ཀརྨ་སྒར་བྲིས་ཀྱི་ཞལ་ཐང་རྙིང་པ།
噶玛嘎孜老唐卡
སྡེ་དགེ་ནི་ཀྲུང་གོའི་བོད་རིགས་ལག་ཤེས་སྒྱུ་རྩལ་གྱི་ཕ་ཡུལ་ཏེ་ཤིང་བཟོ་དང་། རྡོ་བཟོ། ལྕགས་རིགས་ཀྱི་བཟོ་རྩལ། པར་ཤིང་རྐོ་འདེབས་ལག་རྩལ་སོགས་དར་རྒྱས་ཆེ་བ་དང་། ལྷག་པར་དུ་ཀརྨ་སྒར་བྲིས་ཀྱི་བྲིས་རྒྱུན་དར་ཁྱབ་ཤིན་ཏུ་ཆེ་བའི་ས་གནས་ཤིག་ཡིན། དེས་མ་ཚད་པར་བོད་ཀྱི་སྲོལ་རྒྱུན་རི་མོའི་བྲིས་རྒྱུན་སྒར་གསར་དང་། སྨན་གསར་ཡང་དར་ཁྱབ་ཆེན་པོ་ཡོད།
ལྷ་རིས་པས་ཞལ་ཐང་འབྲི་བཞིན་པ།
唐卡画家绘制唐卡
སྤྱིར་བོད་རང་ལ་རི་མོའི་བྲིས་རྒྱུན་ཆེ་ཁག་སྟེ་སྨན་ལུགས་དང་། མཁྱེན་ལུགས། བྱེའུ་སྒང་པའི་ལུགས། ཀརྨ་སྒར་བྲིས་ཀྱི་ལུགས་བཅས་བཞི་ལས་གྱེས་པའི་ལུགས་གསར་མའང་མང་པོ་བྱུང་ཡོད། དེ་དག་ལས་སྡེ་དགེའི་མངའ་ཁོངས་སུ་ཆེས་དར་ཞིང་རྒྱས་པའི་བྲིས་རྒྱུན་ནི་ཀརྨ་སྒར་གསར་དང་། སྨན་གསར་ལུགས་གཉིས་ཡིན། དེའང་སྨན་ལུགས་ནི་དུས་རབས་བཅོ་ལྔ་པར་སྨན་ལྷ་དོན་འགྲུབ་ཅེས་པས་རྡོ་པ་བཀྲ་ཤིས་རྒྱལ་པོ་ལས་རི་མོའི་ཚུལ་གསན་ཞིང་བྱང་ཆུབ་པར་མཛད་ཅིང་རྒྱུན་སྤེལ་བ་ལ་སྨན་ལུགས་ཐོག་མར་དར་བར་གྲགས། སྡེ་དགེའི་ཁུལ་དུ་ཆོས་རྒྱལ་བསྟན་པ་ཚེ་རིང་ཡབ་སྲས་ཀྱི་དུས་དབོན་པོ་ལྷ་བྲིས། ཨ་ཁྲི་ཁོས་པོ་སྒོ་ཐར། སྒོ་ཉ་ལྷ་བྲིས་སོགས་ཀྱི་སྨན་རྙིང་གཙོ་ཆེ་བའི་ཕྱག་རྗེས་བཀའ་བསྟན་སྡེ་དགེའི་པར་མ་གྱི་དབུ་ལྷ་དང་། དཔེ་ཝར་དགོན་དང་། སྡེ་དགེ་པར་ཁང་། དངུལ་གདུང་ལྷ་ཁང་རྣམས་ཀྱི་ལྡེབས་བྲིས་ཀྱི་རི་མོ་དང་ཚོན་མདངས་གསེར་འགྲོས་བཅས་འགྲེན་ཟླ་མེད་པའོ། །སྨན་གསར་ནི་གཙང་པ་ཆོས་དབྱིངས་རྒྱ་མཚོས་གཙང་དུ་གསར་གཏོད་མཛད་པ་དང་། ཆབ་མདོ་ཕྱོགས་ཀྱི་ས་ཐོ་བློ་བཟང་དང་། གྲུ་པ་ཚང་གི་ལྷ་བཟོ་ཕུར་བུ་ཚེ་རིང་གིས་དུས་རབས་བཅུ་དགུ་པར་གསར་གཏོད་མཛད་པ་ལ་ཁམས་ཀྱི་སྨན་གསར་ཟེར། དེ་གཉིས་ཀ་ནི་སྨན་ལུགས་ཀྱི་བྲིས་རྒྱུན་སོར་བཞག་ལ་སོ་སོའི་རིག་པའི་རྩལ་ལས་ཐོན་པའི་བྲིས་རྒྱུན་ཡིན་ལ་རྒྱུན་སྔ་མ་བསྣུབས་པ་མ་ཡིན་པས་སྨན་ལུགས་གསར་རྙིང་ཞེས་བྱུང་བ་ཡིན། གཞན་གྲུ་པ་བསོད་ནམས་ཚེ་རིང་། ཚེ་རིང་དབང་འདུས། ས་མ་དགེ་ལེགས། འཛིང་ལྷ་འཇམ་དབྱངས། དབང་དགའ། དེང་རྨེ་ཤོད་ལྷ་བཟོ་ཚེ་འཕེལ་བཅས་ནི་སྨན་ལུགས་གསར་མའི་རྒྱུན་འཛིན་པ་ཡིན། དེ་དག་གི་བརྩམ་ཆོས་སྡེ་དགེ་པར་ཁང་གི་རི་མོའི་པར་ཤིང་ཐང་སྟོང་རྒྱལ་པོ། སྟོན་པའི་མཛད་པ་སོགས་དང་། རྫོང་སར་དགོན་པར་མཁྱེན་བརྩེའི་དབང་པོའི་བཀའ་བབས་བརྒྱ་ཐང་སོགས་ཞལ་ཐང་མང་པོ་ཡོད།
དེང་གི་ལྷ་རིས་པས་བྲིས་པའི་ཀརྨ་སྒར་བྲིས་ཀྱི་ཞལ་ཐང་།
现代唐卡画师绘制的噶玛嘎孜唐卡
ཀརྨ་སྒར་བྲིས་ནི་དུས་རབས་བཅུ་དྲུག་པའི་དཀྱིལ་ཙམ་ལ་ལྷོ་ཁ་ཡར་སྟོད་ཀྱི་སྤྲུལ་སྐུ་ནམ་མཁའ་བཀྲ་ཤིས་ཀྱིས་ཨེ་པ་དཀོན་མཆོག་ཕན་བདེ་ལས་སྨན་རིས་ཀྱི་རྒྱུན་བསླབས་ཏེ་གཞིར་སྨན་ཐང་ལ་ཏཱ་མིང་དུས་ཀྱི་སི་ཐང་གི་ཡུལ་བཀོད་སོགས་ལ་ཆ་བཞག་ནས་ཚོན་མདངས་མཛད་པའི་བྲིས་རྒྱུན་ལ་སྒར་ལུགས་ཞེས་པའི་སྲོལ་ཐོག་མར་བཏོད། དེ་ནས་རྗེ་བརྒྱད་པའི་དུས་སུ་ཀརྨ་སྲིད་བྲལ་དང་། ཚལ་བཀྲ་ཤིས། ཆོས་ཀྱི་བཀྲ་ཤིས། ཀར་ཤོད་བཀྲ་ཤིས་སོགས་ཀྱིས་དར་ཞིང་རྒྱས་པར་མཛད། སྡེ་དགེ་བཙུན་མོ་སྒར་རྗེ་ཚེ་དབང་ལྷ་མོས་གཡུ་འབྲུག་ལྷ་ཁང་བཞེངས་པའི་ལྡེབས་བྲིས་ཀརྨ་སྒར་བྲིས་ཡིན་པར་ཐང་བླ་ཚེ་དབང་གིས་གསུངས། ཀརྨ་པ་ཆོས་དབྱིངས་རྡོ་རྗེས་སྐུ་སྨད་ནས་སྐུ་གཟུགས་ཀྱི་ཐིག་རྩ་རྣམ་འགྲེལ་ཉི་མའི་འོད་ཟེར་མཛད། བྲིས་འབུར་བླུགས་བརྐོས་མཚེམ་དྲུབ་སོགས་གཞན་ལས་ཁྱད་ཆོས་ཅན་མང་པོར་མཛད་པ་ལ་སྒར་བྲིས་གསར་མ་ཞེས་གྲགས། དེ་རྗེས་སུ་དུས་རབས་བཅོ་བརྒྱད་པའི་དཀྱིལ་ཙམ་ནས་སི་ཏུ་ཆོས་ཀྱི་འབྱུང་གནས་ཀྱིས། བཟོ་སྦྱོང་འཇིག་རྟེན་དབང་ཕྱུག་གི། །རི་མོའི་སྒྱུ་རྩལ་སྤུན་ཟླར་གྲུབ། །ཅེས་གསུངས་པ་ལྟར་རྗེ་བཅུ་པའི་ལུགས་བཞིན་སྒར་བྲིས་གསར་མའི་སྲོལ་ཕྱེས་ཏེ་སྨན་ལུགས་གསར་རྙིང་བྱུང་བ་བཞིན་སྒར་བྲིས་གསར་རྙིང་ཡང་བྱུང་བ་ཡིན། སྒར་བྲིས་གསར་མའི་བརྩམས་ཆོས་ནི་སྡེ་དགེ་པར་ཁང་གི་རི་མོའི་པར་ཤིང་གུ་རུ་མཚན་བརྒྱད། གནས་བརྟན་བཅུ་དྲུག་སོགས་དང་། དཔལ་སྤུངས་དགོན་པས་ད་ལྟའང་ཉར་ཚགས་མཛད་པའི་རྗེ་བཅུ་པའི་ཕྱག་བྲིས་རྒྱ་ལུགས་རི་མོ་སྟོན་པའི་སྐྱེས་རབས་དགུ་ཐང་དང་། སི་ཏུ་པཎ་ཆེན་ཆོས་ཀྱི་འབྱུང་གནས་ཀྱི་ཕྱག་བྲིས་ཞལ་ཐང་གནས་བརྟན་ཇ་སྒོར་མ། སྐྱེས་རབས་དཔག་བསམ་ཁྲི་ཤིང་སོགས་ད་ལྟའང་མཇལ་རྒྱུ་ཡོད། རྗེ་ཉིད་ཀྱིས་ཞལ་བཀོད་ཕྱག་བྲིས་གནང་བ་དཔལ་སྤུངས་འདུ་ཁང་ལྡེབས་བྲིས་གནས་བཅུ་རྒྱ་གར་ལུགས་སོགས་ཡོད་པར་གྲགས། དེ་སྐབས་རྗེ་སྟོད་ལྷ་བཟོ་ཚེ་དབང་གྲགས་པ། དྷི་རུ་ལྷ་བཟོ། ཀ་ཤོད་ཀརྨ་བཀྲ་ཤིས་སོགས་མང་པོས་རྗེ་ཉིད་ཀྱི་བྲིས་རྒྱུན་བསྐྱངས་ཏེ་དར་ཞིང་རྒྱས་པར་མཛད། སི་ཏུ་པདྨ་ཉིན་བྱེད་ཀྱི་སྐབས་ཀོང་སྤྲུལ་ཡོན་ཏན་རྒྱ་མཚོ་དང་། ལྷ་བཟོ་ཨ་བོ་བཀྲ་རབ། ཕུན་ཚོགས་དར་རྒྱས། ཨ་ཝོ་བསམ་གཏན་སོགས་བྱུང་། ཨ་བོ་བཀྲ་རབ་དཔོན་གཡོག་མང་པོས་དཔལ་སྤུངས་ལྷ་སར་རྒྱུད་སྡེ་མཐོང་གྲོལ་ཁང་གི་ལྡེབས་རིས་སྒར་བྲིས་ཤིན་ཏུ་དྭངས་གཙང་། ཐིག་ཚད་རི་མོའི་ཚོན་མདངས་འགྲན་ཟླ་བྲལ་བར་བྱུང་ཡང་ད་ལྟ་ནི་བརླག་ཟིན། དེ་ནས་སྤྱི་ལོ་༡༩༠༢ལོར་སྡེ་དགེའི་ཁོངས་ཀྱི་སྒར་བྲིས་གསར་མའི་རྒྱུན་འཛིན་པ་སློབ་དཔོན་ཆེན་མོ་ཐང་བླ་ཚེ་དབང་ཞེས་པ་དཔལ་སྤུངས་དགོན་པའི་ལྷོ་ནུབ་དཔེ་ཝར་ཆུ་གཉིས་ཞེས་འབྲི་ཀླུང་གི་འགྲམ་ཨ་རབ་གོ་ད་ཝ་རིའི་གནས་ཁ་ལ་འཁྲུངས། དགུང་ལོ་བཅུ་གཉིས་ལ་སོན་སྐབས་དཔལ་སྤུངས་དགོན་དུ་བླ་མ་ཝ་ཤུལ་བློ་གྲོས་ཐོག་མར་རི་མོའི་སློབ་དཔོན་དུ་བསྟེན། དེ་རྗེས་ཀར་འབྲུག་ལས་རི་མོའི་ཐིག་ཚད་སོགས་ཞིབ་ཏུ་བསླབས། དགུང་ལོ་ཉི་ཤུ་ནས་ལྔ་ཅུའི་བར་ཀར་འབྲུག་དང་། ཕན་ཁ་སྒྲོན་སྐྱབས། འཛིང་ལྷ་འཇམ་དབྱངས་སོགས་དང་མཉམ་དུ་སི་ཏུ་པདྨ་དབང་མཆོག་གི་རྟེན་བཞེངས་ལ་ཞབས་ཞུས་མཛད།
དཔལ་སྤུངས་དགོན་དུ་ཉར་ཚགས་བྱས་པའི་ཀརྨ་སྒར་བྲིས་ཀྱི་ཞལ་ཐང་རྙིང་པ།
八帮寺收藏的噶玛嘎孜老唐卡
དེའང་སྒར་བྲིས་གསར་མའི་སློབ་བརྒྱུད་འཛིན་སྟངས་ལའང་ཐང་བླ་ཚེ་དབང་དང་འབྲེལ་ཏེ་ཞུ་བ་ལ། ཁོང་དགུང་ལོ་ང་གཅིག་པར་བཀའ་བརྒྱུད་གསེར་ཕྲེང་ཞལ་ཐང་ཞེ་གཅིག་ཅན་ད་ལྟ་ཞལ་བཞུགས་པ་དེ་བྲིས་པའི་དབུ་འཛིན་མཛད། དེ་དུས་ལྷ་བཟོ་ནང་ཆེན་བསོད་ནམས་ཉི་མ་དང་། དཔལ་སྤུངས་རང་གི་ཁང་སར་འཇམ་དཔལ། མཛོ་རྫི་དར་རྒྱས་གསུམ་ལས་རོགས་དང་སློབ་མ་གཅིག་ཅོག་བྱས། དུས་འགྱུར་གྱི་རྗེས་སུ་དཔལ་སྤུངས་རང་ལས་ཐང་བླ་ཚེ་དབང་དང་། ཁང་སར་འཇམ་དཔལ། མཛོ་རྫི་དར་རྒྱས་གསུམ་གྱི་དངོས་སློབ་སྒར་གསར་རྒྱུན་འཛིན་པ་གྲགས་ཅན་རྒྱལ་ཁབ་རིམ་པའི་མཚོན་བྱེད་པ་ཡོན་ཏན་ཚེ་རིང་དང་། ཞིང་ཆེན་རིམ་པའི་མཚོན་བྱེད་པ་དིལ་ཆུང་བུ་རྒན་དང་། དཀོན་མཆོག་བཀྲ་ཤིས། ཡ་མ་ཚེ་རིང་། དེ་བཞིན་དུ་ཁུལ་རིམ་པའི་མཚོན་བྱེད་པ་དང་། རྫོང་རིམ་པའི་མཚོན་བྱེད་རྒྱུན་འཛིན་པས། སྡེ་དགེ་རྫོང་ཁོངས་བཅས་པའི་ས་གནས་ཁག་ཏུ་སློབ་མ་བསྐྱངས་ཤིང་བྲིས་རྒྱུན་གསར་སྤེལ་མཛད་ལ། པེ་ཅིང་། ཀྲེ་ཅང་། ཁྲེང་ཏུའུ་ལ་སོགས་པའི་རྒྱལ་ཡོངས་ཀྱི་གྲོང་ཁྱེར་ཆེ་ཁག་ལ་བཟོ་ཆས་གཤམ་སྟོན་དང་། ཚོང་གཉེར་འབྲེལ་འདྲིས་བྱས་དང་བྱེད་བཞིན་པ། དེང་སྐབས་སྡེ་དགེའི་སྒར་སྨན་གསར་མའི་ལུགས་ཀྱི་བཟོ་ལས་ཐོན་རྫས་རིག་གནས་ཡུལ་སྐོར་མཉམ་འདྲེས་ཀྱི་ཐོན་ལས་རྣམ་པར་ཁ་ཕྱོགས་བཞིན་པ། ཟླ་བ་སྒྲོལ་མས་གསར་གཉེར་བྱས་པའི་ལག་ཤེས་བཟོ་ལས་སྒྱུ་རྩལ་སྤྱི་གཉེར་ཁང་གིས་ལག་ཤེས་བཟོ་ལས་མི་སྣ་༢༠༠ཙམ་གསོ་སྐྱོང་བྱས་ཡོད་པ་རེད། ལྷག་པར་དུ་༢༠༢༥ལོའི་ལོ་ཟླ་བ་༥པར་སྡེ་དགེ་རྫོང་སར་སྨན་ཤོད་མཁྱེན་ལུགས་ལག་ཤེས་བཟོ་ལས་ཐོན་རྫས་London,UKབཟོ་རྩལ་མགྲོན་སྟོན་དུ་བཤམས་ནས་ཀྲུང་གོའི་ལག་ཤེས་བཟོ་རྩལ་སྣ་མང་རང་བཞིན་དང་གསོན་ཤུགས་འཛམ་གླིང་ལ་ཁ་ཕྱོགས་ཡོད་པ་ནི། བོད་མི་རིགས་ཀྱི་བསམ་པའི་དད་པ་དང་། རིག་གནས་ཀྱི་དཔང་མཐུག །སྒྱུ་རྩལ་རྒྱུན་འཛིན་བཅས་ནི་རྩ་ཆེའི་རིག་གནས་ཤུལ་བཞག་ཡིན་པར་མཐོང་ཐུབ་པ་བྱུང་།
དེར་ལྟར་སྡེ་དགེ་རྫོང་ཁོངས་སུ་བོད་བརྒྱུད་རི་མོའི་སྒྱུ་རྩལ་སྲུང་སྐྱོང་དང་། རྒྱུན་འཛིན། ལུགས་མཐུན་གྱི་བེད་སྤྱོད་བྱེད་བཞིན་པ་ལ་དཔལ་སྤུངས་ཤང་དང་། སྨན་ཤོད་གྲོང་རྡལ། ལྕང་ར་གྲོང་རྡལ། ཁྲོ་བ་གྲོང་རྡལ། རྫོགས་ཆེན་བཻཌཱུརྱ་གསོ་དཔྱད་གླིང་། ལྕང་ར་གཅའ་སྡོད་སློབ་གྲྭ་སོགས་སུ་སྒར་སྨིན་གསར་མ་དང་། མཁྱེན་བརྩེའི་ལུགས། བྱེའུ་སྒང་པའི་ལུགས་བཅས་བྲིས་རྒྱུན་མི་འདྲ་བ་སྦྱང་སའི་འཛིན་གྲྭ་སོགས་བཙུགས་ཡོད་པའོ། །
德格作为“中国藏族传统手工艺之乡” 与“康巴文化中心”，孕育了璀璨的藏传文化，德格新嘎孜和新勉画派便是其中瑰宝。
13至15世纪，齐乌岗巴、勉派、钦泽、噶玛嘎孜四大传统画派在德格落地发展，为新嘎孜画风与新勉画风奠定基础。康巴地区勉萨画派鼻祖朱巴普布泽仁以精湛技艺奠定早期根基，推动新勉派创新。
十世噶玛巴曲英多杰与八帮寺活佛司徒曲吉迥勒推动新噶玛嘎孜画派革新。德格八帮寺作为传承核心，见证画风迭代，唐拉泽旺培育索郎尼玛等大师，使技艺薪火相传。
传承中，德格印经院版画、白垭寺、唐甲寺壁画及八帮寺唐卡构成“艺术宝库”。“以师带徒” 模式让画派成为藏文化传播媒介。
现代传承呈多元态势：20世纪末画师走出寺院，创办传习基地，成都、康定商业公司催生“培训 + 创作”市场化模式。21世纪初建立四级非遗体系，颜登泽仁等传承人构筑梯队，“康巴十大工巧大师”半数出自德格。2021年“金钥匙杯”展览让唐卡走向更广阔舞台。
如今画风加速文旅转型，达瓦卓玛公司培养近200名手工艺人，产品亮相伦敦工艺周，向世界展现魅力。植根藏文化的新嘎勉画风，在传承中焕发时代生机。