གཅིག ཐོག་མའི་བྱུང་བ་བརྗོད་པ།
གྲྭ་སྐོར་དམ་བཅའ་ཅེས་པ་ནི་སློབ་གཉེར་རྩེ་གྲས་རྣམས་རང་མོས་ཐོག་རང་གི་ རྣམ་དཔྱོད་མཁས་པ་དགྱེས་པའི་མཆོད་སྤྲིན་དུ་འབུལ་བར་གདན་ས་གཞན་དང་གྲྭ་ཚང་གཞན། ཡང་ན་ཁང་ཚན་གཞན་དུ་ཕེབས་ནས་རྩོད་པའི་རྣམ་པའི་རྒྱུགས་སྤྲོད་ལམ་ལུགས་ཤིག་ཡིན་ལ། དེའང་འདུས་སྡེའི་བླ་མ་དག་ལ་ཞུས་ནས། བླ་མ་རྣམས་ཀྱིས་གཙོས་པའི་འདུས་སྡེ་འཚོགས་པའི་ནང་དུ་བསྡད་སྟེ། དགོན་པ་དེའི་མཁས་པ་རྣམས་ཀྱིས་རིམ་བཞིན་རིགས་ལམ་གཏོང་བ་ལ་གང་དྲིས་པའི་དོན་ཕྱེ་སྟེ་ལན་འདེབས་པ་ཡིན་ལ། བསྟན་པ་ཕྱི་དར་ཀྱི་དུས་ནས་བོད་གངས་ཅན་གྱི་ལྗོངས་སུ་ནང་ཆོས་སླར་ཡང་དར་འགོ་ཚུགས་པ་དང་། མཁས་གྲུབ་གཉིས་ལྡན་གྱི་ལོ་པཎ་དག་གིས་བོད་ཡུལ་ཡུལ་གྲུ་ཀུན་ཏུ་དགོན་སྡེ་འདེབས་འཛུགས་དང་སླར་གསོ་བྱས་པ་བསྟུན་དགོན་སྡེའི་སློབ་གསོ་ཡང་དབྱར་གྱི་ཆུ་གཏེར་བཞིན་འཕེལ་རྒྱས་ཀྱི་འགོ་ཚུགས། དུས་རབས་བཅུ་གཅིག་པའི་ནང་ལོ་ཆེན་རྔོག་ལེགས་པའི་ཤེས་རབ་ཀྱིས་གསང་ཕུ་དགོན་ཕྱག་འདེབས་གནང་བ་དང་། ཁོང་གི་ཚ་བོ་རྔོག་བློ་ལྡན་ཤེས་རབ་ཀྱིས་ཚད་མའི་འཆད་ཉན་རྒྱ་ཆེར་སྤེལ། དུས་རབས་བཅུ་གཉིས་པར་ཆ་བ་ཆོས་ཀྱི་སེང་གེས་བསྡུས་གྲྭའི་རྣམ་གཞག་གསར་དུ་བཏོད་པ་དང་བསྡུས་གྲྭའི་རིགས་ལམ་ལ་བརྟེན་ནས་བསླབ་པ་དང་རྩོད་པ་དུས་གཅིག་བྱེད་པའི་སྲོལ་བཏོད་པ་དང་། དེ་དང་བསྟུན་དགོན་སྡེ་སོ་སོ་དང་གྲྭ་ཚང་སོ་སོ། ཡང་ན་ཁང་ཚན་སོ་སོ་ཕྱོགས་གཅིག་དུ་བསྡུས་ནས་ཚད་མ་རིག་པ་གཙོ་བྱས་རིག་གནས་བཅུ་ལ་སྦྱངས་བ་བྱེད་པའི་ཞོར་ལ་རྩོད་པ་བྱེད་པའི་སྲོལ་ཚུགས། གཞན་གདན་སའི་སློབ་གཉེར་ལེགས་གྲས་རྣམས་རང་མོས་ཐོག་དགོན་སྡེ་གཞན་དང་གྲྭ་ཚང་གཞན་ལ་གྲྭ་སྐོར་དུ་འགྲོ་བའི་སྲོལ་གསར་ཏུ་གཏོད། དུས་འདི་ནས་བཟུང་སྟེ་གྲྭ་སྐོར་དམ་བཅའ་ཟེར་བའི་སྲོལ་དང་ཐ་སྙད་བྱུང་བ་དང་། དབུས་གཙང་ཕྱོགས་སུ་གསང་བདེ་ཚལ་གསུམ་དང་དགའ་སྐྱོ་ཟུལ་གསུམ་ཞེས་དབུས་གཙང་གི་གདན་ས་ཆེན་པོ་དྲུག་ཏུ་འབོད་པའི་གྲྭ་ས་དེ་དག་ཏུ་གྲྭ་སྐོར་དམ་བཅའ་འགྲོ་བའི་སྲོལ་བྱུང་། དེ་དང་བསྟུན་ནས་དགོན་སྡེ་སློབ་གཉེར་གྱི་རྣམ་པ་ཡང་སྒྲིག་གཞི་དང་མ་ལག་ཆ་ཚང་བའི་རྣམ་པར་འཕེལ་རྒྱས་བྱུང་། སློབ་དཔོན་ཁོང་གིས་བསྡུས་གྲྭའི་རྣམ་གཞག་གསར་ཏུ་བཏོད་ཅིང་ཚད་མའི་གཞུང་ཆ་ཚང་ཐལ་འགྱུར་གྱི་ལམ་ནས་སྦྱངས་པའི་སྲོལ་གཏོད་པས་བོད་ཀྱི་ཚད་མ་རིག་པ་དང་གཞུང་འགྲེལ་སོགས་སློབ་གཉེར་བྱེད་པ་གོང་དུ་འཕེལ་ཅིང་། གྲུབ་མཐའ་རིས་མེད་ཀྱིས་གྲྭ་སྐོར་རྣམ་པའི་སློབ་གཉེར་བྱེད་པ་དང་། ཚད་མའི་གཞུང་ཆ་ཚང་གཙོ་བྱས་གཞུང་ཆེན་བཀའ་པོད་ལྔ་སོགས་ཐལ་འགྱུར་གྱི་ལམ་ནས་སྦྱངས་སྲོལ་དེ་ཆོས་རྒྱུད་གྲུབ་མཐའ་སོ་སོ་ལ་ཁྱབ།
གཉིས། གྲུབ་མཐའ་སོ་སོར་དར་ཚུལ།
གྲྭ་སྐོར་དམ་བཅའ་དེ་ཐོག་མར་གསང་ཕུ་དགོན་གྱི་མཁན་རབས་དྲུག་པ་ཆ་པ་ཆོས་ཀྱི་སེང་གེས(1109ནས་1169)བསྡུས་གྲྭའི་རིགས་ལམ་གསར་དུ་བཏོད་ཅིང་། བསྡུས་གྲྭའི་རིགས་ལམ་ལ་བརྟེན་ནས་རྩོད་པ་དང་སློབ་པ་དུས་གཅིག་བྱེད་པའི་སྲོལ་དར་བ་དང་། དེ་བཞིན་འཛིན་གྲྭ་བགོ་བའི་ལམ་ལུགས་གསར་དུ་གཏོད་ཅིང་སློབ་གཉེར་ཁྲོད་འཛིན་གྲྭ་ཕན་ཚུན་གཏུགས་རེས་བྱས་པའི་ཐབས་ལམ་གསར་དུ་བཏོད་པ། སློབ་གཉེར་ལེགས་གྲས་རྣམས་རང་མོས་ཐོག་དགོན་པ་གཞན་དང་ཁང་ཚན་གཞན་དུ་གྲྭ་སྐོར་དམ་བཅའ་ལ་འགྲོ་བའི་སྲོལ་གསར་དུ་གཏོད་པ་ནས་བཟུང་གྲྭ་སྐོར་དམ་བཅའི་སྲོལ་ལེགས་པར་ཚུགས་ཤིང་། རིམ་བཞིན་དབུས་ཀྱི་གདན་ས་ཆེན་པོ་བདེ་བ་ཅན་དང་། ཚལ་གུང་ཐང་། དགའ་བ་གདོང་དང་སྐྱོར་མོ་ལུང་དང་ཟལ་ཕུ་བཅས་དབུས་ཀྱི་གདན་ས་དྲུག་དུ་དར་བ་དང་ཁོང་གི་དངོས་སློབ་ཇོ་སྲས་བཞི་རུ་གྲགས་པའི་ནང་གི་འཁོན་ཇོ་སྲས་རྩེ་མོས་ས་སྐྱ་རུ་གྲྭ་སྐོར་གྱིས་སློབ་གཉེར་བྱེད་པའི་སྲོལ་བཙུགས་པ་དང་། དེ་བཞིན་སྣར་ཐང་དང་ཞ་ལུ། ངམ་རིང་། བོ་དོང་ཨེ། གནས་སྙིང་སོགས་སུ་དར། རིམ་བཞིན་བོད་ཀྱི་དགོན་སྡེའི་སློབ་གསོའི་ཁྲོད་དུ་གྲྭ་སྐོར་དམ་བཅའ་ནི་སློབ་གཉེར་དང་རྒྱུགས་སྤྲོད་ལམ་ལུགས་ཀྱི་ཚད་གཞི་འཛིན་ས་ཤིག་ཏུ་གྱུར་ཅིང་བོད་ཀྱི་དགོན་སྡེ་སྤྱི་ལ་དར་ཁྱབ་བྱུང་། རྗེ་རིན་པོ་ཆེས་རྗེ་རེད་མདའ་བ་ལ་བསྟེན་ནས་ཚད་མ་རིག་པ་ལ་གསན་གཟིགས་མཛད་ཅིང་། དགེ་ལུགས་པའི་གྲུབ་མཐའ་གསར་འཛུགས་གནང་ནས་སློབ་གཉེར་ཀྱི་སྒྲིག་གཞི་མཐའ་དག་གསང་ཕུའི་ལུགས་ལྟར་སྒྲིག་འཛུགས་གནང་སྟེ་། འཛིན་གྲྭ་གཏུགས་རེས་དང་རྩེར་སོན་སློབ་བུ་དག་རང་མོས་སྒོས་གྲྭ་ས་གཞན་དང་གང་ཚན་གཞན་ལ་སློབ་གཉེར་དུ་འགྲོ་བའི་སྲོལ་སྔར་ལས་ལྷག་པར་ཆེས་ཆེར་ཕྱིན། སྤྱི་ལོ་1836ལོར་བོན་སྡེ་གྲགས་ཆེན་སྨན་རི་དགོན་དུ་མཁན་ཉི་མ་བསྟན་འཛིན་མཁན་གསར་དུ་བསྐོ་བཞག་མཛད་པ་དང་། སྨན་རིའི་སྐྱབས་མགོན་ཟླ་བ་རྒྱལ་མཚན་གྱིས་མཁན་ཉི་མ་གདན་དྲང་སྟེ་མཁན་སློབ་ཟུང་འབྲེལ་གྱིས་རུ་ལག་གཡུང་དྲུང་གླིང་དུ་བཤད་གྲྭ་བཙུགས་ཅེས་པ་འདི་ལ་དཔག་ན་དུས་རབས་བཅུ་དགུ་བ་ནས་བཟུང་སྟེ་བོད་ཀྱི་བོན་དགོན་དུ་ཡང་བཤད་གྲྭ་ཚུགས་པ་གསལ་པོར་ཤེས་ཐུབ་ཅིང་། བོད་ཀྱི་གྲྭ་སྐོར་དམ་བཅའི་སློབ་གཉེར་ཀྱི་རྣམ་པ་འདི་ནི་བོད་ཀྱི་དགོན་སྡེ་ཁག་སོ་སོར་དར་ཡོད་ཅིང་སློབ་གསོའི་མ་ལག་གལ་ཆེན་ཞིག་ཏུ་གྱུར་ཡོད་ཅིང་། བོད་ཀྱི་གྲྭ་སྐོར་དམ་བཅའ་དེ་བོད་ས་གནས་ཀྱི་ནང་པའི་དགོན་སྡེ་སྤྱི་ལ་ཁྱབ་པར་མ་ཟད་བོན་ཀྱི་དགོན་སྡེ་རུ་ཡང་དར་ཡོད་པ་མངོན་གསལ་ཡིན་ལ། རྩ་བའི་ཆ་ནས་སྒྲིག་གཞི་སོགས་གསང་ཕུ་དགོན་གྱི་ཆ་བའི་ལུགས་སྲོལ་དང་ཡོངས་མཐུན་པར་ཡོད་པར་སྣང་། གྲྭ་སྐོར་དམ་བཅའ་ལ་བརྟེན་ནས་མཚན་གནས་གནང་སྟངས་ཕྱིས་སུ་དགེ་ལུགས་པའི་གྲྭབ་མཐའ་ཚུགས་པ་དང་རྗེ་རིན་པོ་ཆེའི་སློབ་གསོའི་སྒྲིག་གཞི་ལེགས་བསྒྲིགས་མཛད་པ་ནས་ཅུང་མི་འདྲ་བ་རེ་བྱུང་ཡོད་ནའང་མཚན་གནས་ཀྱི་རྣམས་གྲངས་ཐད་འགྱུར་བ་ཅུང་ཙམ་བྱུང་ཡོད་པ་ལས་སྤྱིའི་ཆ་ནས་གསང་ཕུ་དང་ཡོངས་སུ་མཐུན་པར་སྣང་ངོ། །གསུམ། གྲུབ་མཐའ་ཕན་ཚུན་བར་གྲྭ་སྐོར་དམ་བཅའ་རུ་ཕེབས་ནས་གྲུབ་མཐའ་རིས་མེད་ཀྱིས་མདོ་བསྔགས་
གཉིས་ལ་སློབ་གཉེར་གནང་ཚུལ།
སྤྱིར་ནང་བའི་བསྟན་པ་བོད་དུ་དར་བ་ནས་བཟུང་སྟེ་བོད་རང་གི་ས་ནས་བྱུང་བའི་བོན་གྱི་ཆོས་ལུགས་དང་ནང་བའི་བསྟན་པའི་བར་དུ་རེ་འགའ་མཐུན་ལ་རེས་འགར་འགལ་བའི་རྣམ་པ་ཞིག་གྲུབ་ཡོད་ཅིང་། དུས་རབས་བརྒྱད་པའི་དུས་མཇུག་དུ་ཆོས་རྒྱལ་ཁྲི་སྲོང་ལྡེའུ་བཙན་གྱིས་བློན་པོ་གསར་རྙིང་བར་གྱི་འགལ་བ་ཛ་དྲག་དུ་འཕེལ་བ་དང་ཐུབ་བསྟན་སྤེལ་བར་ཕྱོགས་ཡོངས་ནས་བཀག་རྒྱ་སྣ་ཚོགས་བཟོས་པ་སེལ་བའི་ཕྱིར་བན་བོན་རྩོད་དུ་བཅུག་པ་སྟེ། ཕལ་ཆེར་སྤྱི་ལོ་771པ་ལྕགས་ཕག་ལོའི་ཡས་མས་སུ་བན་བོན་གཉིས་ལ་རྩོད་དུ་བཅུག་པས་བོན་པོ་རྣམས་རྩོད་པས་ཕམ་པར་གྲགས། དེ་ནས་བཟུང་བོན་གྱི་བསྟན་པ་ཅུང་ཟད་ཉམས་པར་གྱུར་ཅིང་། ནང་བའི་བསྟན་པའམ་ཐུབ་པའི་བསྟན་པ་རྒྱ་ཆེར་དར་བས་བོད་ཀྱི་ཆོས་ལུགས་ལོ་རྒྱུས་སྟེང་གྲུབ་མཐའ་ཕན་ཚུན་བར་རེ་འགའ་མཐུན་ཅིང་རེས་འགའ་འགལ་བའི་རྣམ་པ་མངོན་གསལ་དུ་གྱུར། ཕྱིས་སུ་བོད་ཀྱི་དགོན་སྡེའི་སློབ་གསོའི་ཁྲོད་གྲྭ་སྐོར་དམ་བཅའ་རུ་ཕེབས་ནས་སློབ་གཉེར་བྱེད་པའི་སྲོལ་དར་བ་ནས་བཟུང་བོད་ཀྱི་བན་བོན་དགོན་སྡེ་ཁག་གི་འཆད་ཉན་སྤེལ་སྟངས་ཅུང་འདྲ་བའི་རྣམ་པ་མངོན་ཡོད་སྟེ། དེ་དང་བསྟུན་ནས་བོད་ཀྱི་དགོན་སྡེ་སྤྱིའི་སློབ་གཉེར་ཀྱི་རྣམ་པ་དེ་ཡང་གྲུབ་མཐའ་རིས་མེད་ཀྱིས་དགོན་སྡེ་སོ་སོར་ཕེབས་ནས་མདོ་བསྔགས་གཉིས་ལ་སློབ་གཉེར་བྱེད་པའི་རྣམ་པ་གསར་པ་ཞིག་ཏུ་འཕེལ་ཅིང་། རིམ་བཞིན་མཁས་གྲུབ་དག་གི་ཐུགས་བསྐྱེད་དང་དགོངས་པ་ལས་གྲྭ་སྐོར་དམ་བཅའི་སྲོལ་དེ་སྔར་ལས་ལྷག་པར་འཕེལ་རྒྱས་བྱུང་ངོ་། དེ་བཞིན་བོད་ཀྱི་ཆོས་ལུགས་གྲུབ་མཐའི་ཁྲོད་བན་བོན་རེ་འགར་མཐུན་ལ་རེ་འགར་འགལ་བའི་རྣམ་པ་དེ་ཡང་རིམ་བཞིན་མཐུན་འགྲིག་གི་ལམ་དུ་ཆས་ཡོད་པ་གསལ་པོར་མངོན་ཐུབ། བསྟན་པ་ཕྱི་དར་ཀྱི་འགོ་ཚུགས་པ་ནས་བཟུང་སྟེ་བོན་ཀྱི་སློབ་གཉེར་བ་ལེགས་གྲས་སྐོར་ཞིག་བན་དེའི་གྲྭ་ས་ཆེ་ཁག་ཏུ་གྲྭ་སྐོར་སློབ་གཉེར་ལ་འགྲོ་བའི་སྲོལ་བྱུང་ཡོད་པ་སྟེ། དཔེར་ན། རྨེའུ་མཁས་པ་དཔལ་ཆེན་1052གསང་ཕུ་དང་གནས་རྙིང་ལ་གྲྭ་སྐོར་དུ་ཕེབས་པ་དང་། མཁས་གྲུབ་རིན་ཆེན་བློ་གྲོས་ཀྱིས་འཕན་ཡུལ་ནཱ་ལེནྡྲར་གྲྭ་སྐོར་སློབ་གཉེར་གནང་བ་དང་། སྒ་སྟོན་ཚུལ་ཁྲིམས་རྒྱལ་མཚན་གྱིས་གསང་ཕུ་དང་སྣར་ཐང་དུ་གྲྭ་སྐོར་སློབ་གཉེར་མཛད་པ་ལྟ་བུ་སོགས་བན་བོན་གྱི་གྲུབ་མཐའ་རིས་མེད་ཀྱིས་འཛིན་གྲྭ་སློབ་གཉེར་གྱི་རྣམ་པ་ལ་བརྟེན་ནས་མདོ་བསྔགས་གཉིས་ལ་སློབ་གཉེར་བྱེད་པའི་རྣམ་པ་མངོན་གསལ་བྱུང་ཡོད་དོ།གྲྭ་སྐོར་དམ་བཅའི་སྲོལ་དེ་བོད་ཀྱི་དགོན་སྡེའི་གྲུབ་མཐའ་ཆེ་ཤོས་ས་སྐྱའི་ཕྱོགས་སུ་དར་བ་དང་། རིམ་བཞིན་ས་པཎ་དང་རྗེ་རེད་མདའ་བ་སོགས་ཀྱིས་ས་སྐྱར་ཚད་མའི་འཆད་ཉན་སྤེལ་བ་དང་བསྟུན་དགེ་ལུགས་པའི་གྲུབ་མཐའི་སྲོལ་འབྱེད་པ་རྗེ་རིན་པོ་ཆེ་རུ་བརྒྱུད་ཅིང་། རྗེ་བླ་མས་དགེ་ལུགས་པའི་དགོན་སྡེ་ཐོག་མ་དགའ་ལྡན་དགོན་གསར་འདེབས་གནང་བ་ནས་བཟུང་གནས་དེར་འཆད་ཉན་གྱི་སྡེ་ཚུགས་ཤིང་། འཛིན་གྲྭ་བགོ་སྟངས་དང་འཆད་ཉན་སྤེལ་སྟངས། འཛིན་གྲྭ་གོང་འོག་གཏུགས་སྲོལ། ཡང་ན་གྲྭ་ས་གཞན་དུ་གྲྭ་སྐོར་སློབ་གཉེར་ལ་འགྲོ་སྲོལ་སོགས་གསང་ཕུ་དགོན་གྱི་ཆ་བའི་ལུགས་དང་ཕལ་ཆེར་མཐུན་པར་ཚུགས། དུས་རབས་བཅུ་དགུ་བའི་འགོ་ནས་བཟུང་སྟེ་བོན་ཀྱི་དགོན་སྡེ་ཁག་དུ་ཡང་བཤད་གྲྭ་ཚུགས་ཤིང་གྲྭ་སྐོར་སློབ་གཉེར་ལ་འགྲོ་བ་དང་མདོ་བསྔགས་གཉིས་ལ་སློབ་གཉེར་བྱེད་པའི་སྲོལ་ཚུགས་ཡོད་པ་གོང་དུ་སྨོས་པ་བཞིན་ནོ། དེ་ལས་གྲྭབ་མཐའ་རིས་མེད་ཀྱི་ལྟ་བ་གཅིག་གྱུར་བྱུང་ཚུལ་གྱི་རྣམ་པ་མངོན་གསལ་དུ་མཐོང་ཐུབ་སྟེ། དེའང་ཆོས་རྒྱུད་གྲུབ་མཐའ་གང་ཡིན་ཡང་གྲུབ་མཐའི་འཐེན་འཁྱེར་དང་ཕྱོགས་རིས་མེད་པར་རང་མོས་ཐོག་སློབ་གཉེར་ལ་སོང་ཆོག་པའི་སྲོལ་དེ་སྐབས་འདི་ནས་བཟུང་དར་ཡོད་ལ། སློབ་དཔོན་ཆ་བས་སློབ་གཉེར་རྩེ་གྲས་རྣམས་རང་མོས་ཐོག་དགོན་སྡེ་གཞན་དང་གྲྭ་ས་གཞན་དུ་སློབ་གཉེར་དུ་སོང་ཆོག་པ་དང་། གྲྭ་བསྐོར་དམ་བཅའ་ལ་བརྟེན་སློབ་གཉེར་བྱེད་པ་དང་དམ་བཅའ་བཞག་པའི་འབྲས་བུ་ལ་བལྟས་ཏེ་མཚན་གནས་གནང་སྟངས་སོགས་གསར་དུ་བཏོད་པ་འདིའི་ཤན་ཐེབས་པ་ཡིན་ནོ། །
སྤྱིར་གྲུབ་མཐའ་སོ་སོ་དང་གྲྭ་ས་སོ་སོར་རང་རང་གི་ལྟ་བ་འཛིན་ཚུལ་སོགས་ཡིག་ཆ་གསར་རྙིང་གཉིས་རེ་གཏན་འབེབས་སུ་ཡོད་ལ། ཆོས་བརྒྱུད་གྲུབ་མཐའ་སོ་སོའི་སློབ་གཉེར་བ་དག་གྲྭ་བསྐོར་དམ་བཅའ་རུ་ཕེབས་སྐབས་གནས་གང་དུ་སླེབས་རུང་དགོན་སྡེ་དེའི་ཡིག་ཆ་དང་གྲུབ་མཐའ་དེའི་ལྟ་བ་འཛིན་ཚུལ་སོགས་སློབ་གཉེར་ལམ་ལུགས་ཆ་ཚང་སློབ་གཉེར་དང་རྒྱུས་ལོན་བརྒྱུད་དགོས་པ་སྨྲོས་མ་དགོས་ཤིང་། དེ་ལྟར་ཡིན་ནའང་སློབ་གཉེར་བ་དག་གིས་གྲུབ་མཐའི་འཐེན་འཁྱེར་མེད་པར་གྲྭ་སྐོར་དམ་བཅའི་སློབ་གཉེར་ལམ་ལུགས་ལ་བརྟེན་ནས་མདོ་བསྔགས་གཉིས་ལ་སློབ་གཉེར་བྱེད་པའི་སྲོལ་དེས་གྲུབ་མཐའ་རིས་མེད་གྱི་ལྟ་བ་གཅིག་ཏུ་འཛིན་པའི་ཐད་ལ་ཤུགས་རྐྱེན་ངེས་ཅན་ཤིག་ཐེབས་ཡོད་དོ། །