གངས་ཅན་གསོ་རིག་ཀུན་གསལ་ཡངས་པའི་ངོས། །བརྒྱུད་པའི་འོད་སྣང་འབུམ་གྱིས་རབ་འཁྱུད་པའི། །བྱང་ཟུར་བཀའ་སྲོལ་ཉི་ཟླ་རྣམ་གཉིས་ཟུང་། །ནོར་འཛིན་དགའ་མའི་རྒྱན་དུ་རྣམ་པར་བཀྲ །གཞུང་ལུགས་རྣམ་པར་དཔྱོད་ལ་བྱང་པ་མཁས། །མན་ངག་ལག་ལེན་སྤེལ་ལ་ཟུར་ལུགས་ཞེས། །སྔོན་གྱི་མཁས་མང་ཁྲོད་ན་རླུང་ལྟར་གྲགས། །དེ་ལས་ཟུར་ལུགས་སྤྱི་བྱེར་ཅུང་ཞིག་གླེང་། །དེ་ལ་འདིར་ཟུར་ལུགས་བོད་སྨན་བྱུང་ཚུལ་དང་། ཟུར་ལུགས་བོད་སྨན་གྱི་ཁྱད་ཆོས། ཟུར་ལུགས་བོད་སྨན་གྱི་རྒྱུད་འཛིན་པ་བཅས་སྡེ་ཚན་རྣམ་པ་གསུམ་གྱི་སྒོ་ནས་མདོ་ཁམས་སྡེ་དགེར་དར་བའི་ཟུར་ལུགས་ཁྱད་ཆོས་ལ་དམིགས་སུ་འཛིན་ནས་ཅུང་ཟད་བཀོད་པ་ལ།
བོད་སྨན་འབུམ་རམས་པ་ཨུ་རྒྱན་བསྟན་འཛིན་གྱིས་སློབ་ཁྲིད་བྱེད་བཞིན་པ།
藏医博士伍金丹增正在授课
གཅིག ཟུར་ལུགས་བོད་སྨན་བྱུང་ཚུལ།
སྡེ་དགེའི་བོད་སྨན་ནི་བོད་ཀྱི་གསོ་རིག་སྤྱི་དང་ཁྱད་པར་ཟུར་ལུགས་མཐོང་བརྒྱུད་མན་ངག་ཞལ་ཤེས་རྣམས་འཛིན་སྐྱོང་སྤེལ་བའི་རྒྱུན་སྲོལ་ལེགས་པར་འཛིན་པ་ཞིག་སྟེ། དེ་ཡང་ཐོག་མར་དུས་རབས་བཅུ་གཅིག་པར་བྱོན་པའི་དྭགས་པོ་ལྷ་རྗེས་ལྷ་རྗེ་རྣམ་གསུམ་ལ་བསྟེན་ནས་སྨན་གཞུང་པོད་གསུམ་ལོངས་པའི་དྭགས་པོའི་འཐོར་འབུམ་དང་། སྨན་སྦྱོར་དྭགས་པོའི་སྨན་ནག་གམ་བཅོ་ལྔ་དྲག་སྦྱོར་སོགས་གསར་དུ་སྤེལ། དེ་ནས་རིམ་བཞིན་སྐུ་ཉིད་ཀྱི་སློབ་མའི་ཐུ་བོ་ཕག་གྲུ་རྡོ་རྗེ་རྒྱལ་པོ་དང་ཞང་སྨན་ནག་པར་བརྒྱུད། དེ་རྗེས་རིན་ཆེན་དངུལ་ཆུ་སྦྱོར་བའི་ཞལ་ཤེས་ཟབ་ཁྱད་ཅན་རྩལ་དུ་བཏོན་མཁན་མཁས་གྲུབ་ཨོ་རྒྱན་རིན་ཆེན་དཔལ། དེའི་སློབ་མ་རྒྱལ་དབང་ཀརྨ་པ་རང་བྱུང་རྡོ་རྗེས་སྨན་སྣ་བརྒྱད་བརྒྱ་ལྷག་གི་ནུས་པ་གསལ་བཤད་གནང་བའི་སྨན་མིང་རྒྱ་མཚོ་སོགས་ལ་བསྟེན་ནས་ཟུར་མཁར་མཉམ་ཉིད་རྡོ་རྗེའི་ཡབ་ཆེན་རིན་ཆེན་ཕུན་ཚོགས་བར་བརྒྱུད་པའི་ཟམ་མ་ཆད་པར་བྱུང་ནས་ཟུར་ལུགས་འབྱུང་གཞིའི་རྩ་བ་བརྟན་པོར་ཚུགས། སྤྱི་ལོའི་དུས་རབས་བཅོ་ལྔ་པ་སྟེ་1439ལོར་ཀོང་པོ་སྣང་རྫོང་དུ་འཁྲུངས་པའི་ཟུར་མཁར་མཉམ་ཉིད་རྡོ་རྗེས་ཟུར་ལུགས་ཀྱི་རྒྱུན་སྲོལ་དངོས་སུ་གསར་གཏོད་གནང་། ཁོང་སྐུ་ན་གཞོན་པ་དགུང་གྲངས་སོ་བདུན་ལས་མ་བཞུགས་ན་ཡང་། ཆུང་དུས་ནས་རིག་པ་རྣོ་བ་དང་སྤྱོད་པ་བཟང་བ་སོགས་ཀྱི་ངོ་མཚར་བའི་རྟགས་དུ་མ་ལྷན་སྐྱེས་སུ་མངའ་བས། ཡུལ་མིས་བྱིས་པ་འདི་ཆོས་ཀྱི་རྗེ་བོར་ཡོང་རྒྱུར་གདོན་མི་ཟ་ཞེས་ཨ་བོ་ཆོས་རྗེ་ཞེས་པའི་མཚན་གསོལ། དགུང་གྲངས་བཅུ་བཞི་བཞེས་སྐབས་ཤེས་རབ་ཀྱི་རྣམ་དཔྱོད་ཡངས་པོས་བྱང་པ་མིའི་ཉི་མ་མཐོང་བ་དོན་ལྡན་ལ་དཔལ་ལྡན་རྒྱུད་བཞིའི་དཀའ་གནད་སྐོར་གྱི་དྲི་བ་དང་བགྲོ་གླེང་གནང་། དགུང་གྲངས་བཅུ་དྲུག་སྐབས་མ་ཡུམ་གཉན་རིམས་ནད་ཀྱིས་གཙེས་པ་གསོ་བཅོས་ལེགས་པར་གནང་ནས་ལེ་ཚན་བཞི་བརྒྱ་ལྷག་འདུས་པའི་མན་ངག་བྱེ་བ་རིང་བསྲེལ་རྩོམ་པའི་དབུ་ཚུགས། ད་དུང་སྔ་རྗེས་སུ་སྨན་རྫས་རིག་པའི་བསྟན་བཅོས་སྨན་ངོ་གསལ་བྱེད་སོགས་མང་དུ་བརྩམས། མཐར་ཕྱིན་གྱི་སློབ་མ་བཞི་སོགས་མཁས་པའི་མངའ་བརྙེས་པའི་སློབ་མ་གྲངས་མང་གསོ་སྐྱོང་གནང་ནས་གསོ་རིག་བསྟན་པ་ཉིན་མོ་བཞིན་གསལ་བར་མཛད།
སྡེ་དགེའི་ཟུར་ལུགས་བོད་སྨན་ནི་སི་ཏུ་པཎ་ཆེན་ཆོས་ཀྱི་འབྱུང་གནས་ནས་དབུ་བརྙེས་པ་སྟེ། རྗེ་འདིས་ཟུར་ལུགས་བརྒྱུད་པའི་ཁུངས་བཙུན་ལ་མཁས་པར་གྲགས་ཤིང་གྲུབ་པའི་ཀརྨ་པ་སྐུ་ཕྲེང་བཅུ་གཉིས་པ་བྱང་ཆུབ་རྡོ་རྗེའི་བླ་སྨན་པ་སྒར་འོག་པ་ཀརྨ་བསྟན་འཕེལ་དང་། འབྲི་གུང་ཚེ་དབང་བརྟན་པའི་སློབ་མ་དཔོན་ཚང་ཡེ་ཤེས། སྔགས་གྲྭ་ཨེམ་ཆི་ཀརྨ་བསམ་འགྲུབ་བམ་ངར་ཕུག་ཨེམ་ཆི་སོགས་གསོ་རིག་ཡོངས་འཛིན་དུ་བསྟེན་ནས་གཞུང་ལུགས་ལག་ལེན་གང་ལ་ཡང་མི་འཇིགས་པའི་མཁས་པ་ཆེན་པོའི་མངའ་བརྙེས་པས་སྨན་པའི་རྒྱལ་པོ་སངས་རྒྱས་སྨན་གྱི་བླ་མ་དང་དབྱེར་མ་མཆིས་པའི་སྨན་རྒྱལ་བསྟན་པའི་ཉིན་བྱེད་ཅེས་པའི་མཚན་གྱི་ཅོད་པན་བཞེས། གདན་ས་དཔལ་སྤུངས་ཐུབ་བསྟན་ཆོས་འཁོར་གླིང་དུ་སྨན་པའི་འཛིན་གྲྭ་བཙུགས་ནས་གསོ་རིག་འཆད་ཉན་གྱི་རྒྱུན་བསྐྱངས། སྡེ་དགེ་པར་ཁང་ཆོས་མཛོད་ཆེན་མོར་དཔལ་ལྡན་རྒྱུད་བཞི་དང་མན་ངག་བྱེ་བ་རིང་བསྲེལ་སོགས་གསོ་རིག་སྐོར་གྱི་ཤིང་པར་གྲངས་མང་བཞེངས་པར་ཞུས་ཆེན་མཛད། རྒྱ་དཀར་ནག་བལ་པོ་བཅས་སུ་ཐེངས་མང་ཕེབས་པ་དང་། བྱང་ཟུར་སོ་སོའི་ལུགས་ལ་མཁས་པའི་སྨན་པ་རྣམས་ལ་གཏུགས་ནས་སྨན་རྫས་ངོས་འཛིན་ལ་དག་ཐེར་དང་གཏན་འབེབས་ཚད་ལྡན་གནང་། གང་གི་ཐུགས་ཀྱི་ཟགས་མེད་ཡེ་ཤེས་ཀློང་ནས་འཁྲུངས་པའི་གསུང་གི་བདུད་རྩི་དག་སྐལ་ལྡན་སློབ་ཚོགས་ལ་རྗེས་སུ་བསྩལ་ཚུལ་ཡང་། དཔལ་ལྡན་རྒྱུད་བཞིའི་དཀའ་འགྲེལ་སྐོར་གླིང་སྨན་བཀྲ་འབུམ་པས་ཡི་གེར་ཕབ། སྨན་ངོ་ངོས་འཛིན་དང་མན་ངག་ཞལ་ཤེས། ལོ་རྒྱུས་ཕྲན་ཚེགས་སྐོར་འབེ་ལོ་ཚེ་དབང་ཀུན་ཁྱབ་ཀྱིས་ཟིན་བྲིས་སུ་བཏབ། སྨན་སྦྱོར་ཞལ་ཤེས་སྐོར་སྟོང་ནག་བསྟན་འཛིན་རབ་རྒྱས་སམ་འབྲོང་སྨན་ཀརྨ་རིན་རྒྱལ་ལ་གནང་། རིན་ཆེན་དངུལ་ཆུ་བཙོ་ཐལ་དང་ལྕགས་ཁམས་ཐལ་བཟོའི་རིགས་རྣམས་སྡེ་དགེའི་དྲུང་ཡིག་གུ་རུ་འཕེལ་གྱིས་ཟིན་བྲིས་སུ་བཀོད། མགོ་བོའི་རྨ་བཅོས་སོགས་དཔྱད་ཀྱི་ལག་ལེན་དམར་ཁྲིད་སྐོར་རྗེ་དབོན་བསམ་གཏན་ལ་གདམས། གཞུང་ལུགས་གདམས་ངག་སྐོར་རྗེ་དབོན་ངེས་ལེགས་ཀྱིས་རྗེས་སུ་འཛིན། སི་ཏུ་རང་ཉིད་ཀྱིས་རིན་ཆེན་རིགས་ཀྱི་སྦྱོར་བའི་ཟིན་བྲིས་དང་བོད་སྨན་དུ་མ་འདུས་པའི་རྒྱ་ནག་ལུགས་ཀྱི་རྩ་དཔྱད་དང་འབྲུམ་བཅོས་སོགས་གསར་བརྩམས་གནང་བས་ཕྱོགས་གཅིག་ཙམ་མ་ཡིན་པར་ཁྱོན་ཡོངས་སུ་ལུགས་འདིའི་སྒོ་འཕར་ཡངས་པོར་ཕྱེས།
དཀར་མཛེས་འཕྲོད་བསྟེན་སློབ་གྲྭ་སྡེ་དགེ་དངོས་སྦྱོང་གནས་གཞི་ལྟེ་གནས་ཀྱི་2015ལོའི་མཐར་ཕྱིན་བོད་སྨན་འཛིན་གྲྭའི་ལྷན་བཞུགས་མཉམ་པར།
甘孜卫校德格实训基地2015级藏医班毕业合影
གཉིས། ཟུར་ལུགས་བོད་སྨན་གྱི་ཁྱད་ཆོས།
དེ་ལ་སྤྱིར་ནང་གསེས་ཁྱད་པར་གྱི་དབྱེ་བ་གང་འདྲ་ཡོད་པ་དང་བྱེ་བྲག་སྡེ་དགེའི་ཟུར་ལུགས་ཀྱི་ཁྱད་ཆོས་གཉིས་སུ་བགོས་ཏེ་བཀོད་པར་བྱ་བ་ལ།
1.བྱང་ཟུར་གྱི་ཁྱད་པར་ནི་གསོ་རིག་གཞུང་ལུགས་ཀུན་གྱི་རྒྱལ་པོ་ལྟ་བུར་གྱུར་པའི་དཔལ་ལྡན་རྒྱུད་བཞིའི་འགྲེལ་སྟངས་དང་སྨན་རྫས་ཀྱི་ངོས་འཛིན། སྨན་སྦྱོར་གྱི་མན་ངག་ཞལ་ཤེས། དཔྱད་བཅོས་ཀྱི་ལག་ལེན་སོགས་ལ་སོ་སོའི་སློབ་དཔོན་ནས་སྙན་ནས་སྙན་ཁུང་དུ་བརྒྱུད་པའི་ཐུན་མིན་གྱི་བཞེད་སྲོལ་ཡོད་པ་ལ་བརྟེན་ནས་བྱུང་བའམ་གྱེས་པ་ཞིག་རེད། སྤྱིར་ཟུར་ལུགས་ཀྱི་སྲོལ་རྒྱུན་ནི་རྒྱལ་བ་ལྔ་པའི་བླ་སྨན་པ་དར་མོ་བློ་བཟང་ཆོས་གྲགས་ཀྱི་བརྒྱུད་པ་གཙོ་བོ་ཟུར་ལུགས་ཡིན་པ་དང་། དེ་བཞིན་སྡེ་སྲིད་སངས་རྒྱས་རྒྱ་མཚོས་ཀྱང་བྱང་ཟུར་དགོངས་བསྒྲིལ་དུ་གནང་ནས་མ་ཁྱབ་ས་མེད་པ་ལྟ་བུར་གྱུར་ན་ཡང་། དམིགས་བསལ་ཟུར་ལུགས་རྐྱང་པའི་བརྒྱུད་པའི་བཀའ་སྲོལ་ཅུང་ཟད་མི་འདྲ་བ་དུ་མ་རུ་གྱེས་པ་ནི། ཟུར་མཁར་བ་ཕྱི་མ་བློ་གྲོས་རྒྱལ་པོས་ཟུར་མཁར་སྔ་མའི་རྒྱུན་སྲོལ་རྐང་འཛིན་གྱི་ཁྱད་ཆོས་འབུར་ཐོན་ཡོད་པ་དང་། ཟུར་མཁར་མཉམ་ཉིད་རྡོ་རྗེའི་ལག་ལེན་མཐར་ཕྱིན་སློབ་མ་ཚེ་འབུམ་རྡོ་རྗེའི་སློབ་མ་ལྷོ་ཁའི་བྱར་ཡུལ་འཁྲུངས་པའི་བྱར་པོ་པཎ་ཆེན་ལས་བརྒྱུད་པའི་ལྷོ་ལུགས། འཕྲིན་ལས་མཐར་ཕྱིན་གྱི་སློབ་མ་འཕྲག་དབོན་བསོད་ནམས་བཀྲ་ཤིས་ཀྱི་སློབ་མ་ཀོང་པོའི་སྟོད་ཀྱི་ཆར་གཏོགས་རྐྱེན་པའམ་སྐྱེམ་ཡུལ་དུ་འཁྲུངས་པའི་སྐྱེམ་པ་ཚེ་དབང་གི་ལུགས། འཕྲག་དབོན་བསོད་ནམས་བཀྲ་ཤིས་ཀྱི་ཡང་སློབ་ཀོང་སྨན་དཀོན་མཆོག་རྒྱལ་མཚན་གྱི་སློབ་མ་འབྲི་གུང་ཆོས་ཀྱི་གྲགས་པ་ལས་འབྲི་ལུགས། འབྲི་གུང་དཔོན་ཚང་ཡེ་ཤེས་སོགས་ལས་བརྒྱུད་པའི་སི་ཏུ་ཆོས་འབྱུང་སློབ་ཚོགས་དང་བཅས་པ་ལས་ཁམས་ཀྱི་ཟུར་ལུགས་སམ་སྡེ་དགེའི་ཟུར་ལུགས་རྣམས་ཡོད།
2.སྡེ་དགེའི་ཟུར་ལུགས་བོད་སྨན་གྱི་ཁྱད་ཆོས། གཅིག་ནི་གསོ་རིག་གཞུང་ལུགས་ཆེན་མོ་དཔལ་ལྡན་རྒྱུད་བཞི་ཉིད་གཡུ་ཐོག་ཡོན་ཏན་མགོན་པོས་བརྩམས་པར་བཞེད་པ་དང་དེའི་དཀའ་གནད་སྐོར་གྱི་འགྲེལ་ཚུལ་ལ་ཡང་ཐུན་མིན་གྱི་ཁྱད་ཆོས་ལྡན་པ། གཉིས་ནི་བོད་སྨན་པ་ཀུན་གྱི་ཁོག་པའི་སྙིང་ངམ་དཔྲལ་བའི་མིག་ལྟར་གྱུར་པ་ནམ་རྒྱུན་སྨན་དཔྱད་ལག་ལེན་ལ་ཡོད་ན་དེས་ཆོག་མེད་ན་ཐབས་ཆག་ཏུ་གྱུར་པའི་ཀོང་སྤྲུལ་ཟིན་ཏིག་མ་ཡིག་བུ་ཡིག་ཡང་ཡིག་བཅས་པ་དང་། ད་རུང་སྦྱོར་ཚད་ཀྱི་ཞལ་གསལ་ཞིང་ནད་ཐོག་ལ་ཕན་ནུས་ཡག་པོ་ཡོད་པའི་གཅེས་བསྡུས་འཆི་མེད་ནོར་ཕྲེང་མ་བུ་དང་། གཞན་ཡང་དབོན་ཀརྨ་ངེས་ལེགས་ཀྱི་སྨན་བསྡུས་ཨེ་ཝམ། གླིང་སྨན་བཀྲ་འབུམ་གྱི་ཉམས་ཡིག་ཞལ་ཤེས་སོགས་ཉམས་ཡིག་གཅེས་བསྡུས་རྩ་ཆེན་སྐོར་མང་དུ་ཡོད། གསུམ་ནི་སྨན་སྦྱོར་ཀུན་གྱི་རྒྱལ་པོ་ལྟར་གྱུར་པའི་དངུལ་ཆུ་བཙོ་བཀྲུ་ཆེན་མོ་དང་ལྕགས་ཁམས་ཐལ་བཟོའི་ལག་ལེན་ཁག་རྒྱུན་ཆད་ལ་ཁད་དུ་གྱུར་པའི་སྐབས། འཆི་ཁ་མའི་སྲོག་མཐུད་པ་ཇི་བཞིན་དུ་ཡང་བསྐྱར་དེའི་རྒྱུན་ཁ་རྣམ་པར་དག་པ་བསྐྱངས་ཡོད་པ་སྟེ། རབ་བྱུང་བཅུ་གསུམ་པའི་མེ་ཕག་སྤྱི་ལོ་1747ལོར་ཀུན་མཁྱེན་ཆོས་འབྱུང་གིས་སྡེ་དགེ་ཆོས་རྒྱལ་བསྟན་པ་ཚེ་རིང་གི་སྦྱིན་པའི་བདག་པོ་ལ་བརྟེན་ནས་སྡེ་དགེ་ཛམ་ཐོག་སྟེ་དེང་གི་འཇོ་མདའ་ཀམ་ཐོག་ལ་དངུལ་ཆུ་བཙོ་བཀྲུ་དང་ལྕགས་ཁམས་ཐལ་བཟོ། རིན་ཆེན་རིགས་ཀྱི་སྦྱོར་བའི་སྐོར་རྣམས་ཕྱག་ལེན་རྒྱ་ཆེར་བསྟར་བ་དང་། རབ་བྱུང་བཅོ་ལྔ་པའི་ཆུ་སྤྲེལ་སྤྱི་ལོ་1872ལོར་འཇམ་མགོན་བློ་གྲོས་མཐའ་ཡས་ཀྱིས་སྐབས་དེའི་བོད་ཀྱི་བཀའ་བློན་ཀྱི་གདན་ཞུས་ལྟར་ཉག་ཤོད་རི་རྒྱལ་དགའ་ལྡན་ཀུན་ཁྱབ་རྫོང་སྟེ་དེང་གི་ཉག་རོང་རྫོང་གྲོང་དུ་དངུལ་ཆུ་བཙོ་བཀྲུ་དང་རིན་ཆེན་རིགས་ཀྱི་སྦྱོར་བའི་རྣམ་གྲངས་གྲངས་མང་སྤེལ། བཞི་ནི་སྨན་རྫས་ངོས་འཛིན་ཐད་ལ་སྔོ་སྨན་བྱ་ཕོ་ཙི་ཙི་ལྟ་བུ་ལ་ཆ་མཚོན་ན་བྱང་ལུགས་ཀྱིས་སྲད་དམར་དར་གྱི་རྒྱལ་མཚན་འདྲ་ཞེས་པ་དེ་དང་། ཟུར་ལུགས་ཀྱིས་མེ་ཏོག་དམར་པོ་སྤང་རྒྱན་འདྲ་བ་ཤིང་མ་ལྡུམ་བྱིས་སྤེན་པ་ཟེར་བ་དེར་ངོས་འཛིན་པ། སྡེ་སྲིད་ཀྱི་བེེ་སྔོན་དུ་ཨའུ་རྩི་ཞེས་ཨ་བྷི་ཁའི་རིགས་ལ་མཛད་པ་དང་། དཔལ་སྤུངས་ཕྱོགས་ཀྱི་གསོ་འཛིན་སློབ་དཔོན་གྱི་ཁྲིད་རྒྱུན་ནམ་ཕྱག་བཞེས་ལ་རྩི་ཤིང་རྐང་སྡོང་བོངས་ཐུང་ལ་མེ་ཏོག་དམར་པོ་འཆར་བ་གླང་སྣ་དམར་པོ་དང་ཕྱོགས་འདྲ་བ་ཞིག་ལ་ངོས་འཛིན་བྱེད་པ་དང་། དེ་བཞིན་ཏིག་ཏའི་རིགས་ཀུན་ལས་ལྕགས་ཏིག་རྭ་མགོ་ལ་ཆོས་འབྱུང་ཏིག་ཏ་ཞེས་ནུས་པ་བཟང་གྲས་སུ་བརྩི་བ་སོགས་ཐུན་མིན་གྱི་ཁྱད་ཆོས་མང་དུ་བདོག །ལྔ་ནི་དཔྱད་ཀྱི་ལག་ལེན་སྐོར་གྱི་གཏར་རྩའི་སྐབས་སུ་ཡོངས་གྲགས་ལ་ཕྱི་རྒྱུད་ཀྱི་གཏར་རྩ་དོན་བདུན་ཡོད་པ་དང་། གླིང་སྨན་བཀྲ་འབུམ་གྱིས་དེའི་ཁར་མན་རྒྱུད་ཀྱི་གཏར་རྩ་ཐོད་པའི་དཔྲལ་རྩ་དང་། མཚུལ་པའི་འགྲམ་གྱི་མཚུལ་རྩ་ནག་པོ་གཉིས། པུས་མོའི་ནང་ལོགས་ནས་གྱེན་དུ་གཞལ་བའི་བརླའི་རྩ་བོ་ཆེ་གཉིས། རྐང་པའི་མཐེ་བོང་ལྟག་གི་དྲེག་རྩ་གཉིས་བཅས་བསྣན་པས་ལག་ཏུ་ལེན་པའི་གཏར་རྩ་བརྒྱད་ཅུ་བཞི་ཞེས་དེ་དག་གི་གཏར་གནས་དང་ཕན་ནུས་བཅས་གསལ་པོར་གསུངས་པ་སོགས་སྨན་དཔྱད་གང་གི་ཐད་ནས་ཀྱང་མི་འདྲ་སའི་དགེ་མཚན་མང་།
གསུམ། ཟུར་ལུགས་བོད་སྨན་གྱི་རྒྱུད་འཛིན་པ།
ཁམས་ཕྱོགས་ཀྱི་ཟུར་ལུགས་ཕྱག་བཞེས་སྲོལ་གཏོད་པ་པོ་ནི་སི་ཏུ་པཎ་ཆེན་ནམ་སྨན་རྒྱལ་བསྟན་པའི་ཉིན་བྱེད་ཉིད་ཡིན་ལ། དེ་ལས་མཆེད་པའི་རྒྱུན་སྲོལ་དར་སྤེལ་གཏོང་མཁན་གྱི་རྒྱུད་འཛིན་པ་ལ་ཡང་བོད་སྨན་མཁས་པ་མི་དགུའི་གྲངས་འདྲེན་བྱ་ཆོག་སྟེ། དེ་དག་ཕེབས་པའི་དུས་ཚོད་དུས་རབས་བཅོ་བརྒྱད་ནས་བཅུ་དགུ་བར་གྱི་དུས་སྟོད་སྨད་བར་གསུམ་དང་བསྟུན་ནས་བཀོད་ན། སྟོད་ཀྱི་མཁས་པ་གསུམ་ནི་རྗེ་དབོན་བསམ་གཏན་དང་། ཀརྨ་ངེས་ལེགས། འབེ་ལོ་ཚེ་དབང་ཀུན་ཁྱབ་གསུམ་མོ། བར་གྱི་མཁས་པ་གསུམ་ནི་གླིང་སྨན་བཀྲ་ཤིས། སྟོང་ནགས་བསྟན་འཛིན་རབ་རྒྱས། ཀརྨ་ངེས་དོན་བསྟན་འཛིན་གསུམ་མོ། སྨད་ཀྱི་མཁས་པ་གསུམ་ནི་འཇམ་མགོན་བློ་གྲོས་མཐའ་ཡས། འཇམ་དབྱངས་མཁྱེན་བརྩེའི་དབང་པོ། འཇུ་མི་ཕམ་འཇམ་དབྱངས་རྣམ་རྒྱལ་རྒྱ་མཚོ་གསུམ་མོ། དེ་ལས་དང་པོ་དབོན་ཀརྨ་ངེས་ལེགས་རབ་བྱུང་བཅུ་གཉིས་པའི་ཤིང་བྱ་སྤྱི་ལོ་1705ལོར་སྐུ་འཁྲུངས། ནད་བརྟག་ཐབས་དང་སྨན་སྦྱོར་བྱ་ཐབས་ཀྱི་སྨན་བསྡུས་ཨེ་ཝམ་པོད་ཆེན་གཉིས་དང་རྩིས་གཞུང་ཉེར་མཁོ་བུམ་བཟང་བཅས་བརྩམས། སྨན་རྩིས་བསྟན་པ་གོང་དུ་སྤེལ་བར་མཛད་རྗེས་བསྒྲུན་དུ་མེད་པར་འཇོག དགུང་གྲངས་ང་ལྔ་པར་དགོངས་པ་གཤེགས། གཉིས་པ་རྗེ་དབོན་བསམ་གཏན་རབ་བྱུང་བཅུ་གཉིས་པའི་ས་བྱི་སྤྱི་ལོ་1078ལོར་སྐུ་འཁྲུངས། དོན་སྣོད་ནང་སྐྲན་ལ་ཐུར་མ་འཕེན་པ། མིག་དབྱེ་བ། མགོ་ཆག་གསོ་བ་སོགས་ཀྱི་སྨན་དཔྱད་ལ་ཤིན་ཏུ་མཁས། སློབ་མའི་གཙོ་བོ་ལ་ཀརྨ་ངེས་དོན་བསྟན་འཛིན་འཕྲིན་ལས་རབ་རྒྱས་དང་། སྡེ་དགེ་བླ་སྨན་ཆོས་གྲགས་རྒྱ་མཚོ་སོགས་བྱུང་། དགུང་གྲངས་དོན་བཞི་བཞེས་པའི་ལོ་དེར་འདས། གསུམ་པ་འབེ་ལོ་ཚེ་དབང་ཀུན་ཁྱབ་རབ་བྱུང་བཅུ་གཉིས་པའི་ས་ཁྱི་སྤྱི་ལོ་1718ལོར་སྐུ་འཁྲུངས། བོད་ཀྱི་གསོ་རིག་ལོ་རྒྱུས་ཙམ་མ་ཟད་རྒྱ་དཀར་ནག་གི་གསོ་རིག་ལོ་རྒྱུས་འདུས་པའི་གསོ་བ་རིག་པ་ཁོག་འབུབ་ཀུན་གྱི་བུ་ཡིག་སྒོ་བརྒྱ་འབྱེད་པའི་ལྡེ་མིག་དང་ལས་ལྔའི་རྣམ་བཤད་ཉི་འོད་རབ་གསལ། སྨན་ངོ་ངོས་འཛིན་སོགས་ཀྱི་ཟིན་བྲིས་བཀོད། དགུང་གྲངས་བདུན་ཅུ་སྐོར་བཞུགས། བཞི་པ་གླིང་སྨན་བཀྲ་འབུམ་རབ་བྱུང་བཅུ་གཉིས་པའི་མེ་རྟ་སྤྱི་ལོ་1726ལོར་སྐུ་འཁྲུངས། རྒྱུད་བཞིའི་དཀའ་འགྲེལ་དང་གཅེས་བཏུས་བདུད་རྩིའི་བུམ་བཟང་ཞལ་ཤེས་དང་བཅས་པ་མང་དུ་མཛད། དགུང་གྲངས་དགུ་བཅུ་སྐོར་བཞུགས། སློབ་མའི་ཐུ་བོ་ལ་གུ་རུ་ཚེ་དབང་དང་། དེའི་སློབ་མའི་གཙོ་བོ་ནི་འཇམ་མགོན་བློ་གྲོས་མཐའ་ཡས་ཀྱིས་གསོ་རིག་གསན་ཡུལ་གྱི་སློབ་དཔོན་མཁས་དབང་ཀརྨ་ཚེ་དཔལ་ལགས་ཡིན། ལྔ་པ་སྟོང་ནགས་བསྟན་འཛིན་རབ་རྒྱས་སམ་འབྲོང་སྨན་ཀརྨ་རིན་ཆེན་དབང་རྒྱལ་རབ་བྱུང་བཅུ་གསུམ་པའི་ས་འབྲུག་སྤྱི་ལོ་1748ལོར་འཁྲུངས། འབྲོང་སྨན་སྙིང་ཐིག་མ་བུ་བཅུ་གསུམ་དང་། ཞལ་ཤེས་གསང་སྨན་བཅུ་གསུམ་སོགས་ཤོག་དྲིལ་མ་བུ་བཅུ་གསུམ་སྐོར་གྱི་མན་ངག་ཞལ་ཤེས་མང་། གཉན་རིམས་སྨན་རྣམ་རྒྱལ་ཐང་ནག་ཅེས་པ་དེ་སི་ཏུ་ཆོས་འབྱུང་གིས་འདི་ཉིད་ལ་གནང་བའི་གདམས་ངག་རྩ་ཆེན་ཞིག་ཏུ་བརྩི། དྲུག་པ་ཀརྨ་ངེས་དོན་བསྟན་འཛིན་རབ་བྱུང་བཅུ་གསུམ་པའི་ལྕགས་སྟག་སྤྱི་ལོ་1770ལོར་སྐུ་འཁྲུངས། དགུང་ལོ་ཉི་ཤུ་པ་སྟེ་ས་མོ་བྱ་ལོར་ཐུན་མིན་གསང་བའི་བརྒྱུད་པའི་མན་ངག་གིས་བརྒྱན་ཏེ་གཅེས་བསྡུས་འཆི་མེད་ནོར་བུའི་ཕྲེང་བ་ཞེས་པ་དང་རིམ་པས་དེའི་བུ་ཡིག་གི་ཚུལ་དུ་བཀོད་པའི་ལྷན་ཐབས་སྙིང་གི་ནོར་བུ་བཅས་བརྩམས། མདོ་དབུས་སྨན་པ་ཀུན་གྱིས་སྨན་སྦྱོར་དཔེ་ཆ་ཚད་མར་འཛིན། བདུན་པ་འཇམ་མགོན་བློ་གྲོས་མཐའ་ཡས་རབ་བྱུང་བཅུ་བཞི་པའི་ཆུ་བྱ་སྤྱི་ལོ་1813ལོར་སྐུ་འཁྲུངས། ཟིན་ཏིག་གཅེས་བསྡུས་བདུད་རྩིའི་ཐིགས་པ་བརྩམས། སློབ་བརྒྱུད་ཀྱིས་བུ་ཡིག་ཟིན་ཏིག་མཛེས་རྒྱན་བདུད་རྩིའི་སྨན་མཛོད་དང་ཡང་ཏིག་སྨན་སྦྱོར་འཆི་མེད་བདུད་རྩིའི་བཅུད་ལེན་སོགས་མཛད། སློབ་མ་ལ་གནས་གསར་བཀྲ་འཕེལ་སོགས་མང་། དགུང་གྲངས་གྱ་བདུན་པར་དགོངས་པ་རྫོགས། བརྒྱད་པ་འཇམ་དབྱངས་མཁྱེན་བརྩེའི་དབང་པོ་རབ་བྱུང་བཅུ་བཞི་པའི་ལྕགས་འབྲུག་སྤྱི་ལོ་1820ལོར་སྐུ་འཁྲུངས། སྡེ་དགེའི་བླ་སྨན་ཆོས་གྲགས་རྒྱ་མཚོ་སོགས་ལས་གསོ་རིག་མཁས་པའི་མངའ་བརྙེས༌། གསོ་རིག་རྒྱུད་བཞིའི་བསྡུས་དོན་སྙིང་པོ། སྨན་སྦྱོར་ཉེར་མཁོ་སྣ་ཚོགས་སོགས་སྨན་དཔྱད་ལེ་ཚན་གྲངས་མང་བརྩམས། དགུང་གྲངས་དོན་གསུམ་པར་སྐུའི་བཀོད་པ་བསྡུས། དགུ་པ་འཇུ་མི་ཕམ་འཇམ་དབྱངས་རྣམ་རྒྱལ་རྒྱ་མཚོ་རབ་བྱུང་བཅུ་བཞི་པའི་མེ་རྟ་སྤྱི་ལོ་1846ལོར་སྐུ་བལྟམས། གསོ་བ་རིག་པའི་མན་ངག་གཅེས་བཏུས་ཕན་བདེའི་བང་མཛོད་དང༌། སྨན་སྦྱོར་བདུད་རྩིའི་ཐིག་ལེ། རྒྱུད་བཞིའི་དཀའ་མཆན། བྱང་ཁོག་ཡུལ་ཐིག །ཕྱི་རྒྱུད་རྩ་ཆུའི་འགྲེལ་པ། ལུས་ལ་ཉེར་མཁོ་སྐབས་བརྒྱད་པ་སོགས་མང་དུ་བརྩམས། དགུང་ལོ་རེ་བདུན་པར་དགོངས་པ་གཤེགས།
གཞན་ཡང་འདི་དག་གི་སློབ་མར་གྱུར་པའི་སྡེ་དགེ་རྒྱལ་རབས་རིམ་བྱོན་གྱི་བླ་སྨན་གུ་རུ་འཕེལ་དང་། ཆོས་གྲགས་རྒྱ་མཚོ། རིན་ཆེན་འོད་ཟེར་སོགས་གསོ་རིག་ལ་མཁས་པ་མང་དུ་བྱུང་བ་ནི་ལོགས་སུ་ཤེས་པར་བྱ་བ་ལས་འདིར་མ་བཀོད།
མདོ་ཁམས་སྡེ་དགེའི་ས་ཡི་ཐིག་ལེ་འདི། །ཐོག་མར་གླིང་ཡུལ་རིམ་གྱིས་སྡེ་བཞི་དང་། །དགེ་བཅུའི་མཚན་མས་ལེགས་འཛིན་མིང་དུ་ཐོགས། །ཐ་མར་རིག་གནས་འབྱུང་ཡུལ་གཙོ་བོར་ཆགས། །ཟུར་ལུགས་བརྒྱུད་པའི་ལོ་རྒྱུས་དོན་གྱི་བཞིན། །མ་རྟོགས་ལོག་རྟོག་སྐྱོན་གྱི་ནག་ནོག་དྲི། །ལུང་རིགས་ཁུངས་ཀྱིས་ཕྱི་བདར་ལེགས་བགྱིས་པའི། གནས་ལུགས་དྭངས་གཙང་མེ་ལོང་འདི་རུ་མཆིས། །
དེ་ལྟའི་ཟུར་ལུགས་བརྒྱུད་པའི་ལོ་རྒྱུས་དང་ཐུན་མིན་གྱི་ཁྱད་ཆོས་སྐོར་གནད་བསྡུས་སུ་བཀོད་པ་འདི་ནི་སྐུལ་ངོར་མ་ལྡོག་ཙམ་དུ་གསོ་རིག་ལ་ཐོས་བསམ་དང་འདྲིས་གོམས་ཅུང་ཟད་མངའ་བའི་དགེ་མིང་འཛིན་པ་བདུད་འདུལ་གྱིས་བྲིས་པས་དགེ་ཞིང་ཤིས་པར་གྱུར་ཅིག །
德格素有“四德十善福地”之称，是藏族三大文化中心之一。其文化传承历史悠久，出现过众多的文化大师、艺术巨匠和藏医药泰斗。历代德格土司学识渊博，重视文化传承与发展，其辖内孕育出藏传佛教五大教派著名学府、德格吉祥多门印经院和德格南派藏医药等众多文化瑰宝，而德格南派藏医药是目前百姓接触最多、受益最多的瑰宝。
历史久远 服务藏地
公元1159年，藏传佛教高僧噶·当巴德协大师，在古德格境内噶陀寺创办藏族十明学院，藏医药文化由此扎根德格。公元1450年，唐东杰布大师在德格新建汤甲经堂，研制出“智陀日噶”等经典藏药，奠定了德格藏医药最初的基石。
公元1754年，司徒·曲吉炯勒大师在德格八帮寺创建十明佛学院，系统传授藏医药理论知识与临床经验，并研制出佐塔及仁青常觉系列名方，使德格藏医药一跃成为青藏高原南派藏医药的引领者。并培育出帝玛·丹增彭措、噶玛·恩勒丹增、忠措·古如培、岭曼扎崩、白罗泽翁、贡珠·云丹降措、降央·钦泽旺布、居·米旁大师等多名藏医药名家。历辈德格土司的御医们，更是留下诸多的藏医临床实践技能与藏药秘方。德格南派藏医药传承历史久远，根深叶茂。如今更是誉满全涉藏地区，蜚声海内外。
德格县藏医院前身为德格土司的寺庙医疗所，1959年德格县人民政府在德格印经院建立了合作医疗站，首次点燃了复兴康区藏医药学的燎原之火。1978年，经批准德格县藏医院正式成立，成为四川省最早建立的藏医院。
1980年医院特邀藏医药大师措如·才郎来院主持、指导配制首批“欧曲佐珠钦莫”等名贵藏药，并系统传授《四部医典》等经典藏医理论，此后，涉藏地区各地相继成功配制“佐塔”及仁青常觉系列藏药。同时措如·才郎的弟子们在康区各地创办藏医院。
1986年十世班禅大师亲临德格，为医院提名为“德格吉祥医院”。1987年四川省政府将医院命名“德格藏医药文献研究所附属藏医院”,成为当时全省唯一的藏医药研究所；1988年医院国家卫生部授予医院“先进建设卫生单位”荣誉称号；1990年完成国家级重要学术研究类罕见书籍整理工作获得四川省中医药管理局授予的“学术教育先进单位”称号；1996年第二次成功研制“佐塔”和仁青系列名贵藏药珍珠七十等，再获“省级文明单位”称号；2000年评为“四川省省级达标医院”；2003年第三次成功配制“欧曲佐塔”和“仁青芒觉”等名贵藏药，再次获得“省级文明单位”称号； 2006年获批“省级胃病专科医院”；2007年建成符合传统及国家GMP标准的藏药制剂中心，取得135种院内制剂批准文号。
跨越发展 誉满全国
2011年国家、省、州投入资金5000万元，医院新建门诊综合大楼、住院部、南派藏医药博物馆、制剂中心、佐塔研制中心、藏药饮片处理车间、总评绿化等项目。2011年通过全院职工的努力和10年筹备的工作，成功配制了“仁青常觉”等仁青系列贵重藏药以及第四次“佐塔”配置。2014年，医院成功创建“二级乙等”藏医院。2017年9月8日，成立“德格县南派藏医药人才培养培训学校”和“甘孜卫校藏医药人才实训基地”。2018年，成功晋升“二级甲等”藏医院。
目前已建成集藏医医疗、教学、科研、藏药制剂生产为一体的综合性藏医院。医院占地面积5542平方米，建筑面积达到了7752平方米，设有藏医胃病专科、糖尿病、类风湿、心脑血管疾病、制剂室、治未病科、专家门诊、藏医理疗、药浴中心等科室，并在康定市开设了德格县藏医院（藏医药研究所）门诊。甘孜州很多藏医院和藏医学校是德格县藏医院老一辈医师们去建设的，例如：唐卡·拉吉修建的甘孜州藏医院和甘孜卫校藏医班，彭措然登修建的白玉县藏医院。
德格县藏医院先后研究开发新制剂、保健产品等10余种，收集整理藏医古籍文献280余部，推广藏医药适宜技术5项。在各种刊物和学术会议上发表或交流藏医药学术论文30余篇；2016年配制生产藏药制剂100余种30余吨，实现产值880万元，服务覆盖甘孜州70%的县藏医院，德格县八成人口使用藏医药服务。德格藏药远销成都、青海、西藏、云南、广州、上海、北京、哈尔滨等全国十余个省市，充分保障了临床用药需求。
人才资源是第一资源，要建设一流的医院，关键要有一流的人才。德格县藏医院一直以来注重加强人才培养，积极参加继续医学教育和专业培训事宜，先后选派40余名优秀的年轻医务人员前往北京、西藏、青海、成都等地参加学术讲座、专业培训；医院定期邀请当地名老专家到院内授课或召开学术研讨会，不断提高医务人员的医疗技术水平。截至目前，已培养国家级藏医药学术经验继承人1人、培养藏医硕士研究生1人、省级藏医药学术经验继承人2人。1人入选四川省拔尖中（藏）医师、2人评为四川省中医药系统学术技术带头人、3人入选甘孜州“百千万康巴英才工程”优秀高端人才、 2人入选甘孜州“百千万康巴英才工程”优秀中端人才，6人入选“百千万康巴英才工程”优秀基层基础人才，每年派遣1名资深藏医专家前往雅江县中藏医院进行对口援助，为藏医药文化的传承与发展夯实了人才基础。
赓续·焕新·致远
育才强基 德格县南派藏医药人才培养培训学校于2017年9月揭牌，占地4200平方米，总建筑面积2645平方米，总投资1300万元，配有教学楼、实验楼、展示馆、藏医门诊、阅览室等设施。学校依托成都中医药大学、甘孜卫校等平台，实行订单定向培养，已按“2+2”模式累计培养藏医及制剂人才300名（藏医200名、制剂100名）。学院同时承担“县、乡、村”三级藏医药人员培训和全州藏医药人员集训任务，招生与结业运行良好，人才供给稳定。
古籍焕新 系统开展南派藏医药古籍普查、整理与出版，截至目前，已筛选出民间藏医药古籍文献等20部，推动了名老藏医临床诊疗经验、传统特色诊疗的传承发展，有效保护了南派藏医药文化遗产。
研发新章 融合古法炮制与现代科技，突出“仁青”系列藏药研发，先后推出“仁青察觉”“桑培洛布卡察丸”等藏药新品种21种，投入100万元研发的保健藏药“巴桑曼玛养生丸”深受大众青睐。2022年，与成都中医药大学合作，相继研发“藏木香面膜”“藏木香眼膜”“液体藏香”“固体藏香”“芫根沙棘丸”等大健康产品，2023年再投500万元，对藏医院住院部进行能力提升改造并新增颗粒生产线，目前已投入使用，市场反响良好。
康旅示范 2022年8月，德格县藏医院联合德格县文旅局成功创建“四川省中医药健康旅游示范基地”，2023年获省卫健委100万元专项补助资金，用于示范基地升级。
文化润心 2020年8月，德格县藏医院被四川省委宣传部、四川省中医药管理局正式评为“四川省中医药文化宣传教育基地”。医院通过中藏医药健康讲座、义诊咨询、知识进学校社区及公共场所等多元形式，广泛宣传中藏医药文化，已开展主题教育和义诊进乡村、进部队、进敬老院等活动，营造了全民认知、支持、参与中藏医药健康管理的良好氛围。
从噶陀寺的晨钟到雀儿山下的灯火，德格南派藏医药跨越九百年，把雪域高原的草木石矿炼成济世良方，也把一部部古籍、一味味佐塔、一位位传承人熔铸成生生不息的文化血脉。今天，当数字化颗粒生产线与传统铜锅同列，当诊疗室与研学课堂比邻，德格正以守正创新的姿态向世界证明：古老的智慧不仅可以在现代实验室里重生，更能在每一个普通人的健康与幸福里延续。赓续千年，焕新当下，致远未来——德格南派藏医药的故事，仍在路上，也必将在路上。