སྡེ་དགེ་རྫོང་ཨུའི་ཧྲུའུ་ཅི་གཞོན་པ། རྫོང་དཔོན་ཚུལ་ཁྲིམས་ཡེ་ཤེས་ཀྱིས་སྡེ་དགེ་པར་ཁང་དུ་གཟིགས་ཞིབ་གནང་བཞིན་པ།
德格县委副书记、县长次称叶西（中）在德格印经院调研
སྡེ་དགེ་རྫོང་ཨུའི་ཧྲུའུ་ཅི་གཞོན་པ། རྫོང་དཔོན་ཚུལ་ཁྲིམས་ཡེ་ཤེས་ཀྱིས་སྡེ་དགེ་པར་ཁང་དུ་གཟིགས་ཞིབ་གནང་བཞིན་པ།
德格县委副书记、县长次称叶西（中）在德格印经院调研
ལོ་འདབ་རབ་ཏུ་རྒྱས་པའི་སྡོང་པོའི་རྩ་བ་ལ། དལ་འབབ་གཙང་ཆབ་སྔོན་མོའི་ཆུ་འགོ་ཡོད། རྒྱལ་ཁབ་ཅིག་དང་མི་རིགས་ཤིག་སྟོབས་ལྡན་ཡོང་བར་རྟག་ཏུ་རིག་གནས་དར་རྒྱས་ཀྱིས་འདེགས་སྐྱོར་བྱེད་ཀྱི་ཡོད་ཅིང་། ཀྲུང་ཧྭ་མི་རིགས་རླབས་ཆེན་བསྐྱར་དར་ཡོང་བར་ཀྲུང་ཧྭའི་རིག་གནས་འཕེལ་རྒྱས་དང་དར་རྒྱས་ཡོང་བ་ཆ་རྐྱེན་དུ་འཛིན་དགོས། ཏང་གི་ཚོགས་ཆེན་ཉི་ཤུ་པར་ཀྲུང་གོའི་ལུགས་ཀྱི་དེང་རབས་ཅན་ནི་དངོས་པོའི་དཔལ་ཡོན་དང་བསམ་པའི་དཔལ་ཡོན་མཐུན་སྦྱོར་ལྡན་པའི་དེང་རབས་ཅན་ཞིག་ཡིན་ཞེས་ནན་བསྟན་གནང་བ་དང་འབྲེལ། རིག་གནས་ལ་ཡིད་ཆེས་རང་སྟོབས་ཡོང་བར་སྐུལ་འདེད་བཏང་ནས་སྤྱི་ཚོགས་རིང་ལུགས་རིག་གནས་ཀྱི་འོད་སྟོང་གསར་པ་གཏོད་པའི་ཐད་གོ་རིམ་ལྡན་པའི་བཀོད་སྒྲིག་བྱས་པར་མ་ཟད། ཀྲུང་ཧྭའི་ཕུལ་བྱུང་སྲོལ་རྒྱུན་རིག་གནས་རྒྱུན་འཛིན་བྱས་ནས་མི་དམངས་ཀྱི་ཉིན་བཞིན་ཆེ་རུ་འགྲོ་བའི་བསམ་པའི་རིག་གནས་ཀྱི་དགོས་མཁོ་བསྐང་དགོས་པ་དེ་ལས་འགན་གལ་ཆེན་དུ་བརྩི་དགོས། དེ་ནི་དུས་རབས་གསར་པའི་ནང་ཕུལ་བྱུང་རིག་གནས་སྔར་ལས་ལེགས་པའི་སྒོ་ནས་རྒྱུན་འཛིན་དང་འཕེལ་རྒྱས་གཏོང་བར་སྐུལ་ལྕག་ཆེན་པོ་ཞིག་ཡིན།
སྡེ་དགེ་རྫོང་གིས་ཁྲེང་ཏུའུ་རུ་འཚོགས་པའི་སྡེ་དགེའི་པར་ཁང་གི་རྒྱུན་འཛིན་འཕེལ་རྒྱས་དང་སྲུང་སྐྱོང་བེད་སྤྱོད་སྐོར་གྱི་བཞུགས་མོལ་ཚོགས་འདུ། དཀོན་རྡོས་པར་བླངས།
德格县在成都召开德格印经院传承发展保护利用座谈会 图 / 根多
འཛམ་གླིང་ཐོག་རྒྱུན་ཆད་མེད་པར་རྒྱལ་ཁབ་ཀྱི་རྣམ་པའི་ཐོག་ནས་ད་ལྟའི་བར་འཕེལ་རྒྱས་འགྲོ་བཞིན་པའི་རླབས་ཆེན་གྱི་ཤེས་རིག་འབའ་ཞིག་ཡིན་པའི་ཀྲུང་ཧྭ་ཤེས་རིག་གི་ལོ་རྒྱུས་ཡུན་རིང་དང་རྒྱ་ཆེ་ཞིང་གཏིང་ཟབ་པར་རྒྱུ་རྐྱེན་མང་པོ་ཞིག་ལ་རག་ལས་ཡོད། བོད་ཀྱི་ཕུལ་བྱུང་རིག་གནས་ནི་དེའི་ནང་གི་གལ་འགངས་ཤིན་ཏུ་ཆེ་བར་མ་ཟད་ཐུན་མོང་མ་ཡིན་པའི་ཁྱད་ཆོས་ལྡན་པའི་ཆ་ཤས་ཤིག་ཡིན། དཀར་མཛེས་ཁུལ་སྡེ་དགེ་རྫོང་ནི་ཁམས་པའི་རིག་གནས་ཀྱི་ལྟེ་བའི་ཁུལ་ཡིན་པའི་ངོས་ནས་དུས་རབས་གསར་པའི་ནང་ཕུལ་བྱུང་སྲོལ་རྒྱུན་རིག་གནས་སྲུང་སྐྱོང་དང་། རྒྱུན་འཛིན། འཕེལ་རྒྱས་བཅས་ཡག་པོ་བྱེད་པའི་འགན་འཁྲི་གལ་ཆེན་དང་དོན་སྙིང་གལ་ཆེན་ལྡན་ཡོད།
ང་ཚོས་སྡེ་དགེ་ནི་རིག་གནས་ཀྱི་མུ་ཏིག་ཞིག་ཡིན་པ་ངོས་ཟིན་དགོས།
སྡེ་དགེ་ཞེས་པ་ནི་སྡེ་བཞི་དགེ་བཅུ་ཚང་བའི་ས་ཆ་ཡིན། སྡེ་དགེ་ནི་མིང་དོན་མཚུངས་པའི་ཁམས་པའི་རིག་གནས་ཀྱི་ལྟེ་བའི་ས་ཁོངས་ཀྱང་ཡིན། ས་གནས་འདི་ལ་མིང་བྱང་བཞི་ཡོད་དེ།
གཅིག་ནི་སྡེ་དགེ་པར་ཁང་ཡིན། དེ་ནི་རྒྱལ་ཡོངས་བོད་འབྲེལ་ས་ཁུལ་གྱི་པར་ཁང་ཆེན་མོ་གསུམ་གྱི་ཐོག་མ་ཡིན་པ་དང་། དེ་ལ་བོད་ཀྱི་རིག་གནས་བང་མཛོད་ཅེས་སྙན་པའི་གྲགས་པ་རྒྱས་ཡོད། པར་ཁང་དུ་བོད་ཀྱི་གནའ་བོའི་ཤིང་པར《བཀའ་འགྱུར》དེ་ད་ལྟའི་བར་ལོ་296གྱི་ལོ་རྒྱུས་ལྡན་ཞིང་། དེ་ནི་གསར་བརྗེའི་རིག་གནས་སློབ་གསོའི་རྟེན་གཞི་དང་། རྒྱལ་གཅེས་རིང་ལུགས་ཀྱི་སློབ་གསོའི་རྟེན་གཞི། མི་རིགས་མཐུན་སྒྲིལ་སློབ་གསོའི་རྟེན་གཞི་བཅས་གལ་ཆེན་ཞིག་ཏུ་གྱུར་ཡོད། 2024ལོའི་ཟླ་5པར་སྡེ་དགེ་པར་ཁང་གི་བོད་ཀྱི་ཤིང་པར་འཛམ་གླིང་གི་དྲན་ཤེས་ཨེ་ཤེ་ཡ་དང་ཞི་བདེ་རྒྱ་མཚོ་ཆེན་མོའི་ས་ཁུལ་གྱི་མིང་ཐོའི་ནང་བདམས་པ་རེད། 《 བཀའ་འགྱུར》བསྐྱར་བརྐོས་ཀྱི་ལས་གཞི་འགོ་བརྩམས་ཤིང་། མིག་སྔར་རིམ་བརྩིས་བྱས་ན་སྒོར་ཁྲི་5175བཏང་ནས་པར་ཤིང་25165བསྐྱར་དུ་བརྐོས་ཟིན་པ་དང་76%ལེགས་གྲུབ་བྱུང་ཡོད། 2025ལོར་སྒོར་ཁྲི་2600བཏང་ནས《བཀའ་འགྱུར》བསྐྱར་བརྐོས་དང་ཞུ་དག་གི་ལས་རིམ་ཇེ་མགྱོགས་སུ་བཏང་བ་དང་། 2026ལོར་སྒོར་དུང་ཕྱུར་1.38བཏང་ནས《བསྟན་འགྱུར》བསྐྱར་བརྐོས་ཀྱི་ལས་གཞི་འགོ་བཙུགས་རྒྱུའི་འཆར་གཞི་ཡོད།
གཉིས་ནི་སྲོལ་རྒྱུན་མི་རིགས་ལག་ཤེས་བཟོ་རྩལ་ཡིན། ཉེ་བའི་ལོ་ཤས་རིང་། ང་ཚོས་མི་རིགས་ལག་ཤེས་བཟོ་རྩལ་གྱི་དུས་ཡུན་རིང་པོའི་འཕེལ་རྒྱས་ལ་དམིགས་ནས། རྒྱུན་འཛིན་འཕེལ་རྒྱས་དང་ཕྱུག་འགྱུར་འབབ་འཕར་ཟུང་འབྲེལ་དམ་ཟབ་དང་། རྩེར་སོན་ཇུས་འགོད་བྲིན་ཚོང་དང་དམའ་རིམ་བཟོ་ཁང་ལས་སྣོན་མཉམ་འདྲེས་དམ་ཟབ་བྱས་ཏེ།“ཞིང་ལས་ལ་བརྟེན་ནས་རིག་གནས་ཡུལ་སྐོར་དར་རྒྱས་གཏོང་བ་དང་རིག་གནས་ཡུལ་སྐོར་ལ་བརྟེན་ནས་ཞིང་ལས་སྟོབས་ཆེར་གཏོང་བ། ལེགས་ཆ་གསབ་རེས་དང་ཐོན་ལས་མཉམ་འདྲེས”ཀྱི་ཞིང་ལས་ཡུལ་སྐོར་མཉམ་འདྲེས་འཕེལ་རྒྱས་ཀྱི་རྣམ་པ་གསར་པ་ཞིག་ཆགས་ཡོད། “མངོན་མིན་རིག་གནས་ཤུལ་བཞག་རྒྱུན་འཛིན+ཐོན་ལས་དར་རྒྱས” ཀྱི་འཕེལ་རྒྱས་རྣམ་པ་གསར་བཏོད་བྱས་ནས།“སྨན་ཤོད་ལག་བཟོ”ས་ཁོངས་ཀྱི་སྤྱི་པའི་སྤུས་རྟགས་ཧུར་ཐག་ངང་བཏོད་དེ། ལག་ཤེས་བཟོ་རྩལ་ལས་གྲྭ་19བསྐྲུན་པ་དང་《སྨན་ཤོད་ས་ཁུལ་གྱི་སྤུས་མཐོའི་འཕེལ་རྒྱས་འཆར་འགོད》བཏོན་ནས“ལག་ཤེས་བཟོ་ལས+བོད་ལུགས་གསོ་རིག+སྐྱེ་ཁམས་ཡུལ་སྐོར”བཅས་ཐོན་ལས་གསུམ་པ་མཉམ་འདྲེས་ཀྱི་རྣམ་པ་ཆགས་ཡོད།
གསུམ་ནི་གེ་སར་རྒྱལ་པོའི་ཕ་ཡུལ་ཡིན། 《 གེ་སར་རྒྱལ་པོའི་སྒྲུང་》 ནི་འཛམ་གླིང་ཐོག་ཆེས་རིང་ཤོས་ཀྱི་ངག་བརྗོད་དཔའ་བོའི་སྙན་ངག་ཡིན་ཞིང་། དེའི་ནང་བོད་ཀྱི་སྲོལ་རྒྱུན་ཚན་རིག་དང་། སྤྱི་ཚོགས་རིག་གནས། སྲོལ་རྒྱུན་མཚན་ཉིད་རིག་པ་བཅས་ཕུན་སུམ་ཚོགས་པོ་འདུས་ཡོད་པས། བོད་ཀྱི་རིག་གནས་ཀྱི་རྩ་བའི་གྲས་ཤིག་ཡིན། སྤྱི་ཁྱབ་ཧྲུའུ་ཅི་ཞི་ཅིན་ཕིང་གིས་གྲངས་ཉུང་མི་རིགས་ཀྱི་རིག་གནས་སྲུང་སྐྱོང་དང་རྒྱུན་འཛིན་བྱ་རྒྱུར་མཐོང་ཆེན་བྱེད་པ་དང་།《གེ་སར་》
སོགས་མངོན་མིན་རིག་གནས་ཤུལ་བཞག་ལ་རྒྱབ་སྐྱོར་དང་རོགས་སྐྱོར་བྱས་ནས། རྒྱུན་འཛིན་བྱེད་མཁན་གསོ་སྐྱོང་ཡག་པོ་བྱས་ཏེ། མི་རབས་ནས་མི་རབས་བར་རྒྱུན་འཛིན་བྱ་དགོས་ཞེས་བསྟན་མྱོང་ཡོད།
བཞི་ནི་ཟུར་ལུགས་བོད་སྨན་གྱི་འབྱུང་གནས་ཡིན། གནའ་བོའི་དུས་ནས་བོད་ཀྱི་གསོ་རིག་རིག་གནས་འདུ་འཛོམས་བྱ་ཡུལ་ཡིན་ཞིང་ལོ་རྒྱུས་ཐོག་ཐང་ག་ངག་དབང་རྒྱ་མཚོ་དང་། སྐལ་བུ། བློ་གྲོས་ཕུན་ཚོགས། ཨོ་རྒྱན་བསྟན་འཛིན་སོགས་བོད་སྨན་མཁས་པ་གྲགས་ཅན་གྱིས་འདིར་གསོ་རིག་གི་བྱ་གཞག་ཐུགས་ཀྱིས་བསྐྱངས་མྱོང་། མིག་སྔར་རྫོང་ཡོངས་སུ་རྫོང་རིམ་པ་ཡན་གྱི་བོད་སྨན་དང་སྨན་རྫས་ལག་རྩལ་རྒྱུན་འཛིན་བྱེད་མཁན་25ཡོད་པ་དང་། ཞིབ་འཇུག་གསར་སྤེལ་སྨན་རྫས་རིགས་152ཡོད། ད་ལོ་ནས་བཟུང་སྨན་ཏུན་8བཟོས་ཡོད་པ་དང་། མཚོན་བྱེད་རང་བཞིན་གྱི་བོད་སྨན་དང་སྨན་རྫས་ཞིབ་འཇུག་གསར་སྤེལ་ཐོན་སྐྱེད་ཁེ་ལས་1ཡོད།
གཞན་ཡང་སྡེ་དགེའི་འཛུགས་སྐྲུན་དང་། རི་མོ། གླུ་གར་དམངས་སྲོལ་སོགས་སྲོལ་རྒྱུན་རིག་གནས་ཚང་མར་ཁམས་པའི་རིག་གནས་ཀྱི་མཚོན་བྱེད་རང་བཞིན་དང་ཀྲུང་ཧྭ་ཤེས་རིག་གི་ཐུན་མོང་རང་བཞིན་གཉིས་ལྡན་ཡོད།
ང་ཚོས་སྡེ་དགེ་ལ་རིག་གནས་ཀྱི་ཞན་ཆ་འགའ་ཡོད་པ་ལ་མཐོང་ཆེན་བྱེད་དགོས།
སྡེ་དགེ་རྫོང་ལ་ད་དུང་རིག་གནས་སྲུང་སྐྱོང་རྒྱུན་འཛིན་དང་གསར་སྤེལ་བེད་སྤྱོད་ཐད་གཡོལ་ཐབས་མེད་ཅིང་། མུ་མཐུད་ཁ་གསབ་བྱ་དགོས་པའི་ཞན་ཆ་ཁ་ཤས་དང་འཕྲད་ཡོད།
གཅིག་ནི་ཤེས་ལྡན་མི་སྣའི་ཆད་རིམ་ཚབས་ཆེན་བ། མིག་སྔར། རང་རྫོང་དུ་རྫོང་རིམ་པ་དང་དེ་ཡན་གྱི་མཚོན་བྱེད་རང་བཞིན་གྱི་རྒྱུན་འཛིན་པ་812(དེའི་ནང་རྒྱལ་ཁབ་རིམ་པའི་རྒྱུན་འཛིན་པ་4དང་། ཞིང་ཆེན་རིམ་པའི་རྒྱུན་འཛིན་པ་21 ཁུལ་རིམ་པའི་རྒྱུན་འཛིན་པ་457 རྫོང་རིམ་པའི་རྒྱུན་འཛིན་པ་330བཅས་ཡོད། ཞིང་ཆེན་རིམ་པའི་རྒྱུན་འཛིན་ཚོགས་པ་1(སྨན་ཤོད་བྲོ་ཆེན་ཚོགས་པ)ཡོད། ལོ་35མན་གྱི་འཐུས་ཚང་ཅན་གྱི་སྲོལ་རྒྱུན་རིག་གནས་རྒྱུན་འཛིན་པ་40ལྷག་ལས་མེད་པ་དང་། ཡུན་རིང་སྲོལ་རྒྱུན་རིག་རྩལ་སློབ་སྦྱོང་བྱེད་པ་དང་འབྲེལ་དེ་བྱ་གཞག་ཏུ་བརྩིས་པའི་ལོ་18མན་གྱི་གཞོན་ནུ་ལོ་ཆུང་10ལྷག་ལས་མེད་པས། རྗེས་རབས་ཀྱི་རྒྱུན་འཛིན་པས་རྗེས་མི་ཟིན་པའི་གནས་ཚུལ་ཚབས་ཆེན་ལ་ཐུག་ཡོད།
གཉིས་ནི་ཕན་འབྲས་ལུགས་བསྒྱུར་ཚད་དམའ་བ། མིག་སྔར་རྫོང་ཡོངས་ཀྱི་རིག་གནས་དང་ཡུལ་སྐོར་མཉམ་འདྲེས་འཕེལ་རྒྱས་དེ་ད་དུང་འཚོལ་ཞིབ་དུས་མཚམས་སུ་གནས་ཡོད། ཕུལ་བྱུང་སྲོལ་རྒྱུན་རིག་གནས་རྒྱུ་རྐྱེན་གཙོ་བོ་བྱས་པའི་ཡུལ་སྐོར་ལམ་ཐིག་དང་། ཡུལ་ལྗོངས་མཛེས་ལྗོངས་ས་ཁོངས། ཁྲོམ་རའི་ལས་རྣམ་བཅས་ཁྱོན་ཡོངས་ནས་གྲངས་འབོར་ཉུང་ཞིང་སྤུས་ཚད་ཞན་པ་དང་ཡུལ་སྐོར་བ་ཡིད་དབང་འགུག་པའི་ནུས་པ་མི་འདང་། 2025ལོའི་ལོ་སྟོད་དུ་རྫོང་ཡོངས་ཀྱི་ཡུལ་སྐོར་སྣེ་ལེན་མི་གྲངས་ཐེངས་གྲངས་ཁྲི་34.18ལས་མེད་པ་དང་། ཡུལ་སྐོར་ཕྱོགས་བསྡུས་ཡོང་འབབ་སྒོར་དུང་ཕྱུར་3.7598ལས་ཟིན་མེད།
གསུམ་ནི་དྲིལ་བསྒྲགས་དང་འགྲེལ་བཤད་མི་འདང་བ། མིག་སྔར། རྫོང་ཡོངས་ནས་ཕུལ་བྱུང་སྲོལ་རྒྱུན་རིག་གནས་དང་དེའི་བསམ་པའི་ནང་དོན་དྲིལ་བསྒྲགས་དང་འགྲེལ་བཤད་བྱེད་སྐབས་གཞི་རྟེན་མང་པོ་མེད་པ་དང་། རྣམ་པ་གསར་པ་མེད་པ། གཏིང་ཟབ་མིན་པ། ཁྱབ་རྒྱ་ཆེན་པོ་མེད་པ་དང་། སྤྱི་ཡོངས་ནས་ད་དུང་སྡེ་ཚན་ཉུང་ཤས་ཀྱིས་ཁེར་རྐྱང་ངང་འཐབ་རྩོད་བྱེད་པ་དང་། རིགས་གཅིག་མཁས་ཅན་ཉུང་ཤས་ནང་ཁུལ་གྱི་སྤེལ་རེས་བྱེད་པའི་གནས་བབ་ཏུ་ལུས་ཡོད་པས། སྤྱི་ཚོགས་དང་མང་ཚོགས། ཚོང་ར་བཅས་ལ་ཁ་ཕྱོགས་མེད་པ་དང་། ཕུལ་བྱུང་སྲོལ་རྒྱུན་རིག་གནས་ལ་བརྟེན་ནས་དུས་རབས་གསར་པའི་མང་ཚོགས་ཀྱི་ཉིན་བཞིན་ཆེ་རུ་འགྲོ་བའི་བསམ་པའི་རིག་གནས་ཀྱི་དགོས་མཁོ་སྐོང་པ་དང་། མི་རིགས་ཁག་གི་མང་ཚོགས་ལ་སློབ་གསོ་དང་ཁྲིད་སྟོན་བྱས་ནས་རིག་གནས་ལ་ཡིད་ཆེས་བརྟན་པོ་དང་། རིག་གནས་ཀྱི་ངོས་འཛིན་གཏིང་ཟབ་ཏུ་གཏོང་བ། རིག་རྩལ་གསར་རྩོམ་ཕུན་སུམ་ཚོགས་སུ་གཏོང་བ་བཅས་ཀྱི་ཕན་འབྲས་ད་དུང་མཐོ་རུ་གཏོང་དགོས།
བཞི་ནི་མ་དངུལ་གྱི་རྒྱབ་སྐྱོར་མི་འདང་བ། སྡེ་དགེ་ནི་དར་རྒྱས་ཞན་པའི་རྫོང་ཁོངས་ཤིག་ཡིན་པས་རྫོང་རིམ་པའི་ནོར་སྲིད་ལེ་ལག་དང་འབྲེལ་བའི་རྣམ་གྲངས་ཀྱི་མ་དངུལ་ཐད་དཀའ་ངལ་ཤིན་ཏུ་ཆེ་བ་དང་། ལྷག་པར་དུ་རིག་གནས་ཡུལ་སྐོར་རྣམ་གྲངས་ཆེ་གྲས་དང་ཞིང་ལས་ཡུལ་སྐོར་མཉམ་འདྲེས་རྣམ་གྲངས་ཁག་གཅིག་ལ་མ་འཇོག་གི་གཞི་ཁྱོན་ཆེ་བ་དང་ཡོང་བབ་འབྱུང་བའི་དུས་ཡུན་རིང་བའི་རྐྱེན་གྱིས་སྤྱི་ཚོགས་ཀྱི་མ་རྩ་ནུས་ལྡན་ངང་ཞུགས་རྒྱུ་མི་འདང་ཕྱིར། སྲིད་ཇུས་རྣམ་གྲངས་ཁག་གཅིག་མགྱོགས་པོར་མི་འགྲུབ་པ་དང་། རིག་གནས་སྒྲིག་བཀོད་འཛུགས་སྐྲུན་དང་རིག་གནས་སྤེལ་ཡུལ་སྲུང་སྐྱོང་། རིག་དངོས་སྲུང་སྐྱོང་ཉམས་གསོ། དམངས་ཁྲོད་རིག་རྩལ་ལེགས་སྒྲིག་སོགས་ཀྱི་ཐད་ལས་དོན་བསྒྲུབ་དཀའ་བ།
ང་ཚོས་སྡེ་དགེ་ནས་ཚོད་ལྟའི་སྒོ་ནས་རིག་གནས་འཚོལ་ཞིབ་འགའ་བྱེད་དགོས།
སྡེ་དགེའི་སྲོལ་རྒྱུན་རིག་གནས་སྲུང་སྐྱོང་དང་འཕེལ་རྒྱས་ལ་སྐུལ་འདེད་གཏོང་རྒྱུ་དེ་ཆབ་སྲིད་ཀྱི་མཐོ་ཚད་ཐོག་ནས་བརྗོད་ན། ཞི་ཅིན་ཕིང་གི“རིག་གནས་ཀྱི་མོས་སེམས་ནི་མི་རིགས་མཐུན་སྒྲིལ་གྱི་རྩ་བ་དང་མི་རིགས་མཐུན་སྒྲིལ་གྱི་བླ་སྲོག་ཡིན་པའི་སྐོར་གྱི”རྣམ་བཤད་གལ་ཆེན་ལག་ལེན་གཏིང་ཟབ་བསྟར་བ་ཞིག་རེད། ཀྲུང་ཧྭ་མི་རིགས་གཅིག་མཐུན་འདུས་གྲུབ་ཀྱི་འདུ་ཤེས་བརྟན་པོ་འཛུགས་པའི་རིག་གནས་ཀྱི་རྨང་གཞི་རྒྱུན་ཆད་མེད་པར་སྲ་བརྟན་དུ་གཏོང་བ་དང་མཐུན་སྒྲིལ་གྱི་རྨང་གཞི་བརྟན་དུ་གཏོང་བ་དང་དཔའ་མཛངས་རྟུལ་ཕོད་ཀྱིས་མདུན་སྐྱོད་བྱེད་པའི་སྟོབས་ཤུགས་གཅིག་ཏུ་བསྒྲིལ་ནས་སྤུས་ཚད་མཐོ་བའི་འཕེལ་རྒྱས་ལ་ཆབ་སྲིད་ཀྱི་སྣེ་ཁྲིད་ནུས་ལྡན་མཁོ་འདོན་བྱེད་པ་ཞིག་རེད། རིག་གནས་རྒྱུན་འཛིན་ཐད་ནས་བརྗོད་ན། ཞི་ཅིན་ཕིང་གི“རིག་གནས་ཤུལ་བཞག་སྲུང་སྐྱོང་དང་རྒྱུན་འཛིན་བྱེད་ཤུགས་ཆེ་རུ་གཏོང་བ་དང་ཀྲུང་ཧྭའི་ཕུལ་བྱུང་སྲོལ་རྒྱུན་རིག་གནས་དར་སྤེལ་གཏོང་བའི་སྐོར་གྱི”རྣམ་བཤད་གལ་ཆེན་ལག་བསྟར་གཏིང་ཟབ་བྱེད་པ་དང་། ཕུལ་བྱུང་སྲོལ་རྒྱུན་རིག་གནས་དང་རིག་དངོས་བསྟན་བཅོས་རྒྱུན་འཛིན། དར་སྤེལ། འཕེལ་རྒྱས་བཅས་ལ་སྐུལ་འདེད་གཏོང་བ། ཕུལ་བྱུང་གི་སྲོལ་རྒྱུན་རིག་གནས་གསར་གཏོད་རང་བཞིན་གྱི་འཕོ་འགྱུར་དང་ལུགས་མཐུན་རང་བཞིན་གྱི་བེད་སྤྱོད་མངོན་འགྱུར་བྱེད་པའི་བྱེད་ཐབས་གལ་ཆེན་ཞིག་ཡིན། འཕེལ་རྒྱས་ཀྱི་དགོས་མཁོའི་ངོས་ནས་བརྗོད་ན། ཞི་ཅིན་ཕིང་གི“སྤུས་ཚད་མཐོ་བའི་འཕེལ་རྒྱས་ལ་སྐུལ་འདེད་གཏོང་བ་དང་རིག་གནས་ནི་རྟེན་ས་གལ་ཆེན་ཡིན་པའི་སྐོར་གྱི”རྣམ་བཤད་གལ་ཆེན་ལག་ལེན་གཏིང་ཟབ་བསྟར་བ་ཞིག་རེད། སྡེ་དགེའི་རིག་གནས་ཡུལ་སྐོར་མཉམ་འདྲེས་འཕེལ་རྒྱས་གཏིང་ཟབ་འགྲོ་རྒྱུར་སྐུལ་འདེད་ནུས་ལྡན་བཏང་ནས། རིག་གནས་སྲུང་སྐྱོང་དང་བེད་སྤྱོད་ལ་ཤུགས་སྣོན་རྒྱག་པ་དང་། རིག་གནས་ཞབས་ཞུ་མཁོ་སྤྲོད་ལེགས་སུ་བཏང་སྟེ། "རིག་གནས་སྡེ་དགེའི"མཚོན་རྟགས་ཆེན་པོ་གཏོད་པའི་བྱེད་ཐབས་གལ་ཆེན་ཞིག་རེད། དམངས་འཚོའི་དགོས་མཁོའི་ངོས་ནས་བརྗོད་ན། ཞི་ཅིན་ཕིང་གི“མི་དམངས་ཀྱི་ཉིན་བཞིན་ཆེ་རུ་འགྲོ་བའི་མཛེས་སྡུག་ལྡན་པའི་འཚོ་བའི་དགོས་མཁོ་བསྐང་བ་དང་རིག་གནས་ནི་རྒྱུ་རྐྱེན་གལ་ཆེན་ཞིག་ཡིན་པའི་སྐོར་གྱི”རྣམ་བཤད་གལ་ཆེན་ལག་ལེན་གཏིང་ཟབ་བསྟར་བ་ཞིག་རེད། རིག་གནས་ཡུལ་སྐོར་འཕེལ་རྒྱས་མགྱོགས་སུ་གཏོང་བའི་བྱེད་ཐབས་གལ་ཆེན་ཞིག་ཡིན་པ་དང་མང་ཚོགས་ཀྱི་འབབ་འཕར་ལས་ཞུགས་ཐབས་ལམ་སྔར་བས་རྒྱ་ཆེར་བཏང་ནས། མང་ཚོགས་དེ་བས་མང་བ་རང་ས་རུ་ལས་ཞུགས་བརྟན་པོ་ཐུབ་པ་བྱ་དགོས།
གོང་རིམ་གྱི་བཀོད་སྒྲིག་དང་རྫོང་གི་གནས་ཚུལ་དངོས་དང་ཟུང་འབྲེལ་བྱས་ཏེ། ངས་བལྟས་ན་སྡེ་དགེ་རྫོང་གིས་ཕྱོགས་བཞིའི་ཐད་ནས་དུས་རབས་གསར་པའི་ཕུལ་བྱུང་རིག་གནས་རྒྱུན་འཛིན་སྲུང་སྐྱོང་དང་འཕེལ་རྒྱས་བེད་སྤྱོད་ལ་སྔར་བས་ཤུགས་སྣོན་རྒྱག་རྒྱུའི་འཚོལ་ཞིབ་བྱས་ཏེ། ལས་དོན་དེ་བས་ལེགས་པའི་སྒོ་ནས་ཕུལ་བྱུང་རིག་གནས་ཐོན་ཁུངས་དེ་སྤྱི་ཚོགས་འཕེལ་རྒྱས་ཀྱི་སྒུལ་ནུས་སུ་འགྱུར་བ་བྱ་དགོས།
གཅིག་ནི་ལོ་རྒྱུས་ལ་ཁ་ཕྱོགས་ནས་རིག་གནས་ཐོན་ཁུངས་ལེགས་སྒྲིག་སྲུང་སྐྱོང་བྱ་རྒྱུ་ཤུགས་སྣོན་རྒྱག་དགོས། ཏང་གི་ཚོགས་ཆེན་ཐེངས་ཉི་ཤུ་པ་དང་སྐབས་ཉི་ཤུ་པའི་ཀྲུང་ཨུ་ཚང་འཛོམས་གྲོས་ཚོགས་ཐེངས་གསུམ་པའི་དགོངས་དོན། དེ་བཞིན་སྤྱི་ཁྱབ་ཧྲུའུ་ཅི་ཞི་ཅིན་ཕིང་གི་རིག་གནས་ཤུལ་བཞག་སྲུང་སྐྱོང་དང་རྒྱུན་འཛིན་བྱེད་ཤུགས་ཆེ་རུ་གཏོང་བ་དང་། ཀྲུང་ཧྭའི་ཕུལ་བྱུང་སྲོལ་རྒྱུན་རིག་གནས་དར་སྤེལ་གཏོང་རྒྱུའི་སྐོར་གྱི་རྣམ་བཤད་གལ་ཆེན་ཕྱོགས་ཡོངས་ནས་ལག་ལེན་མཐར་ཕྱིན་བསྟར་བ་དང་། ཞིང་ཆེན་དང་ཁུལ། རྫོང་བཅས་ཀྱི་རིག་གནས་སྒྲིག་སྲོལ་དང་ལམ་སྲོལ་བསྒྱུར་བཅོས་ཟབ་སྤེལ་དང་རིག་གནས་ཤུལ་བཞག་སྲུང་སྐྱོང་དང་རྒྱུན་འཛིན་ལམ་སྲོལ་འཐུས་ཚང་དུ་གཏོང་རྒྱུའི་སྐོར་གྱི་བླང་བྱ་དོན་འཁྱོལ་ནན་ཏན་བྱས་པ་བརྒྱུད། རིག་གནས་ཡུལ་སྐོར་འཕེལ་རྒྱས་ཀྱི“རྩོམ་ཡིག་རིང་མོ”གཅིག་གྱུར་དམ་བཟུང་སྒོས། “སྡེ་དགེ་རིག་པའི་འབྱུང་གནས”ཀྱི་སྤུས་རྟགས་ཆེན་པོ་ནུས་ཤུགས་ཡོད་རྒུས་བཏོད་བཞིན་ཡོད། དེ་དང་དུས་མཚུངས་སུ་སྲིད་ཇུས་བརྩོན་ལེན་དང་ཐོན་ཁུངས་སྡེབ་སྒྲིག །མང་ཚོགས་སྐུལ་སློང་བཅས་ཧུར་ཐག་བྱས་ཏེ། རིག་གནས་ཐོན་ཁུངས་སྣ་ཚོགས་སྲུང་སྐྱོང་བྱེད་ཤུགས་ཆེ་རུ་གཏོང་བཞིན་ཡོད། ཚན་རྩལ་སྟོབས་ཤུགས་བེད་སྤྱོད་ཡག་པོ་བཏང་ནས། མྱུར་སྐྱོབ་རང་བཞིན་གྱི་སྲུང་སྐྱོང་དང་། དངོས་ཡོད་རང་བཞིན་གྱི་སྲུང་སྐྱོབ། སྔོན་འགོག་རང་བཞིན་གྱི་སྲུང་སྐྱོང་བཅས་གཅིག་གྱུར་འཆར་འགོད་བྱས་ཏེ། ཚན་ཁག་སོ་སོར་ཡང་ལྕི་དལ་བྲེལ་ལྟར་ཚན་རིག་དང་མཐུན་པའི་སྲུང་སྐྱོང་ཇུས་གཞི་གཏན་འབེབས་དང་ལག་བསྟར་བྱ་དགོས།
གཉིས་ནི་འབྱུང་འགྱུར་ལ་ཁ་ཕྱོགས་ནས་སྲོལ་རྒྱུན་རིག་གནས་རྒྱུན་འཛིན་བྱེད་པའི་སྟོབས་ཤུགས་ཆེ་རུ་གཏོང་དགོས། རིག་གནས་རྒྱུན་འཛིན་བྱེད་པའི་འགག་རྩ་ནི་མིའི་རྒྱུན་འཛིན་དེ་ཡིན་པས། འབྱུང་འགྱུར་ལ་ཁ་ཕྱོགས་ནས་སྲོལ་རྒྱུན་རིག་གནས་རྒྱུན་འཛིན་བྱེད་པའི་སྟོབས་ཤུགས་ཆེ་རུ་གཏོང་དགོས། རིམ་པ་ཁག་གི་མངོན་མིན་རིག་གནས་ཤུལ་བཞག་རྒྱུད་འཛིན་བྱེད་མཁན་ལ་གཅེས་སྐྱོང་དང་རོགས་སྐྱོར་བྱེད་པའི་སྲིད་ཇུས་དོན་འཁྱོལ་ནན་པོ་བྱེད་དགོས་པ་དང་། མཚོན་བྱེད་རང་བཞིན་གྱི་རིག་གནས་རྒྱུན་འཛིན་ལས་དོན་མི་སྣ་དང་དམངས་ཁྲོད་མི་སྣར་མཐོང་ཆེན་དང་གུས་ཞབས་བྱ་རྒྱུར་ཤུགས་སྣོན་རྒྱག་དགོས། སྲོལ་རྒྱུན་རིག་གནས་རྩལ་ནང་སྒེར་ཐོན་ཅན་གྱི་གནས་ཚད་དང་། ཕྱོགས་ཁག་ཅན་གྱི་ལག་རྩལ་རྣམ་པའི་སྲོལ་རྒྱུན་ལམ་ལུགས་གཏོར་ནས། བོད་སྨན་དང་ལག་ཤེས་བཟོ་རྩལ་སོགས་ཁྱབ་ཁོངས་ཀྱི་རིག་གནས་སློབ་དཔོན་རྣམས་ལ་ལས་རིགས་བར་གྱི་འགྲོ་འོང་སྤེལ་རེས་དང་། སྤྱི་ཚོགས་ལ་ཁ་ཕྱོགས་ནས་སློབ་ཁྲིད་བྱེད་པའི་བྱ་གཞག་བསྒྲུབ་རྒྱུར་ཤུགས་སྣོན་རྒྱག་རྒྱུའི་ཁྲིད་སྟོན་བྱེད་དགོས། ཁུལ་ནང་ཁུལ་གྱི་འབྲིང་རིམ་ལས་རིགས་སློབ་གླིང་ལ་བརྟེན་ནས། ཕྱོགས་ངེས་གསོ་སྐྱོང་སོགས་ཀྱི་བྱ་ཐབས་སྤྱད་དེ་སྲོལ་རྒྱུན་རིག་གནས་རྒྱུན་འཛིན་བྱེད་མཁན་གསོ་སྐྱོང་བྱེད་ཤུགས་ཆེ་རུ་གཏོང་དགོས། མངོན་མིན་རིག་གནས་ཤུལ་བཞག་སློབ་གྲྭའི་ལས་དོན་གཏིང་ཟབ་ཏུ་བཏང་ནས། སྲོལ་རྒྱུན་རིག་གནས་སློབ་སྦྱོང་བྱེད་པའི་རྣམ་པ་བསྐྲུན་དགོས། དགོན་པ་དང་ལག་ཤེས་བཟོ་ཁང་སོགས་དམངས་ཁྲོད་ཀྱི་སྲོལ་རྒྱུན་རིག་གནས་ལག་རྩལ་སློབ་ཁྲིད་རྒྱུན་འཛིན་སྟོབས་ཤུགས་བསྡུ་སྒྲིལ་བེད་སྤྱོད་ཡག་པོ་གཏོང་དགོས།
གསུམ་ནི་མང་ཚོགས་ལ་ཁ་ཕྱོགས་ནས་རིག་གནས་ཀྱི་ནང་དོན་དྲིལ་བསྒྲགས་དང་སློབ་གསོ་དང་འགྲེལ་བཤད་བྱེད་ཤུགས་ཆེ་རུ་གཏོང་དགོས། མི་དམངས་ལྟེ་བར་འཛིན་པའི་རིག་རྩལ་གྱི་ལྟ་བ་བརྟན་པོ་བཙུགས་ནས། ཕུལ་བྱུང་སྲོལ་རྒྱུན་རིག་གནས་དེ་མང་ཚོགས་ཀྱི་བསམ་པའི་གསོ་བཅུད་དུ་བསྒྱུར་གང་ཐུབ་བྱ་དགོས། རིག་གནས་ཀྱིས་དམངས་ཕན་གྱི་རྨང་གཞིའི་སྒྲིག་བཀོད་འཛུགས་སྐྲུན་བྱེད་ཤུགས་ཆེ་རུ་གཏོང་བ་དང་། རིག་རྩལ་གྱིས་དམངས་ཕན་བྱེད་སྒོ་སྤེལ་བ་གཏིང་ཟབ་ཏུ་གཏོང་བ། མང་ཚོགས་དགའ་བ་དང་དུས་རབས་ཀྱི་དགོས་མཁོ། སྤྱི་ཚོགས་རིང་ལུགས་ཀྱི་ལྟེ་བའི་རིན་ཐང་ལྟ་བ་དང་མཐུན་པའི་རིག་རྩལ་བརྩམས་ཆོས་འབོར་ཆེན་གསར་རྩོམ་བྱེད་པ་དང་། མང་ཚོགས་ཀྱི་དྲིལ་བསྒྲགས་ལས་དོན་གྱི་རྣམ་པ་དང་བྱེད་ཐབས་ཕུན་སུམ་ཚོགས་སུ་གཏོང་བ་དང་ལེགས་བཅོས། ཕུལ་བྱུང་སྲོལ་རྒྱུན་རིག་གནས་དུས་རབས་ཅན་གྱི་འགྲེལ་བཤད་ལ་ཤུགས་སྣོན་བརྒྱབ་སྟེ། དེ་མི་སེམས་སུ་གཏིང་ཟབ་ཏུ་ཟུག་པ་དང་དར་སྲོལ་གྱི་སྣེ་ཁྲིད་བྱེད་དུ་འཇུག་དགོས། འགུལ་རིས་དང་། གློག་བརྙན། བརྙན་ཐུང་སོགས་ཀྱི་རྣམ་པ་སྤྱད་དེ་ཕུལ་བྱུང་སྲོལ་རྒྱུན་རིག་གནས་ཀྱི་ནང་དོན་ཁྱབ་སྤེལ་གཏོང་རྒྱུར་ཤུགས་སྣོན་བརྒྱབ་སྟེ། མི་རིགས་ཁག་གི་མང་ཚོགས་ལ་ཡང་དག་པའི་ལོ་རྒྱུས་ལྟ་བ་དང་། རྒྱལ་ཁབ་ལྟ་བ། མི་རིགས་ལྟ་བ།རིག་གནས་ལྟ་བ་བཅས་འཛུགས་རྒྱུར་ཁྲིད་སྟོན་བྱས་ནས། མི་རིགས་ཁག་གི་མི་དམངས་ཀྱིས་རླབས་ཆེན་མེས་རྒྱལ་དང་། ཀྲུང་ཧྭ་མི་རིགས་ལ་ཁས་ལེན་བྱེད་པ། ཀྲུང་གོའི་ཁྱད་ཆོས་ལྡན་པའི་སྤྱི་ཚོགས་རིང་ལུགས་ཀྱི་འགྲོ་ལམ་ལ་ཁས་ལེན་བྱེད་པ་བཅས་རྒྱུན་ཆད་མེད་པར་སྲ་བརྟན་དུ་གཏོང་དགོས།
བཞི་ནི་ཁྲོམ་རར་ཁ་ཕྱོགས་ནས་རིག་གནས་ཐོན་རྫས་གསར་སྤེལ་དང་ཁྱབ་གདལ་གཏོང་རྒྱུར་ཤུགས་སྣོན་རྒྱག་དགོས། སྤྱི་ཚོགས་ཀྱི་ཕན་འབྲས་དང་དཔལ་འབྱོར་གྱི་ཕན་འབྲས་གཅིག་གྱུར་བྱ་རྒྱུ་མཐའ་འཁྱོངས་བྱས་ཏེ། ཁྲོམ་རར་ཁ་ཕྱོགས་ནས་འབྱུང་ཁུངས་གསོན་ཤུགས་བཙལ་ནས་སྲོལ་རྒྱུན་རིག་གནས་ལ་ཁྲོམ་རའི་ཁྲོད་གསོན་ཤུགས་རྒྱས་སུ་འཇུག་དགོས། ཀྲུང་གུང་སི་ཁྲོན་ཞིང་ཆེན་ཨུ་ཡོན་ལྷན་ཁང་སྐབས་བཅུ་གཉིས་པའི་ཚང་འཛོམས་གྲོས་ཚོགས་ཐེངས་བདུན་པའི་དགོངས་དོན་མཐའ་གཅིག་ཏུ་དོན་འཁྱོལ་བྱས་ཏེ། རིག་གནས་བླ་སྲོག་དང་ཡུལ་སྐོར་གཟུགས་སུ་བྱེད་པ། ཚན་རྩལ་ནུས་སྐྱོར། སྲུང་སྐྱོང་སྔོན་ལ་བྱེད་པ་བཅས་མཐའ་འཁྱོངས་བྱས་ཏེ། རིག་གནས་ཡུལ་སྐོར་ལས་རིགས་ཆེ་རུ་དང་སྟོབས་ཆེར་གཏོང་བར་ཤུགས་ཆེན་བྱས་ཏེ། རིག་གནས་ཡུལ་སྐོར་དང་ལས་རིགས་བརྒྱ་ཕྲག་ཟུང་འབྲེལ། ལས་རིགས་བརྒྱ་ཕྲག་དང་རིག་གནས་ཡུལ་སྐོར་ཟུང་འབྲེལ་གཏིང་ཟབ་ཏུ་བཏང་སྟེ། རིག་གནས་ཡུལ་སྐོར་ཐོན་ལས་སྤུས་ཚད་མཐོ་བའི་འཕེལ་རྒྱས་ལ་སྐུལ་འདེད་ཧུར་ཐག་བཏང་སྟེ། དངོས་སུ་ཀ་རྟེན་ཐོན་ལས་དང་། དམངས་འཚོ་ཐོན་ལས། བདེ་སྐྱིད་ཐོན་ལས་བཅས་སུ་བསྒྱུར་དགོས། སྡེ་དགེའི་དོན་དངོས་དང་ཟུང་འབྲེལ་བྱས་ཚེ་གནད་འགག་ནི་ཡུལ་སྐོར་གྱི་རྨང་གཞིའི་སྒྲིག་བཀོད་འཐུས་ཚང་དང་། ཡུལ་སྐོར་ཞབས་ཞུའི་ནུས་པ་ཆེ་རུ་གཏོང་བ། ཡུལ་སྐོར་སྤུས་རྟགས་ཁྱབ་གདལ་གཏོང་རྒྱུར་ཤུགས་སྣོན་རྒྱག་རྒྱུ་དེ་རེད། དེ་དང་ཆབས་ཅིག་ཁྲོམ་རའི་གཙོ་གཟུགས་ནང་འདྲེན་དང་གསོ་སྐྱོང་དང་སྲིད་ཇུས་རོགས་སྐྱོར་བྱ་རྒྱུར་ཤུགས་སྣོན་བརྒྱབ་ནས། ཤར་ནུབ་མཉམ་འབྲེལ་བེད་སྤྱོད་དང་ཞིང་ཆེན་ཕྱི་ཕྱོགས་ཀྱི་ཁ་གཏད་རོགས་སྐྱོར་ཐོན་ཁུངས་སོགས་ཀྱི་ལེགས་ཆ་ལ་བརྟེན་ནས། སྲོལ་རྒྱུན་གྱི་ལག་ཤེས་བཟོ་རྩལ་ཐོན་རྫས་དང་། བོད་སྨན་དང་སྨན་རྫས་ཚོད་རྫས་དང་། བདེ་སྲུང་ཐོན་རྫས།གསར་གཏོད་རྣམ་པའི་མི་རིགས་རིག་གནས་དང་རིག་གནས་གསར་གཏོད་ཐོན་རྫས་བཅས་གསར་སྤེལ་དང་ཕྱིར་འཚོང་བྱ་རྒྱུར་སྐུལ་འདེད་གཏོང་དགོས།
ཤེས་རིག་རེ་རེ་ལ་རྒྱལ་ཁབ་དང་མི་རིགས་ཤིག་གི་བསམ་པའི་ཁྲག་རྒྱུན་རྒྱུན་མཐུད་བྱེད་ཀྱི་ཡོད་པས་མི་རབས་ནས་མི་རབས་བར་རྒྱུན་འཛིན་དང་མི་རབས་ནས་མི་རབས་བར་སྲུང་སྐྱོབ་བྱེད་དགོས་པར་མ་ཟད། དུས་བསྟུན་མདུན་སྐྱོད་དང་གསར་གཏོད་སྤོབས་པ་དེ་བས་ཀྱང་དགོས། དུས་རབས་གསར་པའི་ནང་སྡེ་དགེའི་ཕུལ་བྱུང་སྲོལ་རྒྱུན་རིག་གནས་སྲུང་སྐྱོང་་དང་རྒྱུན་འཛིན། འཕེལ་རྒྱས། བེད་སྤྱོད་བཅས་ཡག་པོ་བྱ་རྒྱུ་ནི་ལོ་རྒྱུས་དང་དུས་རབས་ཀྱིས་སྤྲད་པའི་འགན་འཁྲི་ཞིག་ཡིན་ལ། མི་དམངས་དང་འཕེལ་རྒྱས་ཀྱི་དགོས་གཏུག་ཆེ་བའི་དགོས་མཁོ་ཞིག་ཡིན་པས། ང་ཚོས་འབད་བརྩོན་ལྷོད་མེད་དང་དོན་གཉེར་ཐུབ་པར་ཅིས་ཀྱང་འབད་དགོས་སོ། །
参天之木，必有其根，怀山之水，必有其源。一个国家、一个民族的强盛，总是以文化兴盛为支撑，中华民族伟大复兴需要以中华文化发展繁荣为条件。党的二十大强调“中国式现代化是物质文明和精神文明相协调的现代化”，对“推进文化自信自强，铸就社会主义文化新辉煌”作出系统部署，并将“传承中华优秀传统文化，满足人民日益增长的精神文化需求”作为重要任务。这对我们在新时代更好地传承与发展优秀文化是极大的鼓舞和鞭策。
作为世界上唯一绵延不断且以国家形态发展至今的伟大文明，中华文明源远流长、博大精深，有很多重要元素，优秀藏族文化便是其中极其重要且独具特色的一部分。甘孜州德格县作为康巴文化的核心区，在新时代保护好、传承好、发展好优秀传统文化的责任重大、意义重大。
我们要认识德格是一颗文化明珠
德格，藏语意为“善地”，是名副其实的“康巴文化的核心地带”。在其璀璨的优秀传统文化资源中，有四张闪亮名片：一是德格印经院。是全国涉藏地区的三大印经院之首，被誉为“藏族文化大百科全书”，院藏古旧雕版《大藏经》距今有296年的历史，是重要的红色文化教育基地、爱国主义教育基地和民族团结教育基地。于2024年成功入选世界记忆亚太地区名录，持续推进《大藏经》（甘珠尔）复刻工作，目前累计投入5175万元，已复刻25165块，完成76%，2025年投入2600万元加快推动《大藏经》（甘珠尔）的复刻和校对，2026年，计划投入1.38亿元，启动《大藏经》（丹珠尔）复刻工程。二是传统民族手工艺。近年来，我们着眼民族手工艺长远发展，把传承发展与致富增收有机结合、高端设计营销和低端作坊加工有机融合，形成“以农兴文旅、以文旅强农、优势互补、产业互融”的农旅融合发展新格局，创新“非遗传承+产业振兴”发展模式，积极打造“麦宿手造”区域公共品牌，建成19个手工艺车间，出台编制《德格县麦宿景区高质量发展规划》，形成“手工业+藏医药+生态旅游”三产融合格局。三是格萨尔王故里。《格萨尔王传》是世界上最长的口述英雄诗，其中蕴含丰富的藏族传统科学、社会文化与传统哲学，是藏族文化的根脉之一。习近平总书记曾指出：“要重视少数民族文化保护和传承，支持和扶持《格萨尔》等非物质文化遗产，培养好传承人，一代一代接下来、传下去。”四是南派藏医药发源地。这里自古是藏医药文化的汇聚地，历史上，唐卡·昂翁降措、噶布、洛热彭措、伍金丹增等著名的藏医药大师和专家在此行医立著。目前全县有县级以上藏医药技艺传承人25名，研发药品152种，今年以来制药8吨，代表性藏医药研发生产企业1个（麦宿藏医院）。
此外，德格的建筑、绘画、歌舞民俗等传统文化，都兼具康巴文化代表性和中华文明共同性。
我们要正视德格的一些文化短板
德格在文化保护传承和开发利用方面还面临一些不可回避、急需弥补的短板。一是人才断层严重。目前，德格拥有县级及以上非遗代表性传承人812人（其中国家级非遗传承人4人，省级非遗传承人21人，州级非遗传承人457人，县级非遗传承人330人；省级传承团体1个<麦宿卓且团体>）。35岁以下的成熟型传统文化传承人仅有40余人，长期学习传统文艺并愿意以此为业的18岁以下青少年仅有大约10余人，严重面临着后续传承人才匮乏的窘境。二是效益转化低下。目前全县文旅融合发展尚处于发展的初期阶段，以优秀传统文化为主要元素的旅游路线、景观景点和市场业态整体量少质弱，游客吸引力和承载力还不足；农牧业、工业、文化旅游业等产业之间缺乏有效的协同发展机制，产业链条较短，产业之间的关联度不高。特色农产品的加工和销售与文化旅游产业的结合不够紧密，没有充分利用旅游市场带动农产品销售；工业对文旅产业的支撑作用也不明显，缺乏工业旅游等新业态的开发。三是宣传阐释不足。目前全县对于优秀传统文化及其精神内涵的宣传阐释，载体不够多、形式不够新、程度不够深、覆盖不够广，整体上还处于“少数部门单打独斗，少数专家内部交流”的状况，导致用优秀传统文化满足新时代群众日益增长的精神文化需求、教育引导各族群众坚定文化自信、深化文化认同、丰富文艺创作的效果还需提升。四是资金支持不足。德格作为欠发达县域在县级财政配套相关项目资金上难度太大，尤其是一些大型文旅项目和农旅融合项目，由于投资规模大、回报周期长，缺乏社会资本的有效参与，导致一些政策项目推进缓慢，在文化设施建设、文化场所保护、文物保护修复、民间文艺整理等方面存在一定的工作困难。
我们要推动德格做一些文化探索
推动德格传统文化的保护与发展，从政治的高度来讲，是深入践行习近平总书记关于“文化认同是民族团结之根、民族和睦之魂”的重要论述。是不断巩固铸牢中华民族共同体意识的文化基础，是夯实团结根基，凝聚奋进力量，为高质量发展提供强有力的政治引领。从文化的传承来讲，是深入践行习近平总书记关于“加强文化遗产保护传承 弘扬中华优秀传统文化”的重要论述，是推动优秀传统文化和文物典籍传承、弘扬和发展，实现优秀传统文化创造性转化、合理性利用的重要举措；从发展的需要来讲，是深入践行习近平总书记关于“推动高质量发展，文化是重要支点”的重要论述。是有力推动德格文旅深度融合发展，加强文化保护利用，做优文化服务供给，打响“文化德格”大品牌的重要举措；从民生的需求来讲，是深入践行习近平总书记关于“满足人民日益增长的美好生活需要，文化是重要因素”的重要论述。是加快文旅发展的重要举措，进一步拓宽群众增收就业渠道，让更多群众能够就地、就近稳定就业。
结合上级部署和县情实际，我认为德格县可从四个方面探索进一步加强新时代优秀文化传承保护与发展利用工作，更好地把优秀文化资源转化为社会发展动能。
一是面向历史，加强文化资源整理保护。要全面贯彻党的二十大及二十届三中全会精神和习近平总书记关于加强文化遗产保护传承、弘扬中华优秀传统文化的重要论述，认真落实省州县关于深化文化体制机制改革，完善文化遗产保护传承机制要求，统筹抓好文化旅游发展这篇“大文章”，全力打造“文化德格”大品牌。同时积极争取政策、整合资源、发动群众，切实加强对各类文化资源的保护，用好科技力量，统筹抢救性保护、现实性保护、预防性保护，分门别类按轻重缓急制定、实施科学的保护方案。
二是面向未来，壮大传统文化传承力量。文脉赓续关键是人的传承，要面向未来，壮大传统文化传承力量。要严格落实各级非遗传承人关爱扶持政策，要加强对代表性文化传承工作人员和民间人士的重视和礼遇；要打破传统文化技艺“私产化定位、门派化藏技”的传统，引导藏医药、手工艺等领域的文化大师加强行业之间的交往交流和面向社会的传道授业；要探索依托州内中职院校，采取定向培养等方式，壮大传统文化传承人的培养；要深化非遗校园的工作，营造传统文化的学习氛围；要整合用好寺庙、手工作坊等民间传统文化技艺教学传承力量。
三是面向群众，加强文化内涵宣教阐释。要树牢以人民为中心的文艺观，努力将优秀传统文化转化为群众精神养料。要加强文化惠民基础设施建设，深化文艺惠民活动开展，大量创作群众喜欢、时代需要、符合社会主义核心价值观的文艺作品，丰富和改进群众宣传工作的形式和手段，加强优秀传统文化的时代化阐释，使其深入人心，让其引领风尚。要运用动漫、电影、短剧等形式，加强优秀传统文化内涵推广，在春风化雨中引导各族群众树立正确的历史观、国家观、民族观、文化观，不断巩固各族人民对伟大祖国的认同、对中华民族的认同、对中国特色社会主义道路的认同。
四是面向市场，加强文化产品开发推广。坚持把社会效益放在首位、社会效益和经济效益相统一，面向市场，寻找“源头活水”，让传统文化在市场中焕发活力。坚决落实中共四川省第十二届委员会第七次全会精神，坚持文化为魂、旅游为体、科技赋能、保护优先，着力做大做强文化旅游业，深化“文旅+百业”“百业+文旅”，努力推动文旅产业高质量发展，真正成为支柱产业、民生产业、幸福产业；结合德格实际，关键是要完善旅游基础设施，提高旅游服务能力，加强旅游品牌推广。同时，要加强市场主体招引培育和政策扶持，用好中央和省内定点帮扶、东西部协作和对口支援、省内对口帮扶等优势平台。促进传统手工艺产品、藏医药药品试剂和保健品、创新型民族文化文创产品的开发与销售。
“每一种文明都延续着一个国家和民族的精神血脉，既需要薪火相传、代代守护，更需要与时俱进、勇于创新。”在新时代，保护好传承好发展好利用好德格优秀传统文化，是历史和时代赋予的责任，是人民和发展迫切的需要，我们当孜孜不倦、务实而为。