འོད་མདངས་རབ་ཏུ་འཚེར་བའི་སྡེ་དགེའི་གླིང་སྒྲུང་རིག་གནས།

ཏང་གི་ཚོགས་ཆེན་བཅོ་བརྒྱད་པ་འཚོགས་ཚུན། བློ་མཐུན་ཞི་ཅིན་ཕིང་གིས་སྲོག་ཤིང་གནང་བའི་ཏང་ཀྲུང་དབྱང་གིས་ཀྲུང་ཧྭའི་ཕུལ་བྱུང་སྲོལ་རྒྱུན་རིག་གནས་དར་སྤེལ་གཏོང་བར་ཚད་མཐོའི་མཐོང་ཆེན་གནང་། སྤྱི་ཁྱབ་ཧྲུའུ་ཅི་ཞི་ཅིན་ཕིང་གིས་གནང་བའི་གསུང་བཤད་གལ་ཆེན་རབ་དང་རིམ་པའི་ནང་དུ། ཀྲུང་ཧྭའི་ཕུལ་བྱུང་སྲོལ་རྒྱུན་རིག་གནས་རྒྱུན་འཛིན་དང་དར་སྤེལ། འཕེལ་རྒྱས་སུ་གཏོང་བའི་དགོངས་ཚུལ་གསར་པ་དང་གཟིགས་ཚུལ་གསར་པ། ཆོད་གཏམ་གསར་པ་བཅས་འདུས་ལ། མཛུབ་སྟོན་བསམ་བློ་དང་བྱེད་ཕྱོགས་རྩ་དོན། དམིགས་འབེན་ལས་འགན་བཅས་གསལ་པོར་བསྟན་པས། ཕུལ་བྱུང་གི་སྲོལ་རྒྱུན་རིག་གནས་སྲུང་སྐྱོང་དང་རྒྱུན་འཛིན། གོང་འཕེལ་བཅས་གཏང་རྒྱུར་རིགས་པའི་གཞུང་ལུགས་ཀྱི་མཛུབ་སྟོན་དང་གཞི་འཛིན་ས་གལ་ཆེན་འདོན་སྤྲོད་གནང་ཡོད། བོད་ཀྱི་དཔའ་བོའི་ལོ་རྒྱུས་སྙན་རྩོམ་གླིང་གེ་སར་རྒྱལ་པོའི་སྒྲུང་ནི་དེང་དུས་འཛམ་གླིང་ཐོག་སྔར་བཞིན་ཉམས་མེད་རྒྱུན་འཛིན་བྱུང་བའི་རྣམ་པ་གསོན་ཅན་གྱི་ལོ་རྒྱུས་སྙན་རྩོམ་རིང་མོ་ཞེས་གྲགས་ཤིང་། དེ་ཡང་བརྗོད་བྱའི་ནང་དོན་ཕུན་སུམ་ཚོགས་ཤིང་། བརྗོད་བྱེད་ཚིག་སྙན་འཇེབས་ལྡན་པ། གཏམ་རྒྱུད་བྱུང་རིམ་ཀྱག་ཀྱོག་ཆེ་བ། གྲུབ་ཚུལ་གཞི་རྒྱ་ཆེ་བ་བཅས་ཀྱི་ཐོག་ནས་མིའི་རིགས་ཀྱི་ཆེས་བླ་ན་མེད་པའི་དཔའ་བོའི་ལོ་རྒྱུས་སྙན་རྩོམ་རིང་ཤོས་ཡིན་པར་ངོ་གནོང་མི་དགོས་པ་ཞིག་ཏུ་གྲུབ།

དཔའ་བོའི་ལོ་རྒྱུས་སྙན་རྩོམ་རིང་མོ་《གླིང་གེ་སར་རྒྱལ་པོའི་སྒྲུང་》ནི་རྩོམ་རིག་དང་། སྒྱུ་རྩལ། དམངས་སྲོལ། སངས་རྒྱས་ཆོས་ལུགས་ཀྱི་ནང་དོན་སོགས་ཁྱབ་ཁོངས་མང་པོ་ཕྱོགས་གཅིག་ཏུ་འདུས་ཡོད་པས། དེ་ནི་བོད་ཀྱི་རིག་གནས་ཀྱི་སྐར་ཚོགས་བཀྲ་བའི་ནམ་མཁའ་ཡངས་པོའི་ཁྲོད་འོད་མདངས་རབ་ཏུ་འཚེར་བའི་མུ་ཏིག་ལྟ་བུ་ཞིག་ཡིན་ལ། ཀྲུང་ཧྭ་མི་རིགས་ཀྱི་ཕུལ་བྱུང་སྲོལ་རྒྱུན་རིག་གནས་ཀྱི་གྲུབ་ཆ་གལ་ཆེན་ཞིག་ཀྱང་ཡིན། དཀར་མཛེས་བོད་རིགས་རང་སྐྱོང་ཁུལ་སྡེ་དགེ་རྫོང་ནི་གླིང་གེ་སར་རྒྱལ་པོའི་འཁྲུངས་ཡུལ་དུ་གྲགས་ཤིང་། ཡུལ་གྲུ་གང་སར་ས་ཁྱབ་རྡོ་ཁྱབ་ཏུ་སོང་བའི་གནས་འདིའི་གླིང་རྗེ་བློན་སྐོར་གྱི་གནའ་ཤུལ་གནའ་རྫས་དང་། ངོ་མཚར་གཏམ་རྒྱུད། གར་འཆམ་གཙོས་པའི་གླིང་སྒྲུང་ཟློས་གར། གླིང་སྒྲུང་འཆད་གྱེར་སྒྱུ་རྩལ། ཤིང་བརྐོས་པར་མ། ཐང་ག་དང་རྡོ་བརྐོས་སྒྱུ་རྩལ། དམངས་ཁྲོད་གཏམ་རྒྱུད། དམངས་སྲོལ་རིག་གནས་སོགས་ནི་གླིང་སྒྲུང་རིག་གནས་ཞིབ་འཇུག་བྱེད་པའི་རྫོགས་མཐའ་མེད་པ་དང་ཟད་མཐའ་མེད་པའི་ཐོན་ཁུངས་ཕུན་སུམ་ཚོགས་པ་ཞིག་ཡིན། ཉེ་བའི་ལོ་ཤས་ནང་ང་རང་སྡེ་དགེའི་ས་གནས་སུ་ལན་གྲངས་མང་པོ་བསྐྱོད་ནས་གླིང་སྒྲུང་རིག་གནས་སྐོར་རྟོག་ཞིབ་བྱས་ཤིང་། ཐོན་ཁུངས་ཕུན་སུམ་ཚོགས་པའི་སྡེ་དགེའི་གླིང་སྒྲུང་རིག་གནས་ཀྱིས་ང་རང་ལ་བག་ཆགས་ཆེས་ཟབ་མོ་བཞག་བྱུང་། དེ་ཡང་རྟོག་ཞིབ་ཀྱི་རྒྱུད་རིམ་ཁྲོད་ང་རང་ལ་མྱོང་ཚོར་ཟབ་ཤོས་ནི། གླིང་སྒྲུང་རིག་གནས་ལ་གཏིང་ཟབ་པ་དང་གནད་ལ་སྨིན་པའི་ཞིབ་འཇུག་བྱ་དགོས་ཚེ། གཞི་རིམ་དུ་ཟབ་བསྐྱོད་དང་། ཡུལ་དངོས་སུ་རྟོག་ཞིབ་བྱ་རྒྱུ་ནི་གལ་ཆེ་ཤོས་ཡིན་པར་མ་ཟད་ཁུངས་བཙན་ཤོས་ཀྱི་བྱ་ཐབས་དེ་ཡིན། རྩོམ་ཡིག་འདིའི་ནང་སྡེ་དགེའི་གླིང་སྒྲུང་རིག་གནས་ཀྱི་ཁྱད་ཆོས་སྐོར་ངོ་སྤྲོད་རགས་ཙམ་ཞུ་རྒྱུ་ཡིན།

དང་པོ། དཔའ་བོའི་ལོ་རྒྱུས་སྙན་རྩོམ་གྱི་བྱུང་བ་བརྗོད་པ།

སྡེ་དགེའི་གླིང་སྒྲུང་རིག་གནས་ཀྱི་ལོ་རྒྱུས་རིང་ཞིང་། གང་དེའི་འབྱུང་ཁུངས་ཀྱང་བོད་རིགས་ཀྱི་ལོ་རྒྱུས་ཐོག་གི་ཟང་ཟིང་གི་དུས་སྐབས་ཤིག་དང་འབྲེལ་བ་ཆེན་པོ་ཡོད་པ་ཞིག་ཡིན། སྤྱི་ལོའི་དུས་རབས་བཅུ་གཅིག་པའི་ནང་བོད་བཙན་པོའི་རྒྱལ་རབས་སིལ་བུར་འཐོར་རྗེས་བོད་ཀྱི་ས་གནས་ཁ་བྲལ་སྡེ་གཟར་དང་། ཚོ་པའི་རྩོད་གཞི་རྫོགས་མེད་ཀྱི་གནས་སུ་ལྷུང་ཞིང་། གླིང་གེ་སར་རྒྱལ་པོ་ཡང་ལོ་རྒྱུས་ཀྱི་རྒྱབ་ལྗོངས་དེ་འདྲའི་སྐབས་སུ་འཁྲུངས་པ་ཞིག་ཡིན་པར་འདོད།“སྐྱིད་སོས་ཡག་གི་ཁ་མདོ། ཆུ་གཉིས་ཆབ་མ་བརྡབ་འདྲ་ཡོད། བྲག་གཉིས་མདའ་སྒྲོ་གཤིབ་འདྲ་ཡོད། སྤང་གཉིས་བལ་སྟན་བཏིང་འདྲ་ཡོད། བྲག་སྦལ་པ་འདྲ་བའི་རྩ་བ་རུ་”ཞེས་འབྱུང་བ་ལྟར། གླིང་གེ་སར་རྒྱལ་པོ་སྡེ་དགེ་ཨ་ཕྱུག་གི་སྐྱིད་སོས་ཡག་གི་ཁ་མདོར་སྐུ་བལྟམས་ཤིང་། དགུང་ལོ་བཅུ་གསུམ་སྐབས་སུ་རྟ་རྒྱུག་གི་རྒྱལ་ཁ་བླངས་ནས་ཁྲ་མོ་གླིང་གི་འགོ་པར་གྱུར་པ་དང་། དེ་ནས་ཁོང་གིས་ལྷོ་འདུལ་བྱང་འཐབ་དང་། ཕྱོགས་བཞིའི་དགྲ་བཞི་འདུལ་བ། དམངས་ལ་བདེ་སྐྱིད་སྐྲུན་པའི་ངོ་མཚར་གྱི་མི་ཚེ་ཧྲིལ་པོའི་འགོ་བརྩམས། གླིང་གེ་སར་རྒྱལ་པོའི་གཏམ་རྒྱུད་དེ་གྲངས་ལས་འདས་པའི་དམངས་ཁྲོད་ཀྱི་སྒྲུང་པ་རྣམས་ཀྱིས་ངག་ཐོག་རྒྱུན་འཛིན་དང་དཔྱོད་ལྡན་རྣམས་ཀྱིས་ཟིན་བཀོད་བྱས་པ་ལས་རིམ་བཞིན་དཔའ་བོའི་ལོ་རྒྱུས་སྙན་རྩོམ་རླབས་པོ་ཆེ་《གླིང་གེ་སར་རྒྱལ་པོའི་སྒྲུང་》འདི་གྲུབ་པ་ཞིག་ཡིན། ལོ་རྒྱུས་སྙན་རྩོམ་འདིས་གླིང་གེ་སར་རྒྱལ་པོའི་ངོ་མཚར་ཆེ་བའི་སྐུ་ཚེ་ཧྲིལ་པོ་གཙོ་ཐིག་ཏུ་བཟུང་ནས། ཁོང་ཉམས་ཆུང་གིས་བྱིས་པ་ཞིག་གང་འདྲ་བྱས་ནས་རླབས་ཆེན་གྱི་དཔའ་བོ་ཞིག་ཏུ་འཚར་ལོངས་བྱུང་བ་དང་། གང་འདྲ་བྱས་ཏེ་ཚོ་པའི་མནའ་འབྲེལ་སྣེ་ཁྲིད་གནང་ནས་སྡུག་རུལ་སྟོབས་ཤུགས་ལས་རྣམ་པར་རྒྱལ་བ་དང་། མང་ཚོགས་བདེ་འཇགས་ཀྱི་འཚོ་བར་རོལ་ཏུ་བཅུག་པའི་གནས་ལུགས་བརྗོད་ཡོད། དེ་ནི་བོད་རིགས་མི་དམངས་ཀྱིས་དཔའ་བོར་གུས་བཀུར་དང་མཛེས་སྡུག་ལྡན་པའི་འཚོ་བ་བརྩོན་ལེན་གྱི་ངང་ཚུལ་མཚོན་པ་ཞིག་ཡིན།

སྡེ་དགེ་རྫོང་གིས་ཞུགས་གཉེར་བྱས་པའི་རྣམ་གྲངས་གེ་སར་སྟོང་ཐང་ཆེན་མོ་པེ་ཅིང་ཨའོ་ལིན་ལུས་རྩལ་འགྲན་བསྡུར་འཚོག་རིང་པེ་ཅིང་དུ་འགྲེམས་སྟོན་བྱས།

德格县参与绘制的“格萨尔千幅唐卡”在北京奥运会期间展出

གཉིས་པ། སྣ་མང་ཕུན་སུམ་ཚོགས་པའི་རིག་གནས་ཀྱི་ནང་དོན།

སྡེ་དགེའི་དམངས་ཁྲོད་དུ་གླིང་སྒྲུང་འཆད་གྱེར་དང་། གེ་སར་གར་འཆམ། ངོ་མཚར་གཏམ་རྒྱུད། གླིང་སྒྲུང་བྲིས་མ་དང་པར་མ། ས་མིང་སོགས་གཙོ་བོ་བྱེད་པའི་ཡིད་དབང་འཕྲོག་པའི་གེ་སར་རིག་གནས་ཀྱི་སྣང་ཚུལ་ལྡན་ཡོད་པ་སྟེ།

གཅིག །གླིང་སྒྲུང་འཆད་གྱེར་གྱི་སྒྱུ་རྩལ་སྐོར། སྡེ་དགེ་ནི་གླིང་གེ་སར་རྒྱལ་པོའི་འཁྲུངས་ཡུལ་ཡིན་པས། གནས་འདིར་གེ་སར་རིག་གནས་ཀྱི་ལོ་རྒྱུས་རིང་ཞིང་ནང་དོན་ཕུན་སུམ་ཚོགས་པོ་ཡོད་པར་མ་ཟད། ལོ་རྒྱུས་ཐོག་སྒྲུང་པ་གྲགས་ཅན་མང་དུ་ཕེབས་མྱོང་ཡོད་པ་དང་། ལྷག་པར་དུ་འདོན་སྒྲུང་སྒྲུང་པ་མང་བའི་ས་གནས་ཤིག་ཡིན། སྐད་གྲགས་ལྡན་པའི་འདོན་སྒྲུང་སྒྲུང་པ་རིན་ཆེན་དར་རྒྱས་དང་། དིས་ཆུང་དཔལ་ཆེན། སྒྲོལ་མ་ལྷ་མཚོ། ཨོ་རྒྱན། པདྨ་ཡེ་ཤེས། ཨ་ཉིད། དཔའ་དར། ཡོན་ཏན་ཕུན་ཚོགས། བུ་ཁེ། བསོད་རྒྱལ་སོགས་ནི་ཁོང་ཚོའི་ཁྲོད་ཀྱི་ཕུལ་བྱུང་རྣམས་ཡིན། སྒྲུང་པ་ནི་སྙན་པའི་གྲགས་པ་འཛམ་གླིང་ན་གྲགས་པའི་གླིང་གེ་སར་རྒྱལ་པོའི་སྒྲུང་གི་ཆེས་ཐད་ཀར་རྒྱུད་བསྒྲགས་དང་རྒྱུན་འཛིན་མཁན་བསྙོན་དུ་མེད་པས། ལོ་ངོ་སྟོང་ལ་མི་ཉམས་རྒྱུན་འཛིན་བྱས་པའི་དཔའ་བོའི་ལོ་རྒྱུས་སྙན་རྩོམ་རླབས་པོ་ཆེ་འདིར་ང་ཚོས་མྱོང་རོལ་བྱེད་སྐབས་སྔར་བཞིན་མི་དམངས་མང་ཚོགས་ཀྱི་ཁྲོད་དུ་གནས་པའི་དམངས་ཁྲོད་ཀྱི་ཕུལ་བྱུང་སྒྲུང་པ་དེ་དག་ནི་ཡི་རང་དང་བསྔགས་བརྗོད་ཞུ་འོས་པ་ཡིན། 《 གླིང་གེ་སར་རྒྱལ་པོའི་སྒྲུང་》མི་རབས་ནས་མི་རབས་རྒྱུན་འཛིན་བྱུང་བ་དེ་ཡང་གཙོ་བོ་དམངས་ཁྲོད་ཀྱི་སྒྲུང་པ་རྣམས་ལ་བརྟེན་པ་ཞིག་ཡིན་ཞིང་། ཁོ་རྣམ་པའི་ཐུན་མོང་མ་ཡིན་པའི་བློ་གྲོས་དང་ངག་རྟའི་སྒྱུ་རྩལ་ལ་བརྟེན་ནས་གླིང་སྒྲུང་རིག་གནས་མི་ཉམས་གོང་འཕེལ་དང་ཉམས་པ་སོར་ཆུད་བྱ་རྒྱུའི་ཐད་གསུབ་ཐབས་བྲལ་བའི་ཕྱག་རྗེས་བཞག་ཡོད་པས། སྒྲུང་མཁན་ནི་གླིང་སྒྲུང་ཆེས་ཐད་ཀར་གསར་རྩོམ་བྱེད་མཁན་དང་། རྒྱུན་འཛིན་བྱེད་མཁན། དར་སྤེལ་གཏོང་མཁན་ཡིན་ཞིང་། མི་དམངས་ཀྱི་སྒྱུ་རྩལ་པ་དངོས་འབྲེལ་ཞིག་དང་། ཆེས་ཕུལ་དུ་བྱུང་ཞིང་ཧ་ཅང་དགའ་པོ་བྱེད་པའི་མི་དམངས་ཀྱི་སྙན་ངག་པ་རེད་ཅེས་བསྔགས་བརྗོད་བྱེད་པ་ནི་མིང་དོན་དང་མཚུངས་པ་ཞིག་རེད།

གླིང་སྒྲུང་འཆད་གྱེར་སྒྱུ་རྩལ་གྱི་རྣམ་པ་དང་ཁྱད་ཆོས་ལ་གཞིགས་ནས་རིགས་གཞུང་ལས་རིགས་ནས་གླིང་སྒྲུང་གི་སྒྲུང་པ་ལ་བབ་སྒྲུང་དང་འདོན་སྒྲུང་། པྲ་སྒྲུང་། གཏེར་སྒྲུང་། རྟོགས་པ་ཉམས་ཤར་གྱི་སྒྲུང་། བརྒྱུད་སྒྲུང་། བསླབ་སྒྲུང་། ཤོག་ཐོགས་སྒྲུང་པ། ཐོས་སྒྲུང་སོགས་སུ་དབྱེ་བཞིན་ཡོད་ཅིང་། དེ་དག་གིས་རང་རང་སོ་སོའི་ཐུན་མོང་མ་ཡིན་པའི་ཁྱད་ཆོས་ཐོག་ནས་《གླིང་གེ་སར་རྒྱལ་པོའི་སྒྲུང་》འཆད་གྱེར་གྱི་མ་ལག་ཕུན་སུམ་ཚོགས་པར་གྲུབ་ཡོད།

གཉིས། གེ་སར་གར་འཆམ་གྱི་སྐོར། དཔའ་བོའི་ངོ་མཚར་གཏམ་རྒྱུད་གར་སྟེགས་ཐོག་མཚོན་པར་བྱེད་པའི་གེ་སར་གར་འཆམ་ནི་སྡེ་དགེའི་གེ་སར་རིག་གནས་ཀྱི་གྲུབ་ཆ་གལ་ཆེན་ཞིག་ཡིན་ཞིང་། དེའི་འབྱུང་ཁུངས་སྡེ་དགེ་རྫོང་རྫོགས་ཆེན་དགོན་ནས་ཡིན་པ་དང་། རྫོགས་སྤྲུལ་སྐུ་ཕྲེང་ལྔ་པ་ཐུབ་བསྟན་ཆོས་ཀྱི་རྡོ་རྗེས་སྲོལ་གཏོད་མཛད་པ་ཡིན། གེ་སར་གར་འཆམ་ནི་གླིང་སྒྲུང་མི་སྣ་གཙོ་བོ་གླིང་གེ་སར་རྒྱལ་པོར་བསྟོད་པ་འབུལ་རྒྱུ་དང་། དགྲ་བླ་ཝེར་མ་བཅུ་གསུམ་དང་གླིང་ལྷ། གླིང་གི་དཔའ་རྟུལ་རྣམས་ཞི་རྒྱས་དབང་དྲག་གི་སྒོ་ནས་འཆམ་པ་དང་། མོ་སྨན་བཅུ་གསུམ་སོགས་ནི་གར་འཆམ་གྱི་འཁྲབ་བྱའི་ནང་དོན་གཙོ་བོ་བྱེད་པ་དམིགས་བསལ་ཁྱད་ཆོས་ལྡན་པའི་བོད་ཀྱི་གར་འཆམ་གྱི་རྣམ་པ་ཞིག་ཡིན། དཔེར་ན་རྫོགས་ཆེན་དགོན་ལྟ་བུར་མཚོན་ན་གེ་སར་གར་འཆམ་ནི་ལོ་རེའི་འཆར་ཅན་གྱི་སྲོལ་རྒྱུན་གར་འཆམ་གྱི་འཁྲབ་ཚན་ཞིག་ཡིན་ཞིང་། ལོ་གསར་གྱི་སྐབས་དང་དབྱར་གནས་གྲོལ་མཚམས་སུ་དགོན་པའི་ཁྱམས་རྭའམ་ཡང་ན་ཕྱི་རོལ་དུ་འཁྲབ་སྟོན་བྱེད་སྲོལ་ཡོད། སྨྱུག་འཛིན་པས་བརྟག་དཔྱད་བྱས་པར་གཞིགས་ན། སྡེ་དགེ་ཁུལ་དུ་དགེ་ལུགས་དང་བོན་གྱི་དགོན་སྡེ་ཕུད། རྫོགས་ཆེན་དགོན་དང་། གླིང་འགུ་ཟི་དགོན། ཚབ་ཚྭ་དགོན། ལྕགས་ར་དགོན་སོགས་རྙིང་མ་དང་། ས་སྐྱ། བཀའ་བརྒྱུད་བཅས་ཀྱི་དགོན་སྡེ་མང་པོས་ལོ་ལྟར་གེ་སར་གར་འཆམ་འཁྲབ་སྟོན་བྱེད་སྲོལ་ཡོད་འདུག གེ་སར་གར་འཆམ་ལ་སྒྱུ་རྩལ་གྱི་རིན་ཐང་ཆེན་པོ་ལྡན་པ་མ་ཟད། དེ་ནི་ཐུན་མོང་མ་ཡིན་པའི་རིག་གནས་རྒྱུན་འཛིན་གྱི་རྣམ་པ་ཞིག་ཏེ། གླིང་སྒྲུང་གི་ནང་དོན་གར་སྟེགས་འཁྲབ་སྟོན་གྱི་རྣམ་པའི་ཐོག་ནས་མངོན་པར་བྱས་ནས། ལྟད་མོ་བས་དེ་བས་ཐད་ཀར་གྱི་ཐོག་ནས་གླིང་སྒྲུང་རིག་གནས་ཀྱི་ཡིད་དབང་འཕྲོག་ཤུགས་མྱོང་རོལ་ཐུབ་བཞིན་ཡོད།

གསུམ། གནའ་ཤུལ་གནའ་རྫས་ཀྱི་སྐོར། སྡེ་དགེའི་ས་གཞི་ཆེན་པོའི་ཐོག་གླིང་གེ་སར་ཕེབས་ཚུལ་མཛད་རྗེས་དང་། རྗེས་ཤུལ། གཏམ་རྒྱུད། གླིང་རྗེ་བློན་གྱི་གོ་མཚོན་ཉེར་སྤྱད། ཕེབས་བཞུགས་གནང་བའི་གནའ་ཤུལ་དང་གནའ་རྫས་སོགས་ཡུལ་གྲུ་གང་སར་ཁྱབ་ཡོད་ཅིང་། གནའ་ཤུལ་གནའ་རྫས་དང་ངག་རྒྱུན་དེ་དག་གིས་གླིང་སྒྲུང་རིག་གནས་ལ་ངོ་མཚར་ལྐོག་གྱུར་གྱི་རྟགས་མཚན་ཞིག་བསྣན་ཡོད། སྡེ་དགེ་ཨ་ཕྱུག་རྩྭ་ཐང་གི་གླིང་གེ་སར་རྒྱལ་པོའི་འཁྲུངས་ཡུལ་སྐྱིད་སོ་ཡག་གི་ཁ་མདོ། སྡེ་དགེ་འགུ་ཟི་ལ་གནས་པའི་གླིང་རྗེའི་སྐུ་མཁར་གྱི་མཁར་ཤུལ་སེང་འབྲུག་སྟག་རྩེ། སྡེ་དགེ་ལྕགས་རར་གནས་པའི་དཔའ་རྒྱ་ཚ་ཞལ་དཀར་གྱི་མཁར་ཤུལ་དངུལ་ཆུ་ཁྲོ་རྫོང་། དཔེ་ཝར་དུ་གནས་པའི་ཉ་ཚ་ཨ་བརྟན་གྱི་མཁར་ཤུལ། སྡེ་དགེ་ཡིད་ལྷུང་གི་སེང་ལྕམ་འབྲུག་མོའི་བླ་མཚོ་ཡིད་ལྷུང་ལྷ་མཚོ་སོགས་ཚང་མ་ས་གནས་དེ་གའི་མང་ཚོགས་ཀྱི་སེམས་ནང་གི་གནས་མཆོག་ཏུ་གྱུར་ཡོད། རྗེས་ཤུལ་དེ་དག་གླིང་གེ་སར་གྱི་ངོ་མཚར་སྐུ་ཚེ་ཧྲིལ་པོའི་བདེན་དཔང་ཡིན་པ་མ་ཟད། གླིང་སྒྲུང་རིག་གནས་ཀྱི་འདྲེན་བྱེད་དངོས་པོ་གལ་ཆེན་ཞིག་ཀྱང་ཡིན། དེ་མིན་ད་དུང་སྡེ་དགེ་ས་གནས་སུ་གླིང་གེ་སར་རྒྱལ་པོ་དང་། གླིང་གི་ཕུ་ནུ་སུམ་ཅུ་སོགས་ལོ་རྒྱུས་ཀྱི་གཏམ་སྙན་ས་མིང་ཆུ་མིང་སོགས་རྣམ་པ་སྣ་ཚོགས་ཀྱི་ཐོག་ནས་མཚོན་པར་བྱེད་པ་དང་རྗེས་དྲན་ཞུ་བཞིན་ཡོད། གླིང་ཆུང་རྒྱུད་ཚང་གི་ལྷ་སྲས་དགྲ་ལྷ་རྩེ་རྒྱལ་དང་། སྟག་རོང་དཔོན་པོ་ཁྲོ་ཐུང་། རོང་ཚ་གེ་འཕེན་དམར་ལེབ་སོགས་དཔའ་ཐུལ་དུ་མ་དང་། སྨན་འབྲུག་མོ་དང་། ནེའུ་ཆུང་སོགས་གླིང་གི་མོ་སྨན་དག་གི་མཁར་ཤུལ་དང་། སྦྲ་ཤུལ། ཞབས་ཀྱིས་བཅགས་པའི་རྗེས་ཤུལ་སོགས་ས་གནས་དེ་གའི་མང་ཚོགས་ཀྱི་ངག་རྒྱུན་དུ་བརྗོད་བཞིན་ཡོད་ཅིང་། དེ་དག་གླིང་སྒྲུང་རིག་གནས་ཀྱི་གྲུབ་ཆ་གལ་ཆེན་ཞིག་ཏུ་གྱུར་ཡོད། རྗེས་ཤུལ་དང་ངག་རྒྱུན་དེ་དག་གིས་གླིང་སྒྲུང་རིག་གནས་ཀྱི་ནང་དོན་ཕུན་སུམ་ཚོགས་པར་བཏང་བ་མ་ཟད། ཡུལ་སྐོར་བ་མང་པོ་ཞིག་འཚོལ་ཞིབ་བྱེད་པར་ཡོང་བའི་ཡིད་དབང་བཀུག་ནས་སྡེ་དགེ་ས་གནས་ཀྱི་རིག་གནས་ཡུལ་སྐོར་འཕེལ་རྒྱས་ལ་ཐོན་ཁུངས་གལ་ཆེན་མཁོ་འདོན་བྱས་ཡོད།

བཞི། ཤིང་བརྐོས་དཔར་མའི་སྐོར། གེ་སར་རྒྱལ་པོའི་སྒྲུང་གི་རྒྱུན་འཛིན་རྣམ་པ་དེ་ངག་ཐོག་སྲོལ་རྒྱུན་ནས་བྲིས་མ་དང་། ཤིང་རྐོས་པར་མ། དེ་ནས་དེང་རབས་ཀྱི་པར་འདེབས་དཔེ་དེབ་དང་། གློག་རྡུལ་དཔེ་དེབ་སོགས་སུ་རིམ་འགྱུར་བྱུང་ཡོད། དེ་ནས་བྲིས་མ་དང་ཤིང་པར་དུ་བརྐོ་བ། དེང་སང་ལྕགས་པར་དང་གློག་རྡུལ་དཔེ་ཆ་བཅས་ཀྱི་འཕེལ་རིམ་བརྒྱུད་ཡོད། སྡེ་དགེ་ས་ཁུལ་ནི་གླིང་སྒྲུང་ཤིང་རྐོས་དཔར་མང་ཤོས་ཀྱི་ས་ཁུལ་ཡིན་ཞིང་། མིག་སྔར་ཤེས་རྟོགས་བྱུང་བའི་གླིང་སྒྲུང་གི་ཤིང་དཔར་ཆེན་མོ་དགུ་ཡོད་པའི་ནང་སྡེ་དགེ་ས་ཁུལ་དུ་དེའི་ནང་ནས་བདུན་ཡོད་པ་རེད། པོད་བདུན་པོ་དེ་དག་ནི་ཁག་སོ་སོར། གླིང་ཚང་པར་མ《ལྷ་གླིང་གབ་རྩེ་དགུ་སྐོར》 《 འཁྲུངས་གླིང་མེ་ཏོག་ར་བ་》 《 རྟ་རྒྱུག་ནོར་བུ་ཆ་བདུན》 ་《རྨ་ས་བཟུང་དར་གྱི་མདུད་པ་》 བཅས་དང་། དཔལ་སྤུངས་དགོན་གྱི་ཤིང་དཔར《སྟག་གཟིག་ནོར་རྫོང་》འཇོ་མདའ་སྤོ་ལི་ཤང་སྒང་མཛེས་དགོན་གྱི་ཤིང་དཔར་《སྟག་གཟིག་ནོར་འགྱེད།》འཇོ་མདའ་ཝ་ར་རི་ཁྲོད་ཀྱི་ཤིང་དཔར《དམྱལ་གླིང་རྫོགས་པ་ཆེན་པོ》 བཅས་ཡིན། དེའི་ནང་འཇོ་མདའ་ནི་ད་ལྟ་བོད་ལྗོངས་ཆབ་མདོ་གྲོང་ཁྱེར་གྱི་ཁོངས་གཏོགས་ཡིན་མོད། འོན་ཀྱང་ལོ་རྒྱུས་ཐོག་སྡེ་དགེ་རྒྱལ་པོའི་སྟོབས་ཤུགས་ཁྱབ་ཁོངས་ཡིན་སྟབས་ཤིང་བརྐོས་པར་མ་དེ་གཉིས་སྲོལ་རྒྱུན་ཐོག་སྡེ་དགེ་ས་ཁུལ་གྱི་ཤིང་པར་ཁོངས་གཏོགས་སུ་བཅུག་ཡོད།

དེ་མིན་ད་དུང་སྐད་གྲགས་ལྡན་པའི་གླིང་སྒྲུང་པར་མ་གཉིས་ཁག་སོ་སོར་ས་ཁུལ་གཞན་དག་ནས་ཡིན་པ་སྟེ། ཀན་སུའུ་བླ་བྲང་བཀྲ་ཤིས་འཁྱིལ་དུ་བཞུགས་པའི《 དམྱལ་གླིང་མུན་པ་རང་གསལ》དང་། ཆབ་མདོ་ཁ་རུབ་ཆུས་དཀར་ལེགས་དགོན་དུ་བརྐོས་པའི《 ཁ་ཆེ་གཡུལ་རྫོང་》བཅས་སོ།

ལྔ། གླིང་སྒྲུང་སྒྱུ་རྩལ་སྐོར། སྡེ་དགེའི་གླིང་སྒྲུང་རིག་གནས་དེ་ད་དུང་རི་མོ་དང་བརྐོས་རིས་སྒྱུ་རྩལ་ཁྲོད་ནས་ལེགས་པར་མངོན་ཡོད་ཅིང་། དགོན་སྡེ་དང་ཡུལ་མིའི་སྡོད་ཁང་མང་པོ་ཞིག་གི་ལྡེབས་རིས་དང་ཐང་ཀ། ཤིང་བརྐོས་སོགས་སུ་གླིང་རྗེ་བློན་གྱི་གཏམ་རྒྱུད་དང་གཟུགས་བརྙན་བཞེངས་ཡོད་ཅིང་། རི་མོ་དང་བརྐོས་རིས་བརྩམས་ཆོས་དེ་དག་གིས་ཕུལ་དུ་བྱུང་བའི་ལག་རྩལ་དང་ཐུན་མོང་མ་ཡིན་པའི་སྒྱུ་རྩལ་གྱི་ཉམས་འགྱུར་ལ་བརྟེན་ནས་གླིང་སྒྲུང་རིག་གནས་ཀྱི་ཡིད་དབང་འཕྲོག་ཤུགས་མངོན་པར་བྱས་ཡོད་པས་དེར་རིག་གནས་ཀྱི་ནང་དོན་གཏིང་ཟབ་ལྡན་པ་མ་ཟད་ཐུན་མོང་མ་ཡིན་པའི་ཁྱད་ཆོས་ཀྱང་ལྡན་ཡོད། གླིང་སྒྲུང་ལྡེབས་རིས་ལྟ་བུར་མཚོན་ན་གླིང་གེ་སར་རྒྱལ་པོའི་སྒྲུང་དཔེ་གཞི་བྱས་ནས་གླིང་རྗེ་བློན་དང་མོ་སྨན་རྣམས་ཀྱི་ངོ་མཚར་གཏམ་རྒྱུད་མཚོན་པ་ཡིན་ཞིང་། ཚོན་མདོག་མཛེས་ཤིང་ཡིད་དུ་འོང་བ་དང་། ཐིག་རིས་མཉེན་པོ་སོགས་ཀྱི་ཁྱད་ཆོས་ལྡན། ཝ་ར་དགོན་གྱི་གླིང་གི་དཔའ་རྟུལ་སུམ་ཅུའི་ལྡེབས་རིས་ནི་ལོ་རྒྱུས་དང་རིག་གནས་སྒྱུ་རྩལ་བཅས་ཀྱི་རིན་ཐང་ཆེན་པོ་ལྡན་པའི་དཔེ་མཚོན་རང་བཞིན་གྱི་ལྡེབས་རིས་ཤིག་ཡིན། འོན་ཀྱང་ལོ་རྒྱུས་ཀྱི་རྒྱུ་རྐྱེན་དང་རང་བྱུང་བསླད་སྐྱོན་ཐེབས་པའི་དབང་གིས་རི་མོ་ཁག་གཅིག་ལ་ཉམས་ཆག་ཤོར་ཡོད་པས། ང་རང་གིས་འབྲེལ་ཡོད་ལས་ཁུངས་ལ་ཉམས་གསོ་སྲུང་སྐྱོབ་བྱ་རྒྱུའི་གྲོས་འཆར་ཡང་བཏོན་ཡོད།

གླིང་རྗེ་བློན་གྱི་གཟུགས་བརྙན་དང་གཏམ་རྒྱུད་བརྗོད་གཞི་གཙོ་བོ་བྱས་པའི་གླིང་སྒྲུང་ཐང་ཀ་ནི་སྡེ་དགེ་ས་ཁུལ་གྱི་ཁྱད་ཆོས་འབུར་དུ་ཐོན་པ་ཞིག་ཡིན་ཞིང་། སྤྱིར་སྡེ་དགེ་ས་ཁུལ་དུ་ཀརྨ་སྒར་བྲིས་ལུགས་དང་སྨན་གསར་ལུགས་གཙོ་བོ་ཡིན་ཞིང་ཁྱད་པར་དུ་ཀརྨ་སྒར་བྲིས་ཀྱི་ལུགས་དར་ཁྱབ་ཆེ་ཞིང་། དེ་ཡང་ཚོན་མདོག་བཀྲག་མདངས་ཆེ་བ་དང་། ཚོན་སྲབ་ལ་གསོན་ཉམས་ལྡན་པ་སོགས་ཀྱི་ཁྱད་ཆོས་ལྡན། སྡེ་དགེ་དགོན་ཆེན་དགོན་དང་། རྩྭ་ཤུལ་དགོན། རྫོང་འགོ་དགོན་སོགས་དགོན་སྡེ་ཁག་ལ་ཉར་ཚགས་བྱས་པའི་སྒྲུང་ཐང་རྙིང་པ་རྣམས་ནི་རྩ་ཆེའི་རིག་དངོས་ཤ་སྟག་ཡིན། ཕྱིས་སུ་སྡེ་དགེའི་ཚོང་དཔོན་དཀོན་མཆོག་བཀྲ་ཤིས་ལགས་ཀྱིས་གཙོ་འགན་བཞེངས་ནས་《གླིང་གེ་སར་རྒྱལ་པོའི་སྒྲུང་》ཐང་ཀའི་སྒྱུ་རྩལ་གྱི་གཟུགས་སུ་བཀོད་ཅིང་། ཀརྨ་སྒར་བྲིས་གྱི་རི་མོའི་རྣམ་པའི་ཐོག་ནས་སྒྲུང་ཐང་༡༢༨༨བཞེངས་པའི་གེ་སར་སྟོང་ཐང་ནི་འཐུས་ཚབ་རང་བཞིན་གྱི་བརྩམས་ཆོས་ཤིག་ཡིན་ཞིང་། ཀྲུང་ཧྭ་མི་རིགས་ཀྱི་སྒྱུ་རྩལ་གཅེས་ནོར་ནང་བཅུག་ཡོད་པས་དེ་ནི་མི་རབས་རྗེས་མར་ཕྱག་རྗེས་ཆེན་པོ་བཞག་པ་ཞིག་ཡིན། སྡེ་དགེ་ས་གནས་སུ་ཐང་ཀའི་རྒྱུན་འཛིན་པ་མང་པོ་ཡོད་ཅིང་། ས་གནས་དེ་གའི་སྲིད་གཞུང་ནས་རྣམ་པ་སྣ་ཚོགས་རྒྱུད་ནས་གཞོན་ནུ་ཤེས་ལྡན་པ་གསོ་སྐྱོང་བྱེད་བཞིན་ཡོད། སྡེ་དགེ་ས་ཁུལ་གྱི་གླིང་སྒྲུང་སྐོར་གྱི་ལྡེབས་རིས་དང་། ཐང་ཀ །རྐོས་རིས་སོགས་ནི་བོད་ཀྱི་རིག་གནས་ཀྱི་གྲུབ་ཆ་གལ་ཆེན་ཞིག་ཡིན་ཞིང་། ས་གནས་སྲིད་གཞུང་དང་འབྲེལ་ཡོད་སྡེ་ཚན་ནས་བྱ་ཐབས་ནུས་ལྡན་བཟུང་ནས་སྲུང་སྐྱོང་དང་རྒྱུན་འཛིན་བྱེད་བཞིན་ཡོད།

གསུམ་པ། འབད་བརྩོན་ལྷོད་མེད་ཀྱིས་རྒྱུན་འཛིན་དང་སྲུང་སྐྱོང་བྱེད་པ།

སྡེ་དགེའི་གེ་སར་རིག་གནས་རྒྱུན་འཛིན་དང་སྲུང་སྐྱོང་ལས་དོན་ལ་སྤྱི་ཚོགས་ལས་རིགས་ཁག་གིས་ཐོག་མཐའ་བར་གསུམ་དུ་མཐོང་ཆེན་བྱེད་བཞིན་ཡོད། གླིང་སྒྲུང་སྒྲུང་པ་རྣམས་གླིང་སྒྲུང་རིག་གནས་རྒྱུན་འཛིན་པ་ཡིན་པའི་ངོས་ནས་དགེ་སློབ་ཀྱིས་རྒྱུན་འཛིན་བྱེད་པ་དང་། ཁྱིམ་ཚང་གིས་རྒྱུན་འཛིན་བྱེད་པ་སོགས་ཀྱི་རྣམ་པའི་ཐོག་ནས་ལོ་རྒྱུས་སྙན་རྩོམ་གྱི་འཆད་གྱེར་སྒྱུ་རྩལ་མི་རབས་ནས་མི་རབས་རྒྱུན་འཛིན་བྱས་ནས། གླིང་སྒྲུང་རིག་གནས་རྒྱ་ཁྱབ་ཏུ་ཁྱབ་སྤེལ་ཐུབ་པ་བྱུང་ཡོད།

སྤྱིར་གླིང་གེ་སར་རྒྱལ་པོའི་སྒྲུང་འཛིན་སྐྱོང་སྤེལ་གསུམ་བྱེད་པའི་བོད་བརྒྱུད་ནང་བསྟན་གྱི་དགོན་སྡེ་ཁག་ནས་དམིགས་བསལ་གྱི་ནུས་པ་འདོན་སྤེལ་བྱས་ཡོད་ཅིང་། གེ་སར་རིག་གནས་འཛིན་སྐྱོང་སྤེལ་གསུམ་བྱེད་རྒྱུ་དེ་ཡང་དགོན་སྡེ་ཁག་གི་གཟི་བརྗིད་སྲོལ་རྒྱུན་ཞིག་ཏུ་གྱུར་ཡོད། གོང་དུ་སོང་བ་ལྟར་སྡེ་དགེའི་དགོན་སྡེ་མང་པོ་ཞིག་གིས་དེ་བས་ཀྱང་གེ་སར་རིག་གནས་རྒྱུན་འཛིན་བྱེད་པའི་ཁྲོད་ནུས་པ་གལ་ཆེན་འདོན་སྤེལ་བྱས་ཡོད་ཅིང་། དཔེར་ན་རྫོགས་ཆེན་དགོན་གྱིས་གེ་སར་གར་འཆམ་གྱི་སྲོལ་གཏོད་པ་མ་ཟད་དར་ཁྱབ་བཏང་བ་དང་། དགོན་སྡེ་མང་པོ་ཞིག་གིས་གླིང་སྒྲུང་བྲིས་མ་དང་པར་མ་དེ་བཞིན་གླིང་རྗེ་བློན་གྱི་ཉེར་སྤྱད་དངོས་རྫས་འབོར་ཆེན་ཉར་ཚགས་བྱས་ཡོད་ཅིང་། དཔེར་ན་དཔལ་སྤུངས་དགོན་གྱིས་གླིང་སྒྲུང་སྟག་གཟིག་ནོར་རྫོང་པར་དུ་བརྐོས་པ་མ་ཟད་ཉར་ཚགས་བྱས་ཡོད་པ་ལྟ་བུ། དགོན་སྡེ་ཁག་གིས་ད་དུང་ལོ་ལྟར་འཆར་ཅན་ལྟར་གེ་སར་གར་འཆམ་འཁྲབ་སྟོན་སོགས་ཀྱི་བྱེད་སྒོ་གཉེར་ནས་གེ་སར་རིག་གནས་རྒྱུན་འཛིན་དང་འཕེལ་རྒྱས་གཏོང་རྒྱུར་སྟེགས་བུ་མཁོ་འདོན་བྱས་ཡོད། ཉེ་བའི་ལོ་ཤས་རིང་སྡེ་དགེ་རྫོང་སྲིད་གཞུང་དང་སྤྱི་ཚོགས་ལས་རིགས་ཁག་གིས་ཀྱང་གེ་སར་རིག་གནས་སྲུང་སྐྱོང་དང་རྒྱུན་འཛིན་བྱ་རྒྱུར་ཚད་མཐོའི་མཐོང་ཆེན་བྱས་ཏེ་རིག་གནས་དུས་ཆེན་གཉེར་བ་དང་། རྟེན་རྫས་བཤམས་མཛོད་ཁང་འཛུགས་པ། རིག་གཞུང་ཞིབ་འཇུག་བྱེད་པ་སོགས་བྱ་ཐབས་སྣ་ཚོགས་བརྒྱུད་གེ་སར་རིག་གནས་རྒྱུན་འཛིན་དང་འཕེལ་རྒྱས་གཏོང་རྒྱུར་སྐུལ་འདེད་བཏང་ཡོད།

སྡེ་དགེའི་གླིང་སྒྲུང་རིག་གནས་རྒྱུན་འཛིན་སྲུང་སྐྱོང་ལས་ཀར་རྒྱབ་སྐྱོར་བྱེད་ཆེད། རྒྱལ་ཡོངས་གེ་སར་ལས་དོན་འགོ་ཁྲིད་ཚོ་ཆུང་གཞུང་ལས་ཁང་གིས་སྔ་ཕྱིར་སྡེ་དགེ་རྫོང་ལ་གེ་སར་རྒྱལ་པོའི་འཁྲུངས་ཡུལ་དང་། གླིང་སྒྲུང་སྒྱུ་རྩལ་པའི་ཁྱིམ་གཞིས། བཀྲ་ཤིས་ཁྲི་གླིང་“གེ་སར་རིག་གནས་རྒྱུན་འཛིན་དང་སྲུང་སྐྱོང་གི་དཔེ་སྟོན་རྟེན་གཞི”“གླིང་སྒྲུང་ངག་ཐོག་སྲོལ་རྒྱུན་ཞིབ་འཇུག་རྟེན་གཞི་”ཞེས་པ་སོགས་ཀྱི་བྱང་བུ་སྤྲད་ཡོད། སྡེ་དགེ་རྫོང་རྩོམ་རིག་སྒྱུ་རྩལ་དང་སྤྱི་ཚོགས་ཙན་རིག་ལས་རིགས་མཉམ་འབྲེལ་ལྷན་ཚོགས་སོགས་འབྲེལ་ཡོད་ལས་ཁུངས་ནས་སྟེགས་བུ་དེ་དག་བེད་སྤྱོད་གང་ལེགས་བྱས་ནས། གླིང་གེ་སར་གྱི་འཁྲུངས་ཡུལ་འགྲིམ་པ་དང་གེ་སར་རིག་གནས་རིག་གཞུང་གླེང་སྟེགས་བྱེད་སྒོ་དང་། སྐབས་དང་པོའི་གེ་སར་རོལ་དབྱངས་ནམ་དུས་ཀྱི་མུ་འབྲེལ་བྱེད་སྒོ་སྤེལ་བ་དང་། ཀྲུང་གོའི་གེ་སར་གྲངས་མཛོད་སྡེ་དགེའི་ལེའུ་འཚོལ་བསྡུ་ལེགས་སྒྲིག་སོགས་བྱས་ཤིང་། རྒྱལ་ཁབ་ཕྱི་ནང་གི་རིགས་གཅིག་མཁས་པ་མང་པོ་གདན་འདྲེན་ཞུས་ནས་རིག་གཞུང་གི་རྣམ་པ་ཟབ་མོ་བསྐྲུན་ཡོད། བྱ་ཐབས་དེ་དག་ལ་ཕྱོགས་ཁག་ནས་གདེང་འཇོག་ཡག་པོ་ཐོབ་པ་དང་གླིང་སྒྲུང་རིག་གནས་རྒྱུན་འཛིན་དར་སྤེལ་གཏོང་བའི་ཐད་དགེ་མཚན་ལྡན་པའི་ནུས་པ་ཐོན་ཡོད།

དེ་མིན་སྡེ་དགེ་ས་གནས་སྲིད་གཞུང་གིས་ད་དུང་འབྲེལ་ཡོད་སྲིད་ཇུས་གཏན་འབེབས་བྱེད་པ་དང་། མ་དངུལ་རྒྱབ་སྐྱོར་སོགས་ཀྱི་རྣམ་པའི་ཐོག་ནས་གླིང་སྒྲུང་རིག་གནས་རྒྱུན་འཛིན་གོང་འཕེལ་གཏང་རྒྱུར་སྐུལ་མ་གཏོང་བ་དང་རྒྱབ་སྐྱོར་བྱས་ནས། གནའ་བོའི་མི་རིགས་ཀྱི་རིག་གནས་དེ་དེང་རབས་ཀྱི་སྤྱི་ཚོགས་ནང་གསོན་ཤུགས་ཀྱིས་ཁེངས་པར་བྱས་ཡོད། སྡེ་དགེའི་གླིང་སྒྲུང་རིག་གནས་ཀྱི་ཐུན་མོང་མ་ཡིན་པའི་ཡིད་དབང་འཕྲོག་ཤུགས་ཀྱིས་སྡེ་དགེའི་གླིང་སྒྲུང་རིག་གནས་ལ་དོ་ཁུར་དང་ཞིབ་འཇུག་བྱེད་མཁན་སྔར་བས་ཇེ་མང་དུ་འགྲོ་བཞིན་ཡོད། སྡེ་དགེའི་གླིང་སྒྲུང་རིག་གནས་ནི་ཀྲུང་ཧྭ་མི་རིགས་ཀྱི་ཕུལ་བྱུང་སྲོལ་རྒྱུན་རིག་གནས་ཀྱི་གྲུབ་ཆ་གལ་ཆེན་ཞིག་ཡིན་པའི་ཆ་ནས། ལོ་རྒྱུས་དང་། རིག་གནས། སྒྱུ་རྩལ་བཅས་ཀྱི་རིན་ཐང་གལ་ཆེན་ལྡན་ཡོད། སྤྱི་ཚོགས་ལས་རིགས་ཁག་གི་ཐུན་མོང་དུ་འབད་བརྩོན་བྱེད་པའི་འོག་སྡེ་དགེའི་གླིང་སྒྲུང་རིག་གནས་དུས་རབས་གསར་པའི་ནང་དེ་བས་འོད་མདངས་འཚེར་ནས་ཀྲུང་ཧྭ་མི་རིགས་ཀྱི་ཕུལ་བྱུང་སྲོལ་རྒྱུན་རིག་གནས་རྒྱུན་འཛིན་གོང་འཕེལ་དང་ཀྲུང་ཧྭ་མི་རིགས་གཅིག་མཐུན་ཚོགས་པའི་འདུ་ཤེས་ཆེ་རུ་གཏོང་བའི་ནང་ལེགས་སྐྱེས་སྔར་བས་ཆེ་བ་འབུལ་རྒྱུའི་ཡིད་ཆེས་བརྟན་པོ་ཡོད། 

 德格格萨尔文化是藏族文化中一颗璀璨的明珠，以英雄史诗《格萨尔王传》为核心，涵盖文学、艺术、民俗、宗教等多个领域，是藏族人民智慧的结晶，也是中华优秀传统文化的重要组成部分。它承载着藏族人民对英雄的崇敬和对美好生活的向往，具有深厚的历史底蕴和独特的文化魅力。

一、英雄的传奇诞生

德格格萨尔文化的历史可追溯至公元11世纪吐蕃王朝解体后的动荡时期。在战乱频仍的背景下，藏族人民渴望英雄的出现，格萨尔王的传奇故事应运而生。他出生于德格阿须草原，被传为天神之子，以驱逐邪恶、拯救苍生为使命。13岁时，格萨尔王在赛马大会上夺冠，成为部落首领，开启了南征北战、降妖伏魔的传奇一生。他的故事经过民间说唱艺人的创作与加工，形成了宏伟的英雄史诗《格萨尔王传》。

二、丰富多彩的文化内涵

1.史诗说唱艺术：德格被誉为格萨尔王的故里，是《格萨尔王传》说唱艺人辈出的地方。说唱艺人分为神授艺人、闻知艺人、掘藏艺人、吟诵艺人等不同类型，他们通过独特的唱腔和表演技巧，将格萨尔王的故事生动地展现给听众，成为文化传承的重要方式。

2.格萨尔嘎尔羌姆艺术：这是一种以歌颂格萨尔王为主题的藏族传统舞蹈表演形式，起源于德格竹庆寺，表演形式丰富多样，通过华丽的服饰、精美的面具和生动的肢体语言，展现格萨尔王的英勇事迹。它不仅是寺院的重要文化活动，也是藏族人民精神生活的重要组成部分。

3.格萨尔文化与艺术传承：格萨尔王的形象常出现在寺庙和民居的壁画、唐卡、木雕等艺术作品中。德格地区的藏传佛教寺院是格萨尔壁画和唐卡的重要集散地，其中江达瓦拉寺的壁画堪称艺术瑰宝。2008年成功绘制的《格萨尔千幅唐卡》被列为“中华民族艺术珍品”。

4.格萨尔木刻本：德格地区是《格萨尔》木刻本最为丰富的地区，拥有目前已知的9大木刻本中的7部，包括《天界篇》《诞生篇》《赛马称王》等。这些木刻本不仅是文化的重要载体，也是研究藏族历史、文化、宗教和社会的重要资料。

5.风物遗迹与传说：德格地区保留着许多与格萨尔王相关的遗迹和传说，如他的出生地阿须草原、森珠达泽宗遗址等。这些遗迹和传说不仅为格萨尔文化增添了神秘色彩，也成了文化旅游的重要资源。

三、传承与保护的不懈努力

德格格萨尔文化的传承与保护受到社会各界高度重视。说唱艺人通过师徒传承、家族传承等方式，将史诗说唱技艺代代相传；寺庙保存了大量古籍和文物，并举办嘎尔羌姆表演等活动。近年来，德格县政府和社会各界通过多种方式推动格萨尔文化的传承与发展。2021年，德格县中学成功申报为四川省曲艺学校，开展“非遗进校园”活动，推动了格萨尔文化的传承。2023年，德格县被命名为“四川省曲艺之乡（格萨尔说唱）”。此外，德格县还成功举办了多届“格萨尔故里行暨格萨尔文化学术论坛”等活动，提升了“文化德格”的品牌知名度。

结语

德格格萨尔文化以其独特魅力和深厚底蕴，吸引着越来越多的关注和研究。作为中华优秀传统文化的重要组成部分，它展现了藏族人民的奋斗精神和文化创造力。在新时代，德格格萨尔文化将继续焕发出耀眼的光芒，成为中华民族文化宝库中一颗永不磨灭的明珠。