ཞོགས་པའི་ཉི་ཟེར་དང་ལྷན་དུ། དཔལ་ཡུལ་རྫོང་གིས་འདེགས་སྐྱོར་རང་བཞིན་གྱི་རོགས་སྐྱོར་གོ་སྐབས་དམ་འཛིན་བྱས་ཏེ་མགྱོགས་མྱུར་ངང་འཕེལ་རྒྱས་འགྲོ་བཞིན་ཡོད། འབྲི་ཆུའི་འགྲམ་དུ་གནས་པའི་ས་ཆ་འདིས་སྲིད་ཇུས་ཀྱི་གཟིགས་སྐྱོང་དམ་འཛིན་བྱས་ཏེ། འབག་མེད་ནུས་ཁུངས་གསར་སྤེལ་བྱེད་པ་ནས་ས་མཐོའི་སྤུས་རྟགས་གཏོད་པ། དེ་ནས་རིག་གནས་དང་ཡུལ་སྐོར་མཉམ་འདྲེས་གཏིང་ཟབ་ཏུ་གཏོང་བ་སོགས་གོམ་པ་རེ་རེ་དང་རིམ་པ་རེ་རེ་བཞིན་འགག་གཏོར་བྱས་ཏེ། སྤུས་ཚད་མཐོ་བའི་འཕེལ་རྒྱས་ཀྱི་ས་བོན་གངས་ཅན་མཐོ་སྒང་དུ་རྩ་བ་ཚུགས་ནས་མྱུ་གུ་འབུས་སུ་བཅུག་ཡོད།
སྤུས་ལེགས་ཀྱི་འབག་མེད་དངུལ་ཁང་མཉམ་སྐྲུན་བྱས་ནས། སྐྱེ་ཁམས་ཀྱི་ལེགས་ཆ་འཕེལ་རྒྱས་ཀྱི་སྟོབས་ཤུགས་སུ་བསྒྱུར།
དཔལ་ཡུལ་རྫོང་གིས་ཐོག་མཐའ་བར་གསུམ་དུ་རི་སྔོན་པོ་དང་ཆུ་དྭངས་མོ་ནི་གསེར་རི་དངུལ་རི་ཡིན་ཞེས་པའི་འདུ་ཤེས་མཐའ་འཁྱོངས་བྱས་ཏེ། རང་བྱུང་གི་ཐུན་མོང་མ་ཡིན་པའི་ཆུ་ནུས་དང་འོད་ནུས་ཐོན་ཁུངས་ལ་བརྟེན་ནས། ནུས་ཁུངས་གསར་སྤེལ་དེ་དཔལ་འབྱོར་འཕེལ་རྒྱས་ལ་སྐུལ་འདེད་གཏོང་བའི་འདེགས་སྐྱོར་གལ་ཆེན་དུ་བརྩི་བཞིན་ཡོད། གཡེ་ཕ་གཤིས་ཆུ་ཤུགས་གློག་ཁང་འཛུགས་སྐྲུན་བྲེལ་འཚུབ་ངང་ཨར་ལས་བརྩོན་ལེན་བྱེད་པ་དང་། རྟའུ་གཤིས་འོད་གློག་རྣམ་གྲངས་ཝ་ཁྲི་160ཡི་འཆར་གཞི་རིམ་བཞིན་སྤེལ་བཞིན་ཡོད། ནུས་ཁུངས་རྣམ་གྲངས་གལ་ཆེན་དེ་དག་གི་འབག་མེད་སྒུལ་འཁོར་རེ་རེ་དང་འདྲ་བར་རྫོང་ཁོངས་དཔལ་འབྱོར་ལ་སྒུལ་ཤུགས་ཤུགས་ཆེན་སྣོན་བཞིན་ཡོད། དེ་དང་ཆབས་ཅིག་གཞི་གྲངས་ལྟེ་གནས་དང་འབག་མེད་ནུས་ཁུངས་སོགས་སྨད་རྒྱུད་ཐོན་ལས་དུས་མཉམ་དུ་འཆར་འགོད་བྱས་ནས། ནུས་རྒྱུའི་ལེགས་ཆ་རྒྱུན་མཐུད་ངང་འདོན་སྤེལ་བྱེད་བཞིན་ཡོད་པ་རེད། མ་འོངས་པར་རྣམ་གྲངས་དེ་དག་གི་ལོ་རེའི་ཐོན་སྐྱེད་རིན་ཐང་བསྡོམས་འབོར་སྔོན་དཔག་བྱས་ན་སྒོར་དུང་ཕྱུར་7.85ལས་བརྒལ་བ་དེས་ས་གནས་ཀྱི་དཔལ་འབྱོར་འཕེལ་རྒྱས་ལ་ཕན་ཐོགས་པར་མ་ཟད། ས་གནས་དེ་གའི་མང་ཚོགས་200ལྷག་ལས་ཞུགས་ལ་སྐུལ་ཁྲིད་བྱེད་ཐུབ་པས། མི་སེར་རྣམས་སྒོ་འགྲམ་དུ་ཡོང་འབབ་འཕར་ནས་ཕྱུག་འགྱུར་ཐུབ་པ་དང་། སྐྱེ་ཁམས་ཐོན་ཁུངས་དེ་དམངས་འཚོ་ལ་ཕན་པ་ཐོབ་པའི“འབག་མེད་དངུལ་ཁང་”དངོས་ལ་བསྒྱུར་ཐུབ་རྒྱུ་ཡིན་པ་རེད།
ཐུན་མོང་མ་ཡིན་པའི“ས་མཐོའི་བྲོ་བ”བསྐྲུན་ནས་ཁྱད་ཆོས་ལྡན་པའི་ཞིང་འབྲོག་ཐོན་ལས་འཕེལ་རྒྱས་བཏང་།
ས་མཐོའི་གནང་སྦྱིན་ནི་དཔལ་ཡུལ་རྫོང་གི་རྒྱུ་ནོར་ཆེས་རྩ་ཆེན་དེ་ཡིན། ཕུན་སུམ་ཚོགས་པའི་ཁྱད་ལྡན་ཞིང་འབྲོག་ཐོན་ཁུངས་ལ་བརྟེན་ནས། དཔལ་ཡུལ་རྫོང་གིས“གཡག་དཀར་མཛེས”ཁྲོམ་ཐར་ནོར་གནག་རྒྱུད་སྤེལ་ལས་རིགས་གླིང་ཁུལ་དང་འཛིང་ཆུའི་ཞིང་ལས་ཐོན་ལས་རྒྱུད་ཧུར་ཐག་བསྐྲུན་ནས། སྤུས་ལེགས་ཞིང་འབྲོག་ཐོན་རྫས་དེ་རྫོང་ཁོངས་དཔལ་འབྱོར་གྱི་ཡོང་འབབ་དངོས་ལ་བསྒྱུར་ཡོད། “ས་མཐོའི་བྲོ་བ”ཕྱིར་གཏོང་བྱེད་ཆེད། དཔལ་ཡུལ་རྫོང་གིས་ཁྱད་ཆོས་ལྡན་པའི་ཐོན་རྫས་ལ“ཐེན་ཧྥུའུ་ཡུལ་སྐོར་ཟས་མཆོག”ཅེས་པའི་རེ་ཞུ་ཧུར་ཐག་བྱས་ཏེ། ལུག་མིག་མེ་ཏོག་དང་ལི་གྲོ་སོགས་ཁྱད་ཆོས་ལྡན་པའི་སྤུས་རྟགས་གསོ་སྐྱོང་བྱས་ནས་ཐོན་རྫས་ཀྱི་དབྱེ་འབྱེད་ཚད་དང་སྙན་གྲགས་རྒྱུན་ཆད་མེད་པར་མཐོ་རུ་བཏང་ཡོད། དེ་དང་ཆབས་ཅིག་རང་འགུལ་ངང་ཁྲོམ་ར་དང་འབྲེལ་མཐུད་བྱས་ཏེ། ཧའེ་ཡིའུ་དྲ་ཉོ་སོགས་ཕྱིར་ཚོང་སྟེགས་བུའི་ནང་ཞུགས་རྒྱུར་སྐུལ་འདེད་བཏང་སྟེ། ཐོན་རྫས་ཞིང་ཁ་ནས་སྒྲོག་ཙེའི་ཐོག་སྐྱེལ་བའི“ལྗང་མདོག་བགྲོད་ལམ”བསྐྲུན་པ་རེད། བྱེད་ཐབས་རབ་དང་རིམ་པ་དེ་དག་གིས་ས་མཐོའི་སྐྱེ་ལྡན་ཁྱད་ལྡན་ཞིང་ལས་ཐོན་རྫས་ཀྱི་སྐད་གྲགས་ཆེ་རུ་ཕྱིན་པར་མ་ཟད། ཞིང་འབྲོག་པའི་སྒོར་ཁུག་སྔར་བས་མཐུག་ཏུ་ཕྱིན་པ་དང་། ཁྱད་ཆོས་ལྡན་པའི་ཞིང་འབྲོག་ལས་རྫོང་ཁོངས་དཔལ་འབྱོར་འཕེལ་རྒྱས་ལ་འདེགས་སྐྱོར་བྱེད་པའི་ཀ་བ་དང་གདུང་མར་ཆགས་ཡོད།
ཁྱད་ཆོས་ལྡན་པའི“རིག་གནས་ཡུལ་སྐོར་དཔལ་འབྱོར”སྐུལ་སློང་བྱས་ནས། རིག་གནས་ལ་བརྟེན་ནས་འཕེལ་རྒྱས་ཀྱི་ལམ་བུ་སྙེག
རིག་གནས་ནི་དཔལ་ཡུལ་རྫོང་གི་ཆེས་གཏིང་ཟབ་པའི་རྨང་གཞི་ཡིན་ལ། རིག་གནས་ཡུལ་སྐོར་དཔལ་འབྱོར་འཕེལ་རྒྱས་ཀྱི་ལྟེ་བའི་འགྲན་རྩོད་ནུས་པ་ཞིག་ཀྱང་ཡིན། སི་ཁྲོན་ཡུལ་སྐོར་སློབ་གླིང་དང་ཁྲེང་ཏུའུ་ཝུའུ་ཧོའུ་ཆུས་སོགས་རོགས་རམ་ཚོགས་པའི་རིག་སྟོབས་རྒྱབ་སྐྱོར་ལ་བརྟེན་ནས། དཔལ་ཡུལ་རྫོང་གིས་རིག་གནས་ཐོན་ཁུངས་གཏིང་ཟབ་ངང་སྔོག་འདོན་བྱས་ཏེ། མངོན་མེད་ཤུལ་བཞག་རིག་གནས་དེ“དར་གོས་ཚོང་ལམ་གྱི་དཀར་མཛེས་ཁམས་བོད་སྦས་ཡུལ་དཔལ་ཡུལ་གྱི་ཡུལ་སྐོར”དང་“གེ་སར་རྒྱལ་པོའི་རིག་གནས་ཡུལ་སྐོར”སོགས་སྤུས་ལེགས་ཡུལ་སྐོར་ལམ་ཐིག་ནང་ཐབས་མཁས་ངང་མཉམ་འདྲེས་བྱས་ནས། ཡུལ་སྐོར་བས་ས་མཐོའི་ཡུལ་ལྗོངས་ལ་རོལ་མྱོང་བྱེད་པ་དང་ཆབས་ཅིག །ཐུན་མོང་མ་ཡིན་པའི་རིག་གནས་ཀྱི་ཡིད་དབང་འཕྲོག་ཤུགས་ཚོར་ཐུབ་པར་བྱས་ཡོད། “ལག་བཟོའི་ཉམས་ལེན་བཟོ་ཁང་”གིས་ཡུལ་སྐོར་བ་དངོས་སུ་མངོན་མིན་རིག་གནས་ཤུལ་བཞག་གི་ལག་རྩལ་གསར་རྩོམ་ནང་ཞུགས་སུ་བཅུག་པ་དང་།“རིག་གནས་མཛེས་ལྗོངས་ཁུལ་དུ་སྐྱེལ་བའི”ཐོག་ནས་མཛེས་ལྗོངས་ཁུལ་དུ་རིག་གནས་ཀྱི་རྣམ་པ་ཟབ་མོ་ཞིག་གིས་ཁེངས་ཡོད། དཔལ་ཡུལ་གྱི་གྱོན་ཆས་དང་མཛུབ་བྲོ་འཆར་སྣང་དུ་བྱས་པའི་རིག་གནས་གསར་གཏོད་ཐོན་རྫས་རིགས་10ལྷག་ཙམ་ཡུལ་སྐོར་བ་དང་དཔལ་ཡུལ་གྱི་བརྩེ་དུང་འབྲེལ་མཐུད་བྱེད་པའི་འབྲེལ་ཐག་ཏུ་གྱུར་ཡོད།
འདེགས་སྐྱོར་རང་བཞིན་གྱི་རོགས་སྐྱོར་ནི་དཔྱིད་རླུང་ཞིག་དང་འདྲ་བར། དཔལ་ཡུལ་རྫོང་གི་དཔལ་འབྱོར་འཕེལ་རྒྱས་ཀྱི་ཞིང་ར་ལྗང་མདོག་ལྡན་པར་བྱས། འབག་མེད་ནུས་ཁུངས་གསར་སྤེལ་བྱེད་པ་ནས་ཁྱད་ཆོས་ལྡན་པའི་ཞིང་འབྲོག་དར་རྒྱས་དང་། དེ་ནས་རིག་གནས་ཡུལ་སྐོར་དཔལ་འབྱོར་དར་རྒྱས་སུ་གཏོང་བ་སོགས་དཔལ་ཡུལ་རྫོང་གིས་སྣ་མང་འཕེལ་རྒྱས་གཏོང་བའི་རྣམ་འགྱུར་ཐོག་ནས། སྤུས་ཚད་མཐོ་བའི་འཕེལ་རྒྱས་ཀྱི་ལམ་བུའི་ཐོག་བརྟན་པོའི་ངང་མདུན་སྐྱོད་བྱེད་བཞིན་ཡོད་ཅིང་། ཐོན་ལས་དར་རྒྱས་དང་། མི་སེར་ཕྱུག་འགྱུར། སྐྱེ་ཁམས་མཛེས་སྡུག་གི་མཛེས་པའི་སྣང་བརྙན་ལྷམ་མེར་བཤམས་ཡོད། །