ཕ་ཡི་ཁུ་བས་རུས་པ་ཀླད་གཞུང་བསྐྱེད་ཚུལ་ཟླ་རྒྱལ་དང་རྒྱུད་བཞིའི་བསྡུར་དཔྱོད།

བོད་ཀྱི་གསོ་བ་རིག་པ་ལས་གྲུབ་པ་ལུས་ཀྱི་ཆགས་ཚུལ་ནི་ཤིན་ཏུ་ངོ་མཚར་བའི་རིག་གཞུང་ཐུན་མོང་མ་ཡིན་པ་ཞིག་ཡིན་ལ། མངལ་ཐོག་མར་ཆགས་ཚུལ་ལས་འབྱུང་བ་ལྔ་པོ་ཇི་ལྟར་ཚོགས་དགོས་པའི་སྐོར་སོགས་གསལ་འགྲེལ་བྱས་ཡོད། གསོ་རིག《རྒྱུད་བཞི》ལས་ཕ་ཡི་ཁུ་བས་རུས་པ་དང་ཀླད་པ་གཞུང་པ་བཅས་བསྐྱེད་ཅེས་པའི་ཚིག་རྐང་འདི་ལ་རྒྱུད་འགྲེལ་གཞན་གང་གི་ནང་དུའང་དམིགས་བསལ་གྱི་འགྲེལ་བཤད་ཅིག་མ་མཐོང་བའི་ཕྱིར། ཕ་ཡི་ཁུ་བ་དེ་རྒྱུ་གང་ལས་བྱུང་བ་དང་། རྟེན་གང་ལ་གནས་ཡོད་པ། འབྱུང་ཁམས་གང་ཡིན་པ། དེའི་མཚན་ཉིད་ཇི་ལྟར་ཡིན་པ། བྱེད་ལས་གང་བྱེད་པ་སོགས་ཡིག་ཚང་བལྟ་ཀློག་དཔྱད་བསྡུར་བྱས་ཏེ་དོན་ཚན་ཆེ་བ་གསུམ་གྱི་སྒོ་ནས་བརྗོད་པ་ལ།

དང་པོ། ཁམས་དཀར་གྱི་མིང་དང་མཚན་ཉིད་བཤད་པ།

ཁུ་བ། ཁམས་དཀར། ཐིག་ལེ་དཀར་པོ་རྣམ་དོན་གཅིག་མིང་གི་རྣམ་གྲངས་ཡིན། 《རྒྱུད་བཞི》ལས་ཁུ་བ་དཀར་ལྕི་མངར་ལ་མང་བ་དང་། །ཟླ་མཚན་ཚོས་ཁུ་རི་འོང་ཁྲག་འདྲ་བ། ཞེས་གསུང་པ་འདིར་ཕ་ཡི་ཁུ་བས་རུས་པ་ཀླད་གཞུང་བསྐྱེད་ཅེས་པ་སྤྱིར་ཙམ་སྟོན་པ་ལས་བྱེ་བྲག་གང་ལྟར་བསྐྱེད་ཚུལ་བཀྲལ་མེད། ཕ་ཡི་ཁུ་བ་ནི་ཁ་དོག་དཀར་ལ། རོ་མངར་བ། བུངས་མང་བ། ངོ་བོའི་འབྱར་བག་རང་བཞིན་ཅན། བྱེད་ལས་རིག་རྒྱུད་སྤེལ་བར་བྱེད་ནུས་པའི་ཁམས་དཀར་མཚན་ཉིད་ཡོངས་སུ་ཚང་བ་དེ་ལ་ནད་མེད་ཐ་མལ་པའི་ཁུ་བ་ཞེས་བརྗོད་པ་ཡིན།

གཉིས་པ། གཞུང་ལུགས་དཔྱད་བསྡུར།

《སྨན་དཔྱད་ཟླ་བའི་རྒྱལ་པོ》ལས། ཕ་ཡི་བསྐྱེད་པ(རུས་པ་ཆུ་བ་སྣོད་དྲུག) རྣམས་གང་ཡིན། །རུས་པ་ཆུ་བ་སྣོད་རྣམས་ནི། །ཕ་ཡི་ས་བོན(བྱང་སེམས)དག་ལས་ཏེ། ཞེས་དང་། ཁུ་བས་མངལ་ཐོག་མར་ཆགས་པའི་རྒྱུ་བྱེད་ཀྱི་ཡོད་པ་མ་ཚད་ལུས་ཟུངས་ཀྱི་གྲུབ་ཆ་གཙོ་ཆེ་བ་གང་དག་བསྐྱེད་ཅེ་ན། བདུན་ཕྲག་བཞི་ན་སྲ་བྱེད་ཅེས། །རླུང་འབྱུང་(རྟེན་སྲོག་ཆགས)བད་ཀན་རུས་པ་ཆགས། །ཞེས་བདུན་ཕྲག་བཞི་པར་རླུང་སྲ་བྱེད་ཀྱི་ནུས་པས་སྲ་ཞིང་མཁྲེགས་པ་སའི་ཁམས་དང་ལྡན་པའི་རུས་པ་ཐོག་མར་ཆགས་པ་དང་། དེ་ནས་རིམ་བཞིན་བདུན་ཕྲག་ལྔ་ན་ཁ་འབུད་ཅེས། །རླུང་འབྱུང་རྩ་དང་ཆུ་བ་གྱེས། །བདུན་ཕྲག་དྲུག་ན་འཕོ་བ་ཞེས། །རླུང་འབྱུང་མགོ་དང་རྐང་གཉིས་སོ། །བདུན་ཕྲག་བདུན་ན་རབ་ཏུ་འཕོ། །རླུང་(ལུས་ཀྱི་རྟེན་ཀླད་པ་སྙིམ་གང་ཆགས། རྩ་མིག་ལིང་ལྟར་ལྔ་བཅུ་རྩ་དྲུག་ན། རྩ་ཆེན་མདའ་ཡང་ཆུ་ལྟར་གྱེས། རུས་པའི་གུར་ཕུབ་ཀླད་པ་ས་ལྟར་ཆགས། ཚིགས་པའི་རུས་པ་འཕང་ལོ་ལྟར་ཆགས)འབྱུང་བྱང་ཁོག་ཡན་ལག་ཚང་། །

བདུན་ཕྲག་དགུ་ན་ཕྱོགས་སུ་འཕོ། །རླུང་བྱུང་རྐང་ལག་སོར་མོ་ཆགས(རྒྱུས་པ་ཐགས་ལྟར་ཆགས) བདུན་ཕྲག་བཅོ་ལྔས་རབ་ཏུ་བརྟས། །

ཡན་ལག(རྒྱུས་པ་ལུས་ཟུངས་ཀྱི་གཟུགས་སུ་ཡན་ལག་གི་སྒྲོག་རུས་ཆེན་པོ་དྲུག་གིས་འབྲེལ)ལྔ་ཡི་ཤ་རྒྱས་སོ། །བདུན་ཕྲག་བཅུ་དྲུག་འདྲེན་པ་ཞེས། །རླུང་འབྱུང་མཆིན(ལུས་ལ་སྦྲུལ་འཁྲིལ་བ་ལྟར་ཆགས)དྲི་ཆུ་བ་ནི། །བཞི་དང་སྣོད་ཐག་སྟེང་ཕྱོགས་སུ། །རྒྱས་པས་རུས་པ་དྲོད་བསྐྱེད་དོ། །བདུན་ཕྲག་བཅུ་བདུན་རབ་ཏུ་འདྲེན། །རླུང་འབྱུང་མགོ་བོའི་ཆུ་བ་དང་། །

རྒྱུས་པས་མགོ་བོ་རྒྱས་པའོ། །བདུན་ཕྲག་བཅོ་བརྒྱད་འདྲེན་པ་ཞེས། །རླུང་འབྱུང་རུས་པ་རྒྱས་པའོ། །བདུན་ཕྲག་བཅུ་དགུ་རབ་གསལ་བྱེད། །

རླུང་འབྱུང་མགོ་བོའི་རུས་པ་དང་། །སྦུབ་དང་ཡན་ལག་རུས་པ་དང་། །རུས་པ་རྣམས་ནི་རྒྱས་པར་བྱེད། །བདུན་ཕྲག་ཉི་ཤུ་སྨིན་མ་ཞེས། །རླུང་འབྱུང་སོར་མོ་རྣམ་དང་ནི(རྩ་དང་ཆུ་རྒྱུས་ཀྱི་རུས་འགོ་བརྒྱ་དང་དྲུག་ཅུར་འབྲེལ། །) ཞེས་གསུང་པ་དང་། 《རྒྱུད་བཞི》ལས། ཕ་ཡི་ཁུ་བས་རུས་པ་ཀླད་གཞུང་བསྐྱེད། །ཞེས་དང་། 《སྨན་དཔྱད་ཟླ་བའི་རྒྱལ་པོ》ལས་རྒྱུ་ཕ་ཡི་ཁུ་བ་དེ་ཉིད་ལ་བདུན་ཕྲག་བཞི་པའི་སྐབས་རླུང་སྲ་བྱེད་ཀྱིས་བྱེད་ལས་ཀྱིས་རུས་པ་ཐོག་མར་ཆགས་པར་གསུང་ལ། 《རྒྱུད་བཞི》ལས་བདུན་ཕྲག་ཉི་ཤུ་པར་རུས་པ་ཆགས་པར་གསུང་ཡོད། ཡང་《སྨན་དཔྱད་ཟླ་རྒྱལ》ལས་བདུན་ཕྲག་བཅུ་དགུའི་སྐབས་མགོ་དང་ཡན་ལག་རུས་པ་རྣམས་རྒྱས་པར་བྱེད་ཅེས་པ་གཉིས་ནི་བདུན་ཕྲག་གཅིག་ཙམ་གྱི་ཁྱད་པར་ལས་མེད་མོད། 《སྨན་དཔྱད་ཟླ་རྒྱལ》ལས་བདུན་ཕྲག་རེ་རེའི་སྐབས་རླུང་མི་འདྲ་བའི་བྱེད་ལས་ལ་བརྟེན་ནས་ཐོག་མཐའ་བར་གསུམ་ཞིབ་ཏུ་གསུང་ཡོད་པ་དང་། 《རྒྱུད་བཞི》ལས། ཀླད་གཞུང་བསྐྱེད་ཅེས་པ་བདུན་ཕྲག་གང་གི་སྐབས་བསྐྱེད་ཅེས་གསུང་མེད་པ་དང་། 《སྨན་དཔྱད་ཟླ་རྒྱལ》ལས་བདུན་ཕྲག་བདུན་ན་ཀླད་པ་སྙིམ་གང་དང་རུས་པ་གུར་ཕུབ་པ་བཞིན་ཆགས་གསུང་པ་དང་། 《རྒྱུད་བཞི》 ལས་བདུན་ཕྲག་བདུན་པའི་སྐབས་མིག་གི་དབང་པོ་གཟུགས་སུ་དོད་ཞེས་པ་གཉིས་ཅུང་མི་མཚུངས་མོད། 《ཟབ་མོ་ནང་དོན》ལས། ཟླ་བ་དྲུག་པ་ཕྱིན་པ་ན། །ཀླུ་ཡི་རླུང་གིས་སྟོབས་བསྐྱེད་ནས། །ས་ཁམས་ཆ་ལས་མིག་གཉིས་བསྐྱེད། །ཞེས་གསུང་པ་འདིས་བདུན་ཕྲག་བདུན་པའི་སྐབས་སའི་ཁམས་ཀྱིས་ནུས་པ་བསྐྱེད་པ་གསལ་པོར་བསྟན་ཡོད། 《རྒྱུད་བཞི》ལས་གཞུང་པ་བསྐྱེད་ཅེས་པ་བདུན་ཕྲག་གང་གི་སྐབས་བསྐྱེད་པ་བསྟན་མེད་ལ། 《སྨན་དཔྱད་ཟླ་རྒྱལ》ལས་ཐད་ཀར་གཞུང་པ་བསྐྱེད་ཅེས་གསུང་མེད་ཀྱང་། བདུན་ཕྲག་དགུ་པར་རྒྱུས་པ་ཐགས་པ་ལྟར་ཆགས་པ་དང་། བདུན་ཕྲག་བཅོ་ལྔ་པ་རྒྱུས་པ་ཟུངས་ཀྱི་གཟུགས་སུ་ཆགས་པ་དང་། བདུན་ཕྲག་བཅུ་དྲུག་ཆུ་བ་བཞི་སྣོད་ཐགས་སུ་ཆགས་པ་དང་། བདུན་ཕྲག་བཅུ་བདུན་མགོ་བོའི་ཆུ་བ་ཆགས་པ་དང་། རྒྱུས་པས་མགོ་བོ་རྒྱས་པར་བྱེད་ཅེས་གསུང་པ་དག་དོན་དུ་གཞུང་པས་བསྐྱེད་དགོས་པར་སྣང་ལ། ཅི་ཕྱིར་ཞེ་ན་ཀླད་པ་ལས་གྱེས་པའི་གཞུང་པ་དེས་རྩ་དཀར་དང་ཆུ་རྒྱུས་ཐམས་ཅད་ཀྱི་རྩ་བ་བསྐྱེད་པ《མན་རྒྱུད་དཀར་གསོ་བའི་ལེའུ》ལས། ཀླད་པ་ལས་བྱུང་རྩ་དཀར་ཐུར་དུ་ཟུག །ནང་རྩ་དོན་སྣོད་ཕྱི་རྩ་ཡན་ལག་འབྲེལ། །ཞེས་གསུང་སོ། །མདོར་ན་《རྒྱུད་བཞི》དང་《སྨན་དཔྱད་ཟླ་བའི་རྒྱལ་པོ》གཉིས་ལས་ཕ་ཡི་ཁུ་བས་རུས་པ་ཀླད་གཞུང་བསྐྱེད་ཚུལ་ལེའུ་གཉིས་པོ་གཤིབ་བསྡུར་ལས་བདུན་ཕྲག་གསུམ་པ་ནས་ཉི་ཤུའི་བར་རུས་པ་དང་ཀླད་པ་དང་། གཞུང་པའམ་རྒྱུངས་པ་དག་བསྐྱེད་པར་བསྟན་པ་ནི་སྤྱིར་རགས་པའི་དབང་གི་དགོངས་དོན་གཅིག་མཐུན་སྣང་། བྱེ་བྲག་བདུན་ཕྲག་རེ་རེའི་སྐབས་ཚིག་ཟིན་དངོས་སུ་མཐུན་པ་བསྟན་པ་ནི་གཅིག་ཀྱང་མེད། 《རྒྱུད་བཞིའི་འགྲེལ་ཆེན་དྲང་སྲོང་ཞལ་ལུང་》ལས། སྤྱིར་རྒྱུ་ཐམས་ཅད་ཚོགས་པ་ལས་གྲུབ་ནའང་གང་ཤས་ཆེ་བའི་དབང་གི་གཙོ་བོར་སྨོས་པ་ནི། མངལ་དུ་ཆགས་པའི་ཁུ་ཁྲག་སེམས་གསུམ་དང་། དེའི་རང་བཞིན་འབྱུང་བ་ལྔ་པོའི་ནང་ནས་ཕ་ཡི་ཁུ་བ་དེས་མངལ་གནས་དེ་ཉིད་ཀྱི་རུས་པ་དང་ཀླད་པ། གཞུང་པ་བཅས་སྐྱེད་པར་བྱེད་ཅེས་གོང་གི་བཀོད་པའི་སྔ་ཕྱིའི་གཞུང་ལུགས་ཁག་གི་དགོངས་འགྲེལ་མི་འདྲ་བ་འགའ་ཞིག་ཡོད་པའི་ནང་། ཅུང་ཞིབ་རྒྱས་ཡོད་པ་ནི། 《སྨན་དཔྱད་ཟླ་བའི་རྒྱལ་པོ》ལས་བསྟན་པའི་ནང་དོན་དེ་དག་རྒྱས་ཤོས་དང་ཅུང་ཁ་གསལ་བའི་ཚུལ་དུ་སྣང་བས་ཐོག་མར་རྒྱུད་བཞི་དང་ཟླ་རྒྱལ་གཉིས་དཔྱད་བསྡུར་བྱས་ཤིང་ཕྱིས་སུ་བྱུང་བའི་རྒྱུད་འགྲེལ་དག་གི་དགོངས་དོན་ཕལ་ཆེར་བ་གཅིག་མཐུན་དུ་སྣང་ལ། འཕེལ་ཚུལ་ལས་ཟླ་བ་དགུའི་རིང་ལའང་དཔེར་ན་རྫིང་ཡུར་ཆུ་ཡིས་ཞིང་བསྐྱེད་འདྲ།། ཞེས་པའི་དཔེ་དེས་མཚོན་ཐུབ་པས་འབྲུ་ཉོགས་པར་དོགས་པས་འདིར་རེ་རེ་བཞིན་བཀོད་མེད། ཐོག་མར་རྩ་ཆགས་པ་ནས་རིམ་བཞིན་ནང་དོན་སྣོད་དང་ཤ་རུས། ཕྱི་ལྤགས་བཅས་བདུན་ཕྲག་རེ་རེ་ནས་ཆགས་པར་སྣང་ལ། རུས་པ་ལྟ་བུ་དུས་བདུན་ཕྲག་གཅིག་གིས་ལུས་ཡོངས་རྫོགས་ཀྱི་སྲ་མཁྲེགས་ཅན་དག་ཆགས་མི་ཐུབ་པ་ནི་དཔྱད་ན་རྟོགས་ཐུབ། དེ་བཞིན་《སྨན་དཔྱད་ཟླ་རྒྱལ་པོ》ལས་ཀྱང་བདུན་ཕྲག་གསུམ་ནས་ཉི་ཤུའི་བར་རུས་པའི་གནས་ལུགས་ཆགས་པར་གསལ་པོ་གསུང་ཡོད། སྤྱིར་འབྱུང་བའི་རང་བཞིན་གྱི་ཁུ་བ་དཀར་པོ་ནད་མེད་ཐ་མལ་གྱི་མཚན་ཉིད་ཡོངས་སུ་ཚང་བའི་ཁུ་བ་དེས་མངལ་ཆགས་པར་བྱེད་པའི་དངོས་རྒྱུ་བྱེད་ལ། བྱེ་བྲག་གང་ཤས་ཆེ་བའི་དབང་གིས་གཙོ་བོར་ཕྱེས་ནས་ཕ་ཡི་ཁུ་བས་རུས་པ་ཀླད་གཞུང་སྐྱེད་ཅེས་བཤད་པ་སྤྱི་དང་བྱེ་བྲག་དབང་བཙན་པའི་སྒོ་ནས་བཤད་པ་ཡིན་ནམ་སྙམ།

《རྒྱུད་བཞི》ལས་བདུན་ཕྲག་8ནས་23བར་བསྡོམས་པས་བདུན་ཕྲག་7ལ་རུས་པ་དང་ཆུ་རྒྱུས་སྐོར་གྱི་ཆགས་ཚུལ་བསྟན་ཡོད། 《སྨན་དཔྱད་ཟླ་བའི་རྒྱལ་པོ》ལས་བདུན་ཕྲག་4པ་ནས་20བར་བསྡོམས་པས་བདུན་ཕྲག་11ལ་རུས་པ་ཀླད་པ་ཆུ་རྒྱུས་བཅས་བསྐྱེད་པ་བསྟན་ཡོད། སྤྱིར་ན་ཟླ་བ་དང་ཞག་མ་དུས་ཚོད་སྐར་ཆ་རེ་རེ་བཞིན་བྱིས་པ་མངལ་ནས་ཕྱོགས་ཡོངས་ཀྱི་འཕེལ་བཞིན་ཡོད་མོད་བྱེ་བྲག་བདུན་ཕྲག་རེ་རེར་རླུང་མི་འདྲ་བའི་གྲོགས་ལ་བསྟེན་ནས་ལུས་ཀྱི་གནོད་བྱ་གནོད་བྱེད་དག་གཙོ་ཆེར་འཕེལ་བའི་ནུས་པ་ལྡན་པར་གོ་བ་ལོན་དགོས་སྙམ།

མཇུག་བསྡུ་བ།

རྩོམ་ཐུང་འདིར་རྒྱུད་བཞི་དང་ཟླ་རྒྱལ་གཉིས་ཀྱི་ཆགས་ཚུལ་ལེའུ་ལས་ཁུ་བས་རུས་པ་ཀླད་གཞུང་རྒྱུས་པའི་སྐོར་བསྐྱེད་ཚུལ་གཤིབ་བསྡུར་སྒོ་ནས་བྲིས་པ་དང་། མ་འོངས་འདིའི་སྐོར་ལ་མཐུན་རྐྱེན་འཛོམས་ན་རྫས་འགྱུར་བརྟག་དཔྱད་ཀྱིས་ཁུ་བ་དང་རུས་པ། རྒྱུངས་པ་བཅས་ཀྱི་ནང་དུ་གྲུབ་ཆ་ཅི་ཡོད་ཚོད་ལྟ་བྱས་ན་བློ་ལྡན་དོན་གཉེར་བ་དག་ལ་དཔྱད་གཞི་ཁ་གསལ་ཞིག་ཡོང་ངེས་སྙམ། །