དེ་རིང་ངས་ཀློག་པ་པོ་དག་ལ་ངོ་སྤྲོད་བྱ་འདོད་པའི་དགོན་པ་དེ་ཁྲེན་ཏུའུ་གྲོང་ཁྱེར་གྱི་བྱང་ཤར་གྱི་ཟུར་དུ་ཡོད། དགོན་པ་དེའི་མཚན་ལ་འབྲུག་མཚོ་དགོན་ཟེར། ང་རང་ནམ་རྒྱུན་དང་འདྲ་བར་ངལ་གསོ་དུས་ཚོད་བེད་སྤྱད་ནས་ཆེད་དུ་དགོན་པ་འདིར་མཇལ་སྐོར་རམ་ཡུལ་དངོས་རྟོག་དཔྱོད་དུ་ཕྱིན་པ་ཡིན། ཡིན་ཡང་འགྲོ་དུས་ཅུང་ཙམ་འཕྱི་སོང་བའམ་གང་ཡིན་མི་ཤེས་མོད། དགོན་པའི་ཁྱམས་ར་ན་ཙད་པར་གཞོལ་བའི་ཞི་ལ་ཞིག་ལས་མི་མཐོང་མ་སོང་། འདི་ཡང་རང་ཉིད་ལོ་ངོ་གཅིག་གི་རིང་ལ་དགོན་པའི་ཡུལ་སྐོར་ཟིན་ཐོ་འབྲི་འགོ་བརྩམས་པ་ནས་བཟུང་འཕྲད་མ་མྱོང་པའི་གནས་ཚུལ་ཞིག་རེད། གཡས་སྐོར་ཞིག་བྱས་ཏེ་དགོན་པའི་ལྷ་ཁང་དང་མཆོད་ཁང་བརྒྱུད་ནས་ང་རང་ཡང་བློ་མི་བདེ་བ་ཞིག་གི་སྒོ་ནས་ཏབ་ཏབ་པོར་སྒོར་བུད། དེ་བས་འབྲུག་མཚོ་དགོན་གྱི་ལོ་རྒྱུས་བྱུང་བ་དེ་དང་དེའི་ཁྱད་ཆོས་གང་ཡིན་སྐོར་གྱི་རྒྱུ་ཆ་ཏོག་ཙམ་ཡང་རག་མ་སོང་། སྔོན་ཆད་ལྟ་བུ་ཡིན་ན་དགོན་པར་མཇལ་སྐོར་ཐེངས་ཤིག་བྱས་ཏེ་ཉེ་འཁོར་གྱི་དད་ལྡན་པ་དག་ལས་གནས་ཚུལ་རྒྱུས་ལོན་རེ་བྱས་རྗེས་གང་ཞིག་འབྲི་རྒྱུ་ཡོད་མོད། ད་ཐེངས་ལག་ཡོང་ཅི་ཡང་མེད་པ་ཞིག་ཏུ་གྱུར། ཡིན་ཡང་མིག་ལམ་དུ་དགོན་པ་གཞན་དག་ལས་མཐོང་མ་མྱོང་བའི་རྒྱ་གར་ཕྱི་རོལ་བའི་ལུགས་སུ་བཞེངས་པའི་ལྷ་སྐུ་དེ་ཡང་ཡང་མིག་ལམ་དུ་འཆར།
དགོན་པའི་ཉེ་འཁོར་དུ་མཚོ་རྫིང་ཞིག་ཡོད་ལ། དེའི་འགྲམ་དུ་ཇ་འཐུང་ས་མང་པོ་འདུག སྡོང་ལོའི་བསིལ་ཟེར་འོག་ན་རྣམ་གཡེང་དང་ཉབ་ཉོབ་ཀྱིས་ཁེངས་པའི་རྒན་རྒོན་ལོ་ལོན་དག་གཡས་རྐྱང་གཡོན་བསྐུམ་གྱིས་རང་རང་ས་ན་ཧད་འདུག དམིགས་ཡུལ་ལྟར་དགོན་པའི་སྐོར་གྱི་དྲི་བ་འགའ་རེ་འདྲི་འདོད་སྐྱེས་མོད། ཁོ་ཚོའི་ཤབ་ཤུབ་ཀྱི་སྐད་ཆ་དག་ལ་ཉན་དུས་གོ་བརྡའང་བདེ་མོ་ཞིག་འཕྲོད་ས་མ་རེད། དེ་ཀྱག་ཀྱོག་གི་སྲང་ལམ་དག་བརྒྱུད་ནས་རིམ་བཞིན་གནས་དེ་དང་ཁ་གྱེས་ནས་ས་སྲོད་ཀྱི་དུས་སུ་ཁྱིམ་དུ་ལོག
བསྟུད་མར་ཉིན་འགའ་ཤས་ལ་འབྲུག་མཚོ་དགོན་གྱི་ལོ་རྒྱུས་ཡིག་ཆ་དང་འབྲེལ་ཡོད་ཆ་འཕྲིན་དག་བསྡུ་སྒྲིག་བྱས། བསྡུ་སྒྲིག་བྱས་པའི་གོ་རིམ་ཁྲོད་ནས་ངོ་མཚར་བའི་གཏམ་རྒྱུད་གང་མང་དང་འཕྲད་མྱོང་ལ། དེའི་ཁྲོད་དུ་ངག་རྒྱུན་དང་ལྷ་སྒྲུང་། དམངས་ཁྲོད་གཏམ་རྒྱུད་སོགས་འདུས། དེ་བས་བདག་གིས་ཀྱང་དེ་དག་ལས་དག་སྒྲིག་དང་གདམ་ག་གྲ་དག་ཅིག་བྱས་ནས་དགོན་པའི་གནས་ཚུལ་མདོར་བསྡུས་ཤིག་གཏམ་རྒྱུད་ཀྱི་ལམ་ནས་འཆད་པར་བྱ།
སྤྱི་ལོ་223ལོ་སྟེ་ཧྲུའུ་ཧན་རྒྱལ་ཁབ་ཀྱི་རྒྱལ་པོ་ལིའུ་པེ་སྐུ་མྱ་ངན་ལས་འདས་དེ་རྒྱལ་སྲིད་རྒྱལ་སྲས་ལིའུ་ཁྲན་ལ་གཏད། འབྲུག་མཚོའི་ཉེ་འཁོར་གྱི་ཡུལ་མི་དག་གིས་དུས་དེ་ནས་བཟུང་མཚོ་རྫིང་དེའི་མིང་ལ་འབྲུག་མཚོ་ཞེས་བཏགས་ཤིང་། མཚོ་རྫིང་འགྲམ་ན་སྔོན་ཆད་རྒྱལ་སྲས་ལིའུ་ཁྲན་བསྡད་མྱོང་བའི་ས་འབུར་དེ་ཡི་མིང་ཡང་རྒྱལ་སྲས་ས་འབུར་ཞེས་ཀུན་ལ་ཁྱབ་པར་གྱུར། རྗེས་སུ་ལིའུ་ཁྲན་གྱིས་སྔོན་ཆད་དབྱར་གྱི་ཚ་བ་དང་སྐོམ་གདུང་སེལ་བའི་མཚོ་རྫིང་འགྲམ་གྱི་ལྷ་ཁང་ལ་དྲིན་གཟོ་ཚུལ་དུ་ལྷ་ཁང་དེ་ཧྲུའུ་ཧན་གོང་མ་ཚང་གི་མཚུན་ཁང་དུ་བྱས་ཤིང་། རེ་ཞིག་དར་རྒྱས་བྱུང་མོད། ཧྲུའུ་ཧན་རྒྱལ་ཁབ་འཇིག་པ་དང་ལྷན་དུ་གོང་མའི་མཚུན་ཁང་ཡང་མེད་པར་བཟོས།
མིང་རྒྱལ་རབས་ཀྱི་དུས་མཇུག་ཏུ་དམག་འཁྲུག་གི་ཁྲོད་ནས་དགོན་པར་གཏོར་བརླག་ཚབས་ཆེན་ཐེབས་ཤིང་། ཆིན་རྒྱལ་རབས་ཀྱི་ཆན་ལུང་ཁྲི་ལོ་བཞི་པའི་སྐབས་སུ། དགོན་པར་མུའུ་200ལྷག་གི་དགོན་ས་གནང་ནས་དར་རྒྱས་ཕུན་ཚོགས་བྱུང་། བར་སྐབས་ཤིག་ལ་གྲྭ་པ་ཡང་ཤིན་ཏུ་མང་ལ་ཉེ་འཁོར་མི་དག་གིས་དགོན་པའི་མདུན་གྱི་རི་བོ་དེ་ལ་ཧྭ་ཤང་རི་ཞེས་འབོད་ཀྱིན་འདུག དེ་བས་དུས་ཡུན་རིང་པོ་འགོར་རྗེས་མང་པོ་ཞིག་གིས་འབྲུག་མཚོ་དགོན་ཆེན་ཞེས་འབོད་བཞིན་ཡོད་ལ། འགའ་ཞིག་གིས་ངག་རྒྱུན་ལྟར་འབྲུག་མཚོ་གོང་མའི་དགོན་ཡང་ཟེར་བཞིན་འདུག
1923ལོ་སྟེ། མིན་གོའི་སྐབས་སུ། ལས་དབང་ལ་ཆགས་འཇིག་ཆེ་བའི་འབྲུག་མཚོ་དགོན་འདི་སློབ་ཆུང་ཞིག་ཏུ་བསྒྱུར་བཀོད་བྱས་ཤིང་། མཚན་ལ་ལུང་ཞིན་གྲོང་རྡལ་སློབ་ཆུང་ཟེར། 1948ལོར་ཧྭ་ཡང་གི་དགེ་འོས་སློབ་གྲྭ་གནས་འདིར་སྤར་ནས་དགེ་འོས་སློབ་གླིང་ཞིག་ཏུ་གྱུར། བཅིངས་འགྲོལ་གྱི་རྗེས་སུ། དགེ་འོས་སློབ་གྲྭ་གནས་སྤོར་བྱས་ཤིང་། ཡང་བསྐྱར་ས་གནས་དེ་ནས་སློབ་ཆུང་བཙུགས། སློབ་ཆུང་དེའི་མིང་ལ་འབྲུག་མཚོ་ལྟེ་བའི་སློབ་ཆུང་ཟེར་ཞིང་། ད་ལྟའི་འབྲུག་མཚོ་སློབ་ཆུང་ཟེར་བ་དེ་ཡི་སྔོན་མ་ཡིན། 1995ལོར་སློབ་ཆུང་སློབ་ཁུལ་གསར་པར་གནས་སྤོར་བྱས་ཤིང་། ལོ་ངོ་72ལྷག་གི་རྗེས་སུ་ཡང་བསྐྱར་ཆོས་སྒོ་ཕྱེ་ཞིང་བསྟན་པའི་མེ་རོ་གསོས།
ད་ལྟ་འབྲུག་མཚོ་དེ་མཚོ་མིན་ལ། འབྲུག་མཚོ་དགོན་ཡང་དེ་བཞིན་དུ། ཡིན་ཡང་དགུང་ལ་ཟུག་པའི་ཁང་བརྩེགས་མཐོན་པོ་དག་གི་བར་ན་གྱང་ལྡེབས་དམར་པོས་སྐོར་བའི་རྫ་གཡམ་དང་ཤིང་ལས་གྲུབ་པའི་ཁང་པ་དེ་དག་ས་གནས་འདིའི་ཡུལ་ལྗོངས་མཛེས་ཤོས་སུ་གྱུར་ཡོད་ལ། སྤོས་རྐང་གཅིག་སྒྲོན་ནས་མཆོད་པ་བགྱིས་ཏེ་སེམས་པ་འདི་གད་དོར་ཅིག་བྱ་ཆོག འབྲུག་མཚོ་དགོན་ད་དུང་གནས་ཡོད་ལ། འབྲུག་མཚོའི་གཏམ་རྒྱུད་ཀྱང་ཉམས་པ་མེད་པར་མུ་མཐུད་དུ་གནས་ངེས། །