བོད་ཀྱི་སྲོལ་རྒྱུན་རིག་གནས་ཁྲོད་དྲིན་ལན་འཇལ་བ་གལ་ཆེན་ཡིན་ཚུལ།

གཅིག །སྲོལ་རྒྱུན་ནང་བསྟན་ལས་བྱུང་བའི་དྲིན་ལན་འཇལ་བ།

རྒྱལ་བའི་བཀའ་འགྱུར་ཁྲོད་ཀྱི《དྲིན་ལན་གསབ་པའི་མདོ》ལས་ཕ་མར་དྲིན་ལན་འཇལ་ཚུལ་སྐོར་རྒྱས་པ་གསུངས་ཡོད། མདོ་འདི་རྒྱའི་བཀའ་འགྱུར་ཁྲོད་འཁོད་ཅིང་། ལོ་ཙཱ་བ་མི་གསལ་མོད་ཧན་རྒྱལ་རབས་རྗེས་མའི་སྐབས་སུ་དེབ་ཏུ་གྲུབ་པར་བཤད། རྒྱ་ཡིག་གི་མདོ་དེ་བོད་ཡིག་ཏུ་བསྒྱུར་བར་གསལ་ལ། བོད་ཡིག་སྟེང་གི་མདོ་དེ་སྡེ་དགེ་བཀའ་འགྱུར་གྱི་མདོ་སྡེ་ཨ་དུམ་པར་བཞུགས་ཤིང་། ལྡེབས་གྲངས་བརྒྱ་དང་བཅུ་གཅིག་ཡོད། མཚན་རྒྱས་པར《ཐབས་མཁས་པ་ཆེན་པོ་སངས་རྒྱས་དྲིན་ལན་བསབ་པའི་མདོ》དང་《འཕགས་པ་དྲིན་ལན་གསབ་པའི་མདོ》ཞེས་གསལ་ལ། ནང་དུ་ལེའུ་དགུ་དང་བམ་པོ་བདུན་བཞུགས།

མདོ་དེའི་གླེང་གཞི་ནི། ཀུན་དགའ་བོ་བསོད་སྙོམས་སློང་དུ་མཆིས་པའི་ཤུལ་དུ་སྟོན་པ་དྲུག་གི་འཁོར་ཀུན་ཏུ་རྒྱུ་གཅེར་བུ་པ་ཞིག་དང་མཇལ་བ་དང་། དེས་རྩུབ་མོ་ཚིག་དང་བཅས་ཏེ་ཀུན་དགའ་བོར་སྨྲས་པ་ནི་མདོ་དེ་ཉིད་ལས། “ཁྱོད་ཀྱི་སྟོན་པ་གཽ་ཏ་མ་ནི་ཡང་དག་པར་ན་སྡིག་པ་ཅན་ཡིན་ཏེ། བཙས་ནས་ཞག་བདུན་ལོན་པ་ན་མ་ཡང་ཤི་བས་སྡིག་པ་ཅན་ཡིན་པར་མངོན་ནོ། །རྒྱལ་པོའི་ཕོ་བྲང་ན་འདུག་པ་ལས་ཕོ་བྲང་ནང་ནས་བྲོས་པས་ཡབ་རྒྱལ་པོ་ཡང་མྱ་ངན་གྱིས་ནོན་ཏེ། སེམས་འཁྲུགས་ནས་བརྒྱལ་བ་ལས་ཆུས་གཏོར་ཏེ། ཞག་བདུན་ལོན་པ་དང་དྲན་པ་ཕྱིར་རྙེད་དེ་ཆོ་ངེས་བཏབ་ནས་ངའི་ལྷའི་བུ་གཅིག་དེང་དུ་སྟོར་རོ་ཞེས་སྙིང་རྗེེ་སྐད་དུ་ངུས་ནས། ངའི་ཡུལ་དང་སྲིད་ཀྱང་ཁྱོད་འབའ་ཞིག་དབང་བར་ཟད་ལ་བུ་ཡང་ཁྱོད་གཅིག་པུར་ཟད་ན་ཅིའི་ཕྱིར་ངེད་སྤངས་ཏེ་རི་དགོན་པར་ཆས་ཞེས་སྨྲེ་སྔགས་འདོན་དུ་བཅུག་པས་ཁྱོད་ཀྱི་སྟོན་པ་གཽ་ཏ་མ་དྲིན་མི་ཤེས་ཏེ་ཅི་ལའང་མ་བལྟས་པར་ལངས་ཏེ་སོང་བས་ན་སྲི་ཞུ་མེད་པར་ཡང་མངོན་ནོ། །”[]ཞེས་སོ། །དེ་ནས་ཀུན་དགའ་བོ་ངོ་ཚ་ཞིང་སྐྱེངས་ཏེ། བསོད་སྙོམས་བླངས་ཏེ་ཕྱིར་སངས་རྒྱས་ག་ན་བར་འོངས་ནས་ཞབས་ལ་མགོ་བོས་ཕྱག་འཚལ་ཏེ་ཕྱོགས་གཅིག་ཏུ་ཐལ་མོ་སྦྱར་བ་བཏུད་དེ་བཅོམ་ལྡན་འདས་ལ་གནས་ཚུལ་རྣམས་ཞུས་པ་དང་། དོན་དེར་སངས་རྒྱས་ཀྱིས་དྲིན་ལན་གསབ་པའམ་འཇལ་བའི་སྐོར་རྒྱས་པར་གསུངས་པ་ཞིག་ཡིན།

དེ་ཡང་མདོར་བསྡུས་ན། སངས་རྒྱས་ཀྱིས་བསྐལ་ཆེན་གྲངས་མེད་གསུམ་དུ་ཚོགས་བསགས་པ་དང་། སྐྱེ་བ་མང་པོར་ལུས་ཤ་ཁྲག་གི་སྦྱིན་པ་བཏང་བ་སོགས་ཕ་མ་མར་གྱུར་པ་མེད་པའི་མ་རྒན་སེམས་ཅན་ཐམས་ཅད་ལ་དྲིན་ལན་གསབ་པའི་ཆེད་ཡིན་པ་དང་། ཕྱོགས་གཞན་ཞིག་ནས་སྔོན་སློབ་པ་ལམ་གྱི་གནས་སྐབས་སུ་སངས་རྒྱས་བཅོམ་ལྡན་འདས་ཁོང་ཉིད་རྒྱལ་བུ་དགེ་དོན་ཞེས་པའི་སྐྱེ་བ་བཞེས་སྐབས། གཅེན་མ་རུངས་པ་ཞིག་གིས་རང་གི་སྤུན་གཞན་རྣམས་བསད་ཅིང་ཡབ་རྒྱལ་པོའི་སྲིད་ལ་རྒོལ་དུ་འོངས་པས། རྒྱལ་བུ་དགེ་དོན་གྱིས་ཡབ་ཡུམ་གཉིས་པོ་ཁྲིད་ནས་ཡུལ་ངེས་མེད་དུ་འཁྱམས་དགོས་བྱུང་པ་དང་། རིམ་གྱིས་ཟས་ལྟོགས་ཀྱིས་ཆེས་ཆེར་མནར་ནས་འཆི་གྲབས་བྱུང་ཚེ། རྒྱལ་བུས་རང་གི་ལུས་ཀྱི་ཤ་བཅད་ནས་ཡབ་ཡུམ་གཉིས་པོར་ཉིན་རེར་དུམ་བུ་རེ་གསོལ་དུ་བཅུག་པས། མཐར་རྒྱལ་བུ་སར་འགྱེལ་ནའང་ཡབ་ཡུམ་གཉིས་པོ་ལྟོགས་གྲིའི་འཇིགས་པ་ལས་བསྐྱབས་པ་སོགས་སྔོན་གནས་རྗེས་དྲན་གྱི་རྣམ་ཐར་མང་པོ་ལས་ཕ་མར་དྲིན་ལས་འཇལ་ཚུལ་གྱི་སྐོར་གསུངས་ཡོད།

རྨང་གཞིའི་དེའི་སྟེང་ནས་སྔོན་བོད་ཀྱི་ཆོས་རྒྱལ་ཚོའི་སྐུ་རིང་ལ། “དྲིན་ཅན་གྱི་མི་ལ་དྲིན་ལན་འཇལ་བ”དེ་མི་ཆོས་གཙང་མ་བཅུ་དྲུག་གི་ཁོངས་སུ་བཞག་ནས་བོད་མི་ཡོངས་ཀྱིས་བསྒྲུབ་དགོས་ངེས་ཀྱི་ཁྲིམས་སུ་བཅས་པ་དང་། ཀརྨ་རང་བྱུང་རྡོ་རྗེས་（1284-1339）《ཕ་མའི་དྲིན་ལན་བཤགས་མདོ་གཅེས་བཏུས》དང་། གུང་ཐང་དཀོན་མཆོག་བསྟན་པའི་སྒྲོན་མེས（1762-1823）《ཕ་མའི་དྲིན་གཟོ་ཚུལ་དང་གཤིན་པོར་མ་ཎི་བསྐུལ་བའི་མགུར་དབྱངས》 པཎ་ཆེན་བློ་བཟང་དཔལ་ལྡན་ཡེ་ཤེས་ཀྱིས（1738-1780）《ཕ་མའི་དྲིན་ལན་བཟོ་བའི་སྨོན་ལམ》 བིས་པ་ངག་དབང་མི་ཕམ་ཟླ་བས（1767-1807）《ཕ་མའི་དྲིན་ལན་བསབས་པའི་སྙིང་པོ་བསྡུས་པ》སོགས་བོད་བརྒྱུད་ནང་བསྟན་ཁྲོད་དུ་ཕ་མར་དྲིན་ལན་འཇལ་ཚུལ་གྱི་གསུང་རྩོམ་མང་པོ་བྱུང་ཡོད།

གཉིས། དམངས་ཁྲོད་གནའ་སྒྲུང་ལས་བྱུང་བའི་དྲིན་ལན་འཇལ་བ།

དམངས་ཁྲོད་ཀྱི་སྒྲུང་ལ《མི་རོ་རྩེ་སྒྲུང་》དང་《སྤོ་ཡུལ་གྱི་དམངས་སྲོལ་རིག་གནས》སོགས་སུ་དྲིན་ལན་འཇལ་ཚུལ་གྱི་སྐོར་མང་ཙམ་བྱུང་བར་མ་ཟད། 《ཆོས་རྒྱལ་ནོར་བཟང་》དང་《ས་སྐྱའི་ལེགས་བཤད》ལས་བྱུང་བའི《སྐྱ་རུ་རའི་དྲིན་ལན》སོགས་ཡོད་མོད། དེ་དག་ལས་དཔེར་མཚོན་ཙམ་དུ་གནའ་སྒྲུང་གསུམ་ལས་བྱུང་བའི་དྲིན་འཇལ་ཚུལ་གླེང་ན།

༡ 《ཙི་ཙིའི་དམག་འཁྲུག》གི་ནང་དོན་གནད་བསྡུས། སྔོན་རྒྱལ་པོ་ཞིག་གིས་ཙི་ཙི་སྟོང་ཕྲག་གཅིག་མུ་གེ་བྱུང་ནས་ལྟོགས་ཤི་ཐེབས་གྲབས་འདུག་པ་ལ། རང་གི་བང་མཛོད་ནས་འབྲུ་ཁལ་སྟོང་ཕྲག་གཅིག་གཡར། དེའི་ཕྱི་ལོར་ཙི་ཙིས་རྒྱལ་པོའི་འབྲུ་ཁང་གྲོ་མ་ཡིས་གང་བར་བྱས། དོན་དེ་ཆུ་ཕར་ཁར་རྫོང་ཞིག་པ་དེས་རྟོགས་ནས། གྲོ་མ་རྣམས་འཕྲོག་གྲབས་བྱས་པའི་ཚེ། ཙི་ཙིས་མི་སེར་རྣམས་ལ་གཙང་པོའི་ཁར་བོང་བུའི་ཨོག་རིལ་སྟོང་ཕྲག་གཅིག་ཙམ་སྤུངས་བཅུག་ཅིང་། ཙིས་ཨོག་རིལ་རེས་ཨོག་རིལ་རེའི་སྟེང་དུ་མཆོངས་ཏེ་ཆུ་ཕ་རོལ་དུ་ཕྱིན་ནས་རྫོང་དེའི་དམག་གི་རྟའི་ཡོབ་ཐག་བཟས། རྟ་དང་མིའི་རྣ་ཅོག་བཀོག །མེ་སྒྱོགས་ཀྱི་རྫས་རྣམས་ལ་བྱེ་མ་བླུགས་པ་སོགས་དམག་ལ་གྲ་སྒྲིག་བྱས་པ་རྣམས་མེད་པ་བཟོས་པས་དྲིན་ཆེ་བའི་རྒྱལ་པོ་དེ་དམག་གི་ཉེན་ཁ་ལས་ཐར་རོ། །

༢ 《དྲིན་ལན་འཇལ་བ》ཡི་ནང་དོན་གནད་བསྡུས། སྔོན་མི་ཁྲལ་པ་ཞིག་ལ་ཁྲལ་ལྕི་མོ་བབས་པས་བོང་བུ་གཅིག་དང་སྣམ་བུ་དུམ་བུ་གཉིས་ལས་མ་ལྷག་པར་ཡུལ་གཞན་ལ་འཁྱམས་དགོས་བྱུང་། ལམ་ཁར་བྱིས་པ་མང་པོས་བྱི་བ་ཞིག་བཟུང་ནས་པགས་པ་གསོན་བཤུ་རྒྱག་གྲབས་བྱེད་པར་སྣམ་བུ་དུམ་བུ་གཅིག་བྱིན་ནས་སྲོག་བསྐྱབས། ཡང་བྱིས་པ་མང་པོས་སྤྲེའུ་ཕྲུག་གཅིག་ལ་ཀོ་ལྕག་གཞུས་ནས་རྩེད་མོ་བྱེད་དུ་བཅུག་པར་ཡང་སྣམ་བུ་དུམ་བུ་གཅིག་བྱིན་ནས་སྤྲེལ་ཕྲུག་བསྐྱབས། ཡང་རྔོན་པ་མང་པོས་དོམ་ཕྲུག་གཅིག་བཟུང་པར་བོང་བུ་དེ་རྔོན་པ་རྣམས་ལ་སྤྲད་དེ་དོམ་ཕྲུག་བསྐྱབས། དེའི་དགོང་མོར་དཔོན་ཚང་ཞིག་གི་ཕྱག་མཛོད་ཀྱིས་མ་ཉེས་ཁ་གཡོག་བྱས་ནས། མི་དེ་དཔོན་པོས་ཀོ་ཐུམ་བརྒྱབ་ནས་ཆུར་བོར། བྱི་བས་མི་དེ་ཆུས་ཁྱེར་པ་མཐོང་ནས་སྔར་གྱི་སྤྲེའུ་དང་དོམ་གཉིས་བཙལ་ཏེ་མི་དེའི་སྲོག་བསྐྱབས་པར་མ་ཟད། ཡིད་བཞིན་ནོར་བུ་ཞིག་བྱིན་པས་མི་དེ་ལོངས་སྤྱོད་ཅན་དུ་གྱུར།

༣ 《བྱ་རྒོད་ཀྱིས་དྲིན་ལན་འཇལ་བ》ཡི་ནང་དོན་གནད་བསྡུས། སྔར་ཞིང་པ་ཞིག་ལྕང་སྡོང་འོག་ཏུ་བྱ་རྒོད་ཅིག་རྙི་ལ་ཐོགས་ནས་ཤི་གྲབས་ཡོད་པར་སྙིང་རྗེ་སྐྱེས་ནས་རྙི་ལས་བཀྲོལ་དེ་སྐྱབས། ཕྱི་དྲོ་ཕྱིར་ལོག་པའི་ལམ་བར་དུ་གྱང་གོག་ཅིག་གི་རྩིག་པར་སྙེས་ཏེ་ངལ་གསོས་ཡོད་སྐབས། གློ་བུར་དུ་བྱ་རྒོད་དེས་ཞིང་པའི་ཞྭ་མོ་འཕྲོགས་ཤིང་མདུན་དུ་འཕུར་ནས་སོང་། ཞིང་པ་ཡར་ལངས་ནས་བྱ་རྒོད་རྗེས་འདེད་བཞིན་དྲིན་ལན་ལོག་འཇལ་བྱེད་མཁན་ཁྱོད་ཅེས་བཤད། བྱ་རྒོད་འཕུར་ལྡིང་ཡུད་ཙམ་བྱས་རྗེས་ཞྭ་མོ་སར་དབྱུགས། ཁོ་པ་ཕྱིར་གྱང་གོག་སར་སླེབས་དུས་གྱང་གོག་ཡོངས་རྫོགས་འགྱེལ་ཟིན་པས་བྱ་རྒོད་ཀྱིས་རང་གི་ཞྭ་མོ་འཕྲོག་པ་ནི་རང་གི་སྲོག་སྐྱོབ་ཆེད་དུ་ཡིན་པ་གཞི་ནས་ཤེས་སོ། །

གོང་དུ་བཤད་པའི་དམངས་ཁྲོད་ཀྱི་སྒྲུང་གསུམ་པོ་ལས་དྲིན་དྲན་དང་དྲིན་གཟོའི་ཀུན་སྤྱོད་སློབ་གསོ་གཙིགས་སུ་བཟུང་ཡོད་དེ། དང་པོ《ཙི་ཙིའི་དམག་འཁྲུག》ནང་ཙི་ཙི་ནི་མུ་གེས་མནར་བས་རོགས་རམ་དགོས་པའི་གནས་སུ་གྱུར་བ་ལ། རྒྱལ་པོས་རོགས་རམ་བྱས་པས། མཇུག་མཐར་རྒྱལ་པོའི་རྒྱལ་སྲིད་ཉམས་ཉེས་ཀྱི་གནས་སུ་འཕྲད་སྐབས་ཙི་ཙིས་དྲིན་ལན་འཇལ་ཚུལ་བཤད་པ་དང་། 《དྲིན་ལན་འཇལ་བ》ཞེས་པའི་ནང་སྲོག་ཆགས་གསུམ་གནོད་འཚེའི་འོག་ཏུ་གནས་པ་ལ་བུ་དབུལ་པོས་རང་ལ་བདོག་ཚད་ཀྱི་དངོས་པོ་སྦྱིན་ནས་དེ་དག་ལ་དྲིན་བྱིན་པས། མཇུག་མཐར་དེ་གསུམ་གྱིས་བུ་དབུལ་པོ་སྲོག་ཉེན་ལས་བསྐྱབས་པས་མི་ཚད་ནོར་བུ་རིན་པོ་ཆེ་ཐོབ་ཏུ་བཅུག་ནས་དྲིན་ལན་འཇལ་ཚུལ་བཤད་ཡོད། དེ་བཞིན《བྱ་རྒོད་ཀྱིས་དྲིན་ལན་འཇལ་བ》ཞེས་པའི་ནང་ཞིང་པས་བྱ་རྒོད་སྲོག་ཉེན་ལས་བསྐྱབས་པར། བྱ་རྒོད་ཀྱིས་ཞིང་པར་སྲོག་ཉེན་ལས་བསྐྱབས་ནས་དྲིན་ལན་འཇལ་ཚུལ་བཤད་ཡོད། མདོར་ན་གནའ་སྒྲུང་དེ་དག་ལས་དམངས་ཁྲོད་ཀྱི་བསམ་ཚུལ་གཅིག་བསྡུས་རང་བཞིན་གྱིས་མཚོན་ཡོད་པས། བོད་ཀྱི་དམངས་ཁྲོད་རིག་གནས་སུ་དྲིན་ལན་འཇལ་བའི་གོ་གནས་གལ་ཆེན་བཟུང་ཡོད་པ་རྟོགས་ཐུབ།

གསུམ། མཇུག་བསྡུ་བ།

རྒྱལ་ཁབ་ཀྱི་ཀྲུའུ་ཞི་ཞི་ཅིན་ཕིང་གིས། དྲིན་ལན་འཇལ་འདོད་ཀྱི་བསམ་པ་དེ་ཧ་ཅང་གལ་ཆེན་རེད། མི་ཚང་མ་ལ་དྲིན་ལན་འཇལ་འདོད་ཀྱི་བསམ་པ་ཡོད་དགོས། ཞེས་བཀའ་སློབ་གནང་ཡོད་པ་དང་། དྲིན་ལན་འཇལ་བ་ནི་མིའི་རིགས་ཀྱི་སྤྱི་ཚོགས་ཁྲོད་ཡོངས་ཁྱབ་ཏུ་གནས་པའི་བྱ་སྤྱོད་ཀྱི་ཚད་གཞི་ཞིག་ཡིན་ལ། འཛམ་གླིང་རྒྱལ་ཁབ་ཁག་གི་རིག་གནས་ཀུན་གྱིས་ཁས་ལེན་པའི་གཞི་རྩའི་ཀུན་སྤྱོད་ཅིག་ཀྱང་རེད། དེང་རབས་ཅན་གྱི་སྤྱི་ཚོགས་བཅོས་སྐྱོང་མ་ལག་གཏོད་པའི་བརྒྱུད་རིམ་ནང་མི་རིགས་རླབས་ཆེན་བསྐྱར་དར་གྱི་ཀྲུང་གོའི་ཕུགས་འདུན་མངོན་འགྱུར་བྱེད་པའི་སྤྱི་ཚོགས་ཀྱི་འཕེལ་རིམ་ཁྲོད་དྲིན་ལན་འཇལ་འདོད་ཀྱི་བསམ་བློ་རིག་གནས་ལ་གཞན་གྱིས་ཚབ་བྱེད་ཐབས་བྲལ་བའི་ནུས་པ་ལྡན་ཡོད་པས། ང་ཚོས་རང་མི་རིགས་ཀྱི་སྲོལ་བཟང་ལས་བྱུང་པའི་དྲིན་ཆེ་བའི་ཕ་མ་དང་། དགེ་རྒན། སྤྱི་ཚོགས། གྲོགས་བཟང་སོགས་ལ་རང་ནུས་གང་ཡོད་ཀྱིས་དྲིན་ལན་འཇལ་བའི་བསམ་བློ་འདུ་ཤེས་རྒྱུན་ཆགས་སུ་འཛིན་ཐུབ་ན། མི་རིགས་མཐུན་སྒྲིལ་དང་། སྤྱི་ཚོགས་བདེ་འཇགས། མི་གཞི་ཀུན་སྤྱོད། ཡ་རབས་ཚུལ་མཐུན་བཅས་ལ་ཕན་འབྲས་མངོན་གསལ་ལྡན་པ་ཞིག་རེད།

དེས་ན། དྲིན་ལན་འཇལ་བའི་བསམ་བློ་དེ་ང་ཚོ་བོད་ལ་མཚོན་ན་དེང་སྐབས་གསར་དུ་བསླབ་མི་དགོས་པར། གནའ་བོའི་སྲོལ་རྒྱུན་བཟང་པོའི་སློབ་གསོ་ཁྲོད་དུ་གནས་པ་གོང་དུ་དཔེར་མཚོན་འགའ་ཞུས་ཡོད་ཅིང་། སྲོལ་བཟང་དེ་དག་མུ་མཐུད་དུ་རྒྱུན་འཛིན་དང་སློབ་སྦྱོང་བྱས་ན་དོན་སྙིང་ཆེན་པོ་ལྡན་ནོ། ། 

（རྩོམ་པ་པོ། ལྷོ་ནུབ་མི་རིགས་སློབ་གྲྭ་ཆེན་མོའི་ཀྲུང་གོའི་སྐད་ཡིག་རྩོམ་རིག་སློབ་གླིང་གི་2024ལོའི་འབུམ་རམས་པའི་ཞིབ་འཇུག་སློབ་མ།）