ལེགས་སྦྱར་ལས་པུཀྐཾ་གྱི་ཡི་གེའི་སྐོར་རོབ་ཙམ་གླེང་བ།

གླེང་གཞི།

པུཀྐཾ་ཞེས་པ་ནི་རྒྱ་གར་དབུས་འགྱུར་འཆང་མགདྷའི་ཤར་ཕྱོགས་ཀྱི་ས་ཆ་ཞིག་སྟེ། དཔའ་བོ་གཙུག་ལག་ཕྲེང་བའི《ཆོས་འབྱུང་མཁས་པའི་དགའ་སྟོན》ལས། དེ་དག་ལ་སོགས་དབུས་འགྱུར་འཆང་དང་ནི། །ཧ་རི་པུཉྫ་ཧཾ་ས་བ་ཏི་དང༌། །པུཀྐཾ་ལ་སོགས་ཤར་དང་དེ་བཞིན་ལྷོ། །ཀསྨི་ར་དང་ཀཱ་མ་རཱུ་པ་སོགས། །ནུབ་དང་བྱང་སྟེ་རྒྱ་གར་ཡུལ་ཁམས་སུ། །བསོད་ནམས་ལྡན་པའི་ས་སྐྱོང་མང་བྱུང་སྟེ། །ཞེས་གསལ་བ་དང་ཇོ་ནང་ཏཱ་ར་ནཱ་ཐའི《རྒྱ་གར་ཆོས་འབྱུང་》དུ་ཡང་སློབ་དཔོན་ཀླུ་སྒྲུབ་ཀྱི་བསྟན་པ་སྐྱོང་བའི་ལོ་རྒྱུས་ཀྱི་སྐབས་སུ་ཤར་ཕྱོགས་པ་ཊ་བེ་ས་ཏེ་པུཀྐཾ་གི་ཡུལ་དང་། ཨོ་ཌི་བི་ཤ་དང་། བྷངྒ་ལ། ར་ངྷའི་ཡུལ་རྣམས་སུ་ཡང་ལྷ་ཁང་མང་དུ་བཞེངས། དེའི་ཚེ་མ་ག་དྷར་བྲམ་ཟེ་སུབིཥྞུ་ཞེས་བྱ་བའི་དཔལ་ན་ལེནྡྲའི་གནས་སུ་ལྷ་ཁང་བརྒྱ་རྩ་བརྒྱད་བཞེངས། ཐེག་པ་ཆེ་ཆུང་གི་ཆོས་མངོན་པ་མི་ནུབ་པའི་ཕྱིར་མ་མོ་འཛིན་པ་བརྒྱ་རྩ་བརྒྱད་ཀྱི་ཆོས་གཞི་བྱས། འཕགས་པ་ཀླུ་སྒྲུབ་ཀྱི་སྐུ་ཚེའི་སྨད་ལ་ལྷོ་ཕྱོགས་ཀྱི་རྒྱུད་དུ་བྱོན་ཏེ། རྒྱལ་པོ་བདེ་བྱེད་བཏུལ། ལོ་མང་དུ་བསྟན་པ་བསྐྱངས་ཞེས་གསུངས་པས་རྒྱ་གར་ཤར་ཕྱོགས་སུ་གནས་པ་ཤིན་ཏུ་གསལ་ལ། དེ་མིན་ཉེ་ལམ་གསར་དུ་རྙེད་པའི་ཡི་གེ་མཁྱེན་བརྩེའི་མིང་ཅན་གཉིས་པས་བརྩམས་པའི《འཕགས་པའི་ཡུལ་གྱི་སྐད་གཏན་ལ་དབབ་པ་ངག་གི་འདོད་པ》ཞེས་བྱ་བ་ལས་དང་པོ་ནི་ཡུལ་དབུས་ཀྱི་སྐད། ཤར་གྱི་སྐད། ལྷོ་ཕྱོགས་ཀྱི་སྐད། ནུབ་ཕྱོགས་ཀྱི་སྐད་དོ། །གཉིས་པ་སོ་སོར་ཕྱེ་སྟེ་བརྗོད་པ་ནི་ཡུལ་དབུས་ཀྱི་སྐད་ནི་སྤྱི་འགྲོ་ཡིན་ལ། ཤར་ཕྱོགས་ལ་ག་ཝུ་རའི་སྐད། པུ་ཀཾ་གྱི་སྐད། ཧ་རི་པུཉྫའི་སྐད། ཧི་ས་ཝ་ཏིའི་སྐད་དོ། །ཞེས་པས་ཀྱང་ཤིན་ཏུ་གསལ་བར་འགྱུར། ལྷག་པར་འདིར་གླེང་བར་བྱ་བ་ཞིག་ལ་བོད་དུ་བཞུགས་པའི་ཤིང་ཏ་ལའི་ལོ་མའི་རྒྱ་དཔེའི་ཁྲོད་དུའང་པུཀཾ་གྱི་ཡི་གེ་ཡིན་ཞེས་ལྡེབ་མ་བདུན་བྱུང་འདུག་སྟེ། ལའོ་ཀྲོའོ་（罗炤）དཀར་ཆག་གི《ཕོ་བྲང་པོ་ཏ་ལར་བཞུགས་པའི་ཏ་ལའི་ལོ་མའི་བསྟན་འགྱུར་དཀར་ཆག》ཤོག་ངོས6པ་ལས། （九）贝叶7叶，长32.6厘米，宽5厘米，每面均的铁笔刻写方形稍圆梵文5行，字体接近“僧伽罗”文，辨认不出。尾页背面墨书“笈多”体梵文及藏文题记。梵文字迹较潦草，模糊，难以辨认。藏文为སུཀཾ་ཡི་གེ་འདི་འདུལ་བའི་བརྗེད་བྱང་དུ་འདུག་ཅེས་ཟེར། 由此可知，第一、这种字体叫སུ་ཀཾ（sukam或pukam）第二、此书可能是一种“戒律志”（备忘录），但仅为待说，当概也辨认不出这种字体。ཞེས་གསལ་བཤད་བྱས་འདུག་པ་ལས་ཤེས་པར་འགྱུར་ཏེ་བོད་ན་བཞུགས་པའི་ཏ་ལའི་ལོ་མའི་རྒྱ་དཔེ་གྲས་སུ་པུཀྐཾ་གྱི་ཡི་གེས་བྲིས་པའི་ལྡེབ་མ་བདུན་ཡོད་ཅིང་། གོང་དུ་སུ་ཀཾ་ཞེས་བྲིས་པ་ནི་ཡི་གེ་ནོར་བ་ཡིན་ལ་དོན་དུ་པུཀཾ་ཞེས་པ་ནི་ཡང་དག་གོ། གཤམ་ནས་པུཀྐཾ་ཞེས་པ་རྒྱ་གར་ཤར་ཕྱོགས་ས་དཀར་ཅན་གྱི་གནས་ལ་ངོས་འཛིན་ཚུལ་དང་བོད་ཀྱི་ཡུལ་དུ་པུཀྐཾ་གྱི་ཡི་གེ་འབྲི་སྲོལ་བྱུང་བ་སོགས་ཀྱི་སྐོར་ནས་ཅུང་ཙམ་བརྗོད་པར་བྱ།

དང་པོ། པུཀྐཾ་གྱི་ཡུལ་ངོས་འཛིན།

པུཀྐཾ་གྱི་ཡུལ་འདིའི་གནས་ཡུལ་གོང་དུའང་ཅུང་ཟད་ཙམ་བརྗོད་ཟིན་པ་ལྟར་རྒྱ་གར་ཤར་ཕྱོགས་སུ་གནས་པ་ནི་ལོ་རྒྱུས་ཡིག་ཚང་སོགས་སུ་ཀུན་གྱིས་མགྲིན་གཅིག་ཏུ་སྨྲ་ལ། མཁྱེན་བརྩེའི་མིང་ཅན་གཉིས་པས་བརྩམས་པའི《འཕགས་པའི་ཡུལ་གྱི་སྐད་གཏན་ལ་དབབ་པ་ངག་གི་འདོད་པ》ཞེས་བྱ་བ་ལས་ཤར་ཕྱོགས་ལ་ག་ཝུ་རའི་སྐད། པུ་ཀཾ་གྱི་སྐད། ཧ་རི་པུཉྫའི་སྐད། ཧི་ས་ཝ་ཏིའི་སྐད་དོ། །

ལྷོ་ཕྱོགས་ལ་བིདྱ་ན་ག་རའི་སྐད། ཏྲི་ལིངྒའི་སྐད། དྲཱ་ཝ་རའི་སྐད་དོ། །ནུབ་ཕྱོགས་ལ་ནུབ་སྤྱིའི་སྐད་ནི་ཡུལ་དབུས་མ་ག་དྷའི་སྐད་དང་མཐུན། ནང་ཚན་ཕྱེ་ན་ཏུརུཥྐའི་སྐད། ཁ་ཆེའི་སྐད། སིནྡྷུའི་སྐད་དོ། །དེ་ལ་སོགས་པ་མཐའ་ཡས་པའི་ཕྱིར། ཞེས་གསལ་ལ་ཡང་མཁས་དབང་ཁོང་གི《ཤར་ཕྱོགས་པུཀཾ་གྱི་སྐད་བརྗོད་པ་བཞུགས》ཞེས་པར་ཡུལ་དེ་ནི་སྔར་བརྗོད་པའི་ཡོན་ཏན་དང་ལྡན་ཞིང་། ཡུལ་གྲུ་ཤིན་ཏུ་ཆེ་བ། རྡོ་རྗེ་གདན་གྱི་ཤར་ལྷོ་ཕྱོགས་སུ་ཟླ་བ་ལྔ་ཙམ་ཕྱིན་པ་ན་ཡོད་དེ། དེ་ཡང་ཀླ་ཀློ་དང་མུ་སྟེགས་ཀྱིས་དབེན་པ། འདུལ་བ་དང་མངོན་པའི་བསྟན་པ་མཆོག་ཏུ་དར་བ། ཡུལ་དེའི་རྒྱལ་པོ་དང་སྐྱེས་བོ་རྣམས་རབ་ཏུ་བྱུང་བའི་རྟགས་ཙམ་འཛིན་པ་ལའང་། བཀུར་བསྟི་དང་རྙེད་པས་བསྟི་སྟང་དུ་བྱེད་པ། བཅས་ལྡན་གྱི་དགེ་སློང་འབུམ་ཕྲག་མང་པོ་བཞུགས་པའི་གནས་ཡིན་ཅིང་མརྐོལ་སྟེ་ས་དཀར་ཅན་གྱི་གནས་ཀྱང་འདི་ཡིན་པར་འདོད། ཡུལ་འདིའི་མིང་ལ་ཨརིམརྡན་ཡང་ཟེར། དེ་སྒྲ་ཇི་བཞིན་པར་བསྒྱུར་ན་དགྲ་འདུལ་ཡིན། དེང་སང་པུཀཾ་ཞེས་ཟེར། ཞེས་གསལ། ཕྱིས་སུའང་བོད་ཀྱི་མཁས་པ་མང་པོ་ཞིག་གིས་ཀྱང་པུཀྐཾ་གྱི་ཡུལ་འདི་ནི་ཤར་ཕྱོགས་ས་དཀར་ཅན་གྱི་གནས་ཡིན་པར་ཀྱང་འདོད་དེ། སྡེ་སྲིད་སངས་རྒྱས་རྒྱ་མཚོའི《བཻ་དཀར་གཡའ་སེལ》ལས་ཀྱང་པུཀྐཾམརྐྐོ་ལའི་ཡི་གེ་ཞེས་གསལ་ལ། མརྐྐོ་ལ་ཞེས་པ་ནི་ས་དཀར་ཅན་གྱི་དོན་ཡིན་ཏེ། 《བྱེ་བྲག་རྟོགས་བྱེད་ཆེན་མོ》ལས་ཀྱང་མཀྐོལམ྄་ས་དཀར་ཞེས་པའི་དོན་ལ་འཇུག་པས་ཁུངས་ཡང་ཤིན་ཏུ་བཙུན། ཡང་ལྕང་ལུང་པཎྚིཏ་ངག་དབང་བློ་བཟང་བསྟན་པའི་རྒྱལ་མཚན་མཆོག་གིས་བརྩམས་པའི《ཡིག་རིགས་སྣ་ཚོགས་ཀྱི་ཕྱི་མོ་མེ་ཏོག་ཕྲེང་བ》ཞེས་བྱ་བ་ལས་ཀྱང་མརྐོལ་སྟེ་ཤར་ཕྱོགས་ས་དཀར་ཅན་གྱི་ཡི་གེའོ། །

ཞེས་གསུངས་པ་ལས་ཀྱང་ཡུལ་གྲུ་གཅིག་ཏུ་ངོས་འཛིན་གནངས་སོ། །འོ་ན་པུཀྐཾ་ཞེས་པ་ས་དཀར་ཅན་གྱི་གནས་ཡིན་ན། ས་དཀར་ཅན་ནི《བུ་སྟོན་ཆོས་འབྱུང་》དང་《ཀློང་ཆེན་ཆོས་འབྱུང་》《བདུད་འཇོམས་ཆོས་འབྱུང་》ཀུན་མཁྱེན་པདྨ་དཀར་པོའི《ཆོས་འབྱུང་བསྟན་པའི་པདྨོ་རྒྱས་པའི་ཉིན་བྱེད》སོགས་སུ་ལུང་འདྲེན་གནང་བ་སྟེ《བྱེ་བྲག་བཤད་མཛོད་ཆེན་མོ》ལས་ཆོས་སྐོར་གནས་དང་ཡངས་པ་ཅན། །ས་དཀར་ཅན་དང་ལྷ་ཡི་གནས། །བྱིས་པ་གསོད་དང་ཀཽཤཱམྦྷི། །འབྲོག་དང་མཆོད་རྟེན་རི་དང་ནི། །འོད་མའི་གྲོང་དང་སར་བཅས་དང༌། །

ཞེས་ལུང་དྲངས་པའི་ས་དཀར་ཅན་གྱི་གྲོང་ཡིན་ལ། བཅོམ་ལྡན་འདས་ཀྱི་དབྱར་གནས་མཛད་རིམ་ལས་ཀྱང་དང་པོ་ཝ་ར་ཎ་སི་དང་། གཉིས་པ་རྒྱལ་བྱེད་ཚལ། གསུམ་པ་དང་བཞི་བ། ལྔ་བ་རྒྱལ་བྱེད་ཚལ། དྲུག་པ་ན་གྲོ་དྷའི་ཀུན་དགའ་ར་བ། བདུན་པ་རྒྱལ་བྱེད་ཚལ།བརྒྱད་པ་ས་དཀར་ཅན་གྱི་གྲོང་སོགས་དབྱར་གནས་བཞུགས་ཡུལ་ཞེ་ལྔ་ལས་བརྒྱད་པར་བརྩི་བའི་གནས་མཆོག་ཀྱང་དེ་ཡིན། དེ་མིན《འདུལ་བ་ཕྲན་ཚེགས་གཞི》ཡི་ཕྲ་མོའི་སྒོ་གཉིས་པ་ཆན་པའི་སྡེ་ཚན་ལས་སངས་རྒྱས་བཅོམ་ལྡན་འདས་དེ་གྲོང་ཁྱེར་ས་དཀར་ཅན་ན་ས་དཀར་ཅན་གྱི་རི་ལ་གནོད་སྦྱིན་བ་ཀུ་ལའི་གནས་ན་བཞུགས་ཤིང་། དེ་མཚན་མོ་ནམ་སྲོས་ཏེ་མུན་གནག་ཅིང་ཁད་ཀྱིས་ཅུང་ཟད་ཅུང་ཟད་ཆར་འབབ་ཅིང་གློག་འབྱུང་ན། བླ་གབ་མེད་པའི་འཆག་ས་ན་འཆག་སྟེ། མ་ལ་བདག་དེར་ཉེ་བར་འགྲོའོ། །ཞེས་པའི་ས་དཀར་ཅན་གྱི་གནས་ཀྱང་ཡིན་འདུག། འདུལ་བ་གཞི་ཕྲན་ཚེགས་ནི་སློབ་དཔོན་ཡི་ཅིན（义净）གྱིས་རྒྱ་འགྱུར་ཀྱང་བྱས་ཡོད་ལ། ས་དཀར་ཅན་གྱི་རི་ཞེས་པ་མོ་ཅུའུ་ཧྲན（莫俱山）ཞེས་བསྒྱུར་འདུག་པ་གསལ་བས་མོ་ཅུའུ་ཧྲན་ནི་ཡང་སྙིང་ལེགས་སྦྱར་གྱི་བརྡ་ཆད་གང་ལས་བསྒྱུར་བའི་སྐོར་གསལ་ཁ་མི་འདུག་མོད། ས་དཀར་ཅན་ནི་མོ་ཅུའུ་ཞེས་བསྒྱུར་བ་ལ་གཞིགས་ན་པུཀྐཾ་གྱི་སྒྲ་སོར་བཞག་བྱས་པར་སྣང་སྟེ། མོ་ནི་རྒྱ་སྐད་ལ་གནའ་དུས་སུ་པུ་སྒྲ་དང་ཅུའུ་ནི་ཀམ་སྒྲ་དང་ཉེ་བས་སོ། །མདོར་ན་པུཀྐཾ་ཞེས་པའི་ས་ཆ་གང་ལ་ངོས་འཛིན་པའི་སྐོར་ལ་གོང་ལྟར་ཇོ་ནང་ཏཱ་ར་ན་ཐས་ཤར་ཕྱོགས་པ་ཊ་བེ་ས་ཏེ་པུཀྐཾ་གི་ཡུལ་ཞེས་དང་མཁྱེན་བརྩེའི་མིང་ཅན་གཉིས་པས་ཨརིམརྡན་སྟེ་དེང་སང་པུཀཾ་ཞེས་དང་སྡེ་སྲིད་སངས་རྒྱས་རྒྱ་མཚོས་པུཀྐཾམརྐྐོ་ལའི་ཡི་གེ་གསུངས་པ་སོགས་ཀྱི་དགོངས་པ་ལྟར་ཤར་ཕྱོགས་ས་དཀར་ཅན་གྱི་གནས་ཏེ་སྟོན་པ་དབྱར་གནས་ལ་བཞུགས་སའི་གནས་མཆོག་དེ་ཡིན་པར་ངེས་སོ། །

གཉིས་པ། པུཀྐཾ་གྱི་ཡི་གེའི་སྐོར།

མཁས་པའི་དབང་པོ་ཨ་ལགས་དུང་དཀར་བློ་བཟང་འཕྲིན་ལས་མཆོག་གི《དུང་དཀར་ཚིག་མཛོད་ཆེན་མོ》རུ་པུཀྐཾ་ཞེས་པའི་ཡུལ་ནི་རྒྱ་གར་ཤར་ཕྱོགས་ཀྱི་ཡུལ་ཞིག་གི་མིང་ཡིན་པར་པཎ་ཆེན་སྐུ་ཕྲེང་དྲུག་པ་དཔལ་ལྡན་ཡེ་ཤེས་ཀྱིས་མཛད་པའི《ཤམ་བྷ་ལའི་རྣམ་བཤད》དུ་གསུངས་ཤིང་། དེའི་ཡིག་གཟུགས་ཀྱི་དཔེ་རིས་ཆ་ཚང་བ་སྐུ་འབུམ་ཆེ་ཤོས་རིན་པོ་ཆེའི་བླ་བྲང་གི་ཤིང་དཔར་གྲངས་བརྒྱད་པར་གསལ། ཞེས་གསུངས་བ་ལྟར་ལྕང་ལུང་པཎྚིཏས་མཛད་པའི《ཡིག་རིགས་སྣ་ཚོགས་ཀྱི་ཕྱི་མོ་མེ་ཏོག་ཕྲེང་བ》ཞེས་བྱ་བ་འདིའི་ཤིང་དཔར་ནི་ད་ལྟའང་དངོས་སུ་མཇལ་རྒྱུ་འདུག་པ་གཤམ་གྱི་དཔེ་རིས་ལྟར་ཡིན།

དེ་མིན་ལྕང་ལུང་པཎྚིཏ་ལས་གཞན་པའི་བོད་ཀྱི་མཁས་པ་མང་པོས་ཀྱང་པུཀྐཾ་གྱི་ཡི་གེ་དངོས་སུ་མཇལ་ཡོད་ངེས་པར་མ་ཟད་བོད་དུའང་ཡིག་གཟུགས་འདིའི་བྲིས་རྒྱུན་ཀྱང་བྱུང་ཡོད་པར་ངེས་སྟེ། དཔེར་ན་རྒྱལ་བ་སྐལ་བཟང་རྒྱ་མཚོས་བརྩམས་པའི《ཆོས་འཁོར་མི་འགྱུར་ལྷུན་གྱིས་གྲུབ་པའི་གཙུག་ལག་ཁང་གི་དཀར་ཆག་དཔག་བསམ་ཡོངས་འདུའི་ཁྲི་ཤིང་》ཞེས་པར་འདི་ལྟར་གསུངས་ཏེ། མདའ་ཡབ་ཀྱི་བྲེ་འགྱོགས་གཞུ་སོགས་ཀྱི་ལྡེབས་སུ་ལཉྩ་ན། ཝརྟུ་ལ། དྷ་རི། ན་ག་ར། སིནྡྷུ་ར། ཀསྨི་ར། མ་ག་དྷ། གཽ་ལ། ཀ་མ་ཏ། རྒྱ་མཚོ་མཐའ། པུཀྐཾ་རྣམས་ཀྱི་ཡི་གེའི་རྣམ་པའི་རིགས་གསུམ་མགོན་པོའི་གཟུངས་སྔགས། ཞེས་གསུངས་པ་ལ་དཔག་ན་དུས་རབས་བཅུ་བདུན་པའི་སྐབས་སུའང་ཡིག་གཟུགས་འདིའི་བྲིས་རྒྱུན་བོད་དུ་ནུབ་མེད་པར་སྣང་མོད། ད་ལྟའི་དུས་སུ་ནི་རྒྱ་གར་གྱི་ཡིག་རིགས་གཙོ་ཆེ་བ་དག་ལས་ཡིག་གཟུགས་འདི་ལྟ་བུ་ནི་ཆ་མེད་རྒྱུས་མེད་ཞིག་ཏུ་གྱུར་འདུག་པས་ཞིབ་འཇུག་བྱ་བའི་དགོས་པ་རྒྱ་ཆེན་པོ་ཡོད་པར་སྣང་ངོ་། །（རྡོ་རྗེ་ཚེ་རིང་། བོད་ལྗོངས་སློབ་གྲྭ་ཆེན་མོའི་རིག་གཞུང་སློབ་གླིང་གི2022ལོའི་ཀྲུང་གོའི་གྲངས་ཉུང་མི་རིགས་སྐད་ཡིག་རྩོམ་རིག་ལས་སཾ་བོད་ལེགས་སྦྱར་རྩོམ་རིག་ཆེད་ལས་ཀྱི་འབུམ་རམས་ཞིབ་འཇུག་སློབ་མ།） 

ལྕང་ལུང་པཎྚིཏས་མཛད་པའི་ཡིག་རིགས་སྣ་ཚོགས་ཀྱི་ཕྱི་མོ་མེ་ཏོག་ཕྲེང་བ་ཞེས་བྱ་བ་སྐུ་འབུམ་ཆེ་ཤོས་རིན་པོ་ཆེའི་བླ་བྲང་གི་ཤིང་དཔར།

ད་ལྟ་རྒྱལ་ནང་ན་བཞུགས་པའི་པུཀཾ་གྱི་རྒྱ་དཔེ། འདུལ་བའི་བརྗེད་བྱང་ན་བཞུགས་པ།