སྙན་གྲགས་ཀྱི་བ་དན་ཕྱོགས་བཞིར་གཡོ་བའི་རྩེ་ཕོ་བྲང་པོ་ཏ་ལ་ནི་ལོ་ངོ་ཆིག་སྟོང་སུམ་བརྒྱ་ལྷག་ཙམ་གྱི་ལོ་རྒྱུས་འོད་ཟེར་འཕྲོས་ཏེ་བརྗིད་ཉམས་དང་ལྡན་པའི་སྒོ་ནས་ལྷ་ས་དམར་པོ་རིའི་སྟེང་དུ་ཆགས་ཡོད། ཕོ་བྲང་འདི་ནི་ཆོས་རྒྱལ་སྲོང་བཙན་སྒམ་པོས་རྒྱལ་ས་སྐྱིད་ཤོད་ཡུལ་དུ་སྤོས་རྗེས་བོད་འབངས་ལས་ལ་བསྐུལ་ནས་ཤིང་ལུག་（སྤྱི་ལོ་635）ལོར་ཐོག་མར་བཞེངས་འགོ་ཚུགས། སྐྱེ་བོ་རྣམས་ཀྱིས་སྤྱན་རས་གཟིགས་ཀྱི་ཞིང་ཁམས་རི་བོ་པོ་ཏ་ལ་དང་དབྱེར་མེད་དུ་བརྩིས་ནས་གྲུ་འཛིན་གཉིས་པ་ཞེས་འབོད་པ་ཡིན། འདིའི་ལྕགས་རིའི་མཐོ་དམན་གྱི་ཚད་ལ་གྱང་སྐོར་སུམ་ཅུ་བརྩེགས་པ་གྱང་སྐོར་རེའི་དཔངས་ཚད་སྤྱི་ཁྲེ་གང་ཙམ་རེ་རྩིས་སྤྱི་ཁྲེ་30ཙམ་གྱི་མཐོ་ཚད་ཡོད། ལོག་རེ་ལ་རྒྱང་གྲགས་རེ་ཡོད་པ་དང་སྒོ་མོ་ཆེ་ལྷོ་ཕྱོགས་སུ་བསྟན་ཡོད། མཁར་དམར་པོ་དགུ་བརྒྱ་དང་། རྩེ་མོ་རྒྱལ་པོའི་སྐུ་མཁར་དང་སྟོང་ཐམ་པ། མཁར་ཐམས་ཅད་ཁ་བད་རིན་པོ་ཆེའི་རྒྱན་མདའ་གཡབ། པུ་ཤུ་དྲིལ་བུ། གཡེར་ཁའི་སྒྲ་འཁྲོལ་བ། དེའི་བཀོད་པ་མཛེས་ཤིང་ལེགས་པའི་དབང་དུ་བྱས་ན་ལྷའི་དབང་པོའི་རྣམ་པར་རྒྱལ་བའི་ཁང་བཟང་དང་འདྲ་སྟེ་ལྟ་བས་ཆོག་མི་ཤེས་ཤིང་། རིན་པོ་ཆེ་སྣ་ཚོགས་ཀྱིས་བརྒྱན་པ་དར་སྣ་ཚོགས་ཀྱི་དྲ་བ་དྲ་ཕྱེད་ཀྱིས་བརྒྱན་ཏེ་ཡིད་དུ་འོང་བ། འཇིགས་པའི་དབང་དུ་བྱས་ན་སྲིན་པོའི་གྲོང་ཁྱེར་ལངྐ་པུ་རི་དང་འདྲ་བར་མཁར་ཐམས་ཅད་ཀྱི་རྩེ་ལ་མཚོན་ཆ་དང་མདུང་དར་དམར་པོ་བཅུ་རེ་འཕྱར་ཏེ་དར་ཡུག་གིས་སྦྲེལ་བ། བཙན་པའི་དབང་དུ་བྱས་ན་མཐའི་དམག་དཔུང་བྱུང་ཡང་མི་ལྔས་སྲུང་ཐུབ་པ་དེ་ལྟ་བུའི་སྲ་བརྟན་གྱི་ཁྱད་ཆོས་ལྡན་ཡོད་ཅེས་གྲགས། འོན་ཀྱང་ཆོས་རྒྱལ་སྒྲུབ་ཕུག་དང་། འཕགས་པ་ལྷ་ཁང་ཙམ་ལས་ཕལ་ཆེ་བ་དམག་འཁྲུག་སོགས་ནང་འཇིག་བྱུང་ནས་ཉམས་རྒུད་ཆེན་པོ་བྱུང་རུང་བོད་རབ་བྱུང་བཅུ་གཅིག་པའི་ཤིང་བྱ་སྤྱི་ལོ་1645ལོར་རྒྱལ་མཆོག་ལྔ་པ་ཆེན་པོས་ཕོ་བྲང་པོ་ཏ་ལ་རྒྱས་སྐྲུན་བྱ་རྒྱུའི་བཀའ་གནང་བ་དང་། ཕྱོགས་མཚུངས་སྡེ་སྲིད་བསོད་ནམས་རབ་བརྟན་གྱིས་ཐུགས་འགན་བཞེས་ཏེ་ཕོ་བྲང་དཀར་པོ་གསར་བཞེངས་མཛད། བོད་རབ་བྱུང་བཅུ་གཅིག་པའི་ཆུ་འབྲུག་（ སྤྱི་ལོ་1652）ལོར་རྒྱལ་མཆོག་ལྔ་པ་ཆེན་པོ་པེ་ཅིང་དུ་གོང་མ་ཤུན་ཙི་མཇལ་བར་ཕེབས་ནས་1653ལོར་བོད་དུ་ཕྱིར་ལོག་ཕེབས་སྐབས་ཕོ་བྲང་དཀར་པོ་བཞེངས་བསྐྲུན་ཟིན་པས། ལྔ་པ་ཆེན་པོ་འབྲས་སྤུངས་དགོན་པ་ནས་ཕོ་བྲང་པོ་ཏ་ལར་བཞུགས་གནས་སྤོ་བཞུགས་མཛད། དེ་རྗེས་རྒྱལ་དབང་སྐུ་ཕྲེང་རིམ་བྱོན་གྱིས་ཉམས་གསོ་དང་རྒྱ་སྐྱེད་རིམ་པར་གནང་ཡོད་དོ། །
མདོར་ན་ཕོ་བྲང་འདི་ཉིད་སྤྱི་ལོ་དུས་རབས་བདུན་པའི་དུས་དཀྱིལ་དུ་བཞེངས་འགོ་ཚུགས་པ་ནས་ད་བར་དུ་ལོ་ཆིག་སྟོང་སུམ་བརྒྱ་ལྷག་ཙམ་གྱི་ནང་དུ་རྒྱས་བསྐྲུན་དང། ཉམས་གསོ་ཐེངས་མང་བྱས་པ་བརྒྱུད་ད་ཡོད་ཀྱི་གཞི་ཁྱོན་འདི་ལྟར་ཆགས་པ་ཡིན། ད་ལྟ་ཕོ་བྲང་འདིར་ཐོག་ཚད་རིམ་པ་བཅུ་གསུམ་ལྡན་ཞིང་། མཐོ་ཚད་སྤྱི་ཁྲེ་བརྒྱ་དང་བཅུ་བདུན་དང་སྐར་མ་བཅུ་གསུམ་ཙམ་ཡོད། ཕོ་བྲང་གི་ཤར་ནས་ནུབ་བར་གྱི་རིང་ཚད་སྤྱི་ཁྲེ་བཞི་བརྒྱ་ལྷག་ཙམ་ཟིན་པ་དང། སྤྱིའི་རྒྱ་ཁྱོན་སྤྱི་ཁྲེ་གྲུ་བཞི་མ་ཁྲི་ཚོ་བཅུ་གསུམ་ཡོད། ཕྱི་ཡི་རྩིག་ངོས་སུ་བཙག་དང་ས་དཀར་གསོལ་བ་དང་། གསེར་ཟངས་ཀྱི་རྒྱ་ཕིབས་ལས་ཕྱོགས་བཞིར་འོད་ཟེར་རབ་ཏུ་འཕྲོ་བས་ཀུན་ནས་བརྒྱན་ཅིང་། ཕོ་བྲང་འདི་ནི་བརྗིད་ཉམས་ཆེ་ཞིང་ངོ་མཚར་ཁྱད་དུ་འཕགས་པ་ལྷའི་གཞལ་ཡས་ཁང་ལྟ་བུ་ཞིག་ཡོད་པས་རྒྱལ་ཁབ་ཕྱི་ནང་གི་སྐྱེ་བོ་རྣམས་ཀྱིས་བསྔགས་བརྗོད་ཀྱི་མེ་ཏོག་འཐོར། ཕྱི་ཚུལ་ནས་བལྟས་ན་ཕོ་བྲང་འདི་ཁག་གཉིས་སུ་དབྱེ་བ་སྟེ་ས་དཀར་གསོལ་བ་རྣམས་ཕོ་བྲང་དཀར་པོ་དང་། བཙག་དམར་གསོལ་བ་རྣམས་ཕོ་བྲང་དམར་པོར་ངོས་འཛིན་གྱི་ཡོད་ལ། བེད་སྤྱོད་ཀྱི་ངོས་ནས་བཤད་ན་ཕོ་བྲང་དཀར་པོ་ནི་སྔོན་ཆད་གཙོ་བོར་ཏཱ་ལའི་བླ་མའི་བཞུགས་གནས་དང་མཛད་སྒོ་གནང་ས་ཡིན་པ་དང་། ཕོ་བྲང་དམར་པོ་ནི་གཙོ་བོར་སྔོན་གྱི་ཏཱ་ལའི་བླ་མ་རིམ་བྱོན་རྣམ་པའི་སྐུ་གདུང་ལྷ་ཁང་དང་། མཆོད་ཁང་ཁག་ཡིན། ཕོ་བྲང་འདིའི་ནང་གཟིམ་ཆུང་དང་ལྷ་ཁང་དང། མཆོད་ཁང་སོགས་ཤིན་ཏུ་མང་བ་ཡོད་དོ། །
ཕོ་བྲང་པོ་ཏ་ལའི་བཟོ་སྐྲུན་གྱི་སྒྱུ་རྩལ་ཐད་གཙོ་བོ་བོད་རང་གི་སྲོལ་རྒྱུན་ལྡན་པའི་རྡོ་ཤིང་ཨར་པོའི་ཁྱད་ཆོས་ལྡན་ཁར་གདུང་མ་དང་། གཞུ། འབེ་ལོག རྒྱ་ཕིབས་སོགས་ལ་རྒྱ་བཟོའི་ཁྱད་ཆོས་ཀྱང་ཡོད། ཕོ་བྲང་འདི་ནི་བོད་རིགས་མི་དམངས་ཀྱི་བློ་གྲོས་ཀྱི་སྙིང་བཅུད་ཅིག་ཡིན་ལ་རྒྱ་བོད་མི་རིགས་དབར་རིག་གནས་དང་ལག་རྩལ་སྤེལ་རེས་བྱས་པའི་མཚོན་བྱེད་ཅིག་ཀྱང་ཡིན།
1961ལོར་རྒྱལ་སྲིད་སྤྱི་ཁྱབ་ཁང་གིས་ཕོ་བྲང་འདི་རྒྱལ་ཡོངས་ཀྱི་གཙོ་གནད་རིག་དངོས་སྲུང་སྐྱོབ་སྡེ་ཚན་གྱི་གྲས་སུ་བཞག་ནས་ལོ་ལྟར་གྲོན་དངུལ་བཏང་སྟེ་ཞིག་གསོ་གང་ལེགས་བྱས་ཏེ་རྒྱལ་ཁབ་ཕྱི་ནང་གི་སྐུ་མགྲོན་རྣམས་ལ་གནས་སྒོ་ཡངས་པོར་ཕྱེ་ཡོད། །
