དོན་འགའ་ཞིག་ཞར་དང་ཞོར་ནས་ཐོན་འོང་བ་ཞིག་རེད། ངས་འདི་ནས་སློབ་དཔོན་ཆེན་པོའི་རྣམ་འགྱུར་ངོམས་སོ་བྱེད་པ་ཡིན་སྙམ་ན་ལར་ནས་མིན། སྨན་པ་ཞིག་ཡིན་ཟེར་དགོས་ན་བོད་ཡིག་གི་ཆུ་ཚད་མི་དམན་ཙམ་ཡོད་པ་ཧ་ལམ་ཡིན་ཟེར་ཆོག་པ་ཙམ་ཡོད། རི་མོ་དང་བྲིས་གཟུགས་ཀྱི་ཐད་ནས་བཤད་ན་སྤྱིར་བཏང་ཙམ་དང་བཟོ་ལྟ་ཡོད་པ་ཙམ་འབའ་ཞིག་ཡིན་ཟེར་ཆོག་པ་ཡིན། ངས་རི་མོ་སློབ་སྦྱོང་བྱེད་པའི་རྒྱུ་རྐྱེན་ནི་ང་རང་ཆུང་དུས་ནས་ཐང་ག་སོགས་རི་མོའི་རིགས་ལ་མཉམ་འཇོག་བྱེད་པར་ཧ་ཅང་དགའ་མཁན་ཞིག་ཡིན། དེ་ནས་རིམ་པར་སློབ་སྦྱོང་བྱས་པ་དང་ཕྱིས་ནས་དཔེ་ཀློག་དང་དཔེ་ཆ་ཉོ་སྒྲུབ་ལ་སོགས་བྱེད་པའི་དུས་རི་མོ་དང་འབྲེལ་ཡོད་ཀྱི་དུས་དེབ་སོགས་ཀྱང་ཡོད་པ་རེད། དེ་འདྲ་ཞིག་གི་རྒྱུ་རྐྱེན་གྱིས་ངས་རིམ་པར་བྲིས་དང་རི་མོ་བདག་གཅིག་འབྲེལ་གྱི་གཏན་ཚིགས་ཀྱང་སེམས་ནང་དུ་ངེས་ཆ་ཐོབ། དེའི་རྐྱེན་གྱིས་ཞར་དང་ཞོར་ནས་བྲིས་གཟུགས་ཀྱང་ག་ལེ་ག་ལེར་སློབ་སྦྱོང་བྱས། ཡུན་རིང་པོ་སོང་རྗེས་དེ་ལ་དངོས་གནས་ལག་ལེན་ཐོག་ནས་ཉམས་མྱོང་ཐོབ།

གསར་འགོད་པ། ཁྱེད་ཀྱིས་བསྟན་བཅོས་གྲགས་ཅན《གནས་ལུགས་མཛོད།》（《道德经》）བོད་ཡིག་ཏུ་བསྒྱུར་ནས་པར་བསྐྲུན་གནང་འཆར་ཡོད་པ་གོ་ཐོས་བྱུང་། ཁྱེད་ཀྱི་འགྱུར་མ་ལ་ཐུན་མིན་གྱི་ཁྱད་ཆོས་ག་འདྲ་ཡོད།

ཡེ་ཤེས་རབ་གསལ། ངས《གནས་ལུགས་མཛོད།》འདི་ཉིད་བོད་ཡིག་ཏུ་མ་བསྒྱུར་བའི་ཡར་སྔོན་དུ་མ་མཐའ་ཡང་བོད་ཡིག་གི་འགྱུར་མ་གཉིས་འདུག །འོན་ཀྱང་ངས་བསྒྱུར་བ་འདི་ནི་རང་གིས་དུས་ཡུན་རིང་པོར་སློབ་སྦྱོང་དང་བརྟག་དཔྱད་ཡང་ཡང་བྱས་པས། འགྱུར་གཞན་དང་མི་འདྲ་སའི་ལེགས་ཆ་དང་ཁྱད་ཆོས་ཀྱང་ལྡན་སྙམ་བཞིན་ཡོད། ལྷག་པར་དུ《ས་སྐྱ་ལེགས་བཤད།》སོགས་ཀུན་སྤྱོད་དང་འབྲེལ་བའི་ནང་དོན་སློབ་ཁྲིད་བྱེད་སྐབས། སློབ་མ་རྣམས་ལ་བག་ཆགས་དེ་བས་ཟབ་མོ་འཇོག་ཆེད། བོད་ཀྱི་བསྟན་བཅོས་ཁག་ལས་ཀུན་སྤྱོད་དང་འབྲེལ་བའི་ཤེས་བྱ་མཐའ་དག་དཔེ་གྲངས་ཐོག །སྐབས་འགར《གནས་ལུགས་མཛོད།》སོགས་རྒྱ་ཡིག་གི་གཞུང་ཆེན་མོ་དག་ལུང་དྲངས་ནས་ནང་དོན་ཁ་ཇེ་གསལ་དང་ཕུན་སུམ་ཇེ་ཚོགས་སུ་གཏོང་བཞིན་ཡོད། དེ་བས་འགྱུར་མ་འདི་ནི་ངའི་ལོ་མང་རིང་གི་སློབ་ཁྲིད་ཀྱི་ཟིན་བྲིས་ཉིང་བཅུད་ཅིག་ཀྱང་ཡིན། གཞན་ཡང་ཀློག་པ་པོ་རྣམས་ཀྱིས་དོན་བདེ་བླག་ཏུ་རྟོགས་ཆེད་རྒྱ་བོད་ཤན་སྦྱར་དུ་བཀོད་ཡོད། འདི་ནི་གཙོ་བོ་གནའ་བོའི་བསྟན་བཅོས་ཁག་ཏུ་གཏམ་དཔེ་མང་ཞིང་རྗོད་བྱེད་མིང་ཚིག་མཐའ་དག་སྲོལ་རྒྱུན་གྱི་ལུགས་ལྟར་བྲིས་ཡོད་པས་རྟོགས་དཀའ་བས་སོ། །

མདོར་ན་སློབ་སྦྱོང་བྱེད་པའི་གོ་རིམ་ནང་དུ་བོད་ཡིག་དགེ་རྒན་ཞིག་གིས་ཇི་ལྟར་རྒྱ་ཡིག་གི་དཔེ་ཀློག་སྣང་ལ་ངེས་མ་ངེས་ཅི་རིགས་ཀྱི་སྒོས་བསམ་བློའི་རྒྱབ་ལྗོངས་གཞན་དུ་རྒྱ་བསྐྱེད་རབས་རེད། དོན་ལ་དེའི་དམིགས་ཡུལ་སླར་བོད་ཡིག་རང་དུ་འབབ་རྒྱུ་དེར་འདུག །

སྤྱིར་ན་ཡིག་བསྒྱུར་ནི་ལས་རིགས་རང་ཚུགས་ཐུབ་པ་ཞིག་ཡིན་ན་ཡང་། དཔེ་ཀློག་གི་ནུས་པ་ཇེ་མཐོར་སོང་རབས་ཀྱི་ངོས་ནས་བཤད་ན། ཡིག་རིགས་ཤིག་གི་དཔེ་ཀློག་རིམ་པ་ཚད་ཇེ་མཐོར་སོང་བའི་རིམ་པ་ཞིག་ཡིན།

གསར་འགོད་པ། ཁྱེད་ཀྱིས་ལོ་མང་རིང་དགེ་རྒན་མཛད་པས། སློབ་ཁྲིད་ཀྱི་གོ་རིམ་ཁྲོད་བརྗེད་དཀའ་ཞིང་དོན་སྙིང་ལྡན་པའི་གཏམ་རྒྱུད་མང་པོ་ཡོད་རྒྱུ་རེད། དེ་ལས་དཔེ་མཚོན་རེ་གཉིས་མཉམ་སྤྱོད་གནང་རོགས།

ཡེ་ཤེས་རབ་གསལ། ངའི་ངོས་འཛིན་ཐད་ལ། སློབ་ཁྲིད་ཀྱི་ནང་དོན་ནི་ཧ་ཅང་ཧ་ལས་པ་ཞིག་ཡར་སྒྲོག་འོས་པ་ཞིག་ཀྱང་མ་ཡིན་ལ། སྤྱིར་བཏང་ངམ་རྒྱུན་ལྡན་གྱི་ལས་རིགས་ཤིག་རེད། དེའི་ཕྱིར་ཧ་ཅང་དམིགས་བསལ་གྱི་མཚོན་དཔེར་འོས་པ་ངོ་མ་བཤད་རྒྱུ་མེད། དམིགས་བསལ་གྱི་ལྟ་བ་ཞིག་བཤད་རྒྱུ་ཡོད་པ་ནི། སློབ་ཁྲིད་དང་སློབ་གསོས་ཕར་ཕན་ཐོགས་ཡོད་པ་བཤད་དཀའ་བ་ཙམ་རེད། རང་ལ་གསལ་ཆ་ཡོད་ཤག་ཤག་ནི་སློབ་གསོ་ཡུན་ཅི་ཙམ་རིང་བ་དེ་ཙམ་གྱིས་རང་གི་ཤེས་རིག་ཡར་སྐྱེད་ཆེན་པོ་བྱུང་ཡོད་པ་དང་། ཤེས་ཡོན་དང་སློབ་གསོའི་ལྟ་བ་ཡིན་ན་ཡང་རིག་པའི་གཞུང་ལུགས་ཚིག་གཅིག་གི་ངོས་ན་ཀྱང་སློབ་གསོའི་ནང་དོན་གསར་པར་གོ་འཕར་དུ་འཇུག་ཆོག་པ་ཤེས། སློབ་གསོའི་ཆེས་རྩ་དོན་ནི་འཕྲུལ་ཆ་ཞིག་གི་འཕྲུལ་མིག་བཟོ་བ་ལྟ་བུ་མ་ཡིན་པར། མི་ཞིག་རྫུན་དང་གཡོ་སྒྱུ་ལས་བཤོལ་ནས། ལས་སྐྱིད་སྡུག་ཅི་ལ་ཐུག་རུང་དོ་དོ་དན་དན་གྱི་འབད་བརྩོན་ཤེས་དགོས་པ་ཞིག་ཏུ་འགྲོ་དགོས་པ་ཅི་ནས་གལ་ཆེན་པོ་རེད། མི་དང་མི་སུ་ཡིན་རུང་བཀྲ་མི་ཤིས་པ་སུ་ལ་བྱུང་ན་བརྒྱུད་ནས་རང་གཞན་ཚང་མ་ལ་དོགས་མི་བདེ་བ་ཡོད་པ་དངོས་གནས་ངོས་འཛིན་ཡོད། དུས་དང་གནས་སྐབས་ཐམས་ཅད་དུ་རང་ས་ལ་མི་བཞག །མི་ས་ལ་རང་བཞག་གིས་བསམ་བློ་གཏོང་ཤེས་དགོས་པ་ཞིག་ཡིན་དགོས་པ་བསམ་བློ་ཡོད།

གསར་འགོད་པ། ཁྱེད་ཀྱིས་སི་ཁྲོན་ཞིང་ཆེན་བོད་ཡིག་སློབ་གྲྭ་རུ་ལོ་དུ་མའི་རིང་ལོ་རྒྱུས་དང་ནང་དོན་རིག་པ། སྙན་ངག །གསོ་རིག །མཛེས་རྩལ་སོགས་ཀྱི་སྐོར་ལ་སློབ་ཁྲིད་མཛད་ཅིང་སློབ་བུ་གྲངས་མང་གསོ་སྐྱོང་གནང་འདུག །དེས་ན་གཞི་རིམ་དགེ་རྒན་དག་ལ་ཁ་ཕྱོགས་ཏེ་སློབ་ཁྲིད་ཀྱི་ཉམས་མྱོང་དང་སྦྲགས་ནས་བརྗོད་འདོད་པའི་རེ་བ་འདྲ་ཡོད་ན་ཉུང་བསྡུས་ཤིག་གསུང་རོགས།

ཡེ་ཤེས་རབ་གསལ། མི་ང་རང་གི་ལྟ་སྟངས་ཡིན་ན། སློབ་གསོ་ནི་ཡིག་རིགས་ག་གེ་མོ་དང་ཡིག་རིགས་འདི་ཞེས་དམིགས་བསལ་དུ་ཁྱད་ཐང་ཕྱེ་དགོས་པ་དང་ཁྱད་པར་དུ་ཕྱེ་བབས་པ་ཞིག་ཀྱང་མ་རེད། རིག་གནས་དང་ཡི་གེའི་རིགས་ཚང་མ་མདོར་བསྡུས་ན་བརྡ་འཕྲིན་རེ་ཡིན་པས་བརྡ་འཕྲིན་དེ་སུས་བེད་སྤྱོད་ཤེས་ན་དགོས་མཁོ་ཧང་སང་བ་ཞིག་ཏུ་བསྒྱུར་ཆོག་པ་སྟེ་དཔེར་ན་བརྐོ་སྲོལ་མཁས་ན་རྡོ་དང་ཤིང་ཤིན་ཏུ་དཀྱུས་མ་ཡང་འབྱོན་སྒྲོས་བཟང་པོར་བསྒྱུར་དུ་ཡོད་པ་ལྟར། རིག་གནས་གང་ལ་ཡང་དེ་ཡག་པོར་བེད་སྤྱོད་བཏང་ན་གོ་ཆོད་པར་བསྒྱུར་རྒྱུ་ཡོད་པ་རེད། དེའི་ནང་ནས་མི་ང་རང་ཡིན་ན་མི་ཚེའི་རིང་གི་ལས་དོན་དགེ་རྒན་གྱི་ཐོག་འཁྱོལ་སོང་བ་ཆེས་བློ་བདེ་བག་ཕེབས་བྱུང་བ་ཡིན། མ་གཞི་ང་རང་སྒེར་གྱི་ངོས་ནས་ལས་རིགས་ཚང་མ་ལ་འདྲ་མཉམ་གྱི་ལྟ་བ་ཡོད་མཁན་ཞིག་ཡིན་པས། ལས་རིགས་བརྗེས་ན་དགའ་མཁན་དུ་འཛིན་མཁན་ལ་དེ་ཙམ་མི་དགའ། ང་ཚོ་བོད་ཀྱི་གཏམ་དཔེ་ལ། གང་ཐོས་ས་ན་སྐྱིད་ལས་མེད། གར་སོང་ས་ན་སྡུག་ལས་མེད། ཟེར་བ་དེ་ཚོ་མཐོང་ཐོས་གོ་མྱོང་དང་བསྡུར་ན། དེ་ཚོ་ལ་ཡིད་ཆེས་གཏན་འཁེལ་བ་ཡོད། ལས་རིགས་གང་ལ་ཡང་ཟ་སྡེར་ནང་དང་། འདུག་སྟན་ཐོག་མ་སྐྱིད་ཤག་ཤག་ཅིག་གང་ན་ཡོད། ཡོད་པ་མ་རེད།

གསར་འགོད་པ། ཁྱེད་ཀྱིས་དེང་རབས་བོད་ཀྱི་ན་གཞོན་སློབ་མ་རྣམས་ལ་ཁ་ཕྱོགས་ནས་ཆེས་བཀླག་རིན་ཡོད་པའི་དཔེ་དེབ་ཤ་ཁས་ངོ་སྤྲོད་གནང་རོགས།   

ཡེ་ཤེས་རབ་གསལ། ངའི་ལྟ་སྟངས་ལ། ད་ལྟ་ང་ཚོའི་བོད་ཡིག་གི་ལས་དང་པོ་ལྟ་བུ་ཡིན་ན་ཆེས་ཀློག་རིན་ཡོད་པའི་དཔེ་ཆ་ནི། དཔེ་ཆ་འདི་རེད་དཔེ་དངོས་སུ་སྟོན་དགོས་ན་སྟོན་མི་ཐུབ་པ་ཞིག་ཏུ་གྱུར་འདུག །

གཏམ་དཔེའི་དཔེ་ཆ་དང་། དམངས་སྒྲུང་། གླུ་ཤག །མཛའ་གཞས་ལྟ་བུ་རེད་ཟེར་འདོད་པ་ཡིན། ཁྱད་པར་དུ་གཏམ་རྒྱུད་མཚར་ཆེ་བའི་བསྡུས་བརྗོད་བརྩམས་སྒྲུང་ནི། བྱ་སྤྲེལ་གཏམ་རྒྱུད་ལྟ་བུ་རེད། སློབ་ཆུང་སློབ་མ་ལ་ཡང་འོས་འཚམས་ཅན་གྱི་དཔེ་ཆ་ཞིག་རེད། རྒྱ་ཡིག་གི་དཔེ་ཆ་ཡིན་ན། 《སྤོར་ཐང་།》（《易经》）དང་《གནས་ལུགས་མཛོད།》（《道德经》）《ཀྲང་ཙི།》（《庄子》）ལྟ་བུ་ཆེས་རྩ་བའི་རིག་པའི་རྨང་གཞི་ཡིན་ལ། ཆེས་གཏིང་ཟབ་པའི་རིག་པ་ཡིན་པས་དེ་ཚོ་རྒན་གཞོན་ཚང་མས་ཀློག་རིན་ཡོད་པ་རེད། རྒྱ་ཡིག་གི་དཔེ་ཆ་ཆེས་བཀླག་གལ་ཆེ་བ་ནི《ལྷ་དབང་བསྐུར་བའི་སྒྲུང་གཏམ།》（《封神演义》）ལྟ་བུ་རེད། དེ་ནི་བརྩམས་སྒྲུང་རྩོམ་སྟངས་ཐད་དྲང་བདེན་དང་དེའི་ཟློག་ཕྱོགས་ཆེས་ཤིན་ཏུ་གསལ་པོར་མཚོན་ཡོད་པའི་བརྩམས་སྒྲུང་ཡིན་པས་སློབ་ཆུང་སློབ་མ་ལ་ཅི་ནས་ཀྱང་འོས་འཚམས་ཆེ།

གསར་འགོད་པ། ཁྱེད་ཀྱིས་སི་ཁྲོན་ཞིང་ཆེན་བོད་ཡིག་སློབ་གྲྭ་རུ་བོད་ཀྱི་གསོ་བ་རིག་པ་ཆེད་སྦྱོང་གནང་ཚུལ་རྒྱུས་ལོན་བྱུང་། དེས་ན་བོད་ཀྱི་གསོ་བ་རིག་པའི་ཕྱི་མོ་གསོ་རིག་རྒྱུད་བཞི་ཞིབ་ཀློག་མཛད་པའི་མྱོང་ཚོར་ཉུང་བསྡུས་ཤིག་གསུང་རོགས།

ཡེ་ཤེས་རབ་གསལ། གསོ་རིག་རྒྱུད་བཞི་ཞེས་པ་ནི་ང་ཚོའི་ཀྲུང་ཧྭའི་དཔེ་པོད་ཆེས་ཁྱད་པར་ཅན་ཞིག་གི་མཚོན་དོན་དུ་གྱུར་ཡོད། ནང་དོན་ཕུན་སུམ་ཚོགས་ཤིང་། སྔ་ཕྱིའི་གཞུང་གི་གནད་དོན་གོ་རིམ་སྒྲིག་སྟངས་ཡིན་ན་ཡང་།

དཔེ་རིམ་པར་བཀླགས་པ་ཙམ་གྱིས་ངེས་ཆ་དང་ལག་ལེན་ལ་དོན་འཁྱོལ་བ་ཆེས་སྟབས་བདེ་བ་ཞིག་ཏུ་གྱུར་ཡོད། མ་ཟད་ཚིག་གི་སྦྱོར་བའི་ཐད་ནས་ཀྱང་ཆེས་སྙན་ཆ་ཚང་བའི་སྙན་ངག་རིང་མོ་ཞིག་ཏུ་གྱུར་ཡོད།

གསོ་རིག་རྒྱུད་བཞིའི་གཞུང་གི་ནང་དོན་གྱི་རྣམ་པ་ནི་མེས་རྒྱལ་ནང་ཁུལ་གྱི་ཀྲུང་ལུགས་གསོ་རིག་དཔེ་པོད་སྐད་གྲགས་ཅན་ལྷ་ཆེན་པོའི་གསང་མཛོད་ཅེས་པ་ནང་ལྟར་སློབ་དཔོན་སློབ་མའི་བར་དུ་དྲི་བ་དྲིས་ལན་གྱི་རྣམ་པར་ཆགས་པའི་སྐད་ཆ་རྣམས་ཟིན་བྲིས་ཕོག་པ་ལྟ་བུ་ཞིག་ཏུ་ཡོད་པའི་རྣམ་པ་ཞིག་རེད། དེ་དང་ཅུང་ཟད་མི་མཚུངས་པ་ནི་བོད་རང་གི་བསམ་བློའི་ནང་གོ་བ་ལེན་བདེ་བར་ཆགས་པའི་སངས་རྒྱས་དང་རྗེས་འཇུག་སློབ་མའི་བར་འདྲི་རྨེད་ཅི་རིགས་བགྱིས་པའི་རྣམ་པར་ཆགས་ཡོད་པ་ཞིག་རེད། དེ་ལྟར་བོད་སྨན་དུ་ཁྱིམ་མཚེས་དག་གི་གསོ་རིག་རྗེས་ཤུལ་མང་དུ་མཐོང་ན་ཡང་དེ་ཇི་བཞིན་ཕབ་འབྲི་བྱས་པ་ལྟ་བུ་ནི་མིན་པར་རང་ལུགས་རང་ཡུལ་དང་འཚམས་པ་མང་པོ་མཐོང་རྒྱུ་ཡོད། ཚིག་རེ་རེ་བཞིན་ཡང་སྙན་ཚིག་གི་རྣམ་པར་ཆགས་པ་ནམ་ཡང་རྫོགས་མཐའ་མེད་པའི་སྙན་ཚིག་རིང་མོ་ལྟ་བུ་གྲུབ་ཡོད།

དེ་ལྟར་ཡིན་ཕྱིར་གསོ་རིག་རྒྱུད་བཞི་ནི་གཞུང་ལུགས་གཏིང་ཟབ་མོ་ཞིག་ཡིན་པ་མི་ཚད། ནང་དོན་དངོས་གཞིའི་ཐད་ནས་ཀྱང་གནས་ལུགས་ནད་གཞི་དང་ངོས་འཛིན་རྟགས་ལ་སོགས་པའི་རྣམ་པ་ཐད་ཀར་ལག་ལེན་ལ་ལྷུ་འགྲིག་བདེ་བ་ཆེས་ཁྱད་པར་ཅན་ཞིག་ཏུ་གྱུར་ཡོད། བོད་ཡུལ་དུ་ཆེས་ཡུན་རིང་པོར་ཆེས་རྩ་བར་གྱུར་པའི་གསོ་རིག་གཞུང་ལུགས་ཀུན་གྱི་ཕྱི་མོ་ལྟ་བུར་ཁས་ལེན་བཞིན་ཡོད་པ་རེད། དེ་སློབ་སྦྱོང་བྱེད་སྟངས་ཡིན་ན་ཡང་། གཞུང་གི་དཀྱུས་ནས་དངོས་སུ་ལག་ལེན་ཐོག་ཏུ་ངོ་འབྱོར་དགོས་པ་ཞིག་ཏུ་ངོས་འཛིན་དགོས་པ་རེད། དེ་གསལ་པོར་བཤད་ན། ཕྱི་ཤེས་བྱ་གཞུང་གི་སྐོར་དང་། ནང་གདམས་པ་ཐབས་ཀྱི་སྐོར། གསང་བ་ལག་ལེན་དམར་ཁྲིད་ཀྱི་སྐོར། ཡང་གསང་མྱོང་བ་གནད་ཀྱི་སྐོར་བཅས་གོ་རིམ་བཞི་ཡི་སྒོ་ནས་ལག་ལེན་བྱེད་སྟངས་ཤིག་ཀྱང་ཡོད་པ་རེད། དེ་ལྟར་ཡིན་ཕྱིར་གསོ་རིག་རྒྱུད་བཞིའམ་གསོ་རིག་གི་གཞུང་ལུགས་ཀློག་པར་གྲུབ་པ་ལུས་དང་འཕེལ་འགྲིབ་ནད་ངོས་བཟུང་རྟགས་ལ་སོགས་པའི་དོན་རྣམས་སྨན་དང་སྦྱོར་བའི་ནད་པའི་ནད་ཐོག་ལ་ངོ་འཕྲོད་དགོས་པ་ཞིག་ཏུ་ངོས་འཛིན་ཡོད་པ་རེད། དེ་ལྟར་ཡིན་ཕྱིར་སྦྱོར་བ་སྨན་ལ་སོགས་པ་དངོས་སུ་ལག་བསྟར་བ་ནི་མི་བྱེད་ཐབས་མེད་ཡིན་པ་དེ་ཡི་རིགས་རྒྱ་མཚོའི་ཆུ་ཐིགས་ཙམ་རེས་འགའ་ངོས་སྤྲད་པ་ཡིན།

གསར་འགོད་པ། ནུབ་ལུགས་གསོ་རིག་དར་རྒྱས་ཆེ་བའི་དུས་སྐབས་འདིར་དོན་གཉེར་ཅན་དག་གིས་བོད་ཀྱི་གསོ་རིག་འདི་ཉིད་འཛིན་སྐྱོང་སྤེལ་གསུམ་ག་འདྲ་བྱ་དགོས།

ཡེ་ཤེས་རབ་གསལ། ནུབ་ལུགས་གསོ་རིག་གམ་ཡང་ན་གནའ་རབས་གསོ་རིག་ནི་གཅིག་ལ་གཅིག་དགྲའི་འགལ་བ་ཆེན་པོ་མ་རེད། གསོ་རིག་གི་ཁུངས་གཅིག་བཅད་ཀྱིས་འཛིན་སྐྱོང་སྤེལ་གསུམ་བྱེད་དགོས་པར་ངོས་འཛིན་ཡོད། གནའ་སྔོན་མ་བོད་ཀྱི་གསོ་རིག་ཡིན་ན་ཡང་རྒྱ་གར་ནག་དང་ཞང་ཞུང་སོགས་ཕྱོགས་མང་པོ་ཆུ་བོ་མདོ་འབྲེལ་གྱི་ཚུལ་དུ་དར་རྒྱས་སོང་བའི་ལོ་རྒྱུས་ཡོད། ད་ལྟ་ཡིན་ན་ཡང་ནད་པའི་བརྟག་འབྲས་སོགས་ལ་ཕྱོགས་ཅི་རིགས་ཀྱི་ལུགས་སྲོལ་རྒྱུས་ལོན་བྱེད་བཞིན་པའི་སྒང་ཡིན།

བོད་ལུགས་དང་ནུབ་ལུགས། ཀྲུང་ལུགས་ལ་སོགས་པའི་ནད་ངོས་འཛིན་པའི་གཞི་སོགས་ཉ་ཉུང་བསྲེས་ཏེ་བཤད་པ་ནི་ནོར་ཚབས་ཆེན་པོ་ཡིན་ལ། དེ་དག་རང་རང་སོ་སོ་ལ་དཔྱད་གཞི་འཛིན་ས་མི་འདྲ་བ་ཡོད་པས་དེ་རིགས་གཅིག་ཏུ་བསྡུ་ཐབས་ནི་མེད། འོན་ཀྱང་སྨན་གྱི་རིག་གཞུང་དུ་གསོ་ཐབས་ཙམ་གྱི་ཁོངས་སུ་བསྡུ་ཆོག །དེ་ལྟར་ཡིན་པས་བོད་ལུགས་གསོ་རིག་ཏུ་ཆེས་གལ་ཆེ་ཞིང་གནད་དོན་ཆེ་བའི་རིགས་ནི་རྒྱུན་ཤེས་ལྟར་གྱི་སྦྱོར་སྡེ་རྣམས་ཕུད། ད་རུང་ནད་གཞི་ཐད་ཀར་ལ་སྨན་གྱི་སྦྱོར་སྡེ་སྤྲད་སྟངས་ཡོད་པ་ནི་ཆེས་གནད་ཆེ་ས་དང་དཀའ་གནད་ཆེ་ས་དེ་ཡིན་ལ། ང་ཚོ་ཀྲུང་ཧྭའི་གནའ་རབས་དཔེ་པོད་ཆེན་མོ་ཀྲུང་ལུགས་ཀྱི་སྟོང་རི་ཟིན་ཏིག་ཆ་ལག་ཅེས་པ་ལས་ཀྱང་། དེ་ལས་གཞན་པའི་སྦྱོར་སྡེ་བསྟན་མི་རུང་། །དཀྱུས་ཀྱི་ལག་ལེན་དེ་ལྟར་ཉིད་ཙམ་ལ། །དངོས་སུ་ནད་གཞི་གང་དག་མཐོང་བའི་ཚེ། །དེ་ལ་ཇི་ལྟར་དགོས་པའི་གནད་འབིགས་པ། །དེ་ཉིད་དོན་ལ་ངོས་དོན་འཕྲོད་པ་ཡིན། །ཞེས་གསུངས་པ་ལྟར་བོད་སྨན་དུ་ཡང་མན་ངག་རྒྱུད་དུ་དེའི་སྐོར་མང་ཙམ་ཡོད་ལ། དེ་མཐུན་ཕྱི་མ་རྒྱུད་ཀྱི་སྦྱོར་བ་སྨན་གྱི་ཐང་ཕྱ་རིལ་བུ་ལྡེ་གུ་སྨན་མར་ཁཎྜ་སོགས་ལ་སྨན་མར་དང་ཁཎྜ་ཕྱེ་མ་ལྟ་བུའི་རིགས་འགའ་ཞིག་དངོས་དཔེ་བསྟན་པ་ཡིན། དེའི་ནང་ནས་སྨན་མར་ལ་ནུས་པ་ཐོན་པ་ཡང་ཉམས་མྱོང་ཐོབ་ཡོད།

བོད་སྨན་གྱི་སློབ་ཁྲིད་ཐོག་ཏུ་རྒྱུན་ལྡན་ནང་ལྟར་གྱི་དཔེ་ཆའི་ནང་དོན་བརྡ་འགྲོལ་དང་རྒྱུན་ཤེས་ལྟར་གྱི་ནད་ཐོག་ལག་ལེན་དངོས་སུ་འགྲེལ་བཤད་བྱེད་དགོས་པ་ཕུད། དེ་ལས་ཀྱང་གནས་ལུགས་ནད་གཞི་དང་། ངོས་བཟུང་རྟགས། སྦྱོར་བ་སྨན་སོགས་ཀྱི་ནང་དོན་རྣམས་ཕན་ཚུན་ལྷུ་གཏུག་པའི་ཚུལ་གྱིས་དངོས་དོན་ལག་བསྟར་དུ་འཁྱོངས་ཐབས་ཆ་ཚང་ཞིག་ཡོད་པ་རེད། བོད་སྨན་དུ་ཆེས་མཚོན་བྱེད་དུ་རུང་བ་སྐོར་ནི། ནད་ཐོག་ལག་ལེན་ལ་རྒྱུན་ཁྱེར་ལྟར་གྱི་ནད་སྨན་སྤྲོད་ཐབས་རེ་རེའི་སྟེང་། ཆེས་ཁྱད་པར་བ་ནི་སྨན་སྦྱོར་ལ་སོགས་པ་ཅི་ནས་ཀྱང་མི་ཉུང་ཙམ་ཡོད་པ་རེད། དེ་ལས་སྨན་གྱི་སྦྱོར་སྡེའི་ནང་དུ་བཏུ་བའི་དུས་ཚོད་དང་ཉར་ཚགས་བྱེད་ཐབས། དེ་ནས་འདུལ་སྦྱོང་བྱེད་ཐབས་ལ་སོགས་པ་ལ་རགས་དང་ཞིབ་པ་རྒྱས་བསྡུས་ཅི་རིགས་ཡོད།

གསར་འགོད་པ། མ་འོངས་པར་ད་དུང་སློབ་མ་གསོ་སྐྱོང་དང་རིག་གཞུང་ཞིབ་འཇུག་ཐད་དགོངས་འཆར་ག་འདྲ་ཡོད།

ཡེ་ཤེས་རབ་གསལ། མ་འོངས་པར་སློབ་གསོ་བྱེད་པ་དང་རིག་གཞུང་ཞིབ་འཇུག་གི་གོ་སྐབས་ཡོད་ན་རང་གཞན་སུ་ལ་ཡང་ཕན་ཐོགས་ཆེན་པོ་ཡོད་པས་དུས་ནམ་ཡང་ཕྱིར་བཀྱེད་མི་བྱེད་པའི་དམ་བཅའ་ཡོད། གསལ་པོར་བཤད་ན་ལས་དོན་གྱི་ནང་དོན་ཡང་སྐོར་རེར་འཚོ་བ་རོལ་སྟངས་ཀྱི་རྣམ་པ་ཞིག་ཡིན་པ་ཡང་ངོས་འཛིན་ཡོད།

ངོ་སྤྲོད་རགས་བསྡུས།

སི་ཁྲོན་ཞིང་ཆེན་བོད་ཡིག་སློབ་གྲྭའི་དགེ་རྒན་ཆེན་མོ་ཡེ་ཤེས་རབ་གསལ་ལགས་ནི་1964ལོར་དར་མདོའི་ལྷ་སྒང་གྲོང་རྡལ་ཀོ་རོ་མ་རུ་སྐྱེས། སྔ་གཞུག་ཏུ་སི་ཁྲོན་ཞིང་ཆེན་བོད་ཡིག་སློབ་གྲྭ་དང་སི་ཁྲོན་དགེ་འོས་སློབ་གྲྭ། ལྷོ་ནུབ་མི་རིགས་སློབ་ཆེན་བཅས་ནས་བོད་ཀྱི་གསོ་བ་རིག་པ་དང་། ནང་དོན་རིག་པ། སུམ་རྟགས་དག་གསུམ། ལོ་རྒྱུས། རྩོམ་རིག །

མཛེས་རྩལ་བྲིས་སོགས་ལ་སློབ་སྦྱོང་མཛད། 1987ལོ་ནས་2024ལོའི་བར་སི་ཁྲོན་ཞིང་ཆེན་བོད་ཡིག་སློབ་གྲྭ་རུ་ལོ་རྒྱུས་དང་སྙན་ངག །གསོ་རིག །མཛེས་རྩལ། བྲིས་སོགས་ཀྱིས་སྐོར་ལ་སློབ་ཁྲིད་མཛད་པ་དང་། 2005ལོ་ནས་2013ལོའི་བར་དཀར་མཛེས་ཁུལ་རྩོམ་རིགས་མཐུན་ཚོགས་ཀྱིས་གདན་ཞུས་བྱས་པ་ལྟར། གངས་དཀར་རི་བོའི་དུས་དེབ་ཀྱི་ཆེད་མངགས་རྩོམ་སྒྲིག་པ་དང་ཞུ་ཆེན་གྱི་འགན་ཁུར། ཁམས་པའི་བརྙན་འཕྲིན་ཁང་གི་གདན་ཞུས་ལྟར་འཆད་ཁྲིད་སྒྲོན་མེའི་ལེ་ཚན་དུ་འཆད་ཁྲིད་མཛད།

དེ་ཡང་། 1999ལོར་སི་ཁྲོན་ཞིང་ཆེན་མི་རིགས་ལས་དོན་ལས་ཁུངས་སྔོན་ཐོན་ལས་སྒྲུབ་པའི་བྱ་དགའ་དང་དཀར་མཛེས་ཁུལ་རྒྱལ་སྟོན་ལས་དོན་འགུལ་སྐྱོད་སྟེང་བོད་ཡིག་ཡིག་གཟུགས་ལ་འགྲེམས་སྟོན་ནང་ཞུགས་པའི་བྱ་དགའ་ཐོབ། 2000ལོར་དཔྱད་རྩོམ་དཔལ་ལྡན་རྒྱུད་བཞིའི་སྤྱི་བཤད་སྨན་གྱི་གྲོང་ཁྱེར་ལྟ་ན་སྡུག་གི་ལམ་ཡིག་ཅེས་པར་དཀར་མཛེས་རང་སྐྱོང་ཁུལ་འཕྲོད་བསྟེན་ཅུས་ནས་བོད་ལུགས་གསོ་རིག་རིག་གཞུང་བགྲོ་གླེང་གི་བྱ་དགའ་ཐོབ། 2001ལོར་སི་ཁྲོན་ཞིང་ཆེན་བོད་ཡིག་སློབ་གྲྭར་ལོ་ཧྲིལ་པོའི་སྔོན་ཐོན་ལས་སྒྲུབ་པའི་བྱ་དགའ་ཐོབ། 2004ལོར་སི་ཁྲོན་དགེ་འོས་སློབ་གྲྭ་ཆེན་མོའི་ཐེངས་དགུ་པའི་སྒྱུ་རྩལ་དུས་ཆེན་ཐོག་ཚོན་རིས་ཞར་ལས་འགྲན་བསྡུར་ཐོག་ཕུལ་བྱུང་བྱ་དགའ་དང་ནར་སོན་སློབ་གསོའི་འདེམས་བསལ་ནང་ཚོན་རིས་བྱ་དགའ་ཨང་གསུམ་པ་ཐོབ། 2011ལོར་དཀར་མཛེས་རང་སྐྱོང་ཁུལ་རྩོམ་རིག་མཐུན་ཚོགས་ནས་སྔོན་ཐོན་རྩོམ་རིག་ལས་སྒྲུབ་པའི་བྱ་དགའ་ཐོབ། 2015ལོར་དཀར་མཛེས་ཉིན་རེའི་ཚགས་པར་ཁང་ནས་བདེ་སྐྱིད་ཀྱི་ཁྱིམ་གཞིས་ཞེས་པའི་རྩོམ་ཡིག་འགྲན་བསྡུར་ཐོག་བོད་མི་ཕྱག་ཕྲེང་ཅན་རྣམས་ཀྱི་སྤྱན་ལམ་དུ་འབུལ་བ་ཞེས་པར་ཨང་གཉིས་པའི་བྱ་དགའ་ཐོབ། 2016ལོར་ལྷ་ལྡན་སྨན་རྩིས་དབུ་བརྙེས་ནས་ལོ་ངོ་བརྒྱ་འཁོར་བའི་རྒྱལ་སྤྱིའི་རིག་གཞུང་གྲོས་ཚོགས། འཛམ་གླིང་ཀྲུང་གསོ་མཐུན་ཚོགས་བོད་ཀྱི་གསོ་རིག་ཆེད་ལས་ལྷན་ཚོགས་སྐབས་གཉིས་པའི་ལོ་ཚོགས་སྟེང་ཞུགས་ཤིང་རྒྱ་བོད་ཡིག་རིགས་གཉིས་ཆར་གྱི་དཔྱད་རྩོམ་སྤེལ། 2018ལོ་ནས་2020ལོའི་བར་དུ་དབུལ་ཕོངས་རྫོང་གི་ཀྲུང་བོད་ལུགས་གསོ་རིག་གཞུང་ལུགས་རྒྱུན་འཛིན་སྨན་པའི་གདན་ཞུ་དགེ་རྒན་གྱི་མིང་རྟགས་ཐོབ། 2022ལོར་ལོ་ངོ་སུམ་ཅུ་ལྷག་ཏུ་དགེ་རྒན་དང་སློབ་སྦྱོང་བྱས་པའི་གྲུབ་འབྲས་ཏེ་རི་མོ། རྒྱ་བོད་ཡིག་གི་བྲིས་གཟུགས། ཡིག་བསྒྱུར་ཚན་པ། རྩོམ་སྒྲིག་དེབ། སྨན་གྱི་སྦྱོར་སྡེ། སློབ་ཁྲིད་བརྙན་གཟུགས་བཅས་ཀྱི་ཐོག་ནས་སི་ཁྲོན་ཞིང་ཆེན་བོད་ཡིག་སློབ་གྲྭ་ནས་རྒྱལ་གཅེས་ཀྱི་དབུ་དོན་ཞེས་པར་མིང་བཏགས་ནས་འགྲེམས་སྟོན་བྱས། 2023ལོར་བོད་རང་སྐྱོང་ལྗོངས་ཆབ་མདོ་སློབ་གསོ་ཅུས་ནས་གདན་ཞུས་ལྟར་འབྲེལ་ཡོད་དགེ་རྒན་བརྒྱ་ཕྲག་ལྷག་ལ་བོད་ཡིག་བརྡ་འཕྲིན་སྐོར་ཞེས་པ་རི་མོ་ཡི་གེ་ཁ་སྐད་གསུམ་བསྡེབས་ཀྱིས་འཆད་ཁྲིད་བྱས། །