“ལས་ཞུགས་ནི་ཆེས་གཞི་རྩར་ཐུག་པའི་དམངས་འཚོ་ཡིན་ལ། དེ་ནི་མི་དམངས་མང་ཚོགས་རང་ཉིད་ཀྱི་བདེ་རྩར་ཐུག་པའི་ཁེ་ཕན་དང་། སྤྱི་ཚོགས་དཔལ་འབྱོར་བདེ་ཐང་ངང་འཕེལ་རྒྱས་འགྲོ་བ། རྒྱལ་ཁབ་ཡུན་རིང་བདེ་འགོད་ཡོང་བ་བཅས་དང་འབྲེལ་ཡོད།”
ཏང་གི་ཚོགས་ཆེན་བཅོ་བརྒྱད་པ་འཚོགས་ཚུན། བློ་མཐུན་ཞི་ཅིན་ཕིང་གིས་སྲོག་ཤིང་གནང་བའི་ཏང་ཀྲུང་དབྱང་གིས་ལས་ཞུགས་ལས་ཀ་དེ་རྒྱལ་སྲིད་སྐྱོང་བའི་ནང་མངོན་གསལ་དོད་པའི་གོ་གནས་སུ་འཇོག་རྒྱུ་རྒྱུན་འཁྱོངས་བྱས་པ་དང་། སྤུས་ཚད་མཐོ་བའི་འཕེལ་རྒྱས་ལ་སྐུལ་འདེད་གཏོང་བའི་ནང་ལས་ཞུགས་སྔོན་ལ་འཇོག་པའི་ཁྲིད་ཕྱོགས་གསར་པོར་སྟོན་པ། ལས་ཞུགས་སྔོན་ལ་འཇོག་པའི་འཐབ་ཇུས་ལག་བསྟར་ཟབ་མོ་བྱེད་པ། ལས་ཞུགས་ལ་སྐུལ་འདེད་གཏོང་བའི་སྒྲིག་སྲོལ་ཆ་ཚང་དུ་གཏོང་བ། སྔར་བས་དགེ་མཚན་ལྡན་པའི་ལས་ཞུགས་སྲིད་ཇུས་རྒྱུན་ཆད་མེད་པར་གྲ་རྒྱས་དང་གོང་འཕེལ་གཏོང་བ་བཅས་བྱས་པས། རང་རྒྱལ་གྱི་ལས་ཞུགས་ལས་ཀར་ལོ་རྒྱུས་རང་བཞིན་གྱི་གྲུབ་འབྲས་ཐོབ་པར་སྐུལ་འདེད་བཏང་ཡོད།
2024ལོའི་ཟླ་5ཚེས་27ཉིན། སྤྱི་ཁྱབ་ཧྲུའུ་ཅི་ཞི་ཅིན་ཕིང་གིས་ཀྲུང་དབྱང་ཆབ་སྲིད་ཅུས་ཀྱི་སྐབས་ཉི་ཤུ་པའི་ཐུན་མོང་སློབ་སྦྱོང་ཐེངས་བཅུ་བཞི་པར་གཙོ་སྐྱོང་མཛད་པ་དང་འབྲེལ་གསུང་བཤད་གལ་ཆེན་གནང་། 《སྤུས་ཚད་མཐོ་བའི་ལས་ཞུགས་གང་ལེགས་ཡོང་བར་སྐུལ་འདེད་གཏོང་དགོས་》ཞེས་པ་ནི་སྤྱི་ཁྱབ་ཧྲུའུ་ཅིའི་ཐེངས་འདིའི་གསུང་བཤད་གལ་ཆེན་གྱི་ནང་དོན་གཙོ་བོ་ཡིན། རྩོམ་ཡིག་གལ་ཆེན་འདིའི་ནང་དུ། སྤྱི་ཁྱབ་ཧྲུའུ་ཅིས་ཚན་རིག་དང་མཐུན་པར་ལས་ཞུགས་ཀྱི་དོན་སྙིང་གལ་ཆེན་གསལ་འགྲེལ་གནང་ཞིང་། ཏང་གི་ཚོགས་ཆེན་བཅོ་བརྒྱད་པ་འཚོགས་ཚུན་རང་རྒྱལ་གྱི་ལས་ཞུགས་ལས་ཀར་ལོ་རྒྱུས་རང་བཞིན་གྱི་གྲུབ་འབྲས་ཐོབ་པར་གདེང་འཇོག་གང་ལེགས་གནང་བ་དང་། དུས་རབས་གསར་པའི་ལས་ཞུགས་ལས་ཀའི་ཆོས་ཉིད་དང་ཉམས་མྱོང་ལ་ཕྱོགས་བསྡོམས་གཏིང་ཟབ་གནང་བ། སྤུས་ཚད་མཐོ་བའི་ལས་ཞུགས་གང་ལེགས་ཡོང་བར་སྐུལ་འདེད་གཏོང་བའི་ལག་ལེན་གྱི་ཐབས་ལམ་དང་ལས་ཀའི་བླང་བྱར་གསལ་བཤད་གཏིང་ཟབ་གནང་བ། ལས་ཞུགས་དང་འབྲེལ་བའི་ཁ་ཕྱོགས་རང་བཞིན་དང་རྩ་བའི་རང་བཞིན། ཁྱོན་ཡོངས་རང་བཞིན་བཅས་ཀྱི་གནད་དོན་རབ་དང་རིམ་པར་མ་ལག་ལྡན་པའི་སྒོ་ནས་ལན་འདེབས་པ་བཅས་ཀྱི་ཐོག་ནས་སྤུས་ཚད་མཐོ་བའི་ལས་ཞུགས་གང་ལེགས་ཡོང་བར་སྐུལ་འདེད་གཏོང་བའི་ཐད་འཐབ་ཇུས་ཀྱི་མཛུབ་ཁྲིད་དང་བྱ་སྤྱོད་ཀྱི་ཕྱོགས་སྟོན་མཁོ་འདོན་གནང་། རྩོམ་ཡིག་གལ་ཆེན་འདིའི་དགོངས་དོན་ལ་སློབ་སྦྱོང་དང་གོ་བ་གཏིང་ཟབ་ལེན་རྒྱུ་དེ་ཏང་གི་སྐབས་ཉི་ཤུ་པའི་ཀྲུང་ཨུ་ཚང་འཛོམས་གྲོས་ཚོགས་ཐེངས་གསུམ་པའི་དགོངས་དོན་སློབ་སྦྱོང་དང་ལག་བསྟར་བྱ་རྒྱུ་དང་ཟུང་འབྲེལ་བྱས་ཏེ། 《ལས་ཞུགས་སྔོན་ལ་འཇོག་རྒྱུའི་འཐབ་ཇུས་ལག་བསྟར་བྱས་ཏེ་སྤུས་ཚད་མཐོ་བའི་ལས་ཞུགས་གང་ལེགས་ཡོང་བར་སྐུལ་འདེད་གཏོང་རྒྱུའི་སྐོར་གྱི་ཀྲུང་གུང་ཀྲུང་དབྱང་རྒྱལ་སྲིད་སྤྱི་ཁྱབ་ཁང་གི་བསམ་འཆར་》ལག་བསྟར་དོན་འཁྱོལ་གཏིང་ཟབ་བྱེད་པ་དང་། ལས་ཞུགས་ཀྱི་སྒྲིག་སྲོལ་དང་ལམ་སྲོལ་སྒྱུར་བཅོས་ཟབ་སྤེལ་བྱ་རྒྱུ་སྒུལ་ཤུགས་སུ་བཟུང་ནས། ལས་ཞུགས་ཀྱི་སྤུས་ཚད་ཇེ་མཐོར་ནུས་ལྡན་ཡོང་བ་དང་གྲངས་འབོར་འཕར་སྣོན་ལུགས་མཐུན་ཡོང་བར་སྐུལ་འདེད་བཏང་སྟེ། ཀྲུང་གོའི་ལུགས་ཀྱི་དེང་རབས་ཅན་གྱིས་ཕྱོགས་ཡོངས་ནས་སྟོབས་ལྡན་རྒྱལ་ཁབ་འཛུགས་སྐྲུན་དང་མི་རིགས་བསྐྱར་དར་གྱི་བྱ་གཞག་རླབས་པོ་ཆེ་ཡོང་བར་སྐུལ་འདེད་གཏོང་ཆེད་འདེགས་སྐྱོར་ནུས་ལྡན་མཁོ་འདོན་བྱེད་དགོས།
ངེས་གནས་གསར་པ་དང་འགན་འཁྲི་གསར་པ།
“སྤུས་ཚད་མཐོ་བའི་ལས་ཞུགས་གང་ལེགས་ཡོང་བར་སྐུལ་འདེད་གཏོང་བ་ནི་དུས་རབས་གསར་པ་དང་འཐབ་ལམ་གསར་པའི་ལས་ཞུགས་ལས་ཀའི་ངེས་གནས་གསར་པ་དང་འགན་འཁྲི་གསར་པ་ཡིན།”
རྩོམ་ཡིག་གལ་ཆེན་འདིའི་ནང་དུ། སྤྱི་ཁྱབ་ཧྲུའུ་ཅི་ཞི་ཅིན་ཕིང་གིས་མིག་སྔར་དང་ཕྱིན་ཆད་དུས་སྐབས་ཤིག་རིང་ཏང་དང་རྒྱལ་ཁབ་ཀྱི་བྱ་གཞག་སྤྱི་ཡོངས་ནང་ལས་ཞུགས་ལས་ཀའི་འགན་འཁྲི་དང་ལས་འགན་གསལ་པོར་བཏོན་ནས་ཏང་ཀྲུང་དབྱང་གིས་ལས་ཞུགས་ལས་ཀར་ཚད་མཐོའི་མཐོང་ཆེན་བྱེད་པ་སྔར་ལས་གསལ་པོར་མཚོན་ཡོད།
ཀྲུང་གོའི་ལུགས་ཀྱི་དེང་རབས་ཅན་ལ་དམངས་འཚོ་གཙོ་བོ་ཡིན། ལས་ཞུགས་ནི་ཆེས་གཞི་རྩའི་དམངས་འཚོ་ཡིན་ཏེ། སྣེ་གཅིག་ནས་མི་སེར་གྱི་ཁ་ཕོར་དང་འབྲེལ་བ་དང་སྣེ་གཅིག་ནས་དཔལ་འབྱོར་གྱི་ཁྲག་རྩ་དང་འབྲེལ་ལ། སྣེ་གཅིག་ནས་ཁྱིམ་ཚང་དང་འབྲེལ་བ་དང་སྣེ་གཅིག་ནས་རྒྱལ་ཁབ་དང་འབྲེལ་ཡོད་པས། དེ་ནི་དཔལ་འབྱོར་གྱི་གནད་དོན་གལ་ཆེན་ཡིན་པ་མ་ཟད་ཆབ་སྲིད་ཀྱི་གནད་དོན་གལ་ཆེན་ཡང་ཡིན།
——ལས་ཞུགས་ནི་མི་དམངས་མང་ཚོགས་ཀྱི་བདེ་རྩར་ཐུག་ཡོད། ལས་ཞུགས་ནི་དམངས་འཚོའི་རྩ་བ་དང་རྒྱུ་ནོར་གྱི་འབྱུང་ཁུངས་ཡིན་ལ། ངལ་རྩོལ་པ་དུང་ཕྱུར་མང་པོའི་ཡོང་འབབ་ཀྱི་འབྱུང་ཁུངས་ཐོབ་པའི་ཐབས་ལམ་གལ་ཆེན་ཡིན་པས། ངལ་རྩོལ་པ་རེ་རེའི་འཚོ་གནས་དང་འཕེལ་རྒྱས་ལ་འབྲེལ་བ་ཡོད། སྤུས་ཚད་མཐོ་བའི་ལས་ཞུགས་གང་ལེགས་ཡོང་བར་སྐུལ་འདེད་བཏང་ན། ལས་ཞུགས་གོ་སྐབས་སྔར་ལས་གང་ལེགས་ཡོང་བ་དང་། ལས་ཞུགས་གྲུབ་ཚུལ་སྔར་ལས་ལུགས་མཐུན་ཡོང་བ། ལས་ཞུགས་ཁོར་ཡུག་སྔར་ལས་དྲང་སྙོམས་ཡོང་བ། ལས་ཞུགས་ནུས་པ་རྒྱུན་མཐུད་ཇེ་ཆེར་འགྲོ་བ། ལས་ཞུགས་འགན་སྲུང་ཡར་རྒྱས་བརྟན་པོ་ཡོང་བ་བཅས་མངོན་འགྱུར་བྱུང་ཞིང་། སྡོད་དམངས་ཀྱི་ཡོང་འབབ་འཕར་སྣོན་ཡོང་བ་དང་ཡོང་འབབ་བགོ་བཤའི་ཧེ་བག་ཇེ་ཆུང་གཏོང་བ། ཡོང་འབབ་འབྲིང་གྲས་མི་ཚོགས་ཀྱི་ཁྱོན་རྒྱ་ཆེ་རུ་གཏོང་བ་བཅས་ལ་ཕན་ཐོགས་པས། མི་དམངས་ཡོངས་རྫོགས་མཉམ་དུ་ཕྱུག་འགྱུར་ཡོང་བ་མངོན་འགྱུར་བྱེད་པར་རྨང་གཞི་བརྟན་པོ་འདིང་ཐུབ།
——ལས་ཞུགས་ནི་སྤྱི་ཚོགས་དང་དཔལ་འབྱོར་སྐྱོན་བྲལ་ངང་འཕེལ་རྒྱས་འགྲོ་བར་ཐུག་ཡོད། ལས་ཞུགས་ནི་འཕེལ་རྒྱས་ཀྱི་གནད་ཀ་ཡིན་ཏེ། སྤྱི་ཚོགས་ཀྱི་དགོས་མཁོ་དང་འདོན་སྤྲོད་གཉིས་མཐུན་སྦྱོར་བྱེད་པ་དང་། ཐོན་སྐྱེད་དང་། བརྗེ་རེས། བགོ་བཤའ། འཛད་སྤྱོད་བཅས་དང་འབྲེལ་མཐུད་བྱེད་ཅིང་། དེ་ནི་དཔལ་འབྱོར་འཁོར་སྐྱོད་ལ་འདེགས་སྐྱོར་བྱེད་པའི་གཞི་སྡེར་དང་སྤྱི་ཚོགས་འཁོར་སྐྱོད་བྱེད་པའི་བརྟན་ཆས་ཡིན། སྤུས་ཚད་མཐོ་བའི་ལས་ཞུགས་གང་ལེགས་ཡོང་བར་སྐུལ་འདེད་གཏོང་བར། མི་ཤུགས་ཐོན་ཁུངས་ཀྱི་གྲུབ་ཚུལ་ལེགས་སྒྲིག་ནུས་ལྡན་དང་། དངོས་གཞིའི་དཔལ་འབྱོར་འཕེལ་རྒྱས་ལ་འདེགས་སྐྱོར། བདག་རྐྱེན་ཧྲིལ་པོའི་ཐོན་སྐྱེད་བྱེད་ཚད་མཐོ་རུ་བཏང་སྟེ། སྤྱི་ཚོགས་དང་དཔལ་འབྱོར་སྤུས་ཚད་མཐོ་བའི་འཕེལ་རྒྱས་ཡོང་ཆེད་སྒུལ་ནུས་རྒྱུན་ཆད་མེད་པར་མཁོ་འདོན་བྱེད་དགོས།
——ལས་ཞུགས་ནི་རྒྱལ་ཁབ་ཡུན་རིང་བདེ་འགོད་ཡོང་བར་ཐུག་ཡོད། ལས་ཞུགས་ནི་ཞི་མཐུན་གྱི་རྨང་གཞི་ཡིན་ཏེ། ཁྱིམ་ཚང་ཁྲི་སྟོང་མང་པོའི་བདེ་སྐྱིད་ཀྱི་འཚོ་བ་དང་འབྲེལ་བ་དམ་ཟབ་ཡོད། ངལ་རྩོལ་པ་རྣམས་ངལ་རྩོལ་ལས་ཞུགས་ནང་ཚང་མ་ཞུགས་པ་དང་ཚང་མས་ཤུགས་འདོན་པ། ཚང་མས་ལོངས་སུ་སྤྱོད་པ་དང་། མི་དང་ལས་གནས་ཕན་ཚུན་འཕྲོད་ཅིང་མི་རང་གི་ལེགས་ཆ་བཀོལ་ཐུབ་པ། རང་གི་འཇོན་ནུས་འདོན་ཐུབ་པ་བཅས་ཡིན་ན་སྤྱི་ཚོགས་ཞི་མཐུན་ལ་“གྲུ་རྡོ་”ཡོད་པ་ཡིན། སྤུས་ཚད་མཐོ་བའི་ལས་ཞུགས་གང་ལེགས་ཡོང་བར་སྐུལ་འདེད་གཏོང་བར། ལས་ཞུགས་ཀྱི་སྤུས་ཚད་ཇེ་མཐོར་ནུས་ལྡན་ཡོང་བ་དང་གྲངས་འབོར་འཕར་སྣོན་ལུགས་མཐུན་ཡོང་བར་རྒྱུན་ཆད་མེད་པར་སྐུལ་འདེད་བཏང་སྟེ། མི་ཚང་མར་ངལ་རྩོལ་འབད་འཐབ་བྱས་པ་བརྒྱུད་ཡར་ཐོན་ཡོང་བ་དང་སྤྱི་ཚོགས་ནང་འདྲེས་པ། སྤུས་ཚད་མཐོ་བའི་འཚོ་བ་ལོངས་སྤྱོད་ཀྱི་གོ་སྐབས་ལྡན་པ་བཅས་སྔར་བས་མངོན་འགྱུར་ཐུབ་པ་དང་། སྤྱི་ཚོགས་བརྟན་བརླིང་དང་ཡུན་རིང་བདེ་འགོད་ཡོང་བར་འགན་སྲུང་ནུས་ལྡན་བྱེད་དགོས།
ང་ཚོའི་ཏང་གིས་སྔར་ནས་ལས་ཞུགས་ལས་ཀར་ཚད་མཐོའི་མཐོང་ཆེན་བྱེད་པ་སྟེ། ཐོག་མར་ནས་བཤུ་གཞོག་དང་གཉའ་གནོན་གྱི་སྡུག་བསྔལ་མྱོང་བའི་མང་ཚོགས་ཀྱི་ལས་ཞུགས་དབང་ཆ་བརྩོན་ལེན་བྱ་རྒྱུ་ནི་འབད་འཐབ་ཀྱི་དམིགས་འབེན་དུ་བཟུང་སྟེ། ཀྲུང་དབྱང་སུའུ་ཁུལ་དང་གསར་བརྗེའི་གནས་གཞིའི་ས་ཁུལ་དུ་སྤྱི་ཚོགས་འགན་བཅོལ་དང་ངལ་རྩོལ་པ་དང་མ་རྩ་ཅན་གཉིས་ཀར་ཕན་པ་སོགས་ཀྱི་སྲིད་ཇུས་ལག་བསྟར་བྱས། སྤྱི་ཚོགས་རིང་ལུགས་ཀྱི་གསར་བརྗེ་དང་འཛུགས་སྐྲུན་གྱི་དུས་སྐབས་སུ། ལས་ཤོར་ཐོ་འགོད་དང་ལས་ཞུགས་མཚམས་སྦྱོར་ཧུར་ཐག་གིས་སྤེལ་བ་དང་། ལག་རྩལ་ལས་ཀའི་སློབ་གསོ་ཤུགས་ཆེར་སྤེལ་བ། ནུས་རྩལ་གསོ་སྦྱོང་རྒྱ་ཆེར་སྤེལ་བ། ངལ་རྩོལ་འགན་བཅོལ་ལམ་ལུགས་ཕྱོགས་ཡོངས་ནས་འཛུགས་པ་བཅས་དང་། ད་དུང་གཞི་ཁྱོན་ཆེ་བའི་དཔལ་འབྱོར་འཛུགས་སྐྲུན་ནང་ལས་ཞུགས་རྒྱ་སྐྱེད་གཏོང་བར་སྐུལ་འདེད་གཏོང་བ་དང་། གཞི་ཁྱོན་ཆེ་བའི་ལས་བཟོ་པའི་དཔུང་སྡེ་ཞིག་བཙུགས་ཏེ། མི་དམངས་མང་ཚོགས་བདེ་སྡོད་ལས་བརྩོན་གྱི་ལམ་དུ་སྐྱོད། སྒྱུར་བཅོས་སྒོ་འབྱེད་བྱས་རྗེས། ངལ་རྩོལ་ལས་ཞུགས་དང་སྤྱི་ཚོགས་འགན་སྲུང་ལམ་ལུགས་སྒྱུར་བཅོས་བྱེད་པར་ཧུར་ཐག་གིས་སྐུལ་འདེད་བཏང་བ་དང་། གསར་དུ་འཚར་ལོངས་བྱུང་བའི་ངལ་རྩོལ་ནུས་ཤུགས་འབོར་ཆེན་ཞིག་ལས་ཀར་ཞུགས་ཐུབ་པ་མངོན་འགྱུར་བྱུང་བ་དང་ཞིང་ལས་ངལ་རྩོལ་ནུས་ཤུགས་སྤོ་སྒྱུར་ལས་ཞུགས་བྱས་ནས་རིམ་བཞིན་རྒྱལ་ཁབ་དང་ཁེ་ལས་དང་མི་སྒེར་བཅས་ཀྱིས་ཐུན་མོང་ཐོག་འགན་འཁུར་བའི་སྤྱི་ཚོགས་འགན་སྲུང་ལམ་ལུགས་བཙུགས།
“མི་དམངས་ཀྱིས་དགའ་སྐྱིད་ལྡན་པའི་འཚོ་བ་ལ་བཅངས་པའི་རེ་སྨོན་ནི་ང་ཚོའི་འབད་འཐབ་ཀྱི་དམིགས་འབེན་ཡིན།” ཏང་གི་ཚོགས་ཆེན་བཅོ་བརྒྱད་པ་འཚོགས་ཚུན། སྤྱི་ཁྱབ་ཧྲུའུ་ཅི་ཞི་ཅིན་ཕིང་གིས་ལས་ཞུགས་ལས་ཀ་དེ་ནམ་ཡང་མི་བརྗེད་པར། རྒྱས་བཤད་གལ་ཆེན་རབ་དང་རིམ་པ་གནང་ཞིང་། ལས་ཞུགས་ནི་ཆེས་ཆེ་བའི་དམངས་འཚོའི་ལས་གྲྭ་དང་དམངས་སེམས་ཀྱི་ལས་གྲྭ། རྨང་གཞིའི་ལས་གྲྭ་བཅས་ཡིན་པ་ནན་གསུང་གནང་། ཏང་གི་ཚོགས་ཆེན་བཅོ་བརྒྱད་པ་མཇུག་སྒྲིལ་རྗེས་ཀྱི་ཀྲུང་ཕྱིའི་གསར་འགོད་པའི་ཐུག་འཕྲད་ཚོགས་འདུའི་ཐོག །སྤྱི་ཁྱབ་ཧྲུའུ་ཅི་ཞི་ཅིན་ཕིང་གིས་སྤྲོ་སེམས་འཁོལ་བའི་ངང་བརྩེ་བ་ཟབ་མོ་བཅངས་ནས་མི་དམངས་མང་ཚོགས་ཀྱིས་“སྔར་ལས་བརྟན་པོའི་ལས་ཀར་”བཅངས་པའི་རེ་ལྟོས་དེ་གསུང་ཡོད། ཡུལ་དུས་གལ་ཆེན་མང་པོ་དང་བརྟག་དཔྱད་ཞིབ་འཇུག་དང་རྟོག་ཞིབ་བྱེད་པའི་ནང་དུ། སྤྱི་ཁྱབ་ཧྲུའུ་ཅིས་ལས་ཞུགས་སྔོན་ལ་འཇོག་རྒྱུའི་འཐབ་ཇུས་དང་ལས་ཞུགས་གང་ལེགས་ཡོང་བའི་སྲིད་ཇུས་རྒྱུན་འཁྱོངས་བྱེད་དགོས་པ་ནན་གསུང་དང་། གཙོ་གནད་མི་ཚོགས་ཀྱི་ལས་ཞུགས་ལས་ཀ་ཡག་པོར་སྒྲུབ་པ། སྔར་བས་སྤུས་ཚད་མཐོ་བ་དང་སྔར་བས་ལེགས་པའི་ལས་ཞུགས་མངོན་འགྱུར་བྱེད་པ། ལས་ཞུགས་ལ་རྒྱབ་སྐྱོར་བྱེད་པའི་མ་ལག་རྒྱུན་ཆད་མེད་པར་འཐུས་ཚང་དུ་གཏོང་རྒྱུར་སྐུལ་འདེད་གཏོང་བ་བཅས་ལ་བརྟེན་ནས་ལས་ཞུགས་ལས་ཀའི་འཐབ་ཇུས་གལ་ཆེན་དང་སྲིད་ཇུས་ཀྱི་ཁ་ཕྱོགས་གཏིང་ཟབ་མོའི་སྒོ་ནས་གསལ་པོར་བསྟན། མཛུབ་སྟོན་གལ་ཆེན་རེ་རེ་དང་ཐུགས་ཁྲལ་ཆེན་པོའི་བཅོལ་གདམས་རེ་རེ་ལས་ང་ཚོའི་ཏང་གི་མི་དམངས་བླ་ན་མེད་པའི་སྲིད་སྐྱོང་འདུ་ཤེས་དང་། མི་དམངས་ལ་བཅངས་པའི་བརྩེ་བ་ཟབ་མོ། མི་དམངས་ལ་བདེ་སྐྱིད་སྐྲུན་པའི་རིན་ཐང་རེ་སྙེག་བཅས་མཚོན་ཡོད།
དུས་རབས་གསར་པར་རང་རྒྱལ་གྱི་གྲོང་ཁྱེར་དང་གྲོང་རྡལ་གྱི་གསར་འཕར་ལས་ཞུགས་ལོ་རེར་ཆ་སྙོམས་མི་ཁྲི་1300ཡིན་ལ། གྲོང་ཁྱེར་དང་གྲོང་རྡལ་དུ་བརྟག་དཔྱད་བྱས་པའི་ལས་ཤོར་གྱི་ཚད་ཅུང་དམའ་ཤོས་སུ་མཐའ་འཁྱོངས་བྱས་ཡོད་པས། མི་འབོར་དུང་ཕྱུར་14ལྷག་གི་འཕེལ་རྒྱས་འགྲོ་བཞིན་པའི་རྒྱལ་ཁབ་ཏུ་ལས་ཞུགས་ཅུང་ལེགས་པོ་མངོན་འགྱུར་བྱུང་ནས། དམངས་འཚོ་ལེགས་བཅོས་དང་དཔལ་འབྱོར་འཕེལ་རྒྱས་ལ་འདེགས་སྐྱོར་གལ་ཆེན་མཁོ་འདོན་བྱས་ཡོད། གྲོང་ཁྱེར་དང་གྲོང་རྡལ་གྱི་ལས་ཞུགས་མི་གྲངས་2012ལོའི་མི་དུང་ཕྱུར་3.7ནས་2023ལོར་མི་དུང་ཕྱུར་4.7ཐོག་འཕར་ཡོད། གྲོང་ཁྱེར་དང་གྲོང་རྡལ་གྱི་ལས་ཤོར་མི་སྣ་ཡང་བསྐྱར་ལས་ཞུགས་མངོན་འགྱུར་བྱས་པའི་མི་གྲངས་ཁྱོན་བསྡོམས་ཁྲི་6532ཡིན་པ་དང་། ལས་ཞུགས་དཀའ་ངལ་ཅན་གྱི་མི་སྣ་ལས་ཀར་ཞུགས་པའི་མི་གྲངས་ཁྲི་2100ལས་བརྒལ་ཡོད། 2023ལོར་རྒྱལ་ཡོངས་ཀྱི་སྡོད་དམངས་ཀྱི་མི་རེའི་ཆ་སྙོམས་བཀོལ་སྤྱོད་ཆོག་པའི་ཡོང་འབབ་སྒོར་39218ཡིན་པ་དང་2012ལོ་ལས་སྒོར་22708འཕར་ཡོད། མི་སེར་གྱི་ཟས་ཕོར་ཇེ་བརྟན་ནས་ཇེ་བརྟན་དང་ངལ་རྩོལ་གྱི་ཡོང་འབབ་བརྟན་པོའི་ངང་འཕར་སྣོན་ཡོང་ནས་མི་དམངས་ཀྱི་འཚོ་བའི་ཆུ་ཚད་རྒྱུན་ཆད་མེད་པར་མཐོར་འདེགས་བྱུང་ཡོད།
རྩོམ་ཡིག་གལ་ཆེན་འདིའི་ནང་དུ། སྤྱི་ཁྱབ་ཧྲུའུ་ཅི་ཞི་ཅིན་ཕིང་གིས་དུས་རབས་གསར་པའི་ལས་ཞུགས་ལས་ཀའི་ཆོས་ཉིད་ལ་ཕྱོགས་བསྡོམས་གཏིང་ཟབ་གནང་ཞིང་། དུས་རབས་གསར་པའི་ལས་ཞུགས་ལས་ཀའི་ཉམས་མྱོང་གཙོ་བོ་མདོར་བསྡུས་ནས་བཏོན་པ་སྟེ། ཏང་གིས་ལས་ཞུགས་ལས་ཀར་ཕོྱོགས་ཡོངས་ནས་འགོ་ཁྲིད་བྱ་རྒྱུ་རྒྱུན་འཁྱོངས་བྱེད་པ་དང་། ལས་ཞུགས་ནི་དམངས་འཚོའི་རྩ་བ་ཡིན་པ་རྒྱུན་འཁྱོངས་བྱེད་པ། ལས་ཞུགས་སྔོན་ལ་འཇོག་རྒྱུའི་འཐབ་ཇུས་ལག་བསྟར་བྱ་རྒྱུ་རྒྱུན་འཁྱོངས་བྱེད་པ། འཕེལ་རྒྱས་ལ་བརྟེན་ནས་ལས་ཞུགས་ལ་སྐུལ་འདེད་གཏོང་རྒྱུ་རྒྱུན་འཁྱོངས་བྱེད་པ། ལས་ཞུགས་ཤོང་ཚད་རྒྱ་སྐྱེད་གཏོང་རྒྱུ་དང་ལས་ཞུགས་སྤུས་ཚད་མཐོར་འདེགས་གཏོང་རྒྱུ་གཉིས་ཟུང་འབྲེལ་བྱ་རྒྱུ་རྒྱུན་འཁྱོངས་བྱེད་པ། གཙོ་གནད་མི་ཚོགས་ཀྱི་ལས་ཞུགས་དམིགས་སུ་བཀར་ནས་དམ་འཛིན་བྱ་རྒྱུ་རྒྱུན་འཁྱོངས་བྱེད་པ། ལས་གཏོད་ཀྱིས་ལས་ཞུགས་ལ་སྐུལ་ཁྲིད་བྱ་རྒྱུ་རྒྱུན་འཁྱོངས་བྱེད་པ། དྲང་སྙོམས་ཀྱི་ལས་ཞུགས་ཁོར་ཡུག་གཏོད་རྒྱུ་རྒྱུན་འཁྱོངས་བྱེད་པ། ཞི་མཐུན་གྱི་ངལ་རྩོལ་འབྲེལ་བ་འཛུགས་རྒྱུ་རྒྱུན་འཁྱོངས་བྱེད་པ་སོགས་ཡིན། ཉམས་མྱོང་འདི་དག་ནི་ཧ་ཅང་རྩ་ཆེན་ཡིན་ཏེ། དུས་རབས་གསར་པའི་ལས་ཞུགས་ལས་ཀར་ལོ་རྒྱུས་རང་བཞིན་གྱི་གྲུབ་འབྲས་ཐོབ་པའི་རྒྱལ་ཁའི་ཐབས་ལམ་ཡིན་ལ། འཐབ་ལམ་གསར་པར་ལས་ཞུགས་ལས་ཀ་ལེགས་པོར་སྒྲུབ་པའི་ཚན་རིག་དང་མཐུན་པའི་ཕྱོགས་སྟོན་ཡང་ཡིན་པས། ངེས་པར་དུ་དུས་ཡུན་རིང་པོའི་ནང་རྒྱུན་འཁྱོངས་བྱེད་པ་མ་ཟད་རྒྱུན་ཆད་མེད་པར་གྲ་རྒྱས་དང་གོང་འཕེལ་གཏོང་དགོས།
རང་རྒྱལ་ལ་མི་འབོར་དུང་ཕྱུར་14ལྷག་ཡོད་པ་དང་། ལོ་16—59བར་གྱི་ངལ་རྩོལ་ནུས་ཤུགས་མི་འབོར་དུང་ཕྱུར་8ལྷག་ཡོད། ཕུན་སུམ་ཚོགས་པའི་ངལ་རྩོལ་ནུས་ཤུགས་ཀྱི་ཐོན་ཁུངས་ནི་རང་རྒྱལ་འཕེལ་རྒྱས་ཀྱི་དགེ་མཚན་ཆེན་པོ་ཞིག་ཡིན་ལ། དུས་མཚུངས་སུ་ལས་ཞུགས་ཀྱི་གནད་དོན་ཐག་གཅོད་ལེགས་པོ་བྱ་རྒྱུ་དེའང་རང་རྒྱལ་གྱིས་དུས་ཡུན་རིང་པོའི་ནང་ཁ་གཏད་འཇལ་དགོས་པའི་ལས་འགན་གལ་ཆེན་ཞིག་ཡིན་པས། དུས་ནམ་ཡང་ངེས་པར་དུ་ལེགས་པོར་འཛིན་དགོས། རྩོམ་ཡིག་གལ་ཆེན་འདིའི་ནང་དུ། སྤྱི་ཁྱབ་ཧྲུའུ་ཅི་ཞི་ཅིན་ཕིང་གིས་དུས་རབས་གསར་པ་དང་འཐབ་ལམ་གསར་པར་ལས་ཞུགས་ལས་ཀའི་ངེས་ཐིག་གསར་པ་དང་འགན་འཁྲི་གསར་པའི་ཐོག་གཞི་བཙུགས་པ་དང་། ལས་ཞུགས་ལས་ཀར་འཕྲད་པའི་འབུར་ཐོན་གྱི་འགལ་བ་དང་གནད་དོན་ལ་དམིགས་ནས། “སྤུས་ཚད་མཐོ་བའི་ལས་ཞུགས་གང་ལེགས་ཡོང་བར་སྐུལ་འདེད་གཏོང་བའི་”སྐོར་འགྲེལ་བཤད་གཏིང་ཟབ་དང་མ་ལག་ལྡན་པའི་བཀོད་སྒྲིག་གནང་ཡོད།
——སྤུས་ཚད་མཐོ་བའི་ལས་ཞུགས་གང་ལེགས་ཡོང་བར་སྐུལ་འདེད་གཏོང་བའི་གཞི་རྩའི་ནང་དོན་སྐོར། སྤྱིའི་ཆ་ནས་བཤད་ན། སྤུས་ཚད་མཐོ་བའི་ལས་ཞུགས་གང་ལེགས་ཡོང་བར་གཙོ་བོ་ལས་ཞུགས་ཀྱི་གོ་སྐབས་འདང་ངེས་དང་། ལས་ཞུགས་ཀྱི་ཁོར་ཡུག་དྲང་སྙོམས། ལས་ཞུགས་ཀྱི་གྲུབ་ཚུལ་ལེགས་སྒྱུར། མི་དང་ལས་གནས་འཚམ་མཐུན་ཆོད་ཆེ་ཡིན་པ། ངལ་རྩོལ་གྱི་འབྲེལ་བ་ཞི་མཐུན་ཡིན་པ་སོགས་ཚུད་ཡོད། བྱེ་བྲག་གི་ཆ་ནས་བཤད་ན། སྤུས་ཚད་མཐོ་བའི་ལས་ཞུགས་གང་ལེགས་ཡོང་བའི་མཚོན་ཚུལ་གཙོ་བོ་ནི་ངལ་རྩོལ་པར་ལས་ཀ་ལས་རྒྱུ་ཡོད་པར་མ་ཟད། ལས་ཀ་བརྟན་པོ་དང་། ཡོང་འབབ་ལུགས་མཐུན། འགན་སྲུང་བློས་འཁེལ། ལས་རིགས་བདེ་འཇགས་ཡིན་པ་སོགས་ལས་མངོན་ཡོད།
——སྤུས་ཚད་མཐོ་བའི་ལས་ཞུགས་གང་ལེགས་ཡོང་རྒྱུར་སྐུལ་འདེད་གཏོང་བར་ཁོང་དུ་ཆུད་དགོས་པའི་རྩ་དོན་སྐོར། སྤུས་ཚད་མཐོ་བའི་ལས་ཞུགས་གང་ལེགས་ཡོང་བ་ནི་བླང་བྱ་ཧ་ཅང་མཐོན་པོ་ཞིག་ཡིན་ལ། གོམ་པ་རིམ་བགྲོད་བྱེད་དགོས་པ་ཞིག་ཀྱང་ཡིན་པས་ངེས་པར་དུ་གང་ཐུབ་ཅི་ཐུབ་དང་འཁོས་དཔག་ལས་སྒྲུབ་བྱེད་དགོས། ངེས་པར་དུ་མི་དམངས་མང་ཚོགས་ཀྱི་ཧུར་བརྩོན་རང་བཞིན་དང་རང་འགུལ་རང་བཞིན། གསར་གཏོད་རང་བཞིན་བཅས་སྐུལ་སློང་གང་ལེགས་བྱེད་པ་དང་། ཚང་མས་རང་གི་འབད་བརྩོན་བྱེད་པ་ལ་བརྟེན་ནས་བདེ་སྐྱིད་ལྡན་པའི་འཚོ་བ་རོལ་བར་སྣེ་ཁྲིད་བྱེད་པ་ལས། ངལ་མེད་འབྲས་ལེན་དང་། རྩོལ་མེད་སྐྱིད་པོ་གཏོང་མི་རུང་།
——སྤུས་ཚད་མཐོ་བའི་ལས་ཞུགས་གང་ལེགས་ཡོང་བར་སྐུལ་འདེད་གཏོང་བའི་སྤྱིའི་བླང་བྱའི་སྐོར། མི་དམངས་ལྟེ་བ་འཛིན་པའི་འཕེལ་རྒྱས་ཀྱི་བསམ་བློ་རྒྱུན་འཁྱོངས་བྱེད་པ་དང་། ངལ་རྩོལ་པས་རང་འགུལ་གྱིས་ལས་ཀར་ཞུགས་པ་དང་། ཚོང་རས་ལས་ཞུགས་ལ་སྙོམས་སྒྲིག་བྱེད་པ། སྲིད་གཞུང་གིས་ལས་ཞུགས་ལ་སྐུལ་འདེད་གཏོང་བ་དང་ལས་གཏོད་ལ་སྐུལ་མ་གཏོང་བ་བཅས་ཀྱི་ལམ་ཕྱོགས་ཕྱོགས་ཡོངས་ནས་ལག་བསྟར་བྱེད་དགོས།སྤུས་ཚད་མཐོ་བའི་འཕེལ་རྒྱས་ལ་སྐུལ་འདེད་གཏོང་རྒྱུ་དེ་རྨང་གཞིར་བྱེད་པ་དང་། ལས་ཞུགས་སྔོན་ལ་འཇོག་པའི་འཐབ་ཇུས་ལག་བསྟར་བྱ་རྒྱུ་དེ་སྣེ་ཁྲིད་དུ་འཛིན་པ། ལས་ཞུགས་སྔོན་ལ་འཇོག་པའི་སྲིད་ཇུས་ཤུགས་ཆེར་གཏོང་རྒྱུ་དེ་ལག་འཇུ་རུ་འཛིན་པ། ལས་ཞུགས་ཀྱི་སྒྲིག་སྲོལ་དང་ལམ་སྲོལ་སྒྱུར་བཅོས་གཏིང་ཟབ་ཏུ་གཏོང་རྒྱུ་དེ་སྒུལ་ཤུགས་སུ་འཛིན་པ་བཅས་ལ་བརྟེན་ནས་ལས་ཞུགས་ཀྱི་སྤུས་ཚད་ཇེ་མཐོར་ནུས་ལྡན་ཡོང་བ་དང་གྲངས་འབོར་འཕར་སྣོན་ལུགས་མཐུན་ཡོང་བར་སྐུལ་འདེད་བཏང་སྟེ། རྒྱ་ཆེའི་ངལ་རྩོལ་པའི་ཐོབ་སྣང་དང་སྐྱིད་སྣང་དང་བདེ་སྣང་གསུམ་རྒྱུན་ཆད་མེད་པར་ཆེ་རུ་བཏང་སྟེ། ཀྲུང་གོའི་ལུགས་ཀྱི་དེང་རབས་ཅན་གྱིས་ཕྱོགས་ཡོངས་ནས་སྟོབས་ལྡན་རྒྱལ་ཁབ་འཛུགས་སྐྲུན་དང་མི་རིགས་བསྐྱར་དར་གྱི་བྱ་གཞག་རླབས་པོ་ཆེ་ཡོང་བར་འདེགས་སྐྱོར་ནུས་ལྡན་མཁོ་འདོན་བྱེད་དགོས།
སྤུས་ཚད་མཐོ་བའི་ལས་ཞུགས་གང་ལེགས་ཡོང་བར་བྱ་རྒྱུ་དེ་སྔོན་ཐོབ་ཀྱི་དམིགས་འབེན་དུ་འཛིན་དགོས།
ཐོག་མའི་རགས་རྩིས་ལྟར་ན། ད་ལོའི་དུས་ཚིགས་སྔ་མ་གསུམ་གྱི་རྒྱལ་ནང་གི་ཐོན་སྐྱེད་རིན་ཐང་བསྡོམས་འབོར་སྒོར་དུང་ཕྱུར་949746ཡིན་པ་དང་། རིན་གོང་མི་འགྱུར་བ་ལྟར་རྩིས་ན། ལོ་གོང་མའི་དུས་མཚུངས་ལས་4.8%འཕར་ཡོད། རྒྱལ་ཡོངས་སུ་གྲོང་ཁྱེར་དང་གྲོང་རྡལ་གྱི་ལས་ཞུགས་མི་གྲངས་ཁྲི་1049གསར་དུ་འཕར་བ་དང་། རྒྱལ་ཡོངས་ཀྱི་གྲོང་ཁྱེར་དང་གྲོང་རྡལ་དུ་བརྟག་དཔྱད་བྱས་པའི་ལས་ཤོར་གྱི་ཚད་ཆ་སྙོམས་གྲངས་ཐང་5.1%ཡིན་ལ། ལོ་གོང་མའི་དུས་མཚུངས་ལས་བརྒྱ་ཆའི་གཞི་གྲངས་0.2མར་ཆག་པ་རེད།
ད་ལོ་ནས་བཟུང་། དཔལ་འབྱོར་འཁོར་སྐྱོད་ནང་འཕྲད་པའི་གནས་ཚུལ་གསར་པ་དང་གནད་དོན་གསར་པ་ལ་ཁ་གཏད་དེ། བློ་མཐུན་ཞི་ཅིན་ཕིང་གིས་སྲོག་ཤིང་གནང་བའི་ཏང་ཀྲུང་དབྱང་གིས་ཁྱོན་ཡོངས་སྤྱི་འདོམས་དང་ཚན་རིག་དང་མཐུན་པར་ཇུས་ཐག་བཅད་དེ། དུས་ཐོག་ཏུ་སྤྱི་ཁོག་སྙོམས་སྒྲིག་ལ་ཤུགས་བརྒྱབ་པ་དང་འབོར་ཚད་འཕར་བའི་སྲིད་ཇུས་སྡེབ་གཅིག་མགྱོགས་པོར་བཏོན་ནས། ཚོང་རའི་ཡིད་ཆེས་བརྟན་པོ་འཕེལ་དུ་བཅུག་པ་དང་ཚོང་རའི་གསོན་ཤུགས་སྐུལ་སློང་བྱས། དུས་ཚིགས་སྔ་མ་གསུམ་གྱི་དཔལ་འབྱོར་འཁོར་སྐྱོད་སྤྱིའི་ཆ་ནས་བརྟན་བརླིང་དང་བརྟན་ཐོག་ཡར་འཕེལ་བྱུང་བས་ལས་ཞུགས་ཀྱི་གནས་བབ་སྤྱིའི་ཆ་ནས་བརྟན་པོ་ཡིན།
ལས་ཞུགས་ནི་དཔལ་འབྱོར་འཕེལ་རྒྱས་ཀྱི་“ཚད་ཐིག་”དང་སྤྱི་ཚོགས་བརྟན་བརླིང་ཡོང་བའི་“གྲུ་རྡོ་”ཡིན་པས་ངེས་པར་དུ་ལས་ཞུགས་སྔོན་ལ་འཇོག་རྒྱུ་ཐོག་མཐའ་བར་གསུམ་དུ་རྒྱུན་འཁྱོངས་བྱེད་དགོས། རྩོམ་ཡིག་གལ་ཆེན་འདིའི་ནང་དུ། སྤྱི་ཁྱབ་ཧྲུའུ་ཅི་ཞི་ཅིན་ཕིང་གིས་ནན་གསུང་གནང་དོན། “བློ་བརྟན་འགྱུར་མེད་ཀྱིས་འཕེལ་རྒྱས་ཀྱི་འདུ་ཤེས་གསར་པ་ལག་བསྟར་བྱས་ཏེ། སྔར་བས་རང་རྟོགས་ཀྱི་སྒོ་ནས་སྤུས་ཚད་མཐོ་བའི་ལས་ཞུགས་གང་ལེགས་ཡོང་རྒྱུ་དེ་དཔལ་འབྱོར་དང་སྤྱི་ཚོགས་འཕེལ་རྒྱས་ཀྱི་སྔོན་ཐོབ་དམིགས་འབེན་དུ་བཟུང་སྟེ། སྤུས་ཚད་མཐོ་བའི་འཕེལ་རྒྱས་ཀྱི་གོ་རིམ་དེ་ལས་ཞུགས་ཀྱི་སྤུས་ཚད་མཐོར་འདེགས་དང་ཤོང་ཚད་རྒྱ་སྐྱེད་གཏོང་བའི་གོ་རིམ་དུ་འགྱུར་བར་བྱེད་པ་དང་། འཕེལ་རྒྱས་ཀྱི་ལས་ཞུགས་སྐུལ་ཁྲིད་ནུས་པ་ཆེ་རུ་གཏོང་དགོས།” འདིས་སྤུས་ཚད་མཐོ་བའི་འཕེལ་རྒྱས་དང་སྤུས་ཚད་མཐོ་བའི་ལས་ཞུགས་གང་ལེགས་ཡོང་བའི་བར་གྱི་འབྲེལ་བ་གཏིང་ཟབ་མོར་གསལ་སྟོན་བྱས་པ་དང་། ང་ཚོའི་ཏང་གིས་ལས་ཞུགས་ཀྱི་ཆོས་ཉིད་ལ་ཚན་རིག་དང་མཐུན་པའི་ངོས་འཛིན་དང་ཁོང་ཆུད་ཟབ་མོར་བྱེད་པ་མཚོན་ཡོད།
སྤུས་ཚད་མཐོ་བའི་འཕེལ་རྒྱས་དང་སྤུས་ཚད་མཐོ་བའི་ལས་ཞུགས་གང་ལེགས་ཡོང་བ་ནི་གྲུ་དང་གཙང་པོ་བཞིན་དུ་ཕན་ཚུན་གཅིག་ལ་གཅིག་རྟེན་དང་མཉམ་དུ་མདུན་སྐྱོད་བྱེད་པ་ཞིག་ཡིན། སྤུས་ཚད་མཐོ་བའི་འཕེལ་རྒྱས་ནི་དུས་རབས་གསར་པའི་གནས་ལུགས་འགྱུར་མེད་དང་། རང་རྒྱལ་གྱི་གནད་དོན་ཡོད་ཚད་ཐག་གཅོད་བྱེད་པའི་སྤྱིའི་ལྡེ་མིག་ཡིན་ལ། སྤུས་ཚད་མཐོ་བའི་ལས་ཞུགས་གང་ལེགས་ཡོང་བར་སྐུལ་འདེད་གཏོང་བའི་འགོ་ཁུངས་ཀྱི་ཆུ་བོའང་ཡིན། སྤུས་ཚད་མཐོ་བའི་ལས་ཞུགས་གང་ལེགས་ཡོང་བར་བྱ་རྒྱུ་ནི་སྤུས་ཚད་མཐོ་བའི་འཕེལ་རྒྱས་ཀྱི་སྙིང་པོ་དང་ནང་གནས་ཀྱི་བླང་བྱ་ཡིན་ཏེ། མི་ཤུགས་ཐོན་ཁུངས་ཀྱི་གྲུབ་ཚུལ་རྒྱུན་ཆད་མེད་པར་ལེགས་སྒྱུར་བྱེད་པར་ཕན་པ་དང་། སྤུས་གསར་ཐོན་སྐྱེད་ནུས་ཤུགས་དང་དེང་རབས་ཀྱི་ཐོན་ལས་མ་ལག་འཕེལ་རྒྱས་གཏོང་བར་སྔར་བས་སྐུལ་འདེད་ལེགས་པོ་གཏོང་ཐུབ་ལ། དཔལ་འབྱོར་འཕེལ་རྒྱས་དང་ལས་ཞུགས་རྒྱ་སྐྱེད་གཉིས་སྐུལ་རེས་ཡག་པོ་གཏོང་ཐུབ།
རྩོམ་ཡིག་གལ་ཆེན་འདིའི་ནང་དུ། སྤྱི་ཁྱབ་ཧྲུའུ་ཅི་ཞི་ཅིན་ཕིང་གིས་ཕྱོགས་བཞི་ནས་“ཐོག་མཐའ་བར་གསུམ་དུ་ལས་ཞུགས་སྔོན་ལ་འཇོག་རྒྱུ་རྒྱུན་འཁྱོངས་བྱེད་དགོས་པར་”བྱེ་བྲག་ཏུ་ལས་འགན་འགའ་ཞིག་བཏོན་ཡོད་དེ། གཅིག་ནི་ཡུལ་བབ་དང་བསྟུན་ནས་སྤུས་གསར་ཐོན་སྐྱེད་ནུས་ཤུགས་འཕེལ་རྒྱས་བཏང་སྟེ་སྤུས་ཚད་མཐོ་བའི་ལས་ཞུགས་ལས་གནས་སྔར་ལས་མང་བ་གསར་སྐྲུན་ཧུར་ཐག་བྱེད་དགོས། གཉིས་ནི་ལས་ཞུགས་བསྡུ་ལེན་བྱེད་ནུས་ཆེ་བའི་ཐོན་ལས་དང་ཁེ་ལས་འཕེལ་རྒྱས་གཏོང་བར་རྒྱབ་སྐྱོར་བྱས་ནས་ལས་ཞུགས་ཤོང་ཚད་བརྟན་པོ་དང་རྒྱ་སྐྱེད་གཏོང་དགོས། གསུམ་ནི་དཔལ་འབྱོར་དང་སྤྱི་ཚོགས་འཕེལ་རྒྱས་ཀྱི་འཕེལ་ཕྱོགས་གསར་པ་དང་མི་དམངས་མང་ཚོགས་ཀྱི་འཚོ་བའི་སྤུས་ཚད་མཐོ་བའི་རེ་སྒུག་གསར་པར་གཞིགས་ནས་སྤྱི་ཚོགས་ཀྱི་ལས་བགོས་རྒྱུན་ཆད་མེད་པར་ཞིབ་ཕྲ་དང་ལེགས་སུ་གཏོང་བ་དང་། ལས་ཞུགས་ཀྱི་འཕར་གཞི་གསར་པ་གསར་སྤེལ་བྱེད་དགོས། བཞི་ནི་ནོར་སྲིད་དང་། དངུལ་ལོར། དངུལ་འཇོག །འཛད་སྤྱོད། ཐོན་ལས། ས་ཁོངས་སོགས་ཀྱི་སྲིད་ཇུས་དང་ལས་ཞུགས་སྲིད་ཇུས་མཐུན་སྦྱོར་མཉམ་འགུལ་དང་། ཕྱོགས་གཅིག་ཏུ་ཤུགས་བརྒྱབ་ནས་ལས་ཞུགས་མཛའ་མཐུན་ཅན་གྱི་འཕེལ་རྒྱས་གཏོང་སྟངས་འཛུགས་སྐྲུན་བྱེད་དགོས།
གྲུབ་ཚུལ་རང་བཞིན་གྱི་ལས་ཞུགས་འགལ་བ་ཐག་གཅོད་གང་ཐུབ་བྱེད་དགོས།
ཕྱོགས་གཅིག་ནས་“ལས་ཀ་ཡོད་ཀྱང་ལས་མཁན་མེད།” ཕྱོགས་གཞན་ཞིག་ནས་“ལས་མཁན་ཡོད་ཀྱང་ལས་ཀ་མེད།” ཕར་བལྟས་ཚེ་འགལ་བ་ལྟ་བུའི་གནས་ཚུལ་རིགས་འདི་གཉིས་ལས་མིག་སྔར་རང་རྒྱལ་གྱི་གྲུབ་ཚུལ་རང་བཞིན་གྱི་ལས་ཞུགས་འགལ་བ་ཐད་ཀར་མཚོན་ཡོད།
“མི་ཤུགས་ཐོན་ཁུངས་ཀྱི་འདོན་སྤྲོད་དང་དགོས་མཁོ་ཆ་མི་འགྲིག་པ་ནི་མིག་སྔར་རང་རྒྱལ་གྱི་ལས་ཞུགས་ཁྱབ་ཁོངས་ལ་འཕྲད་པའི་འགལ་བ་གཙོ་བོ་ཞིག་རེད། འགལ་བ་དེ་ཐག་གཅོད་བྱེད་པའི་འགག་རྩ་ནི་བྱང་ཚད་ལེགས་པ་དང་། སྤྱི་འབོར་འདང་བ། གྲུབ་ཚུལ་ལེགས་སྒྱུར། ཁྱབ་ཚུལ་ལུགས་མཐུན་བཅས་ཀྱི་དེང་རབས་ཅན་གྱི་མི་ཤུགས་ཐོན་ཁུངས་མགྱོགས་མྱུར་སྐྲུན་པར་ཐུག་ཡོད།” རྩོམ་ཡིག་གལ་ཆེན་འདིའི་ནང་དུ། སྤྱི་ཁྱབ་ཧྲུའུ་ཅི་ཞི་ཅིན་ཕིང་གིས་མི་ཤུགས་ཐོན་ཁུངས་ཀྱི་འདོན་སྤྲོད་དང་དགོས་མཁོ་ཆ་མི་འགྲིག་པའི་འགལ་བ་འདི་ཐག་གཅོད་ལེགས་པོ་བྱེད་པར་བརྟག་དཔྱད་གནད་འཁེལ་དང་རྣག་ཐོག་གཙག་འཁེལ་བྱས་ཏེ། དཀའ་གནད་འདི་སེལ་བར་ཁ་ཕྱོགས་གསལ་པོ་བསྟན་ཡོད།
ངལ་རྩོལ་ནུས་ཤུགས་ནི་དཔལ་འབྱོར་འཕེལ་རྒྱས་ཀྱི་གཞི་རྩའི་རྒྱུ་རྐྱེན་གཅིག་ཡིན། ངལ་རྩོལ་ནུས་ཤུགས་དེ་འོས་འཚམ་གྱི་ཐོན་ལས་དང་འོས་འཚམ་གྱི་ལས་རིགས། འོས་འཚམ་གྱི་ལས་གནས་སུ་བཞག་ཚེ། ད་གཟོད་དཔལ་འབྱོར་གྲུབ་ཚུལ་སྙོམས་སྒྲིག་དང་ལེགས་སྒྱུར་དོན་འཁྱོལ་བྱེད་ཐུབ་པ་དང་། ད་གཟོད་ཁེ་ལས་འཕེལ་རྒྱས་ཀྱི་དམིགས་འབེན་དོན་འཁྱོལ་བྱེད་ཐུབ་པ། ད་གཟོད་མི་ཤུགས་ཐོན་ཁུངས་ཀྱི་རིན་ཐང་སྔར་བས་སྐུལ་སློང་བྱེད་ཐུབ་པ་བཅས་ཡིན། ཏང་གི་ཚོགས་ཆེན་བཅོ་བརྒྱད་པ་འཚོགས་ཚུན། བློ་མཐུན་ཞི་ཅིན་ཕིང་གིས་སྲོག་ཤིང་གནང་བའི་ཏང་ཀྲུང་དབྱང་གིས་བྱེད་ཐབས་ཧུར་ཐག་སྤྱད་ནས་ལས་གནས་མང་པོ་གསར་སྐྲུན་བྱེད་པ་དང་དུས་མཚུངས་སུ། སྤུས་ཚད་མཐོར་འདེགས་དང་རྒྱ་སྐྱེད་མཉམ་སྤེལ་བྱས་ཏེ། ངལ་རྩོལ་པའི་བྱང་ཚད་ཕྱོགས་ཡོངས་ནས་མཐོར་འདེགས་གཏོང་བ་དང་། སློབ་གསོའི་ལས་ཀ་འཕེལ་རྒྱས་མགྱོགས་སུ་གཏོང་བ། གཞི་རྒྱ་ཆེན་པོས་ལས་རིགས་ནུས་རྩལ་གསོ་སྦྱོང་སྤེལ་བ། ལས་ཞུགས་ཁྱབ་ཁོངས་ཀྱི་སྒྲིག་སྲོལ་དང་ལམ་སྲོལ་སྒྱུར་བཅོས་བྱེད་པ། མི་ཤུགས་ཐོན་ཁུངས་ཀྱི་ཚོང་རའི་ཟླ་སྒྲིག་ཆོད་ཆེར་གཏོང་བ་བཅས་བྱས་ཏེ། ངལ་རྩོལ་པའི་ལས་ཞུགས་སྤུས་ཚད་ནུས་ལྡན་ངང་མཐོར་འདེགས་བྱུང་བ་དང་རང་རྒྱལ་གྱི་ལས་ཞུགས་གྲུབ་ཚུལ་སྔར་བས་ལེགས་ཕྱོགས་སུ་ཕྱིན་ཡོད། རང་རྒྱལ་གྱི་ངལ་རྩོལ་ལོ་ཚད་ལོན་པའི་མི་གྲངས་ཀྱི་ཆ་སྙོམས་སློབ་གསོ་མྱངས་པའི་ལོ་ཚད་ནི་2012ལོའི་ལོ་9.9ནས་2023ལོར་ལོ་11.05རུ་འཕར་བ་དང་། གསར་འཕར་ངལ་རྩོལ་ནུས་ཤུགས་ཀྱི་ཆ་སྙོམས་སློབ་གསོ་མྱངས་པའི་ལོ་ཚད་ལོ་14ལས་བརྒལ། ནུས་རྩལ་ངལ་རྩོལ་ནུས་ཤུགས་མི་དུང་ཕྱུར་2ལས་བརྒལ་བ་དང་། དེའི་ནང་ནུས་རྩལ་མཐོན་པོའི་ཤེས་ལྡན་མི་སྣ་ཁྲི་6000ལས་བརྒལ། དུས་མཚུངས་སུ་རང་རྒྱལ་གྱི་གྲུབ་ཚུལ་རང་བཞིན་གྱི་ལས་ཞུགས་འགལ་བ་སྔར་བཞིན་ཧ་ཅང་མངོན་གསལ་དོད་པོ་ཡིན་པ་ཡང་མཐོང་དགོས། ཕྱོགས་གཅིག་ནས་ངལ་རྩོལ་པ་སྐོར་ཞིག་གི་ཤེས་བྱ་ནུས་རྩལ་དེ་ཐོན་ལས་འཕེལ་རྒྱས་དང་ཚོང་རའི་དགོས་མཁོ་དང་འཚམ་པོ་མིན་པས་ལས་ཀ་བཙལ་བར་དཀའ་ངལ་ཆེ། ཕྱོགས་གཞན་ཞིག་ནས་ལས་རིགས་དང་ཁེ་ལས་མི་ཉུང་བ་ཞིག་ལ་ལས་མི་སྤྱོད་རྒྱུ་ཉུང་བ་དང་། ལྷག་པར་དུ་ལག་རྩལ་དང་ནུས་རྩལ་ལྡན་པའི་ཤེས་ལྡན་མི་སྣ་འདང་གི་མེད།
གྲུབ་ཚུལ་རང་བཞིན་གྱི་ལས་ཞུགས་འགལ་བ་ནི་དུས་ཡུན་རིང་པོའི་དཀའ་གནད་ཅིག་ཡིན་ལ། གཏིང་རིམ་གྱི་གནད་འགག་ཅིག་ཀྱང་ཡིན། དུས་རབས་གསར་པ་དང་འཐབ་ལམ་གསར་པར་སྤུས་ཚད་མཐོ་བའི་ལས་ཞུགས་གང་ལེགས་ཡོང་བར་སྐུལ་འདེད་གཏོང་དགོས་ན། ངེས་པར་དུ་གྲུབ་ཚུལ་རང་བཞིན་གྱི་ལས་ཞུགས་འགལ་བ་ཐག་གཅོད་གང་ཐུབ་བྱེད་དགོས། རྩོམ་ཡིག་གལ་ཆེན་འདིའི་ནང་དུ། སྤྱི་ཁྱབ་ཧྲུའུ་ཅི་ཞི་ཅིན་ཕིང་གིས་ཕྱོགས་བཞི་ནས་བཀོད་སྒྲིག་གནང་བ་སྟེ། གཅིག་ནི་ཚན་རིག་དང་མཐུན་པར་མི་ཤུགས་ཐོན་ཁུངས་འཕེལ་རྒྱས་འགྲོ་ཕྱོགས་ལ་ཞིབ་འཇུག་དང་བརྡར་ཤ་བཅད་དེ། སློབ་གསོ་དང་། གསོ་སྦྱོང་། ལས་ཞུགས་བཅས་གཅིག་འདོམས་ཀྱིས་དམ་འཛིན་བྱས་ཏེ། མི་ཤུགས་ཐོན་ཁུངས་གསར་སྤེལ་གྱི་སྔོན་ཚོད་རང་བཞིན་དང་། དམིགས་གཏད་རང་བཞིན། ནུས་ལྡན་རང་བཞིན་བཅས་ཆེ་རུ་གཏོང་དགོས། གཉིས་ནི་འདོན་སྤྲོད་དང་དགོས་མཁོ་འབྲེལ་མཐུད་ལམ་སྲོལ་འཐུས་སྒོ་ཚང་དུ་བཏང་སྟེ་ལས་ཞུགས་ཀྱི་སྤུས་ཚད་དང་བརྟན་བརླིང་རང་བཞིན་མཐོ་རུ་གཏོང་དགོས། གསུམ་ནི་དྲིལ་བསྒྲགས་སློབ་གསོར་ཤུགས་བརྒྱབ་སྟེ་སྤྱི་ཚོགས་ཡོངས་སུ་ཡང་དག་པའི་ལས་ཞུགས་ལྟ་བ་སྐྱེད་པར་ཁྲིད་སྟོན་བྱས་ཐོག །“ལས་རིགས་ལ་མཆོག་དམན་མེད་པ་དང་། ངལ་རྩོལ་ལ་བརྩི་འཇོག་ཐོབ་པ་”སོགས་ལས་ཞུགས་དང་ལས་གཏོད་ལ་ཕན་པའི་གླེང་ཕྱོགས་ཀྱི་ཁོར་ཡུག་བཟང་པོ་དང་ཁོང་ཡངས་ཀྱི་སྤྱི་ཚོགས་ཁོར་ཡུག་སྐྲུན་དགོས། བཞི་ནི་ལས་རིགས་ཁ་ཤས་སུ་ལས་མི་སྤྱོད་པའི་སྟོང་ཆ་ཅུང་ཆེན་པོ་ཐོན་པའི་རྒྱུ་རྐྱེན་ལ་དབྱེ་ཞིབ་གཏིང་ཟབ་བྱས་ཏེ་ཆད་གསབ་བྱེད་ཐབས་ནུས་ལྡན་འཚོལ་ཐུབ་པ་དང་། “ལས་གནས་ཡོད་ཀྱང་ལས་མཁན་མེད་པ་”ཐག་གཅོད་བྱ་རྒྱུ་ནས་འགོ་བཙུགས་ཏེ་“ལས་མཁན་ཡོད་ཀྱང་ལས་གནས་མེད་པའི་”གནད་དོན་ཐག་གཅོད་བྱེད་དགོས། སྤྱི་ཁྱབ་ཧྲུའུ་ཅིས་བཏོན་པའི་བཀོད་སྒྲིག་གལ་ཆེན་ལག་བསྟར་དོན་འཁྱོལ་གཏིང་ཟབ་བྱེད་དགོས་ཏེ། “ལས་ཞུགས་དཀའ་བ་”དང་“ལས་མི་བཙལ་རྒྱུ་དཀའ་བ་”ལ་དམིགས་ནས། རྒྱུན་ཆད་མེད་པར་ཤུགས་འདོན་པ་དང་གནད་ལ་འཁེལ་བའི་ཤུགས་འདོན་པ། སྟོབས་ཤུགས་གཅིག་སྒྲིལ་གྱིས་ཤུགས་འདོན་པ་བཅས་བྱས་ཏེ། རང་རྒྱལ་གྱི་མི་ཤུགས་ཐོན་ཁུངས་ཀྱི་མཁོ་སྤྲོད་དེ་འགུལ་རྣམ་ཟླ་སྒྲིག་ནང་དུ་བལྟོས་བཅས་སྒོས་དོ་མཉམ་གྱི་ཕྱོགས་སུ་སྐྱོད་པར་སྐུལ་འདེད་བཏང་ནས་གྲུབ་ཚུལ་རང་བཞིན་གྱི་ལས་ཞུགས་འགལ་བའི་དཀའ་གནད་འདི་ཐག་གཅོད་ལེགས་པོ་བྱེད་དགོས།
གཙོ་གནད་མི་ཚོགས་ཀྱི་ལས་ཞུགས་དམིགས་སུ་བཀར་ནས་དམ་འཛིན་ཡག་པོ་བྱེད་དགོས།
“དམངས་འཚོའི་མཐའ་ཚད་བརྟན་པོ་སྲུང་དགོས་ཏེ། གཙོ་བོར་ལོ་དེ་གའི་སློབ་ཆེན་སློབ་ཐོན་སློབ་མ་དང་གླ་རྒྱག་ཞིང་པ། དབུལ་བྲལ་མི་འབོར། ལས་ཞུགས་མེད་པའི་ཁྱིམ་ཚང་སོགས་གཙོ་གནད་མི་ཚོགས་ཀྱི་ལས་ཞུགས་ལས་ཀ་ཡག་པོ་སྒྲུབ་པ་དང་། ལོ་ན་ཆེ་བ་དང་དབང་པོ་སྐྱོན་ཅན། དུས་ཡུན་རིང་པོར་ལས་ཀ་ཤོར་བ་སོགས་ལས་ཞུགས་ལ་དཀའ་ངལ་ཅན་གྱི་མི་ཚོགས་ལ་རོགས་སྐྱོར་བྱེད་ཤུགས་ཆེ་རུ་དཏོང་དགོས།”
ཟླ་9ཚེས་26ཉིན། སྤྱི་ཁྱབ་ཧྲུའུ་ཅི་ཞི་ཅིན་ཕིང་གིས་ཀྲུང་དབྱང་ཆབ་སྲིད་ཅུས་ཀྱི་གྲོས་ཚོགས་ལ་གཙོ་སྐྱོང་གནང་། གྲོས་ཚོགས་ཐོག་མིག་སྔའི་དཔལ་འབྱོར་གནས་བབ་ལ་ཞིབ་འཇུག་དང་དབྱེ་ཞིབ་བྱས་ནས་མ་འོངས་པའི་དཔལ་འབྱོར་ལས་ཀར་བཀོད་སྒྲིག་བྱེད་པ་སྟེ། དམངས་འཚོའི་མཐའ་ཚད་བརྟན་པོ་སྲུང་བ་དང་གཙོ་གནད་མི་ཚོགས་ཀྱི་ལས་ཞུགས་ལས་ཀ་ཡག་པོ་སྒྲུབ་དགོས་པ་ནན་གསུང་གནང་།
ཏང་གི་ཚོགས་ཆེན་བཅོ་བརྒྱད་པ་འཚོགས་ཚུན། བློ་མཐུན་ཞི་ཅིན་ཕིང་གིས་སྲོག་ཤིང་གནང་བའི་ཏང་ཀྲུང་དབྱང་གིས་གཙོ་གནད་མི་ཚོགས་ཀྱི་ལས་ཞུགས་ལས་ཀར་ཚད་མཐོའི་མཐོང་ཆེན་གནང་བ་དང་། ལས་ཞུགས་ལ་སྐུལ་འདེད་གཏོང་བའི་སྲིད་ཇུས་མ་ལག་ཆ་ཚང་ཞིག་གཏན་འབེབས་དང་ལག་བསྟར་བྱས་ཏེ། སྤྱིའི་ཆ་ནས་གཙོ་གནད་མི་ཚོགས་ཀྱི་ལས་ཞུགས་བརྟན་པོ་ཡོང་བར་ཁག་ཐེག་བྱས། སློབ་ཆེན་སློབ་ཐོན་སློབ་མ་སོགས་ན་གཞོན་གྱི་ལས་ཞུགས་བར་སྟོང་རྒྱ་སྐྱེད་དང་། ཡར་རྒྱས་འཚར་ལོངས་བྱུང་བའི་ལམ་བུ་ཤར་གཏོང་བྱས་ནས་སློབ་ཆེན་སློབ་ཐོན་སློབ་མ་ཁྱོན་བསྡོམས་ཁྲི་260གཞི་རིམ་གྱི་གཡུལ་དངོས་སུ་བསྐྱོད། གྲོང་གསེབ་ཀྱི་ངལ་རྩོལ་ནུས་ཤུགས་སྤོ་སྒྱུར་ལས་ཞུགས་བྱེད་པར་མུ་མཐུད་དུ་སྐུལ་འདེད་གཏོང་བ་དང་། ནུས་རྩལ་གསོ་སྦྱོང་དང་ལས་ཞུགས་ཞབས་ཞུའི་ཆུ་ཚད་མཐོ་རུ་བཏང་བས། རང་རྒྱལ་གྱི་གླ་རྒྱག་ཞིང་པ་བསྡོམས་འབོར་2012ལོའི་མི་དུང་ཕྱུར་2.63ནས་2023ལོར་མི་དུང་ཕྱུར་2.98ཐོག་འཕར་བ་དང་། དབུལ་བྲལ་མི་འབོར་གྱི་ལས་གཉེར་གཞི་ཁྱོན་དེ་མི་ཁྲི་3000ཡན་བརྟན་པོ་བྱུང་ཡོད། དམག་ཞབས་འཐིམ་པའི་དམག་མི་བཀོད་སྒྲིག་ལམ་ལུགས་སྒྱུར་བཅོས་དང་འཐུས་ཚང་དུ་བཏང་ནས་ལས་ཞུགས་ཀྱི་ལམ་བུ་རྒྱ་སྐྱེད་གཏོང་དགོས། ལས་ཞུགས་དཀའ་ངལ་ཅན་གྱི་མི་སྣར་མཐའ་སྐྱོང་རོགས་སྐྱོར་བྱེད་ཤུགས་ཆེ་རུ་བཏང་སྟེ། གསར་རྙེད་ངོས་འཛིན་དང་འགུལ་རྣམ་དོ་དམ། རིགས་དབྱེའི་རོགས་སྐྱོར། རྗེས་འདེད་བཅར་འདྲི་བཅས་ཀྱི་ལས་ཀའི་སྒྲིག་སྲོལ་ཉིན་བཞིན་འཐུས་ཚང་དུ་གཏོང་དགོས།
སློབ་ཆེན་སློབ་ཐོན་སློབ་མ་དང་གླ་རྒྱག་ཞིང་པ། དམག་ཞབས་འཐིམ་པའི་དམག་མི། ལས་ཞུགས་དཀའ་ངལ་ཅན་གྱི་མི་སྣ་སོགས་གཙོ་གནད་མི་ཚོགས་ཀྱི་ལས་ཞུགས་དམ་འཛིན་བྱས་ཚེ། ལས་ཞུགས་ལས་ཀའི་“སྣ་ཐག་”འཛིན་ཐུབ་པ་ཡིན། དུས་རབས་གསར་པ་དང་འཐབ་ལམ་གསར་པར་སྤུས་ཚད་མཐོ་བའི་ལས་ཞུགས་གང་ལེགས་ཡོང་བར་སྐུལ་འདེད་གཏོང་དགོས་ན། ངེས་པར་དུ་གཙོ་གནད་མི་ཚོགས་ཀྱི་ལས་ཞུགས་རྒྱབ་སྐྱོར་སྲིད་ཇུས་འཐུས་ཚང་དུ་གཏོང་དགོས། རྩོམ་ཡིག་གལ་ཆེན་འདིའི་ནང་དུ། སྤྱི་ཁྱབ་ཧྲུའུ་ཅི་ཞི་ཅིན་ཕིང་གིས་རིགས་དབྱེ་ནས་བྱེ་བྲག་ཏུ་བཀོད་སྒྲིག་གནང་ཡོད་དེ། སློབ་ཆེན་སློབ་ཐོན་སློབ་མ་སོགས་གཞོན་ནུ་མི་ཚོགས་ཀྱི་ལས་ཞུགས་དེ་གལ་ཆེའི་ནང་གི་འགངས་ཆེར་བརྩི་བ་དང་། རང་གིས་སྦྱངས་པའི་ཤེས་ཡོན་དང་རང་ལ་ཡོད་པའི་ལེགས་ཆ་འདོན་སྤེལ་བྱེད་པར་ཕན་པའི་ལས་ཞུགས་ལས་གནས་སྔར་ལས་མང་བ་གསར་སྐྲུན་བྱས་ཏེ། ན་གཞོན་གྱི་ལས་ཞུགས་ཆུ་ཚད་སྤྱིའི་ཆ་ནས་བརྟན་པོ་ཡོང་བར་འགན་ལེན་བྱ་དགོས་རྒྱུ་ནན་གསུང་གནང་། གྲོང་གསེབ་ཀྱི་ངལ་རྩོལ་ནུས་ཤུགས་ལས་ཞུགས་སྤོ་སྒྱུར་བྱེད་པར་ཐབས་མང་མཉམ་སྤྱོད་ཀྱིས་གླ་རྒྱག་ཞིང་པ་ལས་ཀར་ཞུགས་པར་སྐུལ་འདེད་གཏོང་བ་དང་། ཕྱི་རུ་སོང་བའི་ཤེས་ལྡན་མི་སྣ་ཕྱིར་ཕ་ཡུལ་དུ་ལོག་པ་དང་། གྲོང་ཁྱེར་གྱི་ཤེས་ལྡན་མི་སྣ་གྲོང་གསེབ་ཏུ་སོང་ནས་ལས་གཏོད་བྱེད་པར་གཙོ་གནད་དུ་ཁྲིད་སྟོན་བྱེད་དགོས་པ་བཅས་ནན་གསུང་གནང་། དབུལ་བྲལ་མི་འབོར་ལ་མཚོན་ན། དབུལ་བྲལ་མི་འབོར་གྱི་ལས་མིའི་གཞི་ཁྱོན་དང་ལས་མིའི་ཡོང་འབབ་བརྟན་པོ་ཡོང་བར་བྱས་ཏེ་ལས་ཤོར་གྱི་དབང་གིས་གཞི་ཁྱོན་རང་བཞིན་གྱི་དབུལ་པོར་བསྐྱར་ལོག་མི་འབྱུང་བར་བྱེད་དགོས་པ་ནན་གསུང་གནང་། ལས་ཞུགས་དཀའ་ངལ་ཅན་གྱི་མི་ལ་མཚོན་ན། ལོ་ན་ཆེ་བ་དང་། དབང་པོ་སྐྱོན་ཅན། དུས་ཡུན་རིང་བའི་ལས་ཤོར་སོགས་ལས་ཞུགས་དཀའ་ངལ་ཅན་གྱི་མི་ཚོགས་ལ་རོགས་སྐྱོར་བྱ་རྒྱུར་ཤུགས་བརྒྱབ་སྟེ། ལས་ཞུགས་མེད་པའི་ཁྱིམ་ཚང་གཅིག་ཀྱང་མེད་པའི་འགན་ལེན་བྱེད་དགོས་པ་ནན་གསུང་གནང་། དུས་མཚུངས་སུ་དམག་ཞབས་འཐིམ་པའི་དམག་མི་དང་བུད་མེད་སོགས་མི་ཚོགས་ཀྱི་ལས་ཞུགས་ལས་ཀ་ཡང་ལེགས་པོ་སྒྲུབ་དགོས། སྤྱི་ཁྱབ་ཧྲུའུ་ཅིས་བཏོན་པའི་བཀོད་སྒྲིག་གལ་ཆེན་ལག་བསྟར་དོན་འཁྱོལ་གཏིང་ཟབ་བྱེད་པ་དང་། གནད་འཁེལ་ཇུས་འདོན་དང་གཙོ་གནད་དམ་འཛིན་བྱས་ནས། བློ་སེམས་རྩེ་གཅིག་དང་ལྷག་བསམ་ཟོལ་མེད་དང་ནུས་ཤུགས་ཡོད་རྒུས་གཙོ་གནད་མི་ཚོགས་ཀྱི་ལས་ཞུགས་ལས་ཀ་ཡག་པོ་བསྒྲུབ་ཚེ། ལས་ཞུགས་ཀྱི་རྨང་རྩ་བརྟན་པོ་འདིང་ཐུབ།
ལས་ཞུགས་ཀྱི་སྒྲིག་སྲོལ་དང་ལམ་སྲོལ་སྒྱུར་བཅོས་གཏིང་ཟབ་སྤེལ་བ།
སྤུས་ཚད་མཐོ་བའི་ལས་ཞུགས་གང་ལེགས་ཡོང་བར་སྐུལ་འདེད་གཏོང་བར། ལས་ཞུགས་ཀྱི་སྤྱི་པའི་ཞབས་ཞུ་འཐུས་ཚང་དང་ལས་ཞུགས་ཀྱི་ཁོར་ཡུག་ལེགས་པོ་དང་ཁ་བྲལ་ཐབས་མེད།
སྒྱུར་བཅོས་ནི་ཀྲུང་གོའི་ལུགས་ཀྱི་དེང་རབས་ཅན་ལ་སྐུལ་འདེད་གཏོང་བའི་རྩ་བའི་སྒུལ་ཤུགས་ཡིན་ལ། ལས་ཞུགས་ཀྱི་བྱ་གཞག་གོམ་སྟབས་ཆེན་པོས་མདུན་དུ་སྐྱོད་པའི་མཆོག་ནོར་གལ་ཆེན་ཡང་ཡིན། ཏང་གི་ཚོགས་ཆེན་བཅོ་བརྒྱད་པ་འཚོགས་ཚུན། བློ་མཐུན་ཞི་ཅིན་ཕིང་གིས་སྲོག་ཤིང་གནང་བའི་ཏང་ཀྲུང་དབྱང་གིས་ལམ་ལུགས་འཛུགས་སྐྲུན་བྱ་རྒྱུ་དེ་གཙོ་ཐིག་ཏུ་འཛིན་རྒྱུ་རྒྱུན་འཁྱོངས་བྱེད་པ་དང་། ལས་ཞུགས་ཀྱི་སྒྲིག་སྲོལ་དང་ལམ་སྲོལ་སྒྱུར་བཅོས་བྱ་རྒྱུར་རྒྱུན་ཆད་མེད་པར་སྐུལ་འདེད་བཏང་ནས། ལས་ཞུགས་བརྟན་པོ་དང་རྒྱ་སྐྱེད་ཡོང་བར་རྨང་གཞི་སྲ་བརྟན་འདིང་དགོས། ལས་ཞུགས་ཀྱི་ཞབས་ཞུའི་མ་ལག་ཉིན་བཞིན་འཐུས་སྒོ་ཚང་དུ་གཏོང་བ་དང་། སྤྱི་པའི་ལས་ཞུགས་ཀྱི་ཞབས་ཞུའི་མ་ལག་འཛུགས་སྐྲུན་ལ་རྒྱུན་མཐུད་ངང་སྐུལ་འདེད་གཏོང་བ། ཞིང་ཆེན་དང་གྲོང་ཁྱེར། རྫོང་། སྲང་ལམ།(གྲོང་རྡལ།)སྡེ་ཁུལ་(གྲོང་ཚོ་)བཅས་ཁེབས་པའི་རིམ་པ་ལྔ་ཅན་གྱི་སྤྱི་པའི་ལས་ཞུགས་ཞབས་ཞུའི་དྲ་རྒྱ་རིམ་བཞིན་འཐུས་ཚང་དུ་བཏང་བས། ལོ་རེར་ཆ་སྙོམས་ངལ་རྩོལ་པ་མི་ཐེངས་དུང་ཕྱུར་1དང་མི་སྤྱོད་ལས་ཁུངས་ཁྱོན་བསྡོམས་ཐེངས་གྲངས་ཁྲི་5000ལ་ལས་མི་བསྡུ་བའི་ཞབས་ཞུ་འདོན་སྤྲོད་བྱས། “བྱ་གཞག་གསར་གཏོད་ལ་བསྔགས་སྐུལ་བྱ་རྒྱུ་”དེ་ལས་ཞུགས་ལས་ཀའི་བྱེད་ཕྱོགས་ཀྱི་ཁུངས་སུ་བཅུག་ནས། ཚོང་རའི་གསོན་ཤུགས་དང་སྤྱི་ཚོགས་ཀྱི་གསར་གཏོད་ནུས་ཤུགས་སྔར་བས་སྐུལ་སྤེལ་བྱས། ལས་ཞུགས་དྲང་སྙོམས་ཀྱི་འབྲེལ་ཡོད་ཁྲིམས་ལུགས་དང་ཁྲིམས་སྲོལ་ལག་བསྟར་བྱ་རྒྱུར་སྐུལ་འདེད་ཧུར་ཐག་གཏོང་བ་དང་། རིམ་པ་ཁག་གི་སྲིད་གཞུང་གིས་སྤྱི་ཚོགས་དྲང་སྙོམས་སྲུང་སྐྱོང་པའི་ལས་འགན་གལ་ཆེན་ལག་བསྟར་བྱས་ཏེ། སྤྱི་ཚོགས་ཁོངས་མིར་རྒྱུན་ཆད་མེད་པར་དྲང་སྙོམས་ཀྱི་ལས་ཞུགས་ཁོར་ཡུག་གསར་གཏོད་དང་། ངལ་རྩོལ་པར་འདྲ་མཉམ་གྱི་ལས་ཞུགས་དབང་ཆ་ལོངས་སུ་སྤྱོད་ཐུབ་པའི་འགན་སྲུང་ནུས་ལྡན་བྱེད་དགོས།
སྒྱུར་བཅོས་གཏིང་ཟབ་ཏུ་སྤེལ་བ་དང་བསྟུན་ནས་ལས་ཞུགས་ཁྱབ་ཁུངས་ཀྱི་སྤྱིར་བཏང་གི་འགལ་བ་དང་གཏིང་རིམ་གྱི་འགལ་བ། འགྲུབ་དགོས་པའི་ལས་འགན་དང་གསར་དུ་བཏོན་པའི་ལས་འགན་བཅས་ལྷན་འདྲེས་སྣོལ་བརྩེགས་དང་སྣེ་མང་རྙོག་འཛིང་དུ་གནས་ཡོད། ཏང་གི་ཚོགས་ཆེན་ཉི་ཤུ་པས་ལས་ཞུགས་གནས་བབ་ཀྱི་འགྱུར་བ་གསར་པར་ཚན་རིག་དང་མཐུན་པའི་སྟངས་འཛིན་བྱས་ཏེ། མི་དམངས་མང་ཚོགས་ཀྱི་རེ་ལྟོས་གསར་པར་བསྟུན་པ་དང་། སྤུས་ཚད་མཐོ་བའི་འཕེལ་རྒྱས་ལ་སྐུལ་འདེད་ཏན་ཏིག་གཏོང་བ་དང་མི་དམངས་ཡོངས་རྫོགས་མཉམ་དུ་ཕྱུག་འགྱུར་ཡོང་བར་དམིགས་ནས། སྤུས་ཚད་མཐོ་བའི་ལས་ཞུགས་གང་ལེགས་ཡོང་བར་སྐུལ་འདེད་གཏོང་བའི་བཀོད་སྒྲིག་གལ་ཆེན་བྱས། རྩོམ་ཡིག་གལ་ཆེན་འདིའི་ནང་དུ། སྤྱི་ཁྱབ་ཧྲུའུ་ཅི་ཞི་ཅིན་ཕིང་གིས་ལས་ཞུགས་ཀྱི་སྒྲིག་སྲོལ་དང་ལམ་སྲོལ་སྒྱུར་བཅོས་ཟབ་སྤེལ་བྱ་རྒྱུའི་ཐད་བླང་བྱ་གསལ་པོ་བཏོན་ཏེ་ཕྱོགས་བཞི་ནས་བྱེ་བྲག་ཏུ་བཀོད་སྒྲིག་གནང་བ་སྟེ། གཅིག་ནི་མི་ཤུགས་ཐོན་ཁུངས་བགོ་སྒྲིག་ནང་གི་ཚོང་རའི་ཐག་གཅོད་རང་བཞིན་གྱི་ནུས་པ་འདོན་སྤེལ་གང་ལེགས་བྱེད་པ་དང་། སྲིད་གཞུང་གི་ནུས་པ་དེ་བས་ལེགས་པའི་སྒོ་ནས་འདོན་སྤེལ་བྱས་ཏེ། ལས་ཞུགས་ཀྱི་སྤུས་ཚད་མཐོ་རུ་གཏོང་བ་དང་། ལས་ཞུགས་ཀྱི་ཤོང་ཚད་ཆེ་རུ་གཏོང་བ། ལས་ཞུགས་ཀྱི་གྲུབ་ཚུལ་ལེགས་སུ་སྒྱུར་བ་བཅས་ལ་ཚོད་འཛིན་བྱེད་པའི་ཐོགས་ས་དང་འགག་སའི་གནད་དོན་ཐག་གཅོད་བྱ་རྒྱུར་ཤུགས་རྒྱག་དགོས། གཉིས་ནི་ལས་ཞུགས་ཀྱི་སྤྱི་པའི་ཞབས་ཞུའི་ལམ་ལུགས་འཐུས་ཚང་དུ་གཏོང་བ་དང་། ལས་ཞུགས་ཀྱི་སྤྱི་པའི་ཞབས་ཞུའི་ཁྱབ་ཐུབ་རང་བཞིན་དང་། ཆ་སྙོམས་ཅན། ཆེད་ལས་ཅན་བཅས་ཀྱི་ཆུ་ཚད་མཐོ་རུ་གཏོང་དགོས། གསུམ་ནི་ལས་གཏོད་ལ་སྐུལ་འདེད་དང་ལས་ཞུགས་ལ་སྐུལ་ཁྲིད་བྱེད་པའི་འགན་སྲུང་ལམ་ལུགས་འཐུས་ཚང་དུ་གཏོང་བ་དང་། ལས་གཏོད་ཀྱི་ཞབས་ཞུ་ལེགས་སྒྱུར། ལས་གཏོད་ཀྱི་སྤུས་ཚད་མཐོར་འདེགས་གཏོང་བ་བཅས་བྱེད་དགོས། བཞི་ནི་གཅིག་གྱུར་དང་ཚད་ལྡན་ཡིན་པའི་མི་ཤུགས་ཐོན་ཁུངས་ཚོང་རའི་མ་ལག་ཆ་ཚང་དུ་གཏོང་བ་དང་། མི་ཚང་མར་དཀའ་སྤྱད་འབད་བརྩོན་ལ་བརྟེན་ནས་རང་ངོས་འཕེལ་རྒྱས་མངོན་འགྱུར་བྱུང་བའི་གོ་སྐབས་ཡོད་པར་བྱེད་དགོས།
ཏང་གི་སྐབས་ཉི་ཤུ་པའི་ཀྲུང་ཨུ་ཚང་འཛོམས་གྲོས་ཚོགས་ཐེངས་གསུམ་པས་ཕྱོགས་ཡོངས་ནས་སྒྱུར་བཅོས་སྔར་བས་ཟབ་སྤེལ་བྱས་ཏེ། ཀྲུང་གོའི་ལུགས་ཀྱི་དེང་རབས་ཅན་ལ་སྐུལ་འདེད་གཏོང་
བར་དམིགས་ནས། ལས་ཞུགས་སྔོན་ལ་འཇོག་པའི་སྲིད་ཇུས་འཐུས་ཚང་དུ་གཏོང་བ་དང་སྤུས་ཚད་མཐོ་བའི་ལས་ཞུགས་གང་ལེགས་ཡོང་བར་སྐུལ་འདེད་གཏོང་བའི་ལམ་སྲོལ་ཆ་ཚང་དུ་གཏོང་དགོས་ཚུལ་བཏོན་ཡོད། 2024ལོའི་ཟླ་9པར་བཏོན་པའི་《ལས་ཞུགས་སྔོན་ལ་འཇོག་རྒྱུའི་འཐབ་ཇུས་ལག་བསྟར་བྱས་ཏེ་སྤུས་ཚད་མཐོ་བའི་ལས་ཞུགས་གང་ལེགས་ཡོང་བར་སྐུལ་འདེད་གཏོང་རྒྱུའི་སྐོར་གྱི་ཀྲུང་གུང་ཀྲུང་དབྱང་རྒྱལ་སྲིད་སྤྱི་ཁྱབ་ཁང་གི་བསམ་འཆར་》གྱིས་ཏང་གི་སྐབས་ཉི་ཤུ་པའི་ཀྲུང་ཨུ་ཚང་འཛོམས་གྲོས་ཚོགས་ཐེངས་གསུམ་པའི་བཀོད་སྒྲིག་ལག་བསྟར་དོན་འཁྱོལ་བྱེད་པ་དང་། གོམ་གང་མདུན་སྤོས་ཀྱིས་སྤུས་ཚད་མཐོ་བའི་ལས་ཞུགས་གང་ལེགས་ཡོང་བ་མངོན་འགྱུར་བྱེད་པའི་མཛུབ་སྟོན་བསམ་བློ་དང་སྤྱིའི་ཇུས་གཞི་ཆེན་མོ་གསལ་པོ་བཟོས་ཏེ། གཙོ་གནད་ཀྱི་ལས་ཀའི་ཁ་ཕྱོགས་དང་བྱེ་བྲག་གི་སྲིད་ཇུས་བྱེད་ཐབས་བཏོན་པ་རེད། དུས་རབས་གསར་པ་དང་འཐབ་ལམ་གསར་པར། སྒྱུར་བཅོས་ཀྱི་ཐོད་བརྒལ་དང་སྔོན་ཁྲིད་ཀྱི་ནུས་པ་འདོན་སྤེལ་གང་ལེགས་བྱེད་དགོས་པ་དང་། ལས་ཞུགས་ཀྱི་སྒྲིག་སྲོལ་དང་ལམ་སྲོལ་སྒྱུར་བཅོས་རྒྱུན་ཆད་མེད་པར་ཟབ་སྤེལ་བྱས་ཏེ། སྤུས་ཚད་མཐོ་བའི་ལས་ཞུགས་གང་ལེགས་ཡོང་བར་སྐུལ་འདེད་གཏོང་བའི་ལས་ཀའི་ལམ་སྲོལ་དང་བསྒྲིལ་ཤུགས་ཆེན་པོ་ཆགས་པར་བྱེད་དགོས།
ངལ་རྩོལ་པའི་ཁེ་དབང་འགན་སྲུང་བྱེད་ཤུགས་ཆེ་རུ་གཏོང་དགོས།
“རིམ་པ་ཁག་གི་ཏང་ཨུ་དང་སྲིད་གཞུང་གིས་རྒྱ་ཆེའི་ངལ་རྩོལ་མང་ཚོགས་ལ་སེམས་ཁུར་དང་གཅེས་སྐྱོང་བྱས་ཏེ། ངལ་རྩོལ་པའི་ཁྲིམས་མཐུན་ཁེ་དབང་མངོན་འགྱུར་ཡག་པོ་དང་། སྲུང་སྐྱོང་ཡག་པོ། འཕེལ་རྒྱས་ཡག་པོ་བཅས་བྱེད་པ་དང་། རྒྱ་ཆེའི་ངལ་རྩོལ་མང་ཚོགས་ཀྱིས་དཀའ་སྤྱད་ངལ་རྩོལ་དང་གཞུང་དྲང་ངལ་རྩོལ་། གསར་གཏོད་རང་བཞིན་གྱི་ངལ་རྩོལ་བཅས་བྱེད་པའི་ནང་ནས་ཕུགས་འདུན་འགྲུབ་པར་སྐུལ་སློང་བྱེད་དགོས།”
2024ལོའི་“ལྔ་གཅིག་”རྒྱལ་སྤྱིའི་ངལ་རྩོལ་དུས་ཆེན་སླེབས་ལ་ཉེ་བའི་དུས་སུ། སྤྱི་ཁྱབ་ཧྲུའུ་ཅི་ཞི་ཅིན་ཕིང་གིས་རྒྱལ་ཡོངས་ཀྱི་རྒྱ་ཆེ་བའི་ངལ་རྩོལ་མང་ཚོགས་ལ་དུས་ཆེན་གྱི་སྨོན་འདུན་དང་ལྷག་བསམ་གྱི་འཚམས་འདྲི་ཞུས།
ངལ་རྩོལ་པའི་ཁྲིམས་མཐུན་ཁེ་དབང་ལ་སྲུང་སྐྱོབ་བྱེད་པ་ནི་ཁྱིམ་ཚང་ཁྲི་སྟོང་མང་པོའི་བདེ་སྐྱིད་ཀྱི་འཚོ་བ་དང་སྤྱི་ཚོགས་ཁྱོན་ཡོངས་ཀྱི་ཞི་མཐུན་བརྟན་བརླིང་དང་འབྲེལ་ཡོད། ཏང་གི་ཚོགས་ཆེན་བཅོ་བརྒྱད་པ་འཚོགས་ཚུན། བློ་མཐུན་ཞི་ཅིན་ཕིང་གིས་སྲོག་ཤིང་གནང་བའི་ཏང་ཀྲུང་དབྱང་གིས་ཀྲུང་གོའི་ཁྱད་ཆོས་ལྡན་པའི་ཞི་མཐུན་གྱི་ངལ་རྩོལ་འབྲེལ་བ་འཛུགས་རྒྱུ་རྒྱུན་འཁྱོངས་བྱེད་པ་དང་། གཅིག་འདོམས་ཀྱིས་ངལ་རྩོལ་པའི་ཁེ་དབང་དང་ཁེ་ལས་ཀྱི་འཕེལ་རྒྱས་ལ་སྲུང་སྐྱོང་བྱས་ཏེ། ཏང་ཨུས་འགོ་ཁྲིད་དང་སྲིད་གཞུང་གིས་འགན་འཛིན། སྤྱི་ཚོགས་ཀྱིས་མཉམ་ལས། ཁེ་ལས་དང་ལས་བཟོ་པ་ནང་དུ་ཞུགས་པ། ཁྲིམས་སྐྱོང་གིས་འགན་སྲུང་བྱེད་པ་བཅས་ཀྱི་ལས་ཀའི་རྣམ་པ་གཞི་རྩའི་ཆ་ནས་ཆགས་ཟིན་པ་དང་། ངལ་རྩོལ་འབྲེལ་བ་གྲོས་མོལ་མཐུན་སྦྱོར་བྱེད་པའི་སྒྲིག་སྲོལ་དང་ངལ་རྩོལ་ཚད་གཞིའི་མ་ལག་རིམ་བཞིན་ཆ་ཚང་དུ་བཏང་ནས་ངལ་རྩོལ་པའི་དཔལ་འབྱོར་དབང་ཆ་དང་དམངས་གཙོའི་དབང་ཆ། འཕེལ་རྒྱས་ཀྱི་དབང་ཆ་བཅས་ལ་སྲུང་སྐྱོང་ནུས་ལྡན་ཐོབ་ཡོད།
ངལ་རྩོལ་པས་ལས་ཞུགས་བྱེད་འདོད་པར་མ་ཟད་དེ་བས་ཀྱང་ལས་ཞུགས་ལེགས་པོ་བྱེད་འདོད། ངལ་རྩོལ་པའི་ཁྲིམས་མཐུན་ཁེ་དབང་མངོན་འགྱུར་ཡག་པོ་དང་། སྲུང་སྐྱོང་ཡག་པོ། འཕེལ་རྒྱས་ཡག་པོ་བཅས་བྱེད་དགོས་ན། སྔར་བས་སྤུས་ཚད་མཐོ་བའི་ལས་ཞུགས་ཁོར་ཡུག་དང་སྔར་བས་འཐུས་ཚང་གི་འཕེལ་རྒྱས་ཁོར་ཡུག །སྔར་བས་ཆ་ཚང་བའི་ཁྲིམས་སྐྱོང་འགན་སྲུང་བཅས་གསར་གཏོད་བྱས་ཏེ། རྒྱ་ཆེའི་ངལ་རྩོལ་མང་ཚོགས་ཀྱི་ངལ་རྩོལ་དང་བྱ་གཞག་གསར་གཏོད་བྱེད་པའི་སྤྲོ་སེམས་འཕེལ་བ་དང་། གསར་གཏོད་དང་གསར་སྐྲུན་གྱི་བག་ཉལ་སྟོབས་ཤུགས་འདོན་པར་སྐུལ་སློང་བྱས་ཏེ། ཀྲུང་གོའི་ལུགས་ཀྱི་དེང་རབས་ཅན་འཛུགས་སྐྲུན་བྱེད་པའི་སྟོབས་ཤུགས་ཆེན་པོ་གཅིག་སྒྲིལ་བྱེད་དགོས། དུས་རབས་གསར་པ་དང་འཐབ་ལམ་གསར་པར་སྤུས་ཚད་མཐོ་བའི་ལས་ཞུགས་གང་ལེགས་ཡོང་བར་སྐུལ་འདེད་གཏོང་དགོས་ན། ངེས་པར་དུ་ངལ་རྩོལ་པའི་ཁེ་དབང་འགན་སྲུང་བྱེད་ཤུགས་ཆེ་རུ་གཏོང་དགོས། རྩོམ་ཡིག་གལ་ཆེན་འདིའི་ནང་དུ། སྤྱི་ཁྱབ་ཧྲུའུ་ཅི་ཞི་ཅིན་ཕིང་གིས་ཕྱོགས་གསུམ་ནས་བཀོད་སྒྲིག་གནང་ཡོད་དེ། གཅིག་ནི་ངལ་རྩོལ་གྱི་བཅའ་ཁྲིམས་དང་ཁྲིམས་སྲོལ་ཆ་ཚང་དུ་གཏོང་བ་དང་། ལས་ཞུགས་ཀྱི་རྣམ་པ་གསར་པའི་ངལ་རྩོལ་ཚད་གཞི་ཚད་ལྡན་བཟོ་བ། སྤྱི་ཚོགས་འགན་སྲུང་མ་ལག་འཐུས་སྒོ་ཚང་དུ་གཏོང་བ་བཅས་བྱས་ནས་ངལ་རྩོལ་པའི་ངལ་རྩོལ་གྱི་ཐོབ་ཆ་དང་། ངལ་གསོ་དང་གུང་གསེང་སོགས་ཐད་ཀྱི་ཁྲིམས་མཐུན་ཁེ་དབང་སྲུང་སྐྱོང་བྱེད་དགོས། གཉིས་ནི་སྐབས་བསྟུན་ལས་ཞུགས་དང་ལས་ཞུགས་ཀྱི་རྣམ་པ་གསར་པའི་ངལ་རྩོལ་པའི་ཁེ་དབང་འགན་སྲུང་བྱེད་པར་ཤུགས་རྒྱག་དགོས། གསུམ་ནི་ཚོང་རའི་ལྟ་སྐུལ་དོ་དམ་དང་ངལ་རྩོལ་འགན་ལེན་གྱི་ལྟ་ཞིབ་ཁྲིམས་འཛིན་ལ་ཤུགས་བརྒྱབ་ནས། ལས་ཞུགས་ལ་མཐོང་ཆུང་དང་། གླ་ཆ་ཆད་པའམ་འགན་བཅོལ་ཆད་པ། ཁྲིམས་འགལ་ངང་མི་སྣ་ཉུང་འཕྲི་སོགས་ཟང་ཟིང་ཆེ་བའི་གནས་ཚུལ་བཅོས་སྐྱོང་ནུས་ལྡན་བྱེད་དགོས། 《ལས་ཞུགས་སྔོན་ལ་འཇོག་རྒྱུའི་འཐབ་ཇུས་ལག་བསྟར་བྱས་ཏེ་སྤུས་ཚད་མཐོ་བའི་ལས་ཞུགས་གང་ལེགས་ཡོང་བར་སྐུལ་འདེད་གཏོང་རྒྱུའི་སྐོར་གྱི་ཀྲུང་གུང་ཀྲུང་དབྱང་རྒྱལ་སྲིད་སྤྱི་ཁྱབ་ཁང་གི་བསམ་འཆར་》གྱིས་ལས་ཞུགས་ཀྱི་དབང་ཆ་འདྲ་མཉམ་ལ་འགན་སྲུང་བྱེད་པ་དང་། ངལ་རྩོལ་གྱི་གླ་ཕོགས་ལུགས་མཐུན་ངང་འཕར་བར་སྐུལ་འདེད་གཏོང་བ། ཞི་མཐུན་གྱི་ངལ་རྩོལ་འབྲེལ་བ་འཛུགས་པ་སོགས་བཏོན། བློ་མཐུན་ཞི་ཅིན་ཕིང་གིས་སྲོག་ཤིང་གནང་བའི་ཏང་ཀྲུང་དབྱང་གིས་ཐབས་ཇུས་དང་བཀོད་སྒྲིག་རབ་དང་རིམ་པ་བཏོན་པ་འདི་དག་ལག་བསྟར་དོན་འཁྱོལ་གཏིང་ཟབ་བྱེད་དགོས་པ་དང་། ངལ་རྩོལ་པའི་ལས་ཞུགས་ཁེ་དབང་འགན་སྲུང་བྱེད་པའི་ཆུ་ཚད་གོམ་གང་མདུན་སྤོས་ཀྱིས་མཐོར་འདེགས་གཏོང་བ་དང་། ངལ་རྩོལ་གྱི་སྤྲོ་སེམས་དང་གསར་གཏོད་ཀྱི་སྤྲོ་བ་སྐུལ་སློང་བྱས་ཏེ། རྒྱ་ཆེའི་ངལ་རྩོལ་པའི་ཐོབ་སྣང་དང་སྐྱིད་སྣང་དང་བདེ་སྣང་གསུམ་རྒྱུན་ཆད་མེད་པར་མཐོ་རུ་གཏོང་དགོས།
“ལས་ཞུགས་ནི་ཁྱིམ་ཚང་གི་དོན་དག་ཡིན་ལ། དེ་བས་ཀྱང་རྒྱལ་ཁབ་ཀྱི་དོན་དག་ཡིན།” བློ་མཐུན་ཞི་ཅིན་ཕིང་གིས་སྲོག་ཤིང་གནང་བའི་ཏང་ཀྲུང་དབྱང་གི་འགྱུར་མེད་སྟོབས་ལྡན་གྱི་འགོ་ཁྲིད་འོག །ཕྱོགས་ཡོངས་ནས་ཞི་ཅིན་ཕིང་གི་དུས་རབས་གསར་པའི་ཀྲུང་གོའི་ཁྱད་ཆོས་ལྡན་པའི་སྤྱི་ཚོགས་རིང་ལུགས་ཀྱི་དགོངས་པ་ལག་བསྟར་བྱེད་པ་དང་། སྤུས་ཚད་མཐོ་བའི་ལས་ཞུགས་གང་ལེགས་ཡོང་བར་སྐུལ་འདེད་གཏོང་བའི་ངེས་གནས་གསར་པ་དང་འགན་འཁྲི་གསར་པ་སྟངས་འཛིན་ནན་པོ་བྱས་ཏེ། རྩ་འཛུགས་ཀྱི་འགོ་ཁྲིད་ལ་ཤུགས་རྒྱག་པ་དང་། སྒྲིག་སྲོལ་དང་ལམ་སྲོལ་ཆ་ཚང་དུ་གཏོང་བ། ལས་ཀའི་བསྒྲིལ་ཤུགས་ཆེ་རུ་གཏོང་བ་བཅས་ཀྱིས་སྤུས་ཚད་མཐོ་བའི་འཕེལ་རྒྱས་ཡོང་བའི་དམངས་འཚོའི་གཞི་རྩ་རྒྱུན་ཆད་མེད་པར་སྲ་བརྟན་དུ་གཏོང་བ་བཅས་བྱས་ཚེ། སྔར་བས་བདེ་སྐྱིད་ལྡན་པའི་མི་དམངས་ཀྱི་འཚོ་བའི་རི་མོ་ལ་རྒྱུན་ཆད་མེད་པར་སྔར་བས་གསར་པ་དང་སྔར་བས་མཛེས་སྡུག་ལྡན་པའི་ཡུལ་ལྗོངས་ཡོད་ངེས་རེད།
སྒྲོལ་མ་འཚོས་བསྒྱུར།